Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Jasper van Dijk over het bericht 'Laatste aso AZC in Nederland sluit deuren'

Antwoord van Staatssecretaris Broekers-Knol (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 21 november
2019) Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 753.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Laatste aso AZC in Nederland sluit deuren»?1

Antwoord 1

Ik heb kennisgenomen van dit bericht. Het Ministerie van Justitie en Veiligheid is
nog in gesprek met de gemeente Hoogeveen of de locatie Hoogeveen een rol kan vervullen
in de aanpak van overlastgevers. Zodra ik de uitkomst hiervan weet, zal ik uw Kamer
informeren.

Vraag 2

Herinnert u zich ook de berichtgeving van de NOS van 17 juni jl, waarin de gemeenten
Amsterdam en Hoogeveen aangeven dat ze van overlastgevende asielzoekers af willen?2

Antwoord 2

Ja.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het belangrijk is een robuuste en veilige opvang te realiseren
voor deze moeilijke doelgroep?

Antwoord 3

Ja. Zoals ook aangegeven in de brieven van mijn ambtsvoorganger aan uw Kamer is het
doel van de ebtl om aan te geven dat overlastgevend gedrag niet wordt getolereerd
en in te zetten op gedragsverandering. Daarnaast wordt door het overplaatsen van overlastgevers
naar een aparte locatie de veiligheid en het welzijn van bewoners en personeel van
de reguliere asielzoekerscentra bevorderd.

Vraag 4

Is er inmiddels alternatieve opvang beschikbaar om overlastgevende asielzoekers op
te vangen, nu duidelijk is dat de laatste Extra Begeleiding en Toezicht Lokaties (EBTL)
binnenkort gaan sluiten? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wanneer kan de alternatieve opvang
in gebruik genomen worden?

Antwoord 4

Zoals aangegeven in mijn antwoord op vraag 1 ben ik nog met de gemeente in gesprek
over een mogelijke alternatieve opvang voor overlastgevers. Voor de gemeente is dit
mede afhankelijk van de groep die opgevangen moet worden en de voorwaarden, waaronder
het handhaven van het huidige strenge regime.

De aanpak van overlastgevende asielzoekers is een van de speerpunten van het Nederlandse
migratiebeleid. De alternatieve opvang van overlastgevende asielzoekers is onderdeel
van een breed pakket aan maatregelen, dat ingezet kan worden om deze groep aan te
pakken.

Vraag 5

Zal de opvang en begeleiding van de huidige doelgroep EBTL op een veilige en beheersbare
wijze uitgevoerd worden, conform de conclusies van de inspectie?3

Antwoord 5

Naar aanleiding van het onderzoek van de inspectie en de ervaringen die zijn opgedaan
in de ebtl Amsterdam en in Hoogeveen zijn de maatregelen gericht op de aanpak van
overlastgevende asielzoekers aangescherpt en geïntensiveerd. Voor een overzicht van
deze maatregelen verwijs ik u naar de brief van mijn voorganger van 17 april 2019.4

Vraag 6

Heeft u de vakbond betrokken bij de ontwikkeling van een veilige en beheersbare opvang?
Zo nee, waarom niet? Zo ja, wat waren de bevindingen?

Antwoord 6

Het COA is met de vakbonden in gesprek over de ontwikkeling van een veilige en beheersbare
opvang. Op 11 maart 2019 zijn de vakbonden door het bestuur van het COA uitgenodigd
om te komen praten over de problematiek van de overlastgevers. Hiervoor waren ook
medewerkers uitgenodigd die hun ervaringen deelden. Op 6 mei 2019 heeft er een vervolgoverleg
plaatsgevonden waarin de stand van zaken rond de overlast, de ontwikkelingen en de
actiepunten aan de orde kwamen. Daarnaast is voor de start van de ebtl een adviesaanvraag
over de ebtl aan de ondernemingsraad (OR) van het COA voorgelegd. Ook heeft een lid
van het dagelijks bestuur van de OR deelgenomen aan de projectgroep ebtl.

Vraag 7

Kunt u garanderen dat de doelgroep niet in reguliere Asielzoekerscentra (AZC's) terecht
komt? Zo nee, hoe voorkomt u onveilige situaties?

Antwoord 7

De aanpak van overlastgevende en criminele asielzoekers heeft mijn hoogste prioriteit.
Hiertoe heb ik de nodige maatregelen getroffen, waarover ik uw Kamer meerdere malen
per brief heb geïnformeerd5. Deze maatregelen moeten zorgen voor een vermindering van de overlast.

Binnen zowel de ebtl als de reguliere AZC’s zijn meerdere maatregelen genomen om onveilige
situaties te voorkomen. De gebouwen van het COA voldoen aan de veiligheidseisen passend
bij de doelgroep waarvoor het COA is ingericht. Ook heeft het COA het maatregelenbeleid
aangescherpt waardoor er nadrukkelijker aandacht is voor het verbod op onaanvaardbaar
gedrag, de sancties die hierop staan (zoals het inhouden van leefgelden of het beperken
van opvang) en het doen van een melding en aangifte in geval van incidenten. Daarnaast
zijn er op steeds meer opvanglocaties aanvullende afspraken met gemeenten en politie
gemaakt om veiligheid op en buiten de opvanglocatie te borgen. De genoemde garantie
is niet te geven. Ook binnen de reguliere AZC’s is soms sprake van (zware) overlast
door asielzoekers.

