Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Nispen over de pilot van Legal Guard, de overeenkomst met de Raad voor Rechtsbijstand en eerdere vragen hierover

Antwoord van Minister Dekker (Rechtsbescherming) (ontvangen 10 september 2019). Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 3496.

Vraag 1

Herinnert u zich uw eerdere antwoorden op Kamervragen over de start van de pilot consumentenzaken
met Legal Guard?1

Antwoord 1

Ja, dat herinner ik mij.

Vraag 2

Wat is de financiële betrokkenheid van het Ministerie van Justitie en Veiligheid bij
de pilot? Hoe komt de Raad voor Rechtsbijstand aan het geld teneinde de kosten voor
de pilot te betalen? Hoe kan het dat de vergoedingen voor sociaal advocaten zo laag
blijven terwijl de Raad voor Rechtsbijstand kennelijk geld genoeg heeft om een dergelijke
pilot te financieren?

Antwoord 2

De pilot consumentenrechtelijke geschillen is een pilot die tot stand is gekomen op
initiatief van de Raad voor Rechtsbijstand en die onder de verantwoordelijkheid van
de Raad voor Rechtsbijstand wordt uitgevoerd. De Raad voor Rechtsbijstand betaalt
de kosten voor de pilot uit haar beschikbare middelen.

In de pilot worden de binnen de rechtsbijstandsverzekeraars gebruikelijke vergoedingen
gehanteerd. Deze zijn afgestemd op het volume van het aantal behandelde zaken. Er
is derhalve geen sprake van een forfaitair bedrag, zoals binnen de gesubsidieerde
rechtsbijstand. Een vergelijking tussen vergoedingen voor sociaal advocaten en de
pilot is derhalve niet te maken.

Vraag 3

Waarom is de Raad voor Rechtsbijstand de pilot begonnen? Waarom heeft de Raad voor
Rechtsbijstand gekozen voor een maximum van 750 zaken? Kan daaruit geconcludeerd worden
dat de Raad voor Rechtsbijstand de pilot per se niet wilde aanbesteden? Zo nee, waarom
niet? Vreesde men dat een ander dan Achmea mogelijk met het plan aan de haal kon gaan,
zo ja, waarom?

Antwoord 3

De Raad voor Rechtsbijstand is de pilot begonnen om ervaring op te doen met een andere
aanbieder van juridische dienstverlening – in casu een rechtsbijstandsverzekeraar –
die geen deel uitmaakt van het huidige stelsel van rechtsbijstand. Daarnaast kan ervaring
met een andere manier van werken nieuwe inzichten wat betreft het verlenen van rechtsbijstand
opleveren.

De besluitvorming over het wel of niet aanbesteden van de pilot en het maximaal aantal
zaken in de pilot valt buiten mijn verantwoordelijkheid. De Raad voor Rechtsbijstand
heeft mij laten weten dat voor een aantal van 750 zaken in deze pilot is gekozen om
voldoende, significante data over de werkwijze van deze aanbieder te kunnen genereren.

Vraag 4

Hoe kan het dat de totale kosten van de pilot niet bekend zijn? Wat verdient Legal
Guard aan deze pilot?

Antwoord 4

De totale kosten van de pilot zijn nog niet bekend, aangezien de pilot nog loopt.
De totale kosten voor de pilot en de opbrengst voor LegalGuard hangen af van het aantal
zaken dat gedurende de looptijd van de pilot door LegalGuard in behandeling wordt
genomen.2

Vraag 5

Erkent u inmiddels dat de vergoedingen aan Legal Guard hoger zijn en dat er daarnaast
betere voorwaarden gelden dan voor sociaal advocaten in vergelijkbare zaken, en dat
aan de betreffende juristen minder hoge eisen aan vooropleiding, beroepsopleiding
en permanente opleiding gesteld worden?

Antwoord 5

Zoals in het antwoord op vraag 2 is aangegeven is een vergelijking tussen de vergoedingen
aan LegalGuard en aan de sociaal advocaten niet te maken. In de pilot kan ervaring
worden opgedaan met een andere manier van bekostigen, namelijk via een staffel gebaseerd
op het aantal zaken.2 Dat is een ander uitgangspunt dan de forfaitaire vergoeding
en daardoor niet vergelijkbaar.

Voorop staat het uitgangspunt dat de eisen aan de dienstverlening adequaat zijn voor
het verlenen van de rechtsbijstand.

