Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Helder en Emiel van Dijk over het bericht dat de politie niet mag noteren of zakkenrollers asielzoekers zijn

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 10 januari 2020).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 987.

In antwoord op uw brief van 14 november 2019 deel ik u mee dat de schriftelijke vragen
van de leden Van Dijk en Helder (beiden PVV) over het bericht «Politie mag niet noteren
of zakkenrollers asielzoekers zijn», mede namens de Staatssecretaris van Justitie
en Veiligheid, worden beantwoord in de bijlage van deze brief.

Met de beantwoording van deze vragen wordt tevens (ten dele) uitvoering gegeven aan
de toezegging van de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid aan het lid Becker
(VVD) om per brief in te gaan op de registratie van de verblijfsstatus door de politie.
De antwoorden op de Kamervragen ingediend op 6 november 2019 met kenmerk 2019Z21304 geven tevens uitvoering aan dezelfde toezegging en zijn beantwoord door de Staatssecretaris
van Justitie en Veiligheid.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Politie mag niet noteren of zakkenrollers asielzoekers
zijn»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Op basis waarvan zou het niet mogelijk zijn om de verblijfstatus van verdachten te
registreren?

Antwoord 2

De politie gaat de identiteit na van iedere verdachte. Het vaststellen van de identiteit
van een verdachte geschiedt op basis van identiteitsdocumenten, documenten die daarmee
verband houden en/of naam-, adres- en woonplaatsgegevens. Indien nodig voor de vaststelling
van de identiteit van de verdachte wordt ook het systeem Basisvoorzieningen vreemdelingen
(BVV) geraadpleegd, dit is een centrale ketentoepassing waarin alle basisgegevens
van vreemdelingen in Nederland zijn opgeslagen.

Het vaststellen van de identiteit van een verdachte wordt in het kader van het strafrecht
uitgevoerd. Om zicht te krijgen op welke personen betrokken zijn bij criminele activiteiten
is het registreren van de verblijfsstatus niet relevant en om die reden is er voor
de politie geen wettelijke grondslag voor het registreren van de juridische verblijfsstatus
van verdachten.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het probleem met rovende en stelende asielzoekers in Amsterdam
moet worden aangepakt en als het niet mogelijk zou zijn om de verblijfstatus van verdachten
te registreren, dit dan geregeld moet worden? Zo ja, wat gaat u doen en per wanneer?

Antwoord 3

Los van de vraag of zich binnen de groep criminelen in Amsterdam waar het hier om
gaat ook daadwerkelijk asielzoekers bevinden, wordt hard opgetreden tegen alle vreemdelingen
die het met hun misdragingen verpesten voor de groep die recht heeft op bescherming.
De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid en haar voorganger hebben hiertoe een
breed palet aan maatregelen getroffen. Hierover is uw Kamer meerdere malen bij brief
geïnformeerd.2 Een voorbeeld is het VRIS protocol, waarvan het doel is vreemdelingenrechtelijke
gevolgen te verbinden aan door politie en justitie geconstateerde strafbare feiten.
Zie voor de redenen waarom het registeren van de verblijfsstatus van verdachten door
de politie niet noodzakelijk is, de antwoorden op de vragen 2 en 4.

Vraag 4

En zo ja, bent u dan ook bereid om ervoor te zorgen dat de politie voortaan bij alle
overtredingen en misdrijven noteert of dit een asielzoeker of illegale vreemdeling
betreft om zo het probleem onder deze groep inzichtelijk te krijgen en op die manier
ook beter aan te kunnen pakken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

Nee, het registreren van de verblijfstatus door de politie is niet noodzakelijk, gezien
de politie in het eerdergenoemde systeem BVV de verblijfstatus al kan nagaan van een
verdachte. Het registreren door de politie zou tot een extra werklast leiden, wat
niet noodzakelijk is in het kader van het strafrecht.

Wel kan het koppelen van gegevens bijdragen aan de aanpak van fenomenen en/of trends.
Zo wordt het binnenkort voor de politie inzichtelijk of een verdachte een asielzoeker
is die voorkomt op de zogeheten Top-X lijst met de meest hardnekkige overlastgevende
en/of criminele asielzoekers. Binnen de Top-X aanpak moet het binnen zowel de migratie-
als strafrechtketen namelijk meteen duidelijk zijn dat een persoon op de zogeheten
Top-X lijst voorkomt en daarmee afhankelijk van de problematiek kan rekenen op een
individuele aanpak vanuit de migratie en/of strafrechtketen. Momenteel worden er in
Noord-Nederland ervaringen opgedaan met de Top-X aanpak. De verwachting is dat de
aanpak medio 2020 in heel Nederland is uitgerold.

Vraag 5

En zo nee, deelt u de mening dat het probleem van rovende en stelende asielzoekers
wordt verdoezeld?

Antwoord 5

Nee, zo biedt de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid onder andere jaarlijks
uw Kamer de Rapportage Vreemdelingenketen (RVK) aan. Hierin wordt middels het incidentenoverzicht
informatie verschaft over overlast en criminaliteit, waarvan asielzoekers verdacht
worden.

Vraag 6

Deelt u de mening dat asielzoekers die hier komen om te roven, stelen of zich op andere
manieren crimineel gedragen, dienen te worden vastgezet net zo lang totdat ze kunnen
worden uitgezet? Zo nee, waarom kiest u er dan voor om deze groepen de hand boven
het hoofd te houden in plaats van onze samenleving te beschermen?

Antwoord 6

Allereerst kunnen asielzoekers, net als alle andere verdachten, in voorlopige hechtenis
worden genomen, afhankelijk van het misdrijf waarvan zij worden verdacht.

Verder blijft vreemdelingenbewaring een ultimum remedium dat wordt opgelegd op basis
van een afweging gebaseerd op de individuele omstandigheden. Het plegen van een strafbaar
feit of het vertonen van overlastgevend gedrag is niet één van de gronden voor een
bewaringsmaatregel, al kan het wel een rol spelen in de afweging. Wel acht ik het
van belang om ook, in het licht van het regeerakkoord, de mogelijkheden voor de verwijdering
en in bewaring stellen van vreemdelingen met strafrechtelijke antecedenten te versterken.
Daarom ben ik verheugd dat de Europese Commissie het mogelijk wil maken om vreemdelingen
die niet rechtmatig in Nederland zijn en een gevaar vormen voor de openbare orde of
de nationale veiligheid, in bewaring te stellen om hun uitzetting voor te bereiden.
Ik wijs er wel op dat de gesprekken met onder meer het Europese parlement nog tot
een conclusie moeten komen.

Volledigheidshalve wijs ik er bovendien op dat het op basis van dit voorstel echter
niet zo zal zijn dat iedere vreemdeling die een misdrijf heeft gepleegd of daarvan
wordt verdacht in bewaring kan worden gesteld.

Vraag 7

En zo nee, erkent u dan dat de politie tijd besteedt aan het oppakken en opstellen
van processen-verbaal terwijl de verdachten weer op roverspad gaan en ongestraft hun
gang kunnen gaan?

Antwoord 7

Nee. Met een breed palet aan maatregelen wordt ingezet op de aanpak van alle asielzoekers
die zich hier niet weten te gedragen.