Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Hijink over het bericht ‘Familiedrama in Winschoten: ‘Ze belde 113, maar dat nummer bestaat helemaal niet’

Antwoord van Staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen
18 oktober 2019).

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Familiedrama in Winschoten: «Ze belde 113, maar
dat nummer bestaat helemaal niet»? Vindt u ook dat een dergelijke situatie totaal
ongewenst is en dat iemand die hulp nodig heeft in een dergelijke situatie deze hulp
altijd zo eenvoudig en snel mogelijk moet kunnen bereiken?1

Antwoord 1

Ik ben door het bericht geraakt. Het is een verschrikkelijk drama dat in Winschoten
plaatsgevonden heeft. Ik wens de nabestaanden heel veel sterkte met hun verlies. Ik
ben het met de vragensteller eens dat een dergelijke situatie ongewenst is. Hulp en
steun voor iemand die suïcidale gedachten heeft, moet zo snel en zo eenvoudig mogelijk
ter beschikking staan, dat staat voor mij voorop. Dit kabinet heeft niet voor niets
substantieel extra financiële middelen beschikbaar gesteld aan suïcidepreventie ter
hoogte van € 15 miljoen voor deze kabinetsperiode.

Vraag 2

Begrijpt u dat het zeer verwarrend is dat 113 niet het daadwerkelijke nummer van de
Zelfmoordpreventielijn is? Begrijpt u tevens dat het zeer verwarrend is dat iemand
die 113 belt te horen krijgt dat het nummer momenteel niet bereikbaar is en dat hij
of zij het later nogmaals moet proberen?

Antwoord 2

113Online is 11 jaar geleden opgericht en profileerde zich destijds als een online
platform waar je ook naar toe kon bellen. De naam sloot mogelijk voorheen beter aan
bij hetgeen het precieze platform/dienst is. Het merendeel van de mensen zoekt online
de hulpverlening en daar is de zoekterm 113 (.nl) passend voor gebleken. In 2018 hebben
22.000 mensen via de telefoon en rond de 48.000 mensen via de chat crisishulp gekregen
van 113Zelfmoordpreventie. Hoewel in alle uitingen van 113Zelfmoordpreventie het nummer
0900–0113 expliciet is vermeld, is gebleken dat mensen door de naam op de gedachte
kunnen worden gebracht dat 113 het nummer is waarmee contact kan worden gezocht.

Het accent in de promotie van de hulpverlening van en door 113Zelfmoordpreventie heeft
gelegen op verbetering van de naamsbekendheid. In 2015 lag het percentage op 3% naamsbekendheid,
in 2019 is dit gestegen tot 56%. Ik heb begrepen dat mensen die het nummer 1-1-3 bellen,
te horen krijgen dat het nummer niet bestaat met in sommige gevallen (afhankelijk
van de provider) de suggestie het op een later moment nog eens te proberen. Ik ben
inmiddels met het Ministerie van EZK in gesprek om hier actie op te ondernemen en
de melding aan te passen in een duidelijke verwijzing of doorschakeling naar het juiste
nummer om 113Zelfmoordpreventie telefonisch te kunnen bereiken. Dit is een oplossing
voor de korte termijn. Ik verwijs u voor mijn verdere reactie op het nummer 1-1-3
naar mijn brief van heden aan uw Kamer over dit onderwerp.

Vraag 3

Is het waar dat de Autoriteit Consument en Markt (ACM) op basis van de Telecommunicatiewet
momenteel niet toestaat dat het nummer 113 gebruikt wordt omdat dit nummer gereserveerd
is voor een eventueel Europees Noodnummer? Is er in het geval van zelfmoordgevoelens
geen sprake van een noodsituatie? Per wanneer wordt 113 als Europees noodnummer in
gebruik genomen? Klopt het dat dit nog heel lang kan duren, terwijl ondertussen levens
gered kunnen worden door het gebruik van dit nummer? Graag uw reactie.2

Antwoord 3

De bestemmingen van telefoonnummers zijn vastgelegd in het Nummerplan telefoon- en
ISDN-diensten, een besluit van algemene strekking onder de Telecommunicatiewet dat
valt onder de verantwoordelijkheid van de Staatssecretaris van EZK. De ACM is verantwoordelijk
voor de uitgifte van deze nummers. In het huidige nummerplan is het nummer 113 gereserveerd
voor een mogelijke toekomstige Europees geharmoniseerde bestemming. Zonder aanpassing
van het nummerplan kan het nummer 113 niet door de ACM worden toegekend.

De huidige bestemming van het nummer 1-1-3 is gebaseerd op een rapport van de Europese
Commissie inzake nummerreeksen voor toekomstige Europese harmonisatie van korte nummers
voor informatie- en hulpdiensten en de aanbeveling om de reeks 1–1 daarvoor te gebruiken.
De harmonisatie heeft betekenis in een breed Europees verband. Tot dusverre is in
dit kader op basis van de regelgeving van de EU en (aanvullend) beleid van de Conférence
Européenne des administrations des Postes et Télécommunications (CEPT), het alarmnummer
1-1-2 in gebruik genomen en is de reeks 1-1-6 XYZ (zescijferig) bestemd als nummer
voor Europees geharmoniseerde diensten met een maatschappelijk belang. In de 116-reeks
zijn inmiddels een aantal diensten gehuisvest die noodsituaties kunnen betreffen,
zoals het telefonisch meldpunt voor vermiste kinderen (116000), kinderhulplijnen (116111)
en hulplijnen voor emotionele steun (116123). Hierbij zij opgemerkt dat hulp bij suïcidale
gedachten ook onderdeel is van de bestemming van 116123. Verdere harmonisatie is tot
dusverre uitgebleven. Enkele landen hebben het nummer 1-1-3 in gebruik genomen, hoofdzakelijk
als (niet urgent) politienummer. Gezien deze ontwikkeling wordt niet voorzien dat
op korte termijn het nummer 1-1-3 op Europees niveau zal worden geharmoniseerd.

