Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Beckerman over de uitzending van EenVandaag over de versterkingsoperatie

Antwoord van Minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat), mede namens de Minister
van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (ontvangen 7 november 2019). Zie ook
Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 457.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de aflevering van EenVandaag van 1 oktober 2019 over de
versterking in Groningen?1 Wat is daarop uw reactie?

Antwoord 1

Ik heb kennisgenomen van de uitzending.

Vraag 2

Erkent u het niet nakomen van verwachtingen van inwoners in het bevingsgebied? Zo
ja, wat gaat u er aan doen dat verwachtingen wel worden nagekomen?

Antwoord 2

De situatie uit de uitzending betreft een woning die binnen de batch 1581 een normaal
risicoprofiel heeft. Bij de opname van de adressen in batch 1581 is in 2017 nog gebruik
gemaakt van de Nederlandse praktijkrichtlijn (NPR) uit 2015. Dit is een oude versie
van de richtlijn gebaseerd op het winningsniveau en bijbehorende seismische dreiging
van destijds. Na het besluit dat in maart 2018 genomen is om de gaswinning naar nul
te brengen, is ervoor gekozen om te werken aan een nieuwe versterkingsaanpak. In deze
aanpak, die op basis van het Mijnraadadvies gekozen is, wordt de hoogste prioriteit
gegeven aan de versterking van de meest risicovolle woningen. Bewoners die al een
versterkingsadvies hadden gekregen, worden uiteraard versterkt conform het versterkingsadvies.
Voor de bewoners die nog niet hun versterkingsadviezen hadden ontvangen, is bestuurlijk
afgesproken, gezien de nieuwe aanpak, om deze versterkingsadviezen niet alsnog naar
de bewoners te sturen.

Vervolgens zijn er met de regio in juni 2019, bestuurlijke afspraken gemaakt over
deze batch waarvan de bewoners nog geen versterkingsadvies hadden ontvangen. De afspraak
is dat de versterking van huizen uit de batch 1581 met een (licht) verhoogd risicoprofiel
(P50 en P90) uitgevoerd zullen worden en dus onderdeel zullen uitmaken van de lokale
plannen van aanpak. Voor de huizen met een normaal risicoprofiel uit batch 1581 wordt,
conform de bestuurlijke afspraken met de regio, via een steekproef bekeken of er niet
een te zwaar versterkingsadvies ligt (oftewel dat de beoordeling met een update van
de richtlijn op andere maatregelen uitkomt). Deze steekproef is momenteel in de afrondende
fase. Zodra er duidelijkheid is over wat dit voor de daadwerkelijke versterking zal
gaan betekenen, zal het kabinet de bewoners en uw Kamer hierover informeren.

De bewoner uit de uitzending heeft het versterkingsadvies, buiten het reguliere proces
om, op eigen verzoek ontvangen. Meerdere eigenaren die op eigen verzoek het versterkingsadvies
hebben ontvangen zijn geïnformeerd over de status van deze adviezen en het vervolgtraject
waarbij is aangegeven dat aan deze versterkingsadviezen geen rechten kunnen worden
ontleend. Van een belofte over versterking is daarmee uitdrukkelijk nooit sprake geweest.
Dit neemt niet weg dat het voor deze bewoners een vervelende situatie is, waarbij
hun huis al geruime tijd geleden geïnspecteerd is, maar zij nog geen duidelijkheid
hebben of hun huis versterkt moet worden.

Vraag 3

Waarom krijgen inwoners niet «gewoon» hun rapport wanneer zij er om vragen? Waarom
moet dat via een WOB-verzoek?

Antwoord 3

Allereerst waren voor veel panden de versterkingsadviezen nog niet afgerond. Deze
zijn, op verzoek van de regio, alsnog vervaardigd met als basis het winningsniveau
en bijbehorende seismische dreiging van NPR:2015. Dit is bestuurlijk zo afgesproken
vanwege de aanname dat een beoordeling met een nieuwere NPR eenvoudiger zou zijn als
er al een volledig NPR:2015-rapport van een pand zou liggen. Deze versterkingsadviezen
zijn voor een groot gedeelte in het najaar van 2018 binnengekomen. Bestuurlijk was
afgesproken om deze versterkingsadviezen niet actief te delen: de versterkingsmaatregelen
hieruit zouden immers niet worden uitgevoerd en zodoende onjuiste verwachtingen bij
bewoners te wekken. Wanneer bewoners toch om hun versterkingsadvies verzochten, is
dit aan hen geleverd.

Vraag 4

Hoe verklaart u het serieuze versterkingsrapport van mevrouw Ziengs uit Loppersum
uit 2017, maar dat dit pand niet als een pand met verhoogd risico uit het Hazard and
Risk Assessment (HRA)-model komt?

