Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van der Graaf over illegale gokzuilen

Antwoord van Minister Dekker (Rechtsbescherming) (ontvangen 17 april 2019). Zie ook
Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 2062.

Vraag 1

Kent u het bericht «In heel Nederland is er geen winkelstraat waar niet illegaal gegokt
wordt»?1

Antwoord 1

Ja

Vraag 2

Herkent u de observaties uit het bericht dat door het hele land via gokzuilen, voornamelijk
in Turkse thee- en koffiehuizen, illegaal op sportwedstrijden wordt gewed en dat hier
miljoenen in omgaan? Herkent u tevens de schatting dat momenteel zo’n vijftig bookmakers
actief zijn in Nederland? Zo nee, hoe hoog schat u het aantal bookmakers in?

Vraag 3

Heeft u redenen om aan te nemen dat verschuivingen hebben plaatsgevonden ten opzichte
van het onderzoek uit 2015, waarin werd gesproken van ruim 800 plekken waar illegale
gokzuilen werden gerund en een jaarlijkse omzet van ongeveer 40 miljoen euro?2 Zo ja, hoe schat u deze cijfers nu in?

Antwoord 3

Ik herken de observaties gedeeltelijk. Blijkens het onderzoeksrapport van Spapens
en Bruinsma (2015)3 zijn in de periode 2010–2014 op 446 locaties in totaal 649 gokzuilen aangetroffen.
In het merendeel werden deze aangetroffen in cafés (210), koffie- en theehuizen (99),
eetcafés (40) en stichtingen (21) en nog in andere zaken.

Het aantal van 50 bookmakers dat door de geïnterviewde theehuiseigenaar wordt genoemd,
kan ik niet bevestigen. Spapens en Bruinsma noemen in hun rapport het aantal van 17
regelaars die gokzuilen aanleveren aan horecaondernemers. Zij gaan er vanuit dat jaarlijks
bijna 37 miljoen euro aan omzet wordt gemaakt.

De Kansspelautoriteit geeft aan dat zij geen indicaties heeft dat na 2015 significante
verschuivingen hebben plaatsgevonden ten aanzien van genoemde aantallen. Wel heeft
de Kansspelautoriteit de indruk dat het illegale aanbod via gokzuilen steeds meer
op versluierde wijze wordt aangeboden.

Vraag 4

Kunt u een nadere uitsplitsing geven van de 84 uitgevoerde onderzoeken en 17 sancties
die sinds 2015 door de Kansspelautoriteit (Ksa) zijn uitgevoerd? Zijn hierbij ook
bookmakers onderzocht en/of gesanctioneerd?

Antwoord 4

De Kansspelautoriteit heeft in 2013 haar beleid aangepast door meer ondersteuning
te verlenen aan gemeenten en politie in plaats van zelf bestuurlijke boetes uit te
delen. Een gemeente kan bijvoorbeeld een horecagelegenheid sluiten en dat is vaak
effectiever dan een boete van de Kansspelautoriteit. Sinds 2015 heeft de Kansspelautoriteit
81 maal ondersteuning verleend aan de gemeente en de politie, waarbij de Kansspelautoriteit
een rapportage heeft opgesteld van de aangetroffen situatie en zo haar kennis ter
beschikking gesteld.

In de periode 2012–2018 heeft de Kansspelautoriteit veertien bestuurlijke sancties
opgelegd aan de houders van horecagelegenheden. Ten slotte zijn onder leiding van
het Openbaar Ministerie drie strafrechtelijke onderzoeken uitgevoerd naar de organisatoren
van gokzuilen.

Op 28 maart 2019 heeft de Kansspelautoriteit bij een grote landelijke actie in totaal
honderd «cash centers» in beslag genomen. 152 locaties (winkels, theehuizen, cafés
en snackbars) verspreid over het hele land werden bezocht. De Kansspelautoriteit werkte
samen met politie, gemeenten en Openbaar Ministerie. Er is ook beslag gelegd op meer
dan een miljoen euro op buitenlandse bankrekeningen. Deze actie is een vervolg op
een doorzoeking in 2018 van bedrijfspanden en woningen in Enschede en Rotterdam, waarbij
administratie in beslag werd genomen.

