Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Omtzigt en Van Helvert over de zaak van klokkenluider Victor van Wulfen en een arts van Defensie die een consult en ziektebeeld verzon, opschreef in zijn medische dossier en daarvoor berispt is

Antwoord van Staatssecretaris Visser (Defensie) (ontvangen 3 december 2019).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de uitspraak van het regionaal tuchtcollege voor de gezondheidszorg
van 4 november 2019, waarin de arts, die in het medisch dossier van klokkenluider
de heer Van Wulfen een consult op 16 november 2009 plaatste met de diagnose «Overige
psychische stoornissen, Andere psychische stoornissen», publiekelijk berispt is omdat
er geen medisch consult heeft plaatsgevonden en dus ook helemaal geen diagnose gesteld
kon worden?1

Antwoord 1

Ik heb kennis genomen van de uitspraak van het Regionaal Tuchtcollege voor de gezondheidszorg
te Eindhoven van 4 november 2019.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het oordeel van het tuchtcollege dat «(h)et college oordeelt
dat de onderdeelsarts ten onrechte een diagnose heeft toegevoegd aan klagers medisch
dossier. Er had geen consult tussen klager en de onderdeelsarts plaatsgevonden. De
arts had de aantekening in het medisch dossier zo moeten formuleren dat het voor opvolgende
zorgverleners duidelijk was dat de informatie niet afkomstig was van klager maar van
de commandant, maar heeft dat niet gedaan. Ook verwijtbaar is dat de onderdeelsarts
juist heeft gekozen voor deze ziektecode. Het had voorzienbaar moeten zijn voor de
arts dat dit grote gevolgen kon hebben voor klager.» keihard is?2

Antwoord 2

Het Regionaal Tuchtcollege is van oordeel dat de wijze waarop de arts op 16 november
2009 verslag heeft gedaan in het medisch dossier van klager van hetgeen hem ter ore
is gekomen dan wel wat tussen de arts en de commandant over klager is besproken, de
toets der kritiek niet kan doorstaan. Naar het oordeel van het tuchtcollege heeft
de arts ten onrechte een diagnose toegevoegd aan het medisch dossier van klager.

In februari 2012 heeft dhr. van Wulfen zich gewend tot de Inspecteur Militaire Gezondheid
(IMG) en geklaagd over onzorgvuldig handelen van de arts. Op 22 maart 2012 heeft de
IMG zijn onderzoek afgerond, waarbij onder andere is gekeken naar de gang van zaken
rondom de mutaties in het medisch dossier. Op 7 februari 2013 heeft Defensie de Onderzoeksraad
Integriteit Overheid (OIO), de voorloper van het Huis voor de Klokkenluiders, verzocht
om onderzoek te doen naar een door dhr. van Wulfen ingediende melding van vermoede
mistanden. Ook in dit onderzoek is aandacht besteed aan de mutaties in het medisch
dossier. Het OIO-rapport vermeldt dat de IMG heeft vastgesteld dat er sprake was van
een onzorgvuldige verslaglegging onder een onjuiste code. Het rapport van de OIO,
inclusief de reactie van Defensie, is d.d. 28 mei 2015 geanonimiseerd aangeboden (Kenmerk
34 000 X, nr. 94) aan de Kamer. Het rapport van de Inspecteur Militaire Gezondheidszorg (IMG) (Kenmerk
2017D03208) is d.d. 1 februari 2017 met de Kamer gedeeld (Kenmerk 34 550 X, nr. 71). De conclusies van de IMG en de OIO is een aantal keer in de Kamer aan de orde geweest3 4 5.

In de reactie van Defensie op het OIO-rapport, die d.d. 28 mei 2015 geanonimiseerd
aan de Kamer is aangeboden (Kenmerk 34 000 X, nr. 94), is opgemerkt dat het medisch dossier van klager inmiddels was geschoond.

Vraag 3

Wilt u een algemeen oordeel geven over deze uitspraak en welke gevolgen deze voor
beide betrokkenen heeft?

Antwoord 3

Zie antwoord op vraag 2. Ik acht het niet opportuun om nader in te gaan op uitspraak
van het Regionaal Tuchtcollege, mede omdat de termijn om daartegen beroep in te stellen
nog loopt.

