Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Kerstens en Ploumen over de uitzending van het tv-programma Kassa over de hoge afhandelingskosten van medicijnrollen

Antwoord van Minister Bruins (Medische Zorg) (ontvangen 17 april 2019).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de uitzending van tv-programma Kassa over de hoge afhandelingskosten
van medicijnrollen van 23 maart 2019?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat vindt u van het gegeven dat de prijs van de verpakking van medicijnen (in dit
geval een zogenaamde «medicijnrol», ook wel «Baxterzakje») per medicijnsoort jaarlijks
in de vele honderden euro’s kan lopen en daarmee heel veel hoger is dan de prijs van
die medicijnen zelf?

Antwoord 2

Ik kan mij voorstellen dat dit vragen oproept. De prijzen van veel generieke geneesmiddelen
zijn dermate laag, dat de kosten van de terhandstelling soms hoger kunnen liggen.

Vraag 3, 4, 5

Kunt u zich voorstellen dat de te verrichten handelingen en het afleveren ervan bij
een verpleeghuis bijvoorbeeld ingeval van een medicijnrol die hoge prijs per «Baxterzakje»
per medicijnsoort rechtvaardigen?

Heeft u inzicht in de redelijkheid van de in dezen gehanteerde prijzen?

Heeft u inzicht in hoeverre er sprake is van grote prijsverschillen tussen apotheken
voor medicijnrollen?

Antwoord 3, 4, 5

De kosten van de handelingen die gemoeid zijn met medicijnrollen en de aflevering
daarvan kunnen door apothekers worden gedeclareerd als zogenoemde «weekterhandstelling».
De weekterhandstelling is een door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) omschreven
zorgprestatie, naast de «gewone» terhandstelling. Om deze prestatie te kunnen declareren,
dienen de activiteiten uit de gewone terhandstelling te zijn uitgevoerd, aangevuld
met een aantal andere activiteiten zoals het voeren van een intakegesprek met de patiënt
en het periodiek evalueren van het gebruik en de medische noodzaak van een weekdoseerverpakking.
Het gaat dus bij weekterhandstellingen niet alleen om de prijs van het verpakken en
afleveren, maar ook om door het apotheekteam verleende farmaceutische zorg. De medicijnrollen
zorgen voor veilig gebruik en voor therapietrouw van de patiënt, en zijn daarnaast
behulpzaam voor verplegenden en verzorgenden.

In 2012 zijn de tarieven voor dienstverlening door apothekers vrijgegeven. Zorgverzekeraars
en apothekers onderhandelen sindsdien over de in rekening te brengen tarieven voor
de (zorg)activiteiten van de apotheker. Het is in principe aan hen om samen tot een
redelijk tarief te komen. De kosten voor weekterhandstellingen kunnen dus verschillen
per apotheek, en zijn gemiddeld circa € 3,50.

Vraag 6

Vindt u het reëel te veronderstellen dat bijvoorbeeld bewoners van een verpleeghuis,
dat afspraken heeft met een apotheek over het afleveren van medicijnrollen voor (nagenoeg)
al haar bewoners, zomaar (kunnen) overstappen naar een andere apotheek?

Antwoord 6

In verpleeghuizen is doorgaans sprake van de leveringsvorm «verblijf inclusief behandeling».
Voor cliënten met deze leveringsvorm geldt dat farmaceutische zorg onderdeel is van
het verzekerde pakket in de Wet langdurige zorg (Wlz). De zorginstelling is verantwoordelijk
om vanuit het instellingsbudget de farmaceutische zorg in te kopen bij een apotheek.
In dit geval is het niet reëel te veronderstellen dat bewoners zelf kunnen overstappen
naar een andere apotheek. De instelling heeft immers contractuele afspraken gemaakt
met een apotheek om invulling te geven aan de verantwoordelijkheid om farmaceutische
zorg te leveren.

In de voormalige verzorgingshuizen (leveringsvorm: verblijf zonder behandeling) en
kleinschalige ouderenzorg (leveringsvormen: volledig pakket thuis of pgb) is aanspraak
op farmaceutische zorg vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw). Daar heeft de cliënt meer
sturing op de keuze van apotheker en kan hij wel kiezen om over te stappen. In zorginstellingen
met deze leveringsvormen zien we overigens ook dat, omwille van eenduidig medicatiebeleid,
instellingen hun cliënten stimuleren om medicatieverstrekking onder te brengen bij
een beperkt aantal apotheken.

Over de verschillen in verzekerde farmaceutische zorg heeft het Zorginstituut een
pakketadvies uitgebracht. Mijn standpunt op dit pakketadvies stuur ik binnenkort naar
de Tweede Kamer.

Vraag 7, 8

Vindt u ook dat, nu hier sprake is van door ons allen opgebracht publiek geld, transparantie
c.q. inzicht in de redelijkheid van prijzen die worden gevraagd een groot goed is
en bijdraagt aan het vertrouwen van mensen in hoe het geld in de zorg wordt besteed?

Begrijpt u dat mensen, wanneer apothekers op geen enkele wijze openheid in dezen betrachten,
het gevoel hebben dat apothekers iets te verbergen hebben?

Antwoord 7, 8

Ik vind transparantie over prijzen en kosten van de zorg inderdaad van groot belang.
Een goede onderbouwing van prijzen en kosten is belangrijk en kan het vertrouwen van
mensen vergroten.

Vraag 9, 10

Bent u bereid met apothekers in gesprek te gaan om te bezien op welke wijze meer openheid
over de hier aan de orde zijnde prijzen kan worden verschaft respectievelijk verkregen,
zodat inzicht ontstaat in de (on-)redelijkheid van bedoelde prijzen?

Bent u bereid na te denken over het op de een of andere wijze aan banden leggen van
de hier aan de orde zijnde prijzen?

Antwoord 9, 10

De NZa gaat over de bekostiging van farmaceutische zorg en dienstverlening. De NZa
heeft een verzoek ontvangen van zorgverzekeraars om te bekijken of de kosten voor
weekterhandstellingen op een andere manier in rekening kunnen worden gebracht, bijvoorbeeld
door een vaste vergoeding in het leven te roepen voor weekterhandstellingen, ongeacht
het aantal medicijnen dat in de rol zit, en eventueel aangevuld met een opslag per
geïncludeerd medicijn.

De NZa bekijkt dit met alle betrokken partijen. Ik wacht deze exercitie af. Naar verwachting
zal de NZa voor de zomer hierover een besluit nemen. Op basis daarvan kunnen verzekeraars
en apothekers weer een tarief onderhandelen.