Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kops over het bericht Paula (79) en Wiggert (82) in stress door ‘gedwongen’ verduur

Antwoord van Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
11 september 2019).

Vraag 1

Kent u het bericht «Paula (79) en Wiggert (82) in stress door «gedwongen» verduurzaming»?1

Antwoord 1

Ja

Vraag 2

Hoe reageert u op het trieste verhaal van deze ouderen, wier appartement in de Haagse
wijk Leyenburg volgend jaar door woningcorporatie Vestia volledig van het gas wordt
afgekoppeld? Deelt u de mening dat het onaanvaardbaar is dat daardoor hun appartement
– waarin zij zélf in overleg met Vestia veel hebben geïnvesteerd – wekenlang in een
bouwput zal veranderen, dat zij géén vervangende woonruimte krijgen aangeboden, dat
hun huurprijs zal stijgen én dat zij door deze gedwongen verduurzaming nu al compleet
in de stress zitten?

Antwoord 2

Ik vind het zeer vervelend voor deze bewoners dat zij stress ervaren door de voorgenomen
renovatie van hun woning. Renovaties kunnen uiteraard overlast met zich meebrengen
voor zittende bewoners. Dat geldt in het bijzonder oudere bewoners omdat zij veelal
vaker thuis zijn.

Uit informatie van de verhuurder blijkt dat de woningen momenteel al zijn aangesloten
op het warmtenet van Den Haag. De woningen zijn dus al geruime tijd aardgasloos voor
wat betreft de verwarming. Nu is het voornemen ook het gas voor koken en warm tapwater
af te koppelen, en daarnaast de gevels en de plafonds van de bergingen te isoleren
en de ventilatie in de woningen te verbeteren. De huurder kan zijn instemming aan
deze ingrepen mede afhankelijk maken van de huurverhoging die de verhuurder aan deze
woningverbetering wil verbinden. Huurders kunnen hun instemming ook afhankelijk stellen
van aspecten zoals eventuele overlast gedurende de werkzaamheden en de verwachte lagere
energierekening na voltooiing van de werkzaamheden. Uit het bericht maak ik op, dat
de verhuurder van plan is om hierover in gesprek te gaan met de huurders.

In veel gevallen leidt de bespreking met de huurders ertoe dat de verhuurder bewoners
de ondersteuning biedt die zij nodig hebben, zoals hulp voor oudere bewoners bij het
verplaatsen van spullen of het beschikbaar stellen van een logeeradres voor wie door
persoonlijke omstandigheden (zoals gezondheid) een korte periode niet in zijn of haar
eigen woning kan slapen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het onacceptabel is dat ouderen – die hun hele leven keihard
hebben gewerkt en nu van hun rustige oude dag willen genieten – als «proefkonijn»
voor uw duurzaamheids- en klimaatagenda worden ingezet, daarnaast worden afgescheept
met een niet-afdoende luttele vergoeding van een paar honderd euro en het vervolgens
kunnen uitzoeken?

Antwoord 3

Ik herken het beeld niet dat ouderen als «proefkonijn» voor de duurzaamheids- en klimaatagenda,
worden afgescheept met een niet-afdoende luttele vergoeding van een paar honderd euro
en het vervolgens kunnen uitzoeken.

De woningen uit het bericht zijn al op een warmtenet aangesloten en worden nu voor
het koken en warm tapwater ook aardgasloos gemaakt. Dat gebeurt op veel plaatsen in
Nederland. De bewoners in dit complex worden daarbij niet aan hun lot overgelaten.
Uit informatie van de verhuurder maak ik op dat bewoners een ongeriefsvergoeding ontvangen
voor het ongemak tijdens de werkzaamheden. Daarnaast zal de verhuurder met de bewoners
afspraken maken over de keuken die zij zelf hebben geplaatst. Desgewenst krijgen alle
bewoners een nieuwe elektrische kookvoorziening en een pannenset. Wie liever zelf
een nieuwe kookplaat kiest, ontvangt een vergoeding hiervoor als tegemoetkoming voor
de vervangingskosten.

Vraag 4

Hoe garandeert u dat deze «proefkonijnen» niet – net als bewoners van recent aardgasvrij
gemaakte woningen in Zoetermeer2 – in een praktisch luchtdicht gemaakte woning zullen terugkeren met gezondheidsklachten
tot gevolg?

Antwoord 4

De situatie in Zoetermeer is niet vergelijkbaar met die in Leyenburg. De desbetreffende
woningen in Zoetermeer zijn Nul-op-de-meter-woningen. De ventilatieproblemen in deze
woningen zijn inmiddels opgelost. De genoemde woningen in Leyenburg gaan weliswaar
van het aardgas af en de gevels worden beter geïsoleerd, maar dat levert geen energieneutrale
woningen op. Gezondheidsklachten als gevolg van onvoldoende ventilatie zijn hier niet
te verwachten. De ventilatie wordt juist verbeterd.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het compleet openbreken van een appartement, waarin door de
bewoners zélf veel geld is gestoken, allesbehalve «duurzaam» is?

Antwoord 5

Er is geen sprake van het compleet openbreken van het appartement. Het is op zichzelf
niet duurzaam als recent aangebrachte voorzieningen ongedaan worden gemaakt. Het is
wél mogelijk dat door deze ingrepen, waarbij sprake is van een beperkte desinvestering,
een woning weer voor tientallen jaren op duurzame wijze geëxploiteerd kan worden.

Vraag 6

Bent u ertoe bereid woningcorporatie Vestia tot de orde te roepen en ervoor te zorgen
dat deze hele verduurzamingsellende niet doorgaat?

Antwoord 6

Nee. De toegepaste verbouwing past in de uitvoering van afspraken die met de huursector
zijn gemaakt, zoals het Convenant energiebesparing huursector.

De uitvoering van renovaties in huurwoningen is een zaak van verhuurders, in dit geval
van Vestia. Het Rijk stelt aan de hand van de bouwregelgeving kaders ten aanzien van
ventilatie en isolatie. Het ligt niet in mijn rol om corporaties hierover tot de orde
te roepen, noch is daar aanleiding toe.

Vraag 7

Zijn er andere, vergelijkbare complexen waar ouderen als duurzaamheidsproefkonijn
worden ingezet? Hoeveel ouderen zitten momenteel in de duurzaamheidsstress?

Antwoord 7

Het is duidelijk dat ook oudere bewoners zijn betrokken bij projecten waarin energiebesparende
maatregelen worden genomen. Over het aantal daarvan heb ik geen gegevens. Er zijn
mij geen andere gevallen bekend van ouderen die vanwege een renovatie in de duurzaamheidsstress
zitten.