Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Palland over het bericht 'Donatiewebsite plotseling offline: tienduizenden euro’s verdwenen'

Antwoord van Minister Hoekstra (Financiën) en antwoord van Staatssecretaris Keijzer
(Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen 8 november 2019). Zie ook Aanhangsel Handelingen,
vergaderjaar 2019–2020, nr. 228.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht 'Donatiewebsite plotseling offline: tienduizenden euro’s
verdwenen»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat Nederlanders veilig online zaken met elkaar moeten kunnen doen
en dat het aan de overheid is om hiertoe de juiste voorwaarden te scheppen, spelregels
af te spreken en toezicht te houden?

Antwoord 2

Ja, het kabinet deelt de mening dat Nederlanders veilig online zaken met elkaar moeten
kunnen doen. Dit is ook een van de speerpunten van de Consumentenagenda van de Staatssecretaris
van Economische Zaken en Klimaat.2 Het is de verantwoordelijkheid van de overheid om de juiste voorwaarden te scheppen
voor een gezond ondernemersklimaat en consumenten te beschermen waar dat nodig is.

Vraag 3

Is bekend hoeveel websites als «Dream or Donate» er in Nederland actief zijn?

Antwoord 3

Bij de beantwoording van deze vraag, wordt er vanuit gegaan dat uw leden met «websites
als Dream or Donate» doelen op crowfundingwebsites die zich richten op donaties of
het ondersteunen van een project tegen een niet-financiële tegenprestatie (sponsoring
of «reward-based»).

Het is niet exact bekend hoeveel dergelijke platforms er in Nederland actief zijn.
De meest complete bron hiervoor is www.crowdfundingcijfers.nl. Hieruit blijkt dat er in 2018 in totaal voor 329 mln. euro gecrowdfund is in Nederland.
Hiervan bestond minder dan 10% uit donaties en rewards (resp. 14 en 18 mln. euro).
Deze statistiek is samengesteld op basis van de gegevens van 49 bedrijven, maar deze
richten zich voor het merendeel op leningen.

Vraag 4

Hoe is op dit moment de controle op dit type crownfundingplatformen georganiseerd?
Welke wet- en regelgeving is hier van toepassing?

Antwoord 4

Crowdfunding door middel van doneren of het ondersteunen van een project tegen een
(niet-financiële) tegenprestatie (sponsoring of «reward based») valt, voor zover de
initiatiefnemer een consument is, onder het toezicht van de ACM. Dit houdt in dat
bijvoorbeeld het verbod op oneerlijke handelspraktijken van toepassing is, maar ook
dat het bedrijf gebonden is aan transparantie-eisen over zijn aanbod. Tot slot is
de strafrechtketen het sluitstuk van de toepasselijke wet- en regelgeving indien sprake
is van strafbare feiten.

Vraag 5

Vindt u dat voor crowdfundingplatformen op het gebied van doneren dezelfde regels
zouden moeten gelden als voor crowdfundingplatformen gericht op beleggingen en investeringen,
zoals vermelding in een register, een vergunning- of ontheffingsplicht en controle
door de Autoriteit Financiële Markten (AFM)?

Antwoord 5

Bij crowdfunding door uitgifte van effecten, zoals aandelen of obligaties en crowdfunding
door het uitschrijven van een onderhandse lening maakt de geldgever aanspraak op een
financiële tegenprestatie in de vorm van aflossing, rente of dividend. In deze gevallen
verricht het platform bemiddelende werkzaamheden ten aanzien van het verwerven van
financiële instrumenten (effecten en obligaties) en het aantrekken van opvorderbaar
geld van het publiek (onderhandse leningen). Het toezicht van de AFM vloeit voort
uit de aard van deze activiteiten. Die aard – namelijk investeren met als doel het
behalen van rendement met behulp van een bemiddelend platform – verschilt fundamenteel
van de aard van crowdfunding door middel van donatie. Bij deze laatste vorm doet de
geldgever moedwillig afstand van zijn of haar geld met het oogpunt een bepaald doel
te ondersteunen.

Crowdfunding door middel van donatie is daarom vergelijkbaar met doneren aan meer
traditionele charitatieve instellingen, bijvoorbeeld via een collectebus. Op deze
activiteit is er eveneens geen toezicht van de AFM, noch is daar aanleiding voor.
Voor doneren aan charitatieve instellingen geldt voor het kabinet zelfregulering als
uitgangspunt.

Vraag 6

Bent u bereid de huidige wet- en regelgeving ten aanzien van crowdfundingplatformen
tegen het licht te houden om situaties als bij «Dream or Donate» in de toekomst te
voorkomen?

Antwoord 6

Zoals het kabinet aangeeft in de beantwoording op de vragen van het lid Alkaya (SP),
die uw Kamer gelijktijdig toekomt, moeten burgers erop kunnen rekenen dat donaties
via crowdfunding op een degelijke manier behandeld worden. Evenals bij donaties aan
meer traditionele charitatieve instellingen, is het in eerste instantie de verantwoordelijkheid
van de sector zelf om deze zekerheid aan consumenten te bieden. Aansluiten bij de
erkenningsregeling van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF), die het Ministerie
van Justitie en Veiligheid middels een structurele jaarlijkse bijdrage ondersteunt
vanuit zijn coördinerende rol inzake filantropie, is op basis van de criteria en de
aard van crowdfunding echter niet goed mogelijk. Betrokken bedrijven, Nederland Filantropieland
(NLFL) en het CBF verkennen momenteel wat nodig is zodat het publiek ook gerust kan
geven via crowdfundingplatformen.3 Hierbij kunt u bijvoorbeeld denken aan een gedragscode. Het kabinet vindt dit een
positieve ontwikkeling en acht, mede in het licht van deze ontwikkeling, aanvullende
overheidsmaatregelen niet nodig.

Vraag 7

Is hier volgens u nog een aanvullende rol weggelegd voor het keurmerk van het Centraal
Bureau Fondsenwerving (CBF), ook voor wat betreft online crowdfunding voor goede doelen?

Antwoord 7

Het CBF is een stichting die toezicht houdt op de Erkende Goede Doelen. De kennis
en expertise van het CBF is zeer relevant in dit kader. Zoals aangegeven in het antwoord
op vraag 6 verkent CBF momenteel samen met NLFL en partijen uit de sector de mogelijkheid
tot het ontwikkelen van een gedragscode.