Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Tielen en Middendorp over de artikelen ‘Molly Russell’s father: cutting, biting, burning — my daughter was shown it all on social media’ en ‘You have amazing ability, Damian Hinds tells tech chiefs — now use it to do good’

Antwoord van Minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), mede namens de
Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media en de Staatssecretaris van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties (ontvangen 16 mei 2019). Zie ook Aanhangsel Handelingen,
vergaderjaar 2018–2019, nr. 2372.

Vraag 1

Bent u bekend met (de inhoud van) de artikelen «Molly Russell’s father: cutting, biting,
burning – my daughter was shown it all on social media» en «You have amazing ability,
Damian Hinds tells tech chiefs – now use it to do good», die verschenen in Britse
media?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3

Zijn er gegevens beschikbaar over soortgelijke incidenten in Nederland, waarbij ouders
van tieners die slachtoffer zijn van zelfdoding, het vermoeden uiten dat de zelfdoding
verband houdt met ervaringen op social media? Zo ja, kunt u deze gegevens met de Kamer
delen?

Bent u bereid om in Nederland, net als in het Verenigd Koninkrijk, onderzoek te doen
naar een eventueel verband tussen social media en zelfdoding? Op welke termijn verwacht
u dit onderzoek te kunnen starten en resultaten te hebben?

Antwoord 2, 3

In Nederland worden geen gegevens bijgehouden over de oorzaken van zelfdoding. De
Stichting 113 Zelfmoordpreventie doet momenteel in opdracht van het Ministerie van
VWS onderzoek naar de oorzaken en achtergronden van de suïcides die in 2017 hebben
plaatsgevonden bij 81 jongeren onder de 20 jaar. Met dit onderzoek wordt beoogd meer
inzicht te krijgen in de factoren die een rol speelden bij suïcides onder deze groep
jongeren. De uitkomsten van het onderzoek worden einde van het jaar verwacht en worden
met de Kamer gedeeld.

Vraag 4

In hoeverre bent u het eens met de uitspraken van uw Britse collega’s dat sociale
media en techgiganten hun morele verantwoordelijkheid moeten nemen? Welke acties wilt
u ondernemen om soortgelijke incidenten in Nederland te voorkomen?

Antwoord 4

In de herziene richtlijn audiovisuele mediadiensten van de Europese Commissie, die
uiterlijk op 19 september 2020 omgezet moet zijn in Nederlandse wetgeving, wordt geregeld
dat videoplatformdiensten passende maatregelen moeten nemen om minderjarigen te beschermen
tegen content die hun lichamelijke, geestelijke of morele ontwikkeling kunnen aantasten.
Passende maatregelen kunnen bijvoorbeeld bestaan uit het vooraf waarschuwen van de
kijker voor de schadelijke inhoud of het ontoegankelijk maken van de content voor
minderjarigen. De videoplatformdiensten leggen deze maatregelen vast in een gedragscode.
Het Commissariaat voor de Media ziet toe op de in Nederland gevestigde videoplatformdiensten.

Vraag 5

Deelt u de mening dat onderwijs in digiwijsheid, en vooral ook mediawijsheid, voor
alle tieners beschikbaar moet worden? Zo ja, op welke wijze gaat u dit vormgeven?

Antwoord 5

Mediawijsheid voor kinderen is in onze huidige maatschappij, waar sociale media alom
aanwezig zijn, relevanter dan een paar decennia geleden. Niet voor niets maakt mediawijsheid,
als onderdeel van het leergebied digitale vaardigheden, deel uit van de integrale
curriculumherziening van het funderend onderwijs, Curriculum.nu, onder de naam digitale geletterdheid.Hierin zijn de bouwstenen «digitaal burgerschap» en «veiligheid en privacy» opgenomen.
Denk hierbij aan het veilig en verantwoord omgaan met sociale media, online pesten,
oplichting en het herkennen van nepnieuws. Na de zomer wordt het eindadvies van de
ontwikkelfase van de curriculumherziening aangeboden, en dienen de voorstellen als
basis voor een herijking van de onderwijsdoelen.

Naast de integrale herziening van het curriculum ondersteunt het Ministerie van OCW
sinds tien jaar het Nederlands Netwerk Mediawijsheid (Mediawijzer.net). Dit netwerk en de bijbehorende website biedt toegang tot een veelheid aan activiteiten
rond mediawijsheid in Nederland, gericht op experts, ouders en scholen. Een voorbeeld
daarvan is de website hoezomediawijs.nl gericht op kinderen en jongeren vanaf 10 jaar. Ook is de game Mediamasters ontwikkeld
waar jaarlijks ongeveer de helft van de leerlingen uit groep 7 en 8 aan meedoet. Daarnaast
organiseert Mediawijzer de jaarlijkse Week van de Mediawijsheid. Naast het onderwijs
besteden ook wijkagenten, school- en wijkcoaches en jeugdhulpverleners aandacht aan
mediawijsheid. Leerlingen met problemen worden doorverwezen naar hulplijnen (Helpwanted,
Kinderconsument, Kindertelefoon, meldpunt cyberpesten) en passende vormen van hulpverlening.