Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Bruins en Omtzigt over eHerkenning

Antwoord van Staatssecretaris Snel (Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst), mede
namens de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (ontvangen 10 februari
2020).

Vraag 1

Wilt u zo spoedig mogelijk alle eerdere vragen over eHerkenning beantwoorden aangezien
wij ernstige twijfels hebben over de juridische basis onder de verplichtstelling?

Antwoord 1

Uw vragen zijn zo spoedig mogelijk beantwoord, maar vergden vanwege de diverse aspecten
van dit onderwerp en de samenhang met andere Kamervragen de nodige voorbereidingstijd.

Vraag 2

Klopt het dat voor buitenlandse bedrijven/stichtingen/verenigingen de aanvraag van
eHerkenning onmogelijk is, ook als ze Nederlands personeel hebben waarvoor Nederlandse
sociale lasten worden ingehouden, aangezien zij niet staan ingeschreven bij de Nederlandse
Kamer van Koophandel?

Antwoord 2

Een aanvraag voor eHerkenning is binnen het huidige stelsel niet mogelijk als een
organisatie niet is ingeschreven in het Handelsregister. De meeste buitenlandse bedrijven/stichtingen/verenigingen
zijn ingeschreven in het Handelsregister of zijn in de gelegenheid om zich in te schrijven.
Buitenlandse bedrijven en organisaties met personeel in Nederland zullen veelal omzet
en een vestiging in Nederland hebben. Deze categorie kan zich inschrijven in het Handelsregister
en dus ook eHerkenning aanvragen. De overige buitenlandse bedrijven/stichtingen/verenigingen
moeten gebruik maken van een fiscaal dienstverlener.

Vraag 3

Klopt het dat in de volgende situatie door de nieuwe regeling de vereniging nu genoodzaakt
is een duur boekhoudpakket aan te schaffen of een bureau in te huren voor een handeling
die vroeger slechts vijf minuten per maand in beslag nam: «Een Nederlander verricht enige advieswerkzaamheden bij een vereniging zonder winstoogmerk,
gevestigd te Antwerpen. Daarvoor krijgt hij een bescheiden salaris. Hij is bovendien
boven de 65, waardoor de maandelijkse afdracht aan sociale lasten meestal € 3 bedraagt
(tweemaal per jaar € 6). Hij is de enige Nederlandse werknemer.»?

Antwoord 3

Het klopt dat deze vereniging geen gebruik kan maken van Mijn Belastingdienst zakelijk.
De Belastingdienst heeft gevraagd of gebruik kan worden gemaakt van software of een
fiscaal dienstverlener.

Vraag 4

Is de wijze waarop eHerkenning geregeld gaat worden niet strijdig met het Europese
gelijkheidsbeginsel? Moeten in de EU gevestigde ondernemingen/stichtingen/verenigingen
door de Nederlandse Belastingdienst voor hun Nederlandse werknemers niet op dezelfde
wijze behandeld worden als in Nederland gevestigde ondernemingen/stichtingen/verenigingen?
Kunt u dit toelichten?

Antwoord 4

eHerkenning is een in de Europese Unie erkend eID-middel waarmee Nederlandse ondernemers
met hun eHerkenningsmiddel binnenkort ook bij Europese dienstverleners kunnen inloggen.
Ondernemers uit andere lidstaten kunnen ook met een EU-erkend eigen nationaal inlogmiddel
bij Nederlandse overheidsdienstverleners inloggen. Er is dus een gelijk speelveld
en dus geen sprake van een schending van het Europese gelijkheidsbeginsel. Een en
ander is wettelijk geregeld in de eIDAS-Verordening1, die stapsgewijs verder wordt geëffectueerd wanneer meer lidstaten hun nationale
middel Europees laten erkennen. Het ontsluiten van digitale dienstverlening aan ondernemers
die in de Europese Unie zijn gevestigd is daarnaast aan verordeningen zoals de Dienstenrichtlijn2 en de Single Digitale Gateway3 gebonden waarmee het opwerpen van extra barrières die ongelijkheid met zich zouden
kunnen brengen, wordt voorkomen.

