Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Dam over het bericht ‘Misdaadregistratie loopt vast’

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 15 januari 2020).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1255.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Misdaadregistratie loopt vast door gammele ICT bij
OM»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat het Geïntegreerd Processysteem Strafrecht (GPS) dat bij het openbaar
ministerie (OM) in gebruik is, instabiel en traag is? Sinds wanneer is dit zo? Wat
is de consequentie van dit disfunctioneren van dit systeem voor de taakuitvoering
van het OM? Kunnen alle strafzaken nog op de gebruikelijke wijze worden afgedaan?

Antwoord 2

Het klopt dat er momenteel problemen zijn met GPS, één van de ICT-systemen die het
OM gebruikt voor de registratie van strafzaken. Gebruikers hebben met name last van
de traagheid van het systeem. Dit is een onwenselijke situatie en erg onprettig voor
de OM-medewerkers die met GPS werken.

De problemen spelen inmiddels een aantal maanden. Sinds de zomer kampt het OM met
verstoringen en is de performance van het systeem minder, de problemen zijn vanaf
augustus 2019 verergerd.

Medewerkers van het OM ondervinden hinder van de stabiliteits- en performanceproblemen
bij het uitvoeren van hun taken. Bij de voortgang van strafzaken kan op delen daarvan
vertraging optreden. Het OM heeft een fall back-scenario waar naar uitgeweken kan
worden, met gebruikmaking van het «oude» systeem (Compas) en de bijbehorende papieren
werkwijze. Indien gewenst kunnen zaken die normaal in GPS worden verwerkt, tijdelijk
in Compas worden ingevoerd.

Vraag 3

Kunt u aangeven welke rol het GPS-systeem speelt in de taakuitoefening van het OM
en welke betekenis dit systeem heeft voor andere organisaties binnen de strafrechtketen?
In welke mate heeft het niet functioneren van GPS consequenties voor andere onderdelen
van de strafrechtketen? Hoeveel extra werk levert de GPS-storing op voor politiemensen
en leden van de (zittende) magistratuur?

Antwoord 3

GPS is het bedrijfsprocessensysteem van het OM waar naast het OM ook de Rechtspraak
gebruik van maakt. Sinds 2008 worden strafzaken in GPS ingevoerd, beoordeeld en afgedaan.
Inmiddels worden zo’n 97% van alle strafzaken met behulp van dit systeem afgedaan.
De overige zaken – over het algemeen de meer complexe zaken – worden in Compas ingevoerd,
de voorloper van GPS.

Voor de verdachten, hun advocaten en slachtoffers (/Slachtofferhulp Nederland) betekenen
de problemen van GPS dat berichtgeving naar en de overdracht van stukken via bijvoorbeeld
het Advocatenportaal, een aantal uren kan worden vertraagd. In veel zaken is dit geen
relevante vertraging. Wanneer een digitale vertraging optreedt in (met name) voorgeleidingszaken
of (super-)snelrechtzaken, worden de stukken op papier verstrekt.

De Rechtspraak kan – met name in voorgeleidingszaken – digitale stukken soms later
ontvangen dan in het landelijk procesreglement is afgesproken. Ook hier wordt dit
probleem zo veel mogelijk opgevangen door de stukken op papier te verstrekken. Hoeveel
uren extra werk dit in totaal oplevert is niet bekend.

Op zitting kunnen verdachten, slachtoffers, advocaten en medewerkers van de Rechtspraak
ervaren dat de Officier van Justitie soms korte tijd niet over zijn of haar stukken
beschikt. De Rechtspraak ondervindt zelf op zitting geen hinder van vertraging of
verstoringen in GPS, omdat zij gebruik maakt van een andere dossierviewer.

Voor de politie leveren de GPS-problemen op dit moment geen extra – of ander – werk
op.

Vraag 4

Kunt u aangeven sinds wanneer het OM gebruik maakt van het GPS-systeem? Is het een
zelf ontwikkeld systeem of is het aangekocht? Hoeveel geld heeft het systeem tot nog
toe gekost? Kunnen de huidige problemen binnen de geplande (financiële) exploitatie
worden opgelost? Beheert het OM het systeem zelf of is dit uitbesteed aan een derde
partij? Welke partij is dat?

