Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Wörsdörfer, Veldman en Weverling over de berichten ‘Iedereen wil internet, niemand wil datacenters’ en 'Hoe Nederland zichzelf economisch in de voet schiet'

Antwoord van Staatssecretaris Keijzer (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen 5 november
2019). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 3755.

Vraag 1

Bent u bekend met de berichten «Iedereen wil internet, niemand wil datacenters» en
«Hoe Nederland zichzelf economisch in de voet schiet»?1

Antwoord 1

Ja, daar ben ik mee bekend.

Vraag 2 en 3

Hoe verhoudt de tijdelijke bouwstop van nieuwe datacenters in de gemeenten Amsterdam
en Haarlemmermeer zich tot de Nederlandse Digitaliseringsstrategie 2.0, waarin gesteld
wordt: «Datacenters spelen een essentiële rol in de ontwikkeling van de digitale economie
en samenleving. Zonder datacenters staat alles op de digitale snelweg stil», en tot
de Ruimtelijke strategie datacenters?2 Kunt u daarbij uw appreciatie delen van de eerder genoemde tijdelijke bouwstop van
nieuwe datacenters in de gemeenten Amsterdam en Haarlemmermeer?

Deelt u de mening dat het tijdelijk stopzetten van nieuwe datacenters, het bouwen
van nieuwe energiezuinige datacenters tegengaat? Vindt u dit een wenselijke ontwikkeling?
Zo nee, welke stappen bent u bereid te nemen om deze ontwikkeling te keren?

Antwoord 2 en 3

De tijdelijke bouwstop van datacenters in de gemeenten Amsterdam en Haarlemmermeer
staat de ontwikkeling van de digitale economie vooralsnog niet in de weg. Datacenters
die bijdragen aan het verduurzamen van de warmtevoorziening door hun restwarmte ter
beschikking te stellen zijn nog steeds welkom. Op de korte termijn zijn er echter
wel knelpunten, de energievraag van de sector en gebrek aan geschikte ruimte, die
voor de gemeente Amsterdam de tijdelijke stop noodzakelijk maken. De gemeenten verwachten
eind 2019 nieuw regionaal vestigingsbeleid te hebben geformuleerd waarin ze meer grip
op de vestiging van nieuwe datacenters krijgen en deze kunnen plaatsen binnen hun
bredere duurzaamheidsambitie. Om het nieuwe vestigingsbeleid vorm te geven voeren
de gemeenten gesprekken met de sector en belanghebbenden. Keuzes omtrent gemeentelijk
vestigingsbeleid worden decentraal gemaakt. Voor het belang van datacenters voor de
digitalisering van heel Nederland en de knelpunten die de sector ondervindt worden
er gesprekken gevoerd in een Nationale Datacentertafel die begin september van start
is gegaan. De rijksoverheid zit ook aan deze gesprekstafel.

Vraag 4

Hoe verhoudt het tijdelijk stopzetten van de bouw van nieuwe datacenters in Nederland
zich tot het streven van veel bedrijven en overheden om Nederlandse data binnen de
Nederlandse landsgrenzen op te slaan? In hoeverre is het voor Nederlandse bedrijven
en overheden nog mogelijk om hun data binnen Nederland op te slaan zonder de bouw
van nieuwe datacenters?

Antwoord 4

Ik heb geen signalen dat er op korte termijn acute capaciteitsproblemen ontstaan om
data van Nederlandse bedrijven en overheden in Nederland op te slaan. Overigens is
de bouw van datacenters elders in Nederland ook mogelijk. De Zuid-Hollandse regionale
ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter heeft recentelijk haar masterplan Datacenters
aangekondigd. Met Rotterdam-Den Haag als tweede datacenter hub kan Amsterdam op termijn
ontlast worden.

Vraag 5

Deelt u daarbij de mening dat de Nederlandse vraag naar datacenters in de toekomst
alleen maar zal toenemen, waarbij nieuwe datacenters noodzakelijk zijn om de Nederlandse
concurrentie- en innovatiepositie te handhaven en te verbeteren?

Antwoord 5

Datacenters spelen een essentiële rol in de ontwikkeling van de digitale economie
en samenleving en de groei naar (lokale) dataopslag zal de komende jaren door de groei
van het dataverkeer en de ontwikkeling IoT-toepassingen stijgen. De ICT-sector, waaronder
datacenters, is een van de prioriteiten van het Kabinet bij de acquisitie van buitenlandse
bedrijven.3

Vraag 6

Deelt u de mening van Job Witteman, voormalig CEO van het Amsterdamse Internetknooppunt
AMS-IX en voormalig lid van het Amsterdam Economic Board, dat geplande significante
investeringen in datacenters in de omgeving van Amsterdam door het eerder genoemde
besluit van de gemeenten Amsterdam en Haarlemmermeer opeens als hoog risico door investeerders
worden beschouwd?4 Zo ja, in hoeverre is het volgens u wenselijk dat investeringen in de Nederlandse
digitale economie hierdoor achterblijven?

Antwoord 6

Ik heb begrip voor de zorgen die de heer Witteman heeft geuit. In hoeverre geplande
significante investeringen in datacenters in de omgeving van Amsterdam door het eerder
genoemde besluit van de gemeenten Amsterdam en Haarlemmermeer als hoog risico door
investeerders worden beschouwd kan ik niet beoordelen.

