Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Kops en Wilders over het bericht Hoofdpijn in je milieuhuis

Antwoord van Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
11 september 2019).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Hoofdpijn in je milieuhuis»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u ervan dat bewoners van aardgasvrij gemaakte woningen in de wijk Palenstein
in Zoetermeer last hebben van hoofdpijn, benauwdheid, slapeloosheid en andere gezondheidsklachten,
omdat er niet genoeg frisse lucht in de woning komt? Deelt u de conclusie dat de verduurzamings-
en klimaatwaanzin niet alleen rampzalig voor de portemonnee en bovendien nergens goed
voor is, maar nu óók de gezondheid van de bewoners schaadt?

Antwoord 2

Het is uiteraard zeer vervelend en onwenselijk als bewoners van gerenoveerde woningen
gezondheidsklachten ervaren. Dan is er iets niet goed gegaan, want verduurzaming gaat
juist goed samen met verhoging van het wooncomfort en een gezond binnenklimaat. Van
de gemeente Zoetermeer, de betrokken woningcorporatie en ontwikkelaar heb ik begrepen
dat de ventilatieproblemen (die er inderdaad waren) inmiddels zijn opgelost. De ontwikkelaar
heeft de installaties in de woningen opnieuw ingeregeld. Vervolgens heeft GGD Haaglanden
nieuwe metingen in de woningen verricht. Op basis van deze metingen classificeert
GGD Haaglanden de ventilatie (CO2-waarden) in de gemeten woningen als goed. Op korte termijn worden ook de installaties
in de overige woningen opnieuw ingesteld. Komende winter zal GGD Haaglanden in enkele
woningen een controlemeting uitvoeren.

Vraag 3

Waar (in welke wijken) spelen deze problemen nog meer? Wat gaat u, verantwoordelijk
voor de verduurzamings- en klimaatellende, hieraan doen?

Antwoord 3

Ik heb op dit moment geen signalen dat deze problemen zich ook elders voordoen.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het ongehoord is dat woningcorporatie De Goede Woning de bewoners
verwijt dat hun klachten «tussen de oren» zouden zitten, terwijl uit metingen van
de GGD is gebleken dat het CO2-gehalte in de woningen wel degelijk te hoog is? Deelt u de mening dat de «noodzaak»
tot het aardgasvrij maken van woningen tussen de oren van de klimaathysterici zit?

Antwoord 4

Volgens het betreffende artikel zou de ontwikkelaar gezegd hebben dat de klachten
van bewoners «tussen de oren» zitten. De ontwikkelaar spreekt tegen deze uitspraken
zo gedaan te hebben. De ontwikkelaar heeft aangegeven klachten van bewoners altijd
serieus te nemen.

De noodzaak tot het aardgasvrij maken van woningen volgt uit de ambitie om als Nederland
onze bijdrage te willen leveren aan het beperken van de opwarming van de aarde, en
de wens om iedereen die woont en werkt in het aardbevingsgebied in Groningen nieuw
perspectief te geven op een veilige leefomgeving.

Vraag 5

Vindt u dat de nadelen van het aardgasvrij maken van woningen – zoals de gigantische
kosten, de lasten voor de huurders, een afzichtelijke metershoge warmtepomp in de
voortuin die bovendien lawaai maakt én nu dus ook gezondheidsklachten – werkelijk
opwegen tegen een verwaarloosbaar «klimaateffect»?

Antwoord 5

Met de energietransitie in de gebouwde omgeving evenals de ambities in de andere sectoren
wordt een effect van 49% CO2-reductie in 2030 beoogd voor Nederland. Dit is geen verwaarloosbaar klimaateffect.
Hiermee wordt een belangrijke stap gezet in de energietransitie die samen met de bijdragen
van andere landen de gewenste beperking van de opwarming van de aarde kan realiseren.
De mogelijke nadelen van de energietransitie worden zoveel als mogelijk beperkt en
de voordelen zoals een beter wooncomfort en binnenklimaat, en een lagere energierekening
zoveel als mogelijk bevorderd. De energiebelasting wordt voor huishoudens verlaagd
en financieringsmogelijkheden, zoals o.a. via het warmtefonds, worden verbeterd. Er
wordt gewerkt aan een kostenreductie van 20–40% en er worden via innovatieprogramma’s
kleinere, stillere en goedkopere warmtepompen ontwikkeld.

Het bereiken van een significant klimaateffect kan dus ook samengaan met voordelen
voor eigenaar-bewoners en huurders. Bij de verduurzaming van sociale huurwoningen
is het noodzakelijk dat de instemming van minimaal 70% van de bewoners nodig is om
tot een renovatie te komen. Hiermee wordt geborgd dat er voldoende aandacht is voor
de mogelijke nadelen in individuele gevallen en hoe daarmee om te gaan bij verduurzaming
en renovatie.

Vraag 6

Deelt u de mening dat warmtepompen ondingen zijn en er niets gaat boven een vertrouwde
gasaansluiting? Bent u ertoe bereid het vervallen van de gasaansluitingsplicht terug
te draaien en het aardgasvrij maken van de bestaande woningvoorraad te stoppen?

Antwoord 6

Nee, ik deel de mening niet dat warmtepompen ondingen zijn. Warmtepompen kunnen verwarmen
in de winter en bieden ook mogelijkheden om te koelen in de zomer, en bieden een duurzaam
alternatief voor aardgas. Ik bevorder via innovatieprogramma’s de ontwikkeling van
warmtepompen die kleiner, zuiniger en stiller zijn, en stel ook wettelijke eisen aan
het geluid dat warmtepompen mogen produceren.

De Tweede Kamer heeft per amendement de aansluitplicht voor nieuwbouw in de Gaswet
geschrapt. Ik ben niet bereid dit terug te draaien, noch ben ik bereid te stoppen
met het aardgasvrij maken van de bestaande woningvoorraad.

Vraag 7

Deelt u de conclusie dat uw project «proeftuinen aardgasvrije wijken», waar de wijk
Palenstein in Zoetermeer onderdeel van is, nu al heeft gefaald? Bent u ertoe bereid
de bewoners niet langer als proefkonijnen voor uw duurzaamheids- en klimaatagenda
te gebruiken en hier direct mee te stoppen?

Antwoord 7

Nee, ik deel deze conclusie niet en ik ben niet bereid te stoppen met de proeftuinen
aardgasvrije wijken. De wijk Palenstein in Zoetermeer is één van de 27 geselecteerde
proeftuinen aardgasvrije wijken. Belangrijk onderdeel hiervan is de leervraag hoe
bewoners betrokken kunnen worden bij de wijkgerichte aanpak. De ervaringen en lessen
van de NOM-renovatie in Palenstein zijn waardevol in het kader van de proeftuin. Deze
lessen zullen door de gemeente Zoetermeer worden gedeeld met andere gemeenten in het
bijbehorende Kennis- en Leerprogramma onder regie van de VNG. Zodoende kan de transitie
naar aardgasvrije wijken steeds beter en (kosten)effectiever worden gerealiseerd en
het draagvlak voor de energietransitie worden vergroot.