Vraag 4 en 5

Klopt het dat er al langer gesprekken lopen tussen het Ministerie van VWS en 113 over
het telefoonnummer 113? Kunt u aangeven waarom dit zo lang moet duren? Bent u niet
van mening dat dit zo spoedig mogelijk opgelost moet worden? Per wanneer gaat u regelen
dat 113 het daadwerkelijke nummer wordt of dat iemand die 113 belt direct wordt doorgeschakeld
naar de Zelfmoordpreventielijn?

Gaat u op korte termijn regelen dat 113 een gratis toegankelijk nummer wordt zodat
dit nummer ook te bereiken is door jongeren zonder beltegoed?

Antwoord 4 en 5

Ik heb eind 2018 van 113 Zelfmoordpreventie vernomen dat zij het huidige 0900 nummer
graag in het nummer 1-1-3 aangepast zouden willen zien. Dit vanwege betere vindbaarheid
en de betere aansluiting op de zero suïcide missie van 113 Zelfmoordpreventie. De
organisatie heeft destijds aangegeven hierover in gesprek te gaan met de hiervoor
verantwoordelijke instantie (het Ministerie van EZK voor de beschikbaarheid van het
nummer en de ACM voor de mogelijke toekenning van het nummer). Mocht in gebruik name
van het nummer 1-1-3 niet te realiseren zijn, dan zou 113Zelfmoordpreventie gebruik
willen gaan maken van het (reeds toegekende) nummer 0800–0113. Ik heb aangegeven dit
van harte te ondersteunen maar had wel behoefte aan een nadere onderbouwing van de
mogelijke financiële consequenties. Die is in het voorjaar door 113Zelfmoordpreventie
aangeleverd.

Zoals in de Kamerbrief van heden is opgenomen heeft de Staatssecretaris van EZK aangegeven
bereid te zijn het nummer 1-1-3 beschikbaar te stellen voor hulp in het kader van
suïcidepreventie. Daarmee kunnen ook andere partijen dit nummer (gedeeld) gebruiken,
mits zij voldoen aan de invulling van de kwaliteitseisen. Daarnaast is afgesproken
dat het nummer 0800–0113 voor de Stichting beschikbaar is en blijft indien op enig
moment besloten wordt het nummer 1-1-3 vanuit Europa voor andere doeleinden te harmoniseren.
Samen met de Minister van JenV zullen wij onderzoeken wat de mogelijkheden, de risico’s
en passende voorwaarden zijn bij het beschikbaar maken van dit nummer. Ik kan nog
niet precies inschatten op welke termijn het nummer eventueel beschikbaar zou kunnen
komen en of er onverhoopt onoverkomelijke obstakels zijn.

De belangrijkste afweging bij een eventueel gebruik van het nummer 1-1-3 voor suïcidepreventie
is de mogelijke complicatie voor de 1-1-2-dienstverlening, door een risico van onbedoeld
kiezen («misdialling») van dit nummer. Op smartphones zit veelal een directe (beeldscherm)
knop voor noodoproepen die dit risico beperkt, maar dit geldt niet voor vaste telefoons.
Omdat elke seconde telt, moet de hulpvrager zoveel mogelijk in het eerste contact
worden geholpen. Het openstellen van 1-1-3 mag geen extra vertragende factor zijn
voor bellers in nood die per ongeluk 1-1-3 bellen in plaats van 1-1-2. Op dit moment
kan ik nog niet inschatten wat dat vraagt aan techniek en menskracht. Dit risico speelt
niet bij alternatieven zoals het nummer 0800–0113 of een nummer uit de 1–4reeks zoals
het nummer 1-4-5.

Bij een eventuele aanpassing van het nummerplan om het nummer 1-1-3 beschikbaar te
maken zullen ook andere maatschappelijke belangen en die van derden die hiervoor 1–1
nummers zouden willen gebruiken, maar (nog) buiten beeld zijn, moeten worden afgewogen.
In verband met de vereiste marktconsultatie en uitvoeringtoets door de ACM zijn hiermee
tenminste drie maanden mee gemoeid.

Gelet op de genoemde aspecten met betrekking tot het nummerplan en Europese harmonisatie
zal het nodig zijn om voorwaarden te stellen aan een beschikbaarstelling van het nummer
1-1-3 ten behoeve van suïcidepreventie. Onder meer wordt dan het nummer bestemd voor
«suïcidepreventie» en kunnen ook andere partijen (mits zij voldoen aan de invulling
van de kwaliteitseisen) dit nummer (gedeeld) gebruiken. Hiermee zou bij eventuele
staking van de stichting een andere organisatie dit kunnen overnemen. Voorts zal dit
gebruik van 1-1-3 moeten worden uit gefaseerd indien dit nummer alsnog Europees wordt
geharmoniseerd voor een andere bestemming.

Met een (tijdelijke) doorverwijzing door een auditieve melding kan op korte termijn
het risico op onbeantwoorde 1-1-3-oproepen worden vermeden3. Er is weliswaar geen wettelijk instrument om dit af te dwingen maar de grotere telecomaanbieders
hebben zich bereid verklaard hieraan mee te werken. Ik verwijs u voor mijn verdere
reactie op het nummer 1-1-3 naar mijn brief van heden aan uw Kamer over dit onderwerp.