Vraag 7

Welke stappen zult u nemen om te voorkomen dat het besluit van de gemeenten Amsterdam
en Haarlemmermeer de clustervorming rond de internationale internetknooppunten bemoeilijkt?

Antwoord 7

Zie antwoord vraag 8 en 11.

Vraag 8

Bent u bekend met het recent gepubliceerde onderzoek «Digitale randvoorwaarden voor
de toplocaties in de REOS-regio’s»? Kunt u uw appreciatie delen van de knelpunten
rondom de bouw van datacenters die in dit onderzoek worden aangedragen in relatie
met deze tijdelijke bouwstop door beide gemeenten?5

Antwoord 8

Ja, ik ben bekend met het onderzoek over de digitale randvoorwaarden voor de toplocaties
in de REOS-regio’s. De knelpunten die het rapport aankaart omtrent datacenters – hoog
energieverbruik in relatie tot duurzaamheid, de beschikbaarheid van elektriciteit
en grond die niet overal gegarandeerd is en de inpassing in de nationale en regionale
energie-infrastructuur – zijn allen aanleiding geweest voor de tijdelijke bouwstop
door beide gemeenten. Leveringszekerheid van elektriciteit en een betrouwbaar energiesysteem
zijn de uitgangspunten voor ons energiesysteem in Nederland, dit geldt dus ook voor
de gemeenten Amsterdam en Haarlemmermeer. Datacenters hebben veel elektriciteit nodig
en leggen daarmee een groot beslag op de op de productie en transport van elektriciteit,
dit nadert in sommige regio's (rond Amsterdam) zijn grenzen. Het elektriciteitsverbruik
van datacenters groeit ook nog eens sterk. Aangezien de groei van datacenters in deze
gemeenten het hardst is, is de tijdelijke bouwstop verklaarbaar.

Vraag 9 en 10

Erkent u dat de in het onderzoek «Digitale randvoorwaarden voor de toplocaties in
de REOS-regio’s» genoemde knelpunten op het gebied van datacenters en core-netwerken
een stevige impact kunnen hebben op de verdere ontwikkeling van de nationale digitale
connectiviteit? Zo ja, waarom zijn deze knelpunten niet meegenomen in het Actieplan
Digitale Connectiviteit en de recente update van de Digitaliseringsstrategie?

Bent u bereid deze knelpunten alsnog mee te nemen in de voortgangsrapportage Digitale
Connectiviteit die gepland staat voor het vierde kwartaal van 2019? Kunt u daarbij
uw aanpak delen van deze knelpunten en de wijze waarop de veelvoud aan actoren uit
het bedrijfsleven, landelijke en regionale overheden worden betrokken? Bent u daarbij
bereid om een coördinerende rol te pakken, zodat de hoge kwaliteit van de Nederlandse
digitale infrastructuur blijft gewaarborgd?

Antwoord 9 en 10

De datacentersector is een relatief jonge sector met een eigen dynamiek en unieke
kenmerken waarvoor recentelijk beleid in ontwikkeling is. In de recent door de Minister
van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties naar uw kamer gestuurde Ruimtelijke
Strategie Datacenters6 wordt uiteengezet welke stappen er voor de middellange termijn (2022–2030) en lange
termijn (2030 en later) genomen worden om de ontwikkeling van de datacentersector
in goede banen te leiden. Een goede ontwikkeling van de sector kan alleen behaald
worden door een samenwerking van de rijksoverheid met de sector, netbeheerders en
de decentrale overheden. Voor de middellange termijn wordt de vestiging van datacenters
in zowel de zuidelijke Randstad als Noord-Holland (Middenmeer) verder onderzocht,
waaronder gekeken wordt naar de vestigingseisen ten aanzien van latency, arbeidsmarkt,
restwarmte en het ICT-ecosysteem. Voor de lange termijn (2030 en later) worden de
mogelijkheden voor een nieuw datacluster aan de west- en zuidflank van Amsterdam bij
de aanlandingslocatie van wind op zee verkend en uitgewerkt. Het belang van datacenters
is erkend in zowel het de Actieplan Digitale Connectiviteit en de Nederlandse Digitaliseringsstrategie
2.0. De genoemde knelpunten zijn recent naar voren gekomen en dit wordt dan ook meegenomen
in de voortgangsrapportage van het Actieplan Digitale Connectiviteit.

Vraag 11

Bent u bereid op korte termijn – in samenwerking met eerder genoemde gemeenten – een
faciliterende rol te spelen in het oplossen van de problematiek rondom de bouw van
datacenters in de metropoolregio Amsterdam, zodat de komst van nieuwe datacenters
niet onnodig wordt tegengehouden en het gunstige Nederlandse vestigingsklimaat voor
datacenters behouden blijft?

Antwoord 11

Ja ik ben bereid een faciliterende rol hierin te spelen. Sinds de aankondiging van
de gemeenten Amsterdam en Haarlemmermeer zijn er al gesprekken gevoerd aan de Nationale
Datacentertafel waar mijn ministerie ook aanwezig is. Deze gesprekken hebben de weg
vrijgemaakt voor een gezonde samenwerking tussen de sector, gemeenten en overige betrokkenen
en ze zullen in november voortgezet worden.