Antwoord 4

Het OM heeft GPS sinds 2008 in gebruik. Vanaf 2008 wordt GPS gebruikt voor alle zogenaamde
standaardzaken. Sinds begin 2018 worden ook Meervoudige Kamerzaken waarvan de verdachte
niet meer preventief is gehecht, snelrecht- en supersnelrechtzaken in GPS voorbereid
en op zitting gebracht. Vanaf mei 2018 worden ook zaken waarin de verdachte preventief
gehecht is in GPS ingevoerd.

Het OM heeft GPS zelf laten ontwikkelen. Zoals aangegeven in het Rijks ICT dashboard
heeft de ontwikkeling van GPS tussen 2001 en 2011 103 miljoen euro gekost. In 2018
en 2019 is daar 20 miljoen bovenop gekomen voor de verdere ontwikkeling van Meervoudige
Kamerzittingen, snel- en supersnelrechtzittingen en de behandeling van zaken waarin
verdachten in preventieve hechtenis zitten. Het systeem wordt bovendien steeds aangepast
naar nieuwe wetgeving en er vindt regulier onderhoud plaats.

Door het College van procureurs-generaal is capaciteit en budget vrijgemaakt om de
problemen op te lossen. De verwachting is dat de huidige problemen binnen de geplande
(financiële) exploitatie kunnen worden opgelost. Het OM heeft GPS zelf in beheer.
Het OM is eigenaar van GPS en neemt het beheer per onderdeel af bij verschillende
ICT partijen.

Vraag 5

Maakt het OM, nu GPS niet functioneert, tussentijds gebruik van het (verouderde) COMPAS-systeem?
Sinds wanneer bestaat dit systeem en wordt dit nog actueel onderhouden? In hoeverre
kan dit COMPAS-systeem communiceren met andere partners in de strafrechtketen, zoals
de politie, de advocatuur en de rechtbanken?

Antwoord 5

Het «oude» systeem (Compas) wordt op veel parketten nog regulier gebruikt voor de
complexere strafzaken. Lokaal kan er op dit moment voor gekozen worden om de papieren
werkwijze via Compas tijdelijk ook voor de Preventieve Hechteniszaken te continueren.
Op deze manier kunnen termijnen beter geborgd worden. In principe worden zaken in
GPS verwerkt maar bij uitzondering kan dus worden uitgeweken naar Compas.

Compas bestaat sinds 1988 en wordt nog steeds onderhouden. Compas is een registratiesysteem,
waarbij gewerkt wordt met een papieren dossier. Dit houdt in dat berichtgeving naar
ketenpartners wordt geïnitieerd vanuit Compas, maar de documenten in plaats van digitaal
op papier worden verstrekt.

Vraag 6

Klopt het dat de koppeling tussen de systemen van de politie (BVH en andere) en het
OM (GPS) met de problemen rond GPS uitgesteld is? Wat is de stand van zaken ten aanzien
van digitale overdracht van (straf)dossiers tussen de politie en het OM? In welke
mate komt door de huidige GPS-problematiek de ambitie om in de strafrechtketen het
papier uit de keten te halen, in het gedrang?

Antwoord 6

Nee, dit klopt niet. Documenten worden door de politie nog niet digitaal naar het
OM verstuurd. Dit betekent dat documenten zoals processen-verbaal nog op papier worden
aangeleverd en door het OM worden ingescand. Dit staat los van de performanceproblemen
van GPS. Er wordt onverminderd door de politie en OM gewerkt aan het digitaliseren
van de dossiers. Momenteel worden voor 2020 pilots voorbereid voor de uitwisseling
van dossiers via DPD (Digitale Proces Dossier) en voor het digitaal verwerken van
BOB-aanvragen tussen politie en OM.

Bij de digitalisering staat het belang van het uit de keten halen van papier voorop.
Aan deze complexe digitalisering van de strafrechtketen wordt in nauwe samenwerking
tussen politie, OM, Rechtspraak en vele andere partijen gewerkt. In de specifieke
gevallen waarin door het OM uitgeweken wordt naar Compas, raakt de GPS-problematiek
deze ketenambitie.