Antwoord 4

Er is bij de berekening bij het versterkingsadvies gebruikgemaakt van de toen geldende
versie van de NPR uit 2015. Destijds werd zodoende gerekend met een veel hoger gaswinningsniveau.
De HRA-run waaruit naar voren kwam dat het pand een normaal risicoprofiel heeft, is
later uitgevoerd. Hierdoor is de verlaging van het gaswinningsniveau deels wel meegenomen,
waardoor de seismische dreiging ook lager was. Ook was de HRA inmiddels verrijkt met
nieuwe kennis op basis waarvan de sterkte van een gebouw beter inzichtelijk kan worden
gemaakt. Beide factoren leiden er onder andere toe dat er een verschil op kan treden.

Vraag 5

Hoeveel panden hebben een versterkingsadvies maar komen niet als een pand met risico
uit het HRA-model? Kunt u een overzicht maken van hoeveel panden per gemeente het
gaat?

Antwoord 5

De NPR en de HRA zijn verschillende instrumenten, met elk een eigen doel. De HRA wordt
gebruikt om naar beste kunnen een inschatting te geven van de gebouwen die naar verwachting
een hoog risico kennen. De NPR wordt gebruikt om te bepalen welke maatregelen moeten
worden genomen. Zowel de NPR als ook de HRA worden continu verbeterd. Een objectieve
vergelijking tussen de uitkomst voor een individueel gebouw met een HRA en een met
de NPR hangt af van zowel de NPR-versie als de HRA-versie. Een algemeen overzicht
voor het aantal panden in het gehele gebied is niet te geven. In de lopende actualisatie
van de NPR wordt onderzocht hoe het kan dat de NPR en de HRA op voor een individueel
gebouw mogelijk tot verschillende uitkomsten kunnen leiden en zo ja wat daarvan de
oorzaak is.

Vraag 6

Waarom kan de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) geen garanties geven dat panden
met een versterkingsadvies versterkt gaan worden?

Antwoord 6

In de situatie zoals deze in EenVandaag geschetst werd, hebben de bewoners hun versterkingsadvies
op eigen verzoek ontvangen, waarbij in de bijgevoegde brief expliciet staat aangegeven
dat de voorgestelde maatregelen niet per definitie zullen worden uitgevoerd. Ook stond
in de brief aangegeven dat bewoners kunnen kiezen of zij hun woning opnieuw willen
laten beoordelen. Als uit die beoordeling de noodzaak van versterking zou blijken,
dan kan het pand inderdaad versterkt worden.

Vraag 7

Zijn de normen van de inspecties van panden nu anders dan voorheen? Zo nee, waarom
worden dan niet alle panden met een advies uit het verleden versterkt? Zo ja, kunt
u dat verklaren? Waarom zou een pand nu een beving wel overleven, terwijl dat twee
jaar geleden niet zo was?

Antwoord 7

Als gevolg van de afbouw van de gaswinning en de risicogerichte prioritering van de
versterkingsoperatie zal naar verwachting een steeds groter aantal adressen na opname
en beoordeling minder of geen versterking nodig blijken te hebben. De afbouw van de
gaswinning leidt tot een verlaging van de seismische dreiging. Met deze verlaging
van de seismische dreiging wordt in de herbeoordeling gerekend.

In het Bestuurlijk Overleg van 5 juni 2019 is, zoals eerder is benoemd, afgesproken
om via een steekproef van een deelverzameling van deze groep (batch 1851-adressen
met een niet verhoogd risicoprofiel) te onderzoeken of herbeoordeling, met een verlaagde
seismische dreiging, wezenlijk nieuwe inzichten oplevert. Deze steekproef is momenteel
in de afrondende fase. Zodra er duidelijkheid is over wat dit voor de daadwerkelijke
versterking zal gaan betekenen, zal het kabinet de bewoners en uw Kamer hierover informeren.

Vraag 8

Hoe duidt u de opmerking van de NCG dat het inderdaad onbegrijpelijk is en dat de
NCG begrijpt dat mensen vinden dat zij aan het lijntje worden gehouden?

Antwoord 8

De NCG heeft in de versterkingsoperatie de meeste contacten met de bewoner en voert
deze uit conform de bestuurlijke afspraken die gemaakt zijn. In de vele gesprekken
die met de bewoner worden gevoerd, probeert de NCG de bewoner zo goed mogelijk mee
te nemen en te informeren over het proces. De afgelopen twee jaar zijn belangrijke
stappen gezet: de gaswinning wordt zo snel mogelijk afgebouwd, de NAM is op afstand
geplaatst en er is voor een risicogerichte versterkingsaanpak gekozen. Gezien deze
veranderingen en de resultaten van deze besluiten nog niet voor iedereen voldoende
merkbaar zijn, is het begrijpelijk dat bestuurlijke keuzes soms moeilijk voor bewoners
te volgen zijn.

