Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Gerven over Treant en de toekomst van de ziekenhuiszorg in Drenthe en Zuidoost Groningen

Antwoord van MinisterBruins (Medische Zorg) (ontvangen 2 april 2019). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 1959.

Vraag 1

Is het waar dat Treant een adherentieverlies van 90% heeft geleden in Hoogeveen in
de eerste drie maanden na de sluiting van de kinderafdeling en verloskunde?1 Zo ja, wat is daarop uw reactie? Acht u de Zorggroep financieel gezond genoeg om
een dergelijk gebrek aan inkomsten op te vangen?

Antwoord 1

Er is in de regio Drenthe en Zuidoost-Groningen sprake van diverse uitdagingen voor
de organisatie van de zorg. De betrokken partijen willen voorkomen dat, zoals zij
dat zelf zeggen, «de toekomst hen overkomt». Het door een «stuurgroep» van huisartsen,
ziekenhuizen en zorgverzekeraars gezamenlijk ontwikkelde plan voor de ziekenhuiszorg
in Drenthe en Zuidoost Groningen betreft een periode van 10 jaar en heeft als doelstelling
om de huidige zorg duurzaam voor de regio te behouden. Alle stakeholders (waaronder
het kernteam, gemeenten, huisartsen en inwoners) in de regio zien het belang van het
behoud van ziekenhuisvoorzieningen in Drenthe en Zuidoost Groningen. Juist daarvoor
is het huidige plan ook geschreven: de zorg verdwijnt niet uit de regio, maar wordt
anders ingericht. Ik wil benadrukken dat het plan van het kernteam een plan is en
geen besluit. Het is een voornemen waarover het kernteam de komende maanden nader
in gesprek gaat met medewerkers, patiënten, zorgaanbieders, overheden en inwoners.
Men wil luisteren naar de zorgen en behoeftes van eenieder opdat deze kunnen worden
meegenomen in het besluitvormingsproces.

Treant heeft desgevraagd aangegeven dat het nog te vroeg is om iets over het adherentieverlies
te kunnen zeggen. Zij geven daarbij aan dat bij het sluiten van de acute verloskunde
en acute kindergeneeskunde in Stadskanaal en Hoogeveen, ze reeds rekening hielden
met een daling van het aantal bevallingen met 50% vanuit Stadskanaal en 75% vanuit
Hoogeveen. Overigens zijn enkel de acute verloskunde en acute kindergeneeskunde in
Hoogeveen en Stadskanaal gesloten. De poliklinieken kinderafdeling en gynaecologie
(incl. verloskundige/obstetrische zorg) blijven in deze plaatsen gewoon open, ook
in de huidige toekomstplannen, aldus Treant. Verder heeft Treant, hoewel het jaarverslag
over 2018 nog niet officieel is vastgesteld, aangegeven dat zij over 2018 zwarte cijfers
hebben geschreven en zijn de plannen die zij op 11 februari presenteerden juist bedoeld
om de huidige zorg duurzaam voor de regio te behouden. Beheersing van de kosten is
een van de onderdelen van die plannen.

Vraag 2 en 3

Klopt het dat tijdens gesprekken met u over de toekomst van de zorg in de regio Drenthe
en Zuidoost Groningen een bestaansgarantie aan de Treant Zorggroep is afgegeven voor
de duur van tien jaar? Zo ja, onder welke voorwaarden is die garantie afgegeven?

Is het waar dat u in overleg met het kernteam Zorg voor de regio in ruil voor een
verdere concentratie in Emmen en sluiting van de Spoedeisende Hulp (SEH) in Hoogeveen
en Stadkanaal een tien jaar durende bestaansgarantie heef gegeven aan Treant?

Antwoord 2 en 3

Zoals ik in mijn antwoord op vraag 1 aangaf, betreft het door de stuurgroep ontwikkelde
plan voor de ziekenhuiszorg in Drenthe en Zuidoost Groningen een periode van 10 jaar
en heeft het als doelstelling te voorkomen dat «de toekomst hen overkomt» en de huidige
zorg duurzaam voor de regio te behouden. Er is geen bestaansgarantie afgegeven. De
Treant Zorggroep blijft zelf verantwoordelijk voor haar (financiële) bedrijfsvoering.

Vraag 4

Klopt het dat u heeft aangegeven «geen zin te hebben in nog een faillissement» of
woorden van een dergelijke strekking? Kunt u dit toelichten?

Antwoord 4

Uiteraard is een faillissement niet wenselijk. Faillissementen zorgen per definitie
voor onrust en onzekerheid voor alle betrokkenen. Op te merken valt dat het plan over
de toekomst van de zorg in de regio Drenthe en Zuidoost Groningen, zoals elke wijziging
in het aanbod van ziekenhuiszorg, onrust veroorzaakt, met name bij de inwoners uit
de regio Drenthe/ Zuidoost-Groningen. Het is echter een feit dat, zoals ik in mijn
antwoord op vraag 1 aangaf, de regio Drenthe/ Zuidoost-Groningen diverse uitdagingen
voor de organisatie van de zorg kent. Dat de betrokken partijen, zoals zij dat zelf
zeggen, willen voorkomen dat «de toekomst hen overkomt» en werken aan een plan voor
het duurzaam behouden van zorg in de regio, kan ik alleen maar aanmoedigen.