Voor de volledigheid merk ik op dat met de heer Van Wulfen naar aanleiding van het
OIO-rapport eerder al afspraken zijn gemaakt om hem te rehabiliteren die zijn vastgelegd
in een vaststellingsovereenkomst. In 2017 is met de heer Van Wulfen een tweede vaststellingsovereenkomst
gesloten, waarin is afgesproken dat zijn dienstverband op zijn aanvraag werd beëindigd.
Partijen beoogden met het sluiten van deze overeenkomst de rechtsverhouding te beëindigen
en zich op de toekomst te richten.

Vraag 4

Herinnert u zich dat uw ambtsvoorganger in de Kamer het volgende zei: «Het geheel
is door de Inspectie Militaire Gezondheidszorg onderzocht. Er bleek geen sprake van
fraude of vervalsing te zijn. De betrokken arts, die dus echt niets fout heeft gedaan,
is inderdaad bevorderd» (Kamerstuk 34 550 X, nr. 48)?

Antwoord 4

Hierover zijn op 23 januari 2017 Kamervragen gesteld. In antwoord daarop (2016–2017,
Aanhangsel van de Handelingen, nr. 1001) heeft de toenmalig Minister als volgt gereageerd: «Mijn uitlatingen tijdens de begrotingsbehandeling
op 16 en 17 november jl. moet u zien in de context van de vragen die toen zijn gesteld.
Zoals ook in het door de IMG uitgevoerde onderzoek is vastgesteld, concludeert de
OIO dat in het onderhavige geval sprake is geweest van een onzorgvuldig wegschrijven
van een notitie van een overleg tussen de arts en de leidinggevende. De notitie is
weggeschreven onder een onjuiste code in het medische systeem (GIDS). Dit is later
in het medische systeem gecorrigeerd. Er was geen sprake van fraude of een strafbaar
feit. Met de arts zijn gesprekken gevoerd over zijn handelen.»

Het Regionaal Tuchtcollege heeft in haar uitspraak hieromtrent bij de beoordeling
het volgende overwogen: «Het college merkt daarbij echter op dat niet gebleken is
van vervalsing in de zin van kwaadwillendheid of opzet aan de zijde van verweerder,
zoals klager stelt.»

Vraag 5

Hoe beoordeelt u de bevindingen van de Inspectie Militaire Gezondheidszorg dat «(o)p
maandag 16 november 2009 had melder een gesprek met de vliegerpsycholoog, die hij
verzocht om aanwezig te zijn bij een voor woensdag 18 november gepland gesprek met
de squadroncommandant. Eveneens op 16 november 2009 maakte de squadroncommandant tegenover
de arts en in het SMT melding van door hem gesignaleerde problemen met betrekking
tot melders functioneren en de daarop genomen actie, alsmede het contact met de vliegerpsycholoog.
Op diezelfde dag tekende de arts in het elektronisch patiëntendossier (GIDS) van melder
aan (evidente typfouten door IMG gecorrigeerd): Gesprek met c336 en in SMT, mag nu
niet vliegen van C, leeft mogelijk in een aparte wereld. Wel incidenten geweest, gaat
niet op uitzending, c heeft contact gehad met. De aantekening werd in de SOEP-systematiek
van het GIDS (Subjectief/Objectief/Evaluatie/ Plan) genoteerd bij de S. Verdere aantekeningen
ontbraken; in het systeem werd een en ander die dag weggeschreven als CONSULT onder
de ziektecodes Cas P69 / ICPC P99 – Overige psychische stoornissen, andere psychische
stoornissen. Op dinsdag 17 november 2009 kwam melder weer terug op het onderdeel,
waar hij zag dat hij van de lijst aangewezenen voor uitzending was afgehaald en vervangen
door een van stafcursus teruggeroepen collega. Op woensdag 18 november 2009 volgde
het geplande gesprek van melder met de squadroncommandant, waarbij naast anderen ook
de vliegerpsycholoog aanwezig was. Aan melder werd meegedeeld dat hij in een schijnwereld
leek te leven en professionele hulp nodig had. Er werd een afkoelingsperiode van twee
weken ingelast, waarna hij zich moest melden bij de arts.», terwijl het tuchtcollege
duidelijk heeft vastgesteld dat dhr. Van Wulfen niet in Nederland was en dat deze
gesprekken in zijn geheel niet plaatsgevonden kunnen hebben?6