Vraag 9

Kunt u de angst van mevrouw Ziengs weerleggen als zij stelt: «Het is heel fijn dat
de gaskraan nu dicht gaat, maar je kunt niet na al die beloften in het gebied zeggen,
we doen de gaskraan dicht en pakken onze spullen en gaan weg.»?

Antwoord 9

Met de afbouw van de gaswinning uit het Groningenveld beoogt het kabinet de oorzaak
van de veiligheidsrisico’s weg te nemen. Dit heeft geen gevolgen voor de versterking:
de versterkingsoperatie gaat onverminderd door. Zoals in de brief van 16 oktober jl.
(Kamerstuk 33 259, nr. 695) is aangegeven, volgt uit de meest recente HRA-run (maart 2019) dat het aantal adressen
met een verhoogd risico is gedaald tot onder de 1.000. Dit neemt niet weg dat conform
bestuurlijke afspraken met de regio en eerdere toezeggingen de totale scope van opname
en beoordeling hoger is. De scope van het aantal adressen dat in aanmerking komt voor
opname en beoordeling bestaat uit ruim 26.000 adressen. Dit komt ten eerste doordat,
conform het advies van de Mijnraad, gewekte verwachtingen en gedane toezeggingen worden
nagekomen. Dit is van toepassing op de zogenoemde «batches» die worden uitgevoerd
volgens bestaande versterkingsadviezen, ongeacht nieuwe inzichten in de veiligheidssituatie
(Kamerstuk 33 529, nr. 502). Ten tweede zijn, in lijn met het Mijnraadadvies, naast de adressen met een verhoogd
risico ook adressen met een licht verhoogd risico (P90) opgenomen in de scope. Ten
derde blijven in lijn met deze afspraken alle adressen die eerder als (licht) verhoogd
risicovol zijn geïdentificeerd onderdeel van de scope, ook als zij dat op basis van
recente inzichten niet langer zijn. Ten vierde zijn op verzoek van de gemeenten adressen
toegevoegd vanuit het perspectief van een coherente uitvoering in plaats van sec technische
veiligheid. Dat gaat bijvoorbeeld om het realiseren van tempo binnen een straat of
wijk, om maatschappelijk draagvlak, gebiedsontwikkeling en/of het minimaliseren van
overlast.

Als gevolg van de afbouw van de gaswinning en de risicogerichte prioritering van de
versterkingsoperatie zal naar verwachting een steeds groter aantal adressen na opname
en beoordeling minder of geen versterking nodig blijken te hebben. Daarnaast wordt
met het Nationaal Programma Groningen (NPG) geïnvesteerd in toekomstperspectief voor
de regio. Mevrouw Ziengs hoeft zich dan ook geen zorgen te maken: ook met het verlagen
van de gaswinning, blijft het Rijk zich met de versterkingsoperatie inzetten voor
een veilig Groningen.

Vraag 10

Worden alle versterkingsadviezen uitgevoerd, ook al zijn die adviezen volgens de oude
Nederlandse Praktijk Richtlijn (NPR), zoals u stelde tijdens het algemeen overleg
van 12 september? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 10

Zie mijn beantwoording van vraag 2.

Vraag 11

Krijgt de Kamer dit jaar inzicht in de cijfers over de versterking? Dus hoeveel panden
zijn er geïnspecteerd en geëngineerd? Hoeveel zijn er versterkt?

Antwoord 11

In mijn brief aan uw Kamer over de overdracht taken van EZK naar BZK, is een dashboard
bijgevoegd (Kamerstuk 33 259, nr. 695). Het dashboard biedt inzicht in de voortgang en realisatie van de versterkingsoperatie
tot nu toe en geeft een eerste prognose voor de rest van dit jaar. Daarin staat dat
tot 7 oktober 2019 14.370 adressen zijn opgenomen, 6.886 adressen zijn beoordeeld,
1.799 projecten zijn vastgesteld en 1.007 gebouwen versterkt zijn opgeleverd.

Vraag 12

Kunt u de cijfers uit vraag 11 ook voorspellen voor 2020? Zo nee, waarom niet? Zo
ja, wat is de prognose?

Antwoord 12

In het dashboard staat een prognose voor de rest van 2019 opgenomen. Op dit moment
werken de gemeenten en NCG aan de lokale programma’s van aanpak voor 2020.