Wat betreft uw vraag merk ik het volgende op. Sociaal advocaten staan onder tuchtrecht
en de juristen bij LegalGuard die geen advocaat zijn, niet. Voor advocaten die in
dienst zijn van Achmea gelden de Advocatenwet en tuchtrechtelijke gedragsregels. Daarnaast
heeft de Raad voor Rechtsbijstand in haar overeenkomst met Achmea afspraken wat betreft
de dienstverlening en klachtrecht opgenomen.

Voor de juristen van LegalGuard die geen advocaat zijn, geldt dat zij niet voldoen
aan dezelfde opleidings-en kwaliteitseisen als die worden gesteld aan sociaal advocaten.
De juristen van LegalGuard moeten uitdrukkelijk wel voldoen aan de Kwaliteitscode
Rechtsbijstand en de door de werkgever gestelde eisen.

Vraag 6

Waarom zou de vergoedingssystematiek die met Legal Guard is afgesproken niet met sociaal
advocaten kunnen worden afgesproken? Waarom kan dat slechts met een commerciële rechtsbijstandsverzekeraar?

Antwoord 6

De Raad voor Rechtsbijstand is de pilot begonnen om ervaring op te doen met een andere
aanbieder van juridische dienstverlening – in casu een rechtsbijstandsverzekeraar –
die geen deel uitmaakt van het huidige stelsel van rechtsbijstand. De vergoedingssystematiek
die de Raad voor Rechtsbijstand met LegalGuard heeft afgesproken, betreft een vergoedingssystematiek
die in een privaatrechtelijke overeenkomst in de specifieke setting van deze pilot
tot stand is gekomen.

Voor de vormgeving van het nieuwe stelsel wil ik experimenten doen op het gebied van
het werken met rechtshulppakketten. Zoals in mijn voortgangsbrief benoemd, stel ik
10 miljoen euro beschikbaar voor pilots.3 Bij de pilots kan ook voorzien worden in adequate vergoedingen voor dienstverleners.
Ik nodig de sociale advocatuur uit om met voorstellen te komen. Bij het bespreken
van die voorstellen kunnen we dan ook afspraken maken over de vergoedingssystematiek.

Vraag 7

Hoeveel juristen heeft Legal Guard in dienst? Indien zij geen juristen in dienst heeft,
waar haalt Legal Guard dan de juristen vandaan? Heeft de rechtzoekende enige zeggenschap
wie de zaak voor hem of haar gaat doen of bepaalt Achmea dat? Hoe verhoudt zich dat
tot het recht op het zelf mogen kiezen van een advocaat voor een procedure?

Antwoord 7

LegalGuard is opgericht om niet verzekerde klanten op juridisch vlak te helpen vanuit
de ervaring en best practices die Achmea heeft opgedaan. LegalGuard zet op dit moment zeven juristen in die aan
de dienstverlening voor deze pilot werken. Deze juristen zijn in dienst van Achmea
en werken alleen voor LegalGuard. LegalGuard zoekt voor de rechtszoekende de meest
geschikte jurist voor zijn of haar probleem. Mocht de rechtszoekende een andere jurist
als behandelaar willen, dan kan hij/zij dat aangeven en zoekt LegalGuard naar een
passende oplossing.

Ik merk op dat een rechtszoekende zelf kan kiezen om al dan niet naar de pilot van
LegalGuard doorverwezen te worden. Het recht op het zelf mogen kiezen van een advocaat
voor een procedure speelt niet voor de zaken binnen de pilot. Is het voor de zaak
van de klant nodig om een advocaat in te schakelen, bijvoorbeeld in geval van een
gerechtelijke procedure met een belang van meer dan € 25.000,–, dan gaat de zaak in
overleg met de rechtszoekende terug naar de Raad voor Rechtsbijstand voor een reguliere
toevoeging.

Vraag 8

Hoe komen de kwaliteitscriteria die u gaat stellen aan de pakketten/oplossingsrichtingen
die voor de rechtshulp gelden eruit te zien? Zijn dat dezelfde kwaliteitscriteria
die nu voor sociaal advocaten gelden? Zo nee, op welke manier is een rechtzoekende
gebaat bij het verlagen van kwaliteitscriteria? Wordt de vraag van de rechtzoekende
leidend bij het bepalen van de juiste oplossing? Of is dat de rechtsbijstandsverzekeraar
die dringend zal gaan adviseren een bepaald wellicht onrechtvaardig compromis te slikken
teneinde een procedure en dus meer werk te voorkomen?

Antwoord 8

Goede kwaliteit van rechtshulp vind ik van groot belang. De kwaliteitscriteria zullen
samen met alle partijen in en om het stelsel worden opgepakt, zoals aangegeven in
mijn voortgangsrapportage.4 Daarbij geldt een aantal uitgangspunten, te weten dat de rechtzoekende centraal moet
staan en dat het pakket gericht moet zijn op een duurzame oplossing voor de rechtzoekende.

