Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van den Hul en Moorlag over honderden miljoenen die volgens de SER Overijssel nodig zouden zijn om de klappen van de veranderende arbeidsmarkt voor mbo’ers op te vangen

Antwoord van Minister Van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) (ontvangen
1 april 2019).

Vraag 1

Klopt het beeld dat de provinciale sociaal economische raad van Overijssel (SER Overijssel)
schetst dat duizenden banen in de regio dreigen te verdwijnen door robotisering of
digitalisering en dat dit de helft van de beroepsbevolking betreft?1

Antwoord 1

De SER Overijssel geeft in hun rapport aan dat door digitalisering banen verdwijnen,
maar er komen ook banen bij. Een groot deel van de banen verandert bovendien. Het
gaat daarbij vooral over de werkenden op niveau 2 en 3. Overijssel heeft 60.000 mbo-studenten
en 230.000 werkenden met een mbo-diploma, ongeveer 130.000 studenten en werkenden
hebben maximaal mbo 3. De verschillen tussen sectoren zijn daarbij groot. Zo zijn
er bijvoorbeeld wel mbo’ers nodig voor de energietransitie of in de zorg, maar kenden
beroepen als drukkerijmedewerkers en boekhoudkundige medewerkers de afgelopen jaren
krimp.

Vraag 2

Klopt het beeld dat er honderden miljoenen nodig zijn om jonge mensen op te leiden
voor banen die daadwerkelijk ook straks bestaan? Klopt in dezen ook de becijfering
dat er voor de 230.000 mbo’ers op de Overijsselse arbeidsmarkt 230 miljoen euro nodig
is?

Antwoord 2

Opleiden voor de arbeidsmarkt is een van de drie pijlers in ons mbo stelsel. Binnen
de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) besluiten onderwijs
en bedrijfsleven gezamenlijk welke opleidingen er zouden moeten zijn. Recent heeft
SBB ook stappen gezet om in het kader van macrodoelmatigheid op tijd te signaleren
voor welke beroepen wellicht te veel of te weinig studenten worden opgeleid.

Voor mensen die al werkzaam zijn op de arbeidsmarkt en voor wie de baan ingrijpend
wijzigt of zelfs verdwijnt kan omscholing een goed instrument zijn om snel weer aan
de slag te komen. Het bedrag van 230 miljoen euro dat wordt genoemd is een schatting
die ik niet kan bevestigen. Het benodigde bedrag voor omscholing verschilt per persoon
en is bijvoorbeeld afhankelijk van het verschil tussen de kennis en vaardigheden die
nodig zijn voor de oude en nieuwe baan.

Vraag 3

Wat zegt dit over de arbeidsmarkt in andere regio’s van ons land?

Antwoord 3

Voor heel Nederland geldt dat door digitalisering en andere ontwikkelingen banen verdwijnen,
veranderen en er bij komen. In sommige sectoren ontstaat krapte en andere sectoren
kennen een overschot. Dat vraagt dat werknemers zich hun hele leven blijven ontwikkelen.

Vraag 4

Welke mogelijkheden ziet u om de gezamenlijke opdracht voor de overheid en bedrijven,
waarover de Overijsselse gedeputeerde voor de economie sprak, waar te maken? Welke
taak ziet u hierbij voor de rijksoverheid weggelegd?

Antwoord 4

Om er voor te zorgen dat werkenden op mbo niveau in voldoende mate meebewegen met
veranderingen op de arbeidsmarkt is een gezamenlijke inspanning van de overheid en
het bedrijfsleven nodig. Daarnaast spelen opleiders een rol in mogelijke op- om- of
bijscholing van de werkenden. Het kabinet heeft eerder aangegeven tot een cultuuromslag
bij Leven Lang Ontwikkelen te willen komen. U bent hier eerder in verschillende brieven
over geïnformeerd2 en dit voorjaar zult u hierover een brief met een verdere uitwerking ontvangen.