Vraag 5

Kunt u aangeven hoe kerkgenootschappen, wiens bestuurders niet bij de Kamer van Koophandel
staan ingeschreven, gebruik kunnen maken van eHerkenning?

Antwoord 5

Er is een procedure samen met de kerkgenootschappen ontwikkeld waarbij kerkgenootschappen
zonder de identiteit van de bestuurder worden ingeschreven in het Handelsregister
en de bestuurder op vertrouwelijke wijze wordt vastgesteld. Deze blijkt echter niet
voor alle kerkgenootschappen even goed werkbaar. De procedure wordt daarom in overleg
met het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO) zo spoedig mogelijk nog aangepast.

Vraag 6

Welke groep ondernemingen zit in de restcategorie van 60.000 ondernemingen die niet
in het handelsregister staan ingeschreven? Kunt u per categorie aangeven hoe groot
die is en welk handelingsperspectief zij hebben?4

Antwoord 6

Er zijn ongeveer 540 organisaties die geen eHerkenningsmiddel kunnen krijgen om de
aangifte loonheffingen of vennootschapsbelasting te doen. Deze groep heeft daarover
in november een brief ontvangen. Hen is gevraagd een commercieel administratiepakket
aan te schaffen of de aangifte uit te besteden aan een fiscaal adviseur. Het aantal
van 60.000 omvat de restgroep voor de aangifte omzetbelasting voor het geval dat eHerkenning
vereist zou worden voor de aangifte omzetbelasting. Echter, voor het doen van aangifte
omzetbelasting is de gangbare inlogmethode beschikbaar (gebruikersnaam en wachtwoord);
eHerkenning is hiervoor nu niet vereist.

Samen met het Ministerie van Binnenlandse Zaken – als stelselverantwoordelijke voor
eHerkenning – Kamer van Koophandel en de erkende eHerkenning leveranciers is gezocht
naar oplossingen. Voor een aanzienlijk deel van de bekende groepen is een oplossing
mogelijk. Zoals ook in onze brief van 29 januari jl. geschetst, wordt er gewerkt aan
zowel tijdelijke als een structurele oplossing voor deze groepen. De Minister van
BZK en ik informeren uw Kamer op korte termijn meer in detail over deze oplossingen
en wanneer deze beschikbaar komen.

Vraag 7

Wat is de logica om eHerkenning verplicht te stellen voor pensioen-bv’s en stamrecht-bv’s?
Zou het niet veel logischer zijn geweest de eigenaar van zo’n bv de mogelijkheid te
geven om met tweetrapsauthenticatie bij DigiD in te loggen en aangifte te laten doen?

Antwoord 7

DigiD geldt als een overheidsbreed geaccepteerd inlogmiddel voor natuurlijke personen.
Daarbij kan het gaan om particulieren die hun aangifte inkomstenbelasting doen maar
ook om zzp'ers die voor hun eenmanszaak hun belastingzaken willen regelen. Rechtspersonen
zoals bv's en stichtingen zijn geen natuurlijk persoon en kunnen daarom geen gebruik
maken van DigiD. Zij kunnen gebruik maken van eHerkenning. De Belastingdienst volgt
daarmee het kabinetsbeleid om voor ondernemers één sleutel te hanteren voor communicatie
met de overheid: eHerkenning. De Belastingdienst heeft er bewust voor gekozen om inloggen
met DigiD voor eenmanszaken mogelijk te houden: dit betreft een heel grote groep belastingplichtigen
die voor geen andere overheidsorganisatie dan de Belastingdienst kwalificeert als
ondernemer (voor de omzetbelasting). Denk hierbij aan particulieren die btw-aangifte
moeten doen voor restitutie van btw over zonnepanelen of vanwege beperkte verkoop
via internet. Voor deze kleine ondernemers die alleen voor omzetbelasting aangifte
moeten doen, is het aanschaffen van eHerkenning een onevenredig geavanceerde en dure
oplossing.

