Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Raan en Van Kooten-Arissen over de berichten dat verschillende buitenlandse steden een klimaatnoodtoestand hebben uitgeroepen

Antwoord van Minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat), mede namens de Minister
van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (ontvangen 19 maart 2019).

Vraag 1

Kent u de berichtgeving over het, in uiteenlopende bewoordingen, uitroepen van de
klimaatnoodtoestand door onder andere Basel1, Vancouver2 en Londen3?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3

Kunt u voor deze steden inzichtelijk maken wat het beoogde effect is van het uitroepen
van de klimaatnoodtoestand op het overhevelen of verruimen van lokale en nationale
bevoegdheden om actie te ondernemen tegen klimaatverandering?

Kunt u inzichtelijk maken wat daarvan de juridische en democratische consequenties
zijn voor Zwitserland, Canada en het Verenigd Koninkrijk?

Antwoord 2, 3

In de genoemde steden is onlangs officieel erkend dat er sprake is van een klimaatnoodtoestand
(«climate emergency»). Deze erkenning is van symbolische aard. De bestuursorganen
benadrukken met de erkenning dat klimaatverandering een prioriteit is voor de steden.
In sommige steden worden verhoogde ambities of aanvullende acties verbonden aan de
erkenning. In geen van de steden worden door het uitroepen van de klimaatnoodtoestand
bevoegdheden van de lokale of nationale overheden verruimd of overgeheveld.

Vraag 4, 5

Kunt u inzichtelijk maken in hoeverre Nederlandse gemeenten, waterschappen en provincies
op dergelijke wijze geholpen zouden kunnen worden met het versneld in gang zetten
van klimaatmaatregelen?

Kunt u inzichtelijk maken wat daarvan de juridische en democratische consequenties
zouden zijn?

Antwoord 4 en 5

In het Nederlands recht zijn er geen regels over het uitroepen van een klimaatnoodtoestand.
Dit heeft daarom een symbolische en geen juridische betekenis. Indien een bestuurlijk
orgaan zou overgaan tot het uitroepen van een klimaatnoodtoestand, is dat orgaan daar
zelf politiek en bestuurlijk aan verbonden.

Uit de Gemeentewet (art. 175 en 176) volgt dat de burgemeester bepaalde bevoegdheden
heeft ingeval van «oproerige beweging, van andere ernstige wanordelijkheden of van
rampen, dan wel van ernstige vrees voor het ontstaan daarvan». De burgemeester is
bevoegd alle bevelen te geven die hij of zij ter beperking van het gevaar nodig acht.
Daarbij kan worden afgeweken van bestaande voorschriften. Indien een noodverordening
wordt afgegeven, dient deze in de eerstvolgende gemeenteraadsvergadering bekrachtigd
te worden.

Er dient sprake te zijn van een buitengewone, acute situatie waarin vergaande maatregelen
nodig zijn. De bevoegdheden mogen niet worden gebruikt bij structurele problemen of
als reguliere bevoegdheden ook bruikbaar zijn.

Vraag 6

Ziet u het als optie om, gezien de acute noodzaak om extra maatregelen te nemen in
het kader van de Urgendadoelstelling, ook in Nederland de klimaatnoodtoestand uit
te roepen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

Op dit moment werkt het kabinet diverse mogelijke maatregelen uit die kunnen worden
ingezet om in 2020 extra CO2-reductie te realiseren. Omdat het een forse aanvullende opgave betreft, wil het kabinet
een gedegen afweging maken waarbij enerzijds recht wordt gedaan aan de uitvoering
van het vonnis, en anderzijds aan de eventuele negatieve gevolgen van maatregelen.
Het kabinet streeft ernaar om in april een maatregelenpakket te presenteren. Het uitroepen
van een noodtoestand zal geen invloed hebben op de totstandkoming van dit maatregelenpakket.