Antwoord 5

In het Algemeen Overleg Personeel d.d. 26 januari 2017 (Kenmerk 34 550 X, nr. 74) heeft de toenmalige Minister van Defensie laten weten dat de data die zijn genoemd
in het IMG-rapport niet kloppen en dat de chronologie der dingen is rechtgezet in
het OIO-rapport dat op verzoek van Defensie is uitgevoerd. Daarbij heeft de toenmalig
Minister ook gewezen op het feit dat de IMG in zijn rapport bij zijn bevindingen een
voorbehoud heeft gemaakt met betrekking tot bepaalde dateringen.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de inspecteur de conclusie dat «van onzorgvuldig medisch-inhoudelijk
handelen niet is gebleken» nooit had mogen trekken?

Antwoord 6

Ik heb begrepen dat er een klacht is ingediend bij het Regionaal Tuchtcollege die
verband houdt met deze vraag. Ik acht het daarom niet opportuun op deze vraag in te
gaan.

Vraag 7

Bent u bereid om nader onafhankelijk onderzoek te laten doen naar de totstandkoming
van het rapport van de Inspectie Medische Gezondheidszorg, dat elementaire fouten
bevat?

Antwoord 7

Het rapport van de IMG is reeds door een onafhankelijke instantie bezien. Immers,
de OIO heeft in haar rapport van 5 februari 2015 (Kenmerk 34 000 X, nr. 94) het IMG-rapport betrokken. Daarnaast geldt dat, zoals ik heb opgemerkt bij de beantwoording
van vraag 6, mij bekend is dat er een klacht is ingediend bij het Regionaal Tuchtcollege
die verband houdt met deze vraag. Gelet op het voorgaande zie ik geen aanleiding om
nader onafhankelijk onderzoek te laten doen.

Vraag 8

Is er in dit dossier van de heer Van Wulfen door iemand fraude, valsheid in geschrifte
en/of een ambtsmisdrijf gepleegd? Indien u het niet zeker weet, wilt u dit dan laten
onderzoeken en terugrapporteren aan de Kamer?

Antwoord 8

Zoals blijkt uit de beantwoording van vraag 2 hebben de IMG, de OIO en het Regionaal
Tuchtcollege de kwestie bekeken. Op basis van die onderzoeken heb ik geen aanwijzingen
dat sprake is geweest van fraude, valsheid in geschrifte en/of een ambtsmisdrijf.
Zoals aangegeven in antwoord op vraag 4 heeft het Regionaal Tuchtcollege bij de beoordeling
opgemerkt dat niet gebleken is van vervalsing in de zin van kwaadwillendheid of opzet.

Vraag 9

Heeft de heer Van Wulfen op zijn verzoek de beschikking gehad over alle documenten
over zijn zaak (rapporten, emails etc.)? Zo nee, welke documenten heeft hij niet gekregen
en wat is daar de oorzaak van?

Antwoord 9

De heer Van Wulfen heeft met het oog op de procedure bij het Regionaal Tuchtcollege
aan Defensie gevraagd om een aantal stukken, die hij in die procedure wilde inbrengen.

Defensie was bij deze procedure geen partij. Het doel van een tuchtrechtelijke procedure
is om vast te stellen of de beklaagde, dat is de medisch professional in deze, binnen
de grenzen van een redelijk bekwame beroepsuitoefening is gebleven, rekening houdend
met de normen en standaarden van de beroepsgroep. Binnen een tuchtrechtelijke procedure
is het aan de beklaagde zelf om te bepalen welke stukken hij verstrekt in het kader
van zijn verdediging. De regelgevende kaders van het medisch tuchtrecht bevatten geen
grondslag om de beklaagde (of diens werkgever) te verplichten bepaalde stukken in
het geding te brengen, noch om stukken aan de klager te verstrekken. Defensie heeft
het verzoek dan ook gemotiveerd afgewezen.

Daarnaast merk ik op dat het Regionaal Tuchtcollege aan Defensie geen verzoek heeft
gedaan om stukken in te dienen.

Vraag 10

Bent u bereid deze vragen een voor een en binnen twee weken te beantwoorden?

Antwoord 10

Ik houd mij aan de door de Kamer gestelde reguliere termijn van drie weken.