Vraag 5

Wat wordt momenteel gedaan om specifiek de bookmakers aan te pakken? Deelt u de mening
dat de aanpak van deze groep cruciaal is in de bestrijding van illegale gokzuilen?
Ziet u mogelijkheden de opsporing en aanpak van deze groep te intensiveren?

Antwoord 5

Het is inderdaad belangrijk om de organisatoren van de gokzuilen aan te pakken. Het
is daarnaast van belang de locatie-eigenaren aan te pakken die toestaan dat organisatoren
(«bookmakers») daar hun gokzuilen kunnen plaatsen. De Kansspelautoriteit pakt daarom
samen met politie en gemeenten de locaties aan waar gokzuilen staan. De Kansspelautoriteit
werkt op dit moment samen met de gemeente Rotterdam aan een sluitende aanpak. Deze
aanpak richt zich op repressie gericht op locatie-eigenaren en «bookmakers», alsmede
op preventie en weerbaarheid van zowel spelers als locatie-eigenaren. Wanneer dit
succesvol is zal deze aanpak ter beschikking worden gesteld aan andere gemeenten.

Vraag 6

Deelt u de verbazing over de grote verschillen in aanpak van aanbieders van illegaal
gokken per gemeente? Kunt u deze verschillen verklaren? Wat gebeurt er in Den Haag
en Rotterdam wat nog niet in andere gemeenten gebeurt?

Antwoord 6

De verschillen in aanpak van aanbieders van illegale kansspelen per gemeente zijn
te verklaren door het feit dat gemeenten hierin zelf keuzes maken. De situatie per
gemeente is ook verschillend. In Den Haag en Rotterdam worden relatief veel gokzuilen
aangetroffen. Dat zij aan de aanpak daarvan prioriteit geven en daarom ook vooroplopen
in de aanpak is te begrijpen.

Den Haag en Rotterdam zijn zich zeer bewust van de ondermijnende en nadelige effecten
van illegaal gokken en treden daar tegen op met gebruikmaking van hun eigen bevoegdheden
op grond van de APV en de Drank- en Horecawet. De gemeente Rotterdam heeft de actie
«Illegaal gokken is geen spelletje» in 2016 en 2017 uitgevoerd, waarin de Kansspelautoriteit
heeft geparticipeerd. Daarin zijn de speler en zijn omgeving (familie, vrienden) aangesproken
en alert gemaakt. Graag wijs ik ook op de aanpak in Rotterdam gericht op repressie,
preventie en weerbaarheid, genoemd in het antwoord op vraag 5.

Vraag 7

Is inmiddels bij alle gemeenten de wegwijzer speelautomaten expliciet onder de aandacht
gebracht?4 Zo nee, bent u bereid deze, al dan niet in samenwerking met de Ksa, alsnog onder
de aandacht te brengen?

Antwoord 7

Na vaststelling van de wegwijzer in augustus 2018 heeft de Kansspelautoriteit met
behulp van een adressenlijst van de Vereniging Nederlandse Gemeenten aan alle gemeenten
een exemplaar van de Wegwijzer speelautomaten toegestuurd. De website van de Kansspelautoriteit heeft een link naar een aparte
pagina voor gemeenten. Hier is de wegwijzer meteen vindbaar. De Kansspelautoriteit
heeft veelvuldig contact met gemeenten en ook gemeenten weten op hun beurt de Kansspelautoriteit
te vinden.