Vraag 5

Beseft u dat het door Treant verwachte adherentieverlies van 25% door de sluiting
van SEH's in Stadskanaal en Hoogeveen in combinatie met de voorgenomen weekendsluitingen
van beide ziekenhuizen blijkens reacties uit de bevolking waarschijnlijk ver zal worden
overschreden? Zo ja, acht u dan een faillissement van Treant desondanks uitgesloten?

Antwoord 5

Ik wil nogmaals benadrukken dat het plan van het kernteam een plan is en geen besluit.
Zoals ik in mijn antwoord op vraag 1 aangaf, zien alle stakeholders (waaronder het
kernteam, gemeenten, huisartsen en inwoners) in de regio het belang van het behoud
van ziekenhuisvoorzieningen in Drenthe en Zuidoost Groningen. Juist daarvoor is het
huidige plan ook geschreven: de zorg verdwijnt niet uit de regio, maar wordt anders
ingericht. Daarnaast biedt het plan, door de inrichting van expertisecentra, ook nieuwe
kansen voor de ziekenhuiszorg in de regio Drenthe en Zuidoost Groningen.

Zoals ik in mijn antwoord op vraag 1 heb aangegeven, heeft Treant mij desgevraagd
laten weten dat het nog te vroeg is om iets over het adherentieverlies te kunnen zeggen
en dat, hoewel het jaarverslag over 2018 nog niet officieel is vastgesteld, zij over
2018 zwarte cijfers hebben geschreven. Daarnaast heeft Treant aangegeven dat de plannen
die zij op 11 februari presenteerden juist bedoeld zijn om de huidige zorg duurzaam
voor de regio te behouden. Beheersing van de kosten is een van de onderdelen van die
plannen.

Vraag 6

Is het u bekend dat geen vertegenwoordigers van patiëntenorganisaties, verloskundigen
en slechts een beperkt aantal huisartsen in het kernteam Zorg voor de regio zaten?
Zo ja, acht u de plannen van het kernteam dan breed genoeg gedragen?

Antwoord 6

Het kernteam bestaat uit een vertegenwoordiging van de ziekenhuizen Ommelander Ziekenhuis
Groningen, Treant en Wilhelmina Ziekenhuis Assen, Huisartsenzorg Drenthe (HZD), huisartsen
in Zuidoost Groningen en zorgverzekeraars Menzis en Zilveren Kruis. Door hen en hun
achterban wordt het plan gedragen. In de komende maanden wordt een brede consultatie
met andere stakeholders opgestart.

Daarnaast is, zoals ik in mijn brief van 12 februari jl. (Kamerstuk 31 016, nr. 192) heb aangegeven, in het bestuurlijk ROAZ Noord-Nederland (Drenthe-Friesland en Groningen)
afgesproken dat het kernteam wordt aangevuld met een aantal belangrijke stakeholders
uit de acute zorg zodat er samen met de acute zorgketen voor gezorgd kan worden dat
de zorg goed op orde blijft. Samen zullen zij de «regiegroep» gaan vormen. Zoals ik
ook in mijn brief van 12 februari jl. heb aangegeven zal de regiegroep, in lijn met
de concept algemene maatregel van bestuur beschikbaarheid acute zorg, ook een continuïteitsplan
acute zorg opstellen. In dit continuïteitsplan zal duidelijk worden gemaakt waar patiënten
terecht kunnen voor hun zorg, als op een bepaalde locatie geen zorg meer wordt geleverd.
In dit plan zal concreet worden gemaakt welke afspraken hierover moeten worden gemaakt
en wanneer een en ander wordt gerealiseerd.

In mijn brief heb ik ook aangegeven dat ik het belangrijk vind dat ze in gesprek gaan
met vele andere partijen in de regio, dat die partijen de mogelijkheid hebben om hun
bezwaren, afwegingen, zorgen en suggesties in te brengen, en dat deze nog invloed
kunnen hebben op de afwegingen die in het besluitvormingsproces worden gemaakt. De
partijen willen alle ruimte geven voor de dialoog. In de gesprekken met het kernteam
heb ik hier uitgebreid bij stil gestaan. De komende maanden gaat het kernteam nader
in gesprek met medewerkers, patiënten, zorgaanbieders, overheden en inwoners over
het plan dat het heeft ontwikkeld. Men wil niet alleen informeren maar ook consulteren.

Vraag 7

In verband met de bovengemiddelde vergrijzing in Drenthe en Zuidoost Groningen en
het hoge aantal patiënten met een of meer chronische ziektes is bereikbaarheid van
zorg van groot belang; acht u de zorg voor alle inwoners (waaronder ook mensen met
fysieke beperkingen) binnen de plannen van het Kernteam Zorg voor de regio gewaarborgd?
Kunt u dit toelichten?