In de casus van de pensioen-bv en stamrecht-bv handelt degene die inlogt niet als
natuurlijke persoon, maar als vertegenwoordigingsbevoegde van een rechtspersoon. Die
vertegenwoordigingsbevoegdheid moet geverifieerd worden in het Handelsregister. Deze
check is dan ook een essentieel onderdeel van het uitgifteproces van bedrijfsmiddelen
zoals eHerkenning. Bij DigiD gebeurt dit niet. Per natuurlijke persoon kan er slechts
één eenmanszaak geopend worden, waardoor per definitie duidelijk is dat de natuurlijk
persoon ook bevoegd is te handelen namens zijn eenmanszaak.

Vraag 8

Kunt u aangeven welke professionele administratiesoftware beschikbaar is en wat daarvan
de kosten zijn voor zeg een kleine onderneming, een kerkgenootschap, een al opgeheven
bv waarvoor nog een keer aangifte gedaan moet worden, gegeven de volgende tekst op
de website van de Belastingdienst: eHerkenning geldt niet voor werkgevers die hun
loonaangifte uitbesteden of gebruikmaken van professionele administratiesoftware.»?5

Antwoord 8

Er zijn veel verschillende aanbieders van administratie- en aangiftesoftware die de
mogelijkheid bieden om belastingaangifte te doen. De tarieven voor gebruik van deze
software zijn zeer divers en sterk afhankelijk van dienstenpakket dat door de softwareleverancier
wordt aangeboden. De Belastingdienst heeft geen zicht of invloed op de prijsstelling.

Vraag 9

Heeft u kennisgenomen van het feit dat er in het tactisch en strategisch beraad behoorlijke
zorgen zijn over het niet beschikbaar zijn van eHerkenning (bij een provider of bij
meerdere providers) waardoor ondernemers niet kunnen inloggen bij de overheid en bijvoorbeeld
geen belastingaangifte kunnen doen, niet kunnen inschrijven bij een openbare aanbesteding
of geen e-Cert kunnen krijgen bij de NVWA – waardoor verse producten niet ingevoerd
en uitgevoerd kunnen worden?

Antwoord 9

De essentie van eHerkenning is juist om zo min mogelijk kwetsbaar te zijn voor verstoringen.
Het is opgezet als stelsel met meerdere aanbieders, waardoor de kans op onbeschikbaarheid
van het gehele stelsel erg klein is. Ook kunnen overheidsinstanties voor zeer (tijd)kritische
diensten kiezen om een back-up makelaar te contracteren en kunnen klanten ervoor kiezen
een back-up inlogmiddel aan te schaffen. Voor «normale» diensten is dit niet nodig.

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en de Belastingdienst hebben in de
interbestuurlijke Taskforce eHerkenning aandacht gevraagd voor de gevolgen van eventuele
momenten van onbeschikbaarheid van eHerkenning en de consequenties voor diensten zoals
TenderNed en e-Cert. Er is toen besloten opdracht te geven tot een onafhankelijk (extern)
onderzoek naar de (on)beschikbaarheid van eHerkenning en mogelijke oplossingen.

Vraag 10

Kunt u aangeven wanneer het onderzoek naar de (on)beschikbaarheid van eHerkenning,
waartoe in juni 2019 bij het strategisch en tactisch beraad is besloten, gestart is
en wat daarvan de uitkomsten zijn? Kunt u het onderzoek met de Kamer delen?

Antwoord 10

Er is een begeleidingscommissie voor het onderzoek ingericht. Deze heeft de onderzoeksvragen
recent verder aangescherpt. De opdracht wordt op korte termijn gegund. Een eerste
(concept)rapportage wordt rond mei 2020 verwacht. Ik zal de uitkomsten daarvan met
uw Kamer delen.