Vraag 8, 9 en 10

Bent u bereid met Ksa en gemeenten in gesprek te gaan om te onderzoeken wat mogelijke
knelpunten zijn in het optreden tegen aanbieders door Ksa en gemeente en hoe deze
voorkomen kunnen worden? Bent u bereid daarbij ook te bezien of gemeenten afdoende
mogelijkheden ervaren voor het doen van Bibob-toetsen bij twijfelachtige ondernemingen?
Ziet u verder aanleiding om te komen tot een meer gecoördineerde samenwerking tussen
ministerie, Ksa en gemeenten om zo tot een evenwichtiger aanpak te komen?

Ziet u ook mogelijkheid om in deze gesprekken aandacht te vragen voor de informatiepositie
van de Ksa, die aangeeft meer geïnformeerd te willen worden door gemeenten over de
uitkomsten van hun onderzoek, zodat de Ksa in de toekomst cijfers paraat heeft over
het aantal zaken waarbij gemeenten maatregelen hebben genomen?

Bent u bereid om, met oog op de landelijke omvang van het probleem, ook nadrukkelijk
kleine en middelgrote gemeenten te betrekken bij deze gesprekken?

Antwoord 8, 9 en 10

De Kansspelautoriteit werkt nauw samen met een groot aantal gemeenten en er zijn steeds
meer gemeenten die gebruik willen maken van de opleidingen en ondersteuning door de
Kansspelautoriteit. Bij mij zijn geen signalen bekend van gemeenten die problemen
ervaren bij het gebruik van het BIBOB-instrumentarium bij het bestrijden van illegale
gokzuilen.

Met betrekking tot de informatiepositie merk ik op dat de Kansspelautoriteit afspraken
maakt met gemeenten (ook middelgrote en kleinere) over de wijze waarop gemeenten de
Kansspelautoriteit informeren. Tevens werkt de Kansspelautoriteit aan een app voor
toezichthoudende en handhavende ambtenaren van gemeenten waarmee zij eenvoudig informatie
kunnen verstrekken aan de Kansspelautoriteit. Ik verwacht dat dit voor de Kansspelautoriteit
een betere informatiepositie gaat opleveren.

Ik beschouw de aanpak door de Kansspelautoriteit en de gemeenten als evenwichtig.

Vraag 11

Deelt u de mening dat deze casus aantoont dat de Ksa, met dertien handhavers, over
onvoldoende capaciteit beschikt om de volledige gokbranche te monitoren en dat dus
structureel meer capaciteit moet worden vrijgemaakt, zeker met oog op de recent aangenomen
wetgeving? Is de financieringssystematiek voor de handhavende taken van de Ksa passend
wat de regering betreft?

Antwoord 11

Tijdens het Algemeen Overleg van 13 september 2018 heb ik uw Kamer aangegeven dat
de Kansspelautoriteit momenteel voldoende is toegerust.5 Dat heeft steeds onze aandacht. De Kansspelautoriteit voert op basis van het ontwerpbesluit
kansspelen op afstand en de concept ministeriële regeling die nog ter consultatie
zal worden aangeboden, een uitvoeringstoets uit.6 Daarbij zal de Kansspelautoriteit ingaan op de benodigde (financiële) capaciteit
voor toezicht en handhaving.

Vraag 12

Ziet u mogelijkheden om het instrumentarium wat de Ksa tot haar beschikking heeft
te vergroten, zodat zij minder afhankelijk is van andere partijen in haar handhavende
taak?

Antwoord 12

Met de wet Kansspelen op afstand krijgt de Kansspelautoriteit meer handhavingsbevoegdheden,
zoals het bestuurlijk binnentreden in een woning en het bestuurlijk in beslag nemen
van goederen die daarvoor vatbaar zijn. Ik zie vooralsnog geen reden voor een verdere
uitbreiding van haar instrumentarium. Wanneer een zaak een strafrechtelijke aanpak
behoeft, geschiedt dat onder verantwoordelijkheid van het Openbaar Ministerie (OM).
Het OM is dan verantwoordelijk om de zaak onder te brengen bij een daartoe goed geoutilleerde
opsporingsinstantie zoals de politie of de FIOD.