Vraag 9

Klopt het dat een rechtzoekende geen nadeel mag ondervinden van het deelnemen aan
de pilot? Klopt het eveneens, zoals u schrijft, dat als een zaak niet afgerond kan
worden binnen de dienstverlening van Legal Guard, de rechtzoekende alsnog een reguliere
toevoeging moet aanvragen, waardoor een advocaat dus reparatiewerk moet verrichten?
Zorgt dit niet voor vertraging van de zaak van de rechtzoekende en het risico op minder
kwaliteit? Moet de rechtzoekende dan opnieuw een eigen bijdrage betalen? Waarom zou
een rechtzoekende er voor kiezen deel te nemen aan de pilot, afgezien van de lagere
eigen bijdragen, als er een kans is dat de zaak alsnog bij een sociaal advocaat komt
te liggen en als er lagere kwaliteitseisen worden gesteld aangezien de juristen van
Legal Guard niet aan dezelfde opleidings- en kwaliteitseisen gebonden zijn?

Antwoord 9

Het klopt dat de rechtszoekende geen nadeel mag ondervinden van het deelnemen aan
de pilot. Mocht een zaak niet kunnen worden afgerond binnen de dienstverlening van
LegalGuard, dan kan de burger zich tot de Raad voor Rechtsbijstand wenden voor een
reguliere toevoeging. Het kan soms voorkomen dat er in een zaak meerdere processtappen
nodig zijn. Dat valt buiten de dienstverlening van LegalGuard. De rechtszoekende hoeft
in dit geval geen nieuwe eigen bijdrage te betalen voor de reguliere toevoeging.

Wat betreft de reden voor deelname aan de pilot merk ik het volgende op. Rechtzoekenden
worden door de primaire verwijzer, het Juridisch Loket, zorgvuldig voorgelicht over
de verschillende vormen van dienstverlening die mogelijk zijn voor het oplossen van
hun consumentenprobleem. Ook worden zij zorgvuldig voorgelicht over wat deelname aan
de pilot behelst. Rechtzoekenden kunnen daardoor een keuze maken. De motieven van
de rechtzoekenden om deel te nemen aan de pilot vormen onderdeel van de evaluatie.

Vraag 10

Wanneer geldt deze pilot als geslaagd? Wie zal deze audit uit gaan voeren en door
wie wordt deze audit betaald? Zal vooral gekeken worden vanuit het perspectief van
de rechtzoekende of vanuit het perspectief van een deskundige op het gebied van consumentenzaken
die juridisch inhoudelijk gaat beoordelen of het bereikte resultaat inderdaad voor
de rechtzoekende het beste resultaat is geworden, in overeenstemming met de stand
van zaken in de jurisprudentie? Of wordt het een soort klanttevredenheidsonderzoek
waardoor onduidelijk blijft of het belang van de rechtzoekende hier werkelijk mee
gediend is?

Antwoord 10

De pilot geldt als geslaagd indien een substantieel aantal zaken in de pilot zijn
behandeld en leerervaring is opgedaan met de aangeboden dienstverlening.

De audit wordt uitgevoerd door de heer prof. dr. M.B.M. Loos, hoogleraar Consumentenrecht
aan de Universiteit van Amsterdam, en mevrouw dr. mr. J.A. Luzak, assistent professor
consumentenrecht aan de Universiteit van Amsterdam. De Raad voor Rechtsbijstand betaalt
voor de audit. De auditor stelt een toetsingskader op aan de hand waarvan een aantal
zaken wordt getoetst. Het toetsingskader, dat wordt vastgesteld door een klankbordgroep
bestaande uit onder andere vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties in
de consumentensector, bevat onder andere een juridisch-inhoudelijke beoordeling van
het juridisch advies, de behandeling en het behaalde resultaat. Daarbij wordt inderdaad
de stand van zaken in de jurisprudentie betrokken.

Daarnaast worden rechtzoekenden bevraagd op hun ervaringen met de dienstverlening
van de jurist van LegalGuard. Het klanttevredenheidsonderzoek wordt uitgevoerd door
de onderzoeksafdeling van de Raad voor Rechtsbijstand.

De bevindingen uit zowel de externe audit als het klanttevredenheidsonderzoek van
de Raad worden in de eindrapportage van de pilot opgenomen. De eindrapportage wordt
in mei 2020 verwacht en zal worden gepubliceerd.