Vraag 11

Kunt u de calamiteitentest over het niet beschikbaar zijn van eHerkenning die bij
de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) gedaan is, aan de Kamer doen toekomen?
Wat waren de resultaten van die test?

Antwoord 11

Het stuk dat in de taskforce eHerkenning is behandeld, treft u bijgaand aan6. Het memo gaat in op de resultaten van een oefening bij RvO. Het gaat in op een aantal
aandachtspunten en mogelijke oplossingen. Om redundantie in te bouwen, wordt ook op
de optie van een eigen middel als back-up genoemd.

Vraag 12

Heeft u ook een calamiteitentest bij de Belastingdienst gedaan naar wat de gevolgen
zijn als eHerkenning van een provider voor wat langere tijd niet beschikbaar is? Kunt
u de uitkomsten van de test aan de Kamer doen toekomen? Indien zo’n test niet gedaan
is, wat is daarvan dan de reden?

Antwoord 12

Voor de invoering van eHerkenning is door de Belastingdienst geen calamiteitentest
gedaan. Een oplossing die vanuit het stelsel wordt aangereikt voor mogelijke onbeschikbaarheid
van een provider is het contracteren van een tweede provider als back-up. Deze maatregel
heeft de Belastingdienst genomen.

De Belastingdienst heeft samen met RVO verzocht om een breed onderzoek naar de (on)beschikbaarheid
van makelaar- en middelen leveranciers. Ook is gevraagd om te onderzoeken of en hoe
de bestaande afspraken omtrent incident management versterkt kunnen worden, zodat
iedere partij in de keten invulling kan geven aan zijn verantwoordelijkheid op het
moment dat dat nodig mocht zijn. De Belastingdienst zal op basis van de uitkomsten
van het stelsel brede onderzoek naar de (on)beschikbaarheid van eHerkenning eventueel
aanvullende tests uitvoeren en zo nodig extra maatregelen nemen.

Vraag 13

Is er een eis om minimaal zeg 99,9% in de lucht te zijn als provider van eHerkenning?
Zo ja, wat is die eis en wat gebeurt er als daaraan niet voldaan wordt? Zo nee, waarom
is het dan acceptabel dat de overheid niet bereikbaar is?

Antwoord 13

In het Afsprakenstelsel eHerkenning is een eis van 99,2% beschikbaarheid opgenomen.
Als de toegelaten leveranciers deze normen niet zouden halen, kan Agentschap Telecom
als toezichthouder handhavend optreden richting de desbetreffende leverancier(s).

Vraag 14

Deelt u de mening dat gezien het feit dat er geen duidelijke wettelijke basis is voor
eHerkenning en het feit dat een aantal zaken nog niet is opgelost, het wenselijk is
om het oude portaal van de Belastingdienst/zakelijk nog in de lucht te houden?

Antwoord 14

Deze mening deel ik niet. Zoals aangegeven in de beantwoording van de vragen op 17 december
2019 is er sprake van een wettelijke basis voor het gebruik van eHerkenning om gegevens
adequaat te beveiligen.7

Het oude portaal van de Belastingdienst blijft open voor btw-aangifte. Er is nog geen
datum vastgesteld waarop wordt overgegaan naar het nieuwe portaal. Voor de groep ondernemers
die nog geen eHerkenningsmiddel kan aanvragen, omdat zij niet ingeschreven zijn in
het Handelsregister, is toegezegd dat de Tweede Kamer voor de zomer over de aanpak
wordt geïnformeerd met tussenrapportages.

Vraag 15

Kunt u deze vragen een voor een en voor 31 januari beantwoorden (wanneer het oudere
portaal eruit zou gaan) en in ieder geval ook 24 uur voor de plenaire behandeling
van het wetsvoorstel Digitale Overheid?

Antwoord 15

In verband met de zorgvuldigheid van de beantwoording, waarvoor ook nadere afstemming
met de Minister van BZK noodzakelijk was, is het niet haalbaar gebleken om deze vragen
één voor één en voor 31 januari 2020 te beantwoorden.