Vraag 8

Deelt u de mening van de gemeente Hoogeveen dat het experiment met extra beveiligde
opvang van overlastgevende asielzoekers mislukt is? Zo ja, hoe rijmt u dat met uw
brief van 1 juli jl. waarin u aankondigt samen met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers
(COA) toekomstscenario's in beeld te gaan brengen voor de EBTL?6 Zo nee, hoe rijmt u dat met het feit dat geen van beide gemeenten het experiment
wil voortzetten?

Antwoord 8

Deze conclusie kan ik nog niet trekken. Zoals u bekend is door het WODC een evaluatieonderzoek
uitgevoerd naar de effectiviteit van de ebtl-maatregel. De onderzoeksrapportage verwacht
ik, zoals ik liet weten in het AO van 7 november, op korte termijn. De resultaten
van dit evaluatieonderzoek zullen input vormen voor mijn besluit over de invulling
van opvang voor overlastgevers. Uiteraard zal ik uw Kamer zoals, na publicatie van
het rapport, zoals toegezegd daarover informeren.

Vraag 9

Hoeveel mensen moeten herplaatst worden, nu de EBTL’s gesloten gaan worden?

Antwoord 9

Deze vraag is nog niet aan de orde. Zie ook mijn antwoord op vraag 1.

Vraag 10

Deelt u de mening dat de betrouwbaarheid van de rijksoverheid wordt geschaad als er
een lastiger doelgroep wordt gehuisvest dan vooraf is gecommuniceerd? Wat gaat u doen
om dit in de toekomst te voorkomen?

Antwoord 10

Zoals ook aangegeven in eerdere brieven over de ebtl aan uw Kamer, is de ebtl doelgroep
gedurende de pilot complexer gebleken dan aanvankelijk gedacht. Toen bleek dat dit
leidde tot veel incidenten op de locaties en relatief veel politie-inzet nodig was,
heeft dit geleid tot verscherpte maatregelen als onderdeel van een sober en streng
regime. Zie verder mijn antwoord op vraag 7.

Vraag 11

Wat is de stand van zaken met betrekking tot de ontwikkeling van separate opvang voor
veiligelanders? Wanneer wordt deze in gebruik genomen?

Antwoord 11

De verkenning naar separate en sobere opvang voor veiligelanders is een maatregel
die parallel loopt aan de brede aanpak van overlastgevende asielzoekers en wordt momenteel
uitgewerkt met de verschillende ketenpartners. In het vinden van een geschikte locatie
heeft het COA het voortouw, maar wordt afgestemd met gemeenten en overige betrokken
partijen. Dit dient zorgvuldig te gebeuren, waarbij diverse opties worden bestudeerd
en – indien relevant en mogelijk – uitgewerkt. Als een separate opvang niet mogelijk
blijkt, kan ook gedacht worden aan een herschikking van bewoners op bestaande opvanglocaties.

Vraag 12

Wat zijn de meeste recente instroomcijfers van asielzoekers uit veilige landen met
weinig kans op asiel?

Antwoord 12

De instroom eerste asielaanvragen van personen uit landen die in Nederland als «veilig
land van herkomst» zijn aangemerkt bedraagt tot en met oktober 2019 3.730 personen.7

In de tabel hieronder zijn deze aanvragen gesplitst naar nationaliteit.

Nationaliteit

Totaal

Algerijnse

980

Marokkaanse

920

Burger van Servië

300

Burger van Georgië

290

Tunesische

230

Albanese

180

Macedonische

170

Oekraine

110

Senegalese

90

Noord-Macedonië

90

Ghanese

80

Burger van Bosnië-Herzegovina

60

Burger van India

40

Burger van Kosovo

40

Montenegro

20

Burger van Amerika

20

Jamaicaanse

20

Mongolische

10

Togolese

10

Burger van Trinidad en Tobago

10

Duitse

<10

Braziliaanse

<10

Griekse

<10

Italiaanse

<10

Franse

<10

Spaanse

<10

Slowaakse

<10

Poolse

<10

Nederlandse

<10

Brits burger

<10

Japanse

<10

Hongaarse

<10

Australische

<10

Litouwse

<10

Canadese

<10

Estnische

<10

Oostenrijkse

<10

Belgische

<10

Tsjechische

<10

Noorse

<10

Burger van Kroatië

<10

Joegoslavische

<10

Eindtotaal

3.730

Vraag 13

Wat heeft de pilot EBTL in totaal gekost?

Antwoord 13

Aangezien de pilot ebtl nog loopt tot 1 februari, zijn de totale kosten van de pilot
nog niet bekend. In de evaluatie door het WODC worden de kosten die verbonden zijn
aan de inrichting van de ebtl’s betrokken. Zoals aangegeven bij vraag 8 verwacht ik
de onderzoeksrapportage op korte termijn te ontvangen.

Uit navraag bij het COA zijn de kosten die tot nu toe bekend zijn als volgt8:

2017: € 1,031 mln.

2018: € 7,366 mln.

2019: € 5,491 mln. (tot en met het 2e tertaal)

Daarnaast heeft de DJI personeel ingezet, waarvan de gerealiseerde loonkosten zijn:

2018: € 1.244.239

2019: € 859.122 (t/m november)

Vraag 14

Bent u bereid de vragen te beantwoorden voor het algemeen overleg over vreemdelingen-
en asielbeleid op 7 november aanstaande?

Antwoord 14

Gedegen beantwoording vergde tijd, waardoor ik wel binnen de met uw Kamer afgesproken
termijn, maar niet voor het AO van 7 november kon antwoorden.