Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Buitenweg en Bromet over de veiligheid van het 5G netwerk

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 28 januari 2020).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1164.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «EU poised to send warning to China on 5G» van Bloomberg?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u het eens met de stelling dat de beoordeling van de leveranciers van 5G infrastructuur
ook moet kijken naar de nationale wetgeving in het land waar de leverancier vandaan
komt, en dan met name of daar bepalingen in staan die de leverancier kunnen dwingen
tot het delen van data met de lokale autoriteiten? Zo ja, kan de aanwezigheid van
dergelijke bepalingen reden zijn om de leverancier niet goed te keuren? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 2

In het Besluit veiligheid en integriteit telecommunicatie2, zoals dat op 5 december 2019 is gepubliceerd, wordt geregeld dat aanbieders van
openbare elektronische communicatie netwerken of -diensten in Nederland de verplichting
kan worden opgelegd om in de kritieke onderdelen van hun netwerken louter gebruik
te maken van producten of diensten van anderen dan de daarbij genoemde, voor die kritieke
onderdelen uitgesloten, leveranciers. Daarbij gelden krachtens dit besluit als criteria
voor het uitsluiten van leveranciers, dat bekend is of gronden zijn te vermoeden dat
de genoemde leveranciers de intentie hebben om Nederlandse telecomnetwerken te misbruiken
of te laten uitvallen, dan wel dat zij nauwe banden hebben met of onder invloed staan
van een partij met die intentie.

Zoals toegelicht bij het Besluit veiligheid en integriteit telecommunicatie zijn deze
criteria in lijn met de overwegingen die het kabinet hanteert bij de beoordeling van
risico’s ten aanzien van onder meer spionage door statelijke actoren, zoals die zijn
vermeld in de brief aan de Tweede Kamer over C2000.3 Dat betekent dat bij de beoordeling van bovengenoemde leveranciers ook wordt gekeken
naar de wetgeving van het land waaruit de leverancier afkomstig is, en meer in het
bijzonder of deze wetgeving de leverancier verplicht om (bv. in de vorm van het moeten
delen van data) samen te werken met de overheid van dat land.

Vraag 3, 4

Bent u het eens met de risicobeoordeling van de Europese Unie (EU) dat ook delen van
het netwerk buiten de kern, zoals het Radio Access Network (RAN), moeten worden bestempeld
als «hoog risico» voor spionage en sabotage en worden de extra veiligheidseisen ook
van toepassing op het RAN? Zo ja, hoe beoordeelt u het feit dat Nederlandse providers
al investeren in Chinese technologie in dit deel van het netwerk, terwijl de extra
veiligheidseisen nog niet zijn afgekondigd? Zo nee, waarom niet?

Zullen alle delen van 5G die beoordeeld worden als «hoog risico» ook expliciet zo
worden benoemd? Of klopt het, zoals de Minister van Justitie en Veiligheid suggereerde
tijdens het algemeen overleg over nationale veiligheid en crisisbeheersing van 14 november
jl. dat dit niet bekend kan worden gemaakt vanwege redenen die samenhangen met nationale
veiligheid?

Antwoord 3, 4

De Taskforce Economische Veiligheid heeft in de nationale risicoanalyse op basis van
de te beschermen belangen en de actuele dreiging kritieke onderdelen geïdentificeerd
in de huidige telecomnetwerken. De lijst met kritieke onderdelen is als vertrouwelijk
geclassificeerd en kan ik daarom niet met u delen.

In samenwerking met de telecomaanbieders wordt een structureel proces ingericht. Deze
structurele aanpak maakt het mogelijk om adaptief te kunnen reageren op veranderingen
in de dreiging of ontwikkelingen in de telecomnetwerken. Op die manier kunnen ook
de telecomnetwerken in de toekomst beschermd worden tegen de dreiging.

Nederland heeft actief bijgedragen aan de totstandkoming van de Europese risicoanalyse,
die zich richt op het toekomstige 5G netwerk, en de bevindingen zijn in lijn met en
complementair aan de bevindingen van de Nederlandse Taskforce Economische Veiligheid.