Antwoord 7

Het kernteam heeft mij desgevraagd laten weten dat zij specifiek aandacht besteden
aan kwetsbare groepen in de regio. In de komende tijd zal hier zowel op regionaal
als en lokaal niveau meer aandacht aan worden besteed zodat zorgvraag en zorgaanbod
ook in de toekomst goed op elkaar aansluiten.

Zoals ik in mijn antwoord op vraag 6 heb aangegeven zal de regiegroep, in lijn met
de concept algemene maatregel van bestuur beschikbaarheid acute zorg, ook een continuïteitsplan
acute zorg opstellen. In dit continuïteitsplan zal duidelijk worden gemaakt waar patiënten
terecht kunnen voor hun zorg, als op een bepaalde locatie geen zorg meer wordt geleverd.
In dit plan zal concreet worden gemaakt welke afspraken hierover moeten worden gemaakt
en wanneer een en ander wordt gerealiseerd. De IGJ en NZa zullen het proces de komende
maanden volgen. Zij hebben zoals u weet een belangrijke rol bij wijzigingen in het
zorgaanbod: zij toetsen de borging van de kwaliteit respectievelijk continuïteit van
de zorg.

Vraag 8

Is het u bekend dat blijkens een landelijke enquête onder ruim 700 praktijkhoudende
huisartsen slechts 6% vertrouwen heeft in Zilveren Kruis, uitgerekend de dominante
zorgverzekeraar in het domein van Treant, terwijl juist van huisartsen medewerking
noodzakelijk is voor de verplaatsing van klinische zorg naar de eerste lijn? Zo ja,
acht u dan desondanks de plannen die in het rapport Zorg voor de regio worden bekend
gemaakt verantwoord om tot uitvoering te brengen?

Antwoord 8

Zie mijn antwoord op vraag 6, waarin ik heb aangegeven dat het plan tot stand is gekomen
door een kernteam bestaande uit onder meer Huisartsenzorg Drenthe, en dat het plan
door alle betrokken partijen en hun achterban wordt gedragen.

Vraag 9

Waarom wordt niet gekozen voor een oplossing waar onder de bevolking wel breed draagvlak
voor is, namelijk het volwaardig openhouden van de ziekenhuizen in Hoogeveen en Stadskanaal
inclusief spoedeisende hulp en klinische verloskunde? Waarom zou dat daar niet kunnen
terwijl dat wel kan in Zeeuws-Vlaanderen in het Zorgsaam Ziekenhuis in Terneuzen?

Antwoord 9

Het kernteam geeft aan dat door veranderende zorgvraag, steeds strengere medische
eisen en een tekort aan zorgprofessionals de huidige inrichting van de zorg in de
regio Drenthe en Zuidoost Groningen niet houdbaar is. Juist daarom zijn de huidige
plannen gemaakt en juist door de samenwerking binnen het kernteam kennen de plannen
voor Drenthe en Zuidoost Groningen een veel breder draagvlak dan eerdere plannen die
in de regio gepresenteerd zijn. De situatie is niet te vergelijken met Zorgsaam Zeeuws-Vlaanderen.
In Drenthe en Zuidoost Groningen zijn meerdere mogelijkheden voor de bevolking. Dat
is voor de inwoners in Zeeuws-Vlaanderen niet het geval, aldus het kernteam.

Daarnaast blijkt uit de «Analyse gevoelige ziekenhuizen» die ik op 28 juni 2018 naar
uw Kamer stuurde2, dat de SEH en afdeling voor acute verloskunde van Zorgsaam in Zeeuws-Vlaanderen
«gevoelige afdelingen» zijn. Met «gevoelig» wordt bedoeld dat de SEH of een afdeling
acute verloskunde die «gevoelig» is, niet mag worden gesloten omdat daardoor het aantal
mensen dat – volgens modelmatige berekeningen – niet binnen 45 minuten op een SEH
of afdeling acute verloskunde zou kunnen zijn, zou toenemen. Dit is bij Zorgsaam Zeeuws-Vlaanderen
het geval. Zowel de SEH als afdeling voor acute verloskunde mag daar niet sluiten.

Vraag 10

Is het niet beter over te gaan tot een defusie van de ziekenhuizen van Treant, aangezien
de praktijk heeft aangetoond dat de fusie een mislukking is gebleken en chemie tussen
de regio’s en ziekenhuizen ontbreekt? Kunnen de ziekenhuizen Bethesda in Hoogeveen
en het Refaja in Stadskanaal niet beter verder gaan als zelfstandige ziekenhuizen
in samenwerking en met steun van grotere ziekenhuizen als het Isala in Zwolle of het
UMCG? Waarom niet?

Antwoord 10

Het is aan partijen om de zorgverlening in de regio met elkaar en samen met zorgverzekeraars
vorm te geven, en zo aan te sluiten op behoeften van patiënten en ontwikkelingen in
de zorg. Treant heeft mij laten weten dat een eventuele defusie naar haar oordeel
niet zou helpen bij het inspelen op deze ontwikkelingen, aangezien de noodzaak tot
verandering van het zorglandschap ligt in een veranderende zorgvraag en een tekort
aan zorgprofessionals.