De telecomaanbieders zijn geïnformeerd over de maatregelen die het kabinet neemt.
De telecomaanbieders blijven ook bij de nadere uitwerking hiervan nauw betrokken en
het is daarbij aan deze partijen om bij hun investeringen hier rekening mee te houden.

Vraag 5

Bent u het eens met de stelling dat het 5G netwerk in de Europese Unie moet zijn gegrond
op de basiswaarden van de EU, zoals mensenrechten, de rechtsstaat en het beschermen
van privacy? Zo ja, worden deze principes meegenomen in de beoordeling van leveranciers?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Zoals bij alle telecommunicatienetwerken is het belangrijk dat ook bij 5G-netwerken
de randvoorwaarden zijn geborgd. De Telecommunicatiewet, waarin de Europese richtlijnen
op het gebied van telecommunicatie en e-privacy zijn geïmplementeerd, biedt deze borging
op tal van onderwerpen, waaronder de privacy, vertrouwelijkheid, veiligheid en integriteit.
Deze regels richten zich tot de openbare aanbieders van elektronische communicatienetwerken
en -diensten. Zij zijn op grond van artikel 11a.1 van de Telecommunicatiewet verplicht
passende technische en organisatorische maatregelen te nemen om de risico’s voor de
integriteit en veiligheid van hun netwerken en -diensten te beheersen. Het Besluit
veiligheid en integriteit telecommunicatie, dat hierop is gebaseerd, biedt de mogelijkheid
om telecomaanbieders daarbij te verplichten in de kritieke onderdelen van hun netwerken
uitsluitend gebruik te maken van producten en diensten van vertrouwde leveranciers.
Zoals hierboven ook in het antwoord op vraag 2 vermeld, zal het criterium bij de beoordeling
van leveranciers zijn of zij zelf de intentie hebben om Nederlandse telecomnetwerken
te misbruiken of laten uitvallen, dan wel nauwe banden hebben met of onder invloed
staan van een partij met die intentie. Bij misbruik valt te denken aan spionage: ongeoorloofde
toegang tot communicatiegegevens, zowel verkeersgegevens als inhoud van communicatie.
Daarnaast zijn de aanbieders uiteraard ook gehouden aan de privacyregels in de Telecommunicatiewet
en de Algemene verordening gegevensbescherming. Verder zijn er ook algemenere kaders
zoals het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.»

Vraag 6

Kunt u zich vinden in de laatste aanbeveling van de EU risicobeoordeling dat de EU
en haar lidstaten bij de uitrol van het 5G-netwerk ook rekening moeten houden met
de ontwikkeling van de eigen industriële capaciteit op het gebied van 5G? Zo ja, hoe
bent u van plan om deze aanbeveling op te volgen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Het is belangrijk om het vraagstuk van industriële capaciteit voor 5G te bezien in
een bredere context van innovatiebeleid, omdat dit vraagstuk ook op andere terreinen
speelt. Om de transitie naar een duurzame en digitale economie te kunnen maken is
een stevig innovatiebeleid nodig. Gezamenlijk optrekken binnen de EU zal ontwikkeling
van sleuteltechnologieën en onderzoek en innovatie in het algemeen bevorderen. Ook
het versterken van de Europese interne markt heeft onze blijvende prioriteit. Hierbij
is het vooral belangrijk om uit te blijven gaan van onze eigen economische waarden.
Open markten zorgen ervoor dat onze bedrijven concurrerend en innovatief zijn en leveren
nieuwe producten en diensten op voor consumenten, tegen redelijke prijzen. Binnen
de interne markt zijn strenge mededingingsregels en politiek onafhankelijk toezicht
nodig voor het beschermen van de belangen van de consument en het faciliteren van
eerlijke concurrentie. Over de aspecten waarop een eventuele stimulering van de eigen
5G industriële capaciteit plaatsvindt en de mate waarin dat dan gebeurt wordt nog
in EU-verband besproken.