Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Middendorp en van Haga over de berichten ‘Limburg genoemd als locatie voor megadistributiecentrum van Chinese webwinkelreus Alibaba’ en 'Rutte wil Alibaba binnenhalen, maar douane is e-commerce liever kwijt'

Antwoord van Minister Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking), mede
namens de staatssecretarissen van Economische Zaken en Klimaat, Financiën en van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties (ontvangen 1 maart 2019). Zie ook Aanhangsel Handelingen,
vergaderjaar 2018–2019, nr. 1222.

Vraag 1

Kent u de berichten «Limburg genoemd als locatie voor megadistributiecentrum van Chinese
webwinkelreus Alibaba» en «Rutte wil Alibaba binnenhalen, maar douane is e-commerce
liever kwijt» over het groeiend aantal producten dat op digitale platformen wordt
gekocht en de mogelijke vestiging van Alibaba in de Benelux?1 2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoeveel goederen gaan er per jaar via het spoor, de weg of het water over de Nederlandse
landsgrens met Duitsland en België? Hoeveel was dat vijf jaar geleden? Hoeveel is
de groei in waarde in de afgelopen vijf jaar? Hoeveel van deze grensoverschrijdende
handel is afkomstig uit digitale verkopen? Wat zijn de projecties voor de ontwikkelingen
van deze handelsstromen? Hoeveel van deze goederen komen via België of Duitsland van
buiten de Europese Unie?

Antwoord 2

In 2017 exporteerde Nederland voor 48 miljard euro aan goederen naar België en bijna
107 miljard euro naar Duitsland. In hoeverre dit per spoor, weg, water of lucht gebeurt
is niet bekend. De export van goederen naar België en Duitsland was in 2012 nagenoeg
hetzelfde als in 2017. De export van goederen naar België is in vijf jaar met 0,8%
gedaald en die naar Duitsland met 0,7% gestegen. Hoeveel van deze export in goederen
mogelijk is gemaakt door digitale verkopen is niet bekend. Sinds het herstel van de
export van goederen na de economische crisis van 2008 is de export van goederen naar
België en Duitsland stabiel. Er zijn geen redenen om aan te nemen dat deze in de nabije
toekomst in grote mate zullen fluctueren. De wederuitvoer naar België is 42% van de
export in goederen en voor Duitsland 53%. Hoeveel van deze wederuitvoer afkomstig
is van landen buiten de EU is niet bekend.

Vraag 3

Kunt u beschrijven hoe bijvoorbeeld producten uit China, die in de haven van Antwerpen
aankomen en vervolgens via een verdeelcentrum in Luik de Nederlands-Belgische landsgrens
over gaan om in Nederland verkocht te worden, gecontroleerd en/of geregistreerd worden?
Zijn er juridische of andere barrières voor deze producten als zij over de Belgisch-Nederlandse
grens gaan? Kunt u deze vragen ook beantwoorden voor producten die bijvoorbeeld in
Rotterdam aankomen, dan via een verdeelcentrum in Luik de Nederlands-Belgische landsgrens
over gaan, om weer in Nederland verkocht te worden?

Antwoord 3

De EU kent een gemeenschappelijke buitengrens, met dezelfde regels voor onder meer
goederen. Alle goederen die van buiten de EU in Nederland of België geïmporteerd worden,
staan onder douanetoezicht. Dit geldt net zo goed voor de goederen die via e-commerce
binnenkomen. Eenmaal op de interne markt vallen de goederen onder het vrij verkeer
van goederen, is er geen douanetoezicht meer van toepassing en kan het product dus
vrij verplaatst worden.

Vraag 4

Wat voor knelpunten ontstaan er bij de opkomst van digitale verkoop en hoeveel daarvan
worden veroorzaakt door het ontbreken van uniforme productstandaarden en -regels tussen
Nederland en Duitsland en België? Welke knelpunten ontstaan door de volumegroei van
de digitale handel op zich?

Antwoord 4

Producten waarvan de verkoop digitaal tot stand komt, leveren op zich geen andere
belemmeringen op dan producten die op een niet-digitale wijze worden verkocht. Uiteraard
kan er bij de verkoop van producten op afstand altijd iets mis gaan, maar hierin bestaat
geen principieel verschil tussen digitale verkoopkanalen en traditionele verkoopkanalen.
Overigens gelden voor heel veel producten (zoals voor de meeste elektronica- en speelgoedproducten)
Europese regelgeving en productstandaarden, waardoor er geen verschil is in standaarden
tussen de lidstaten, en dus ook niet tussen Nederland, Duitsland en België. Het belangrijkste
gevolg door de opkomst van digitale handel is de omzetdaling van handelaren die hun
producten niet digitaal verkopen of daarin minder sterk zijn.

Vraag 5

Wat wordt in Nederland gedaan om productstromen uit België en Duitsland op basis van
e-commerce te accommoderen? Ziet u hier, in het geval van digitale handel tussen Nederland
en België, een rol voor de Benelux? Zo ja, welke? Kunt u deze vraag ook beantwoorden
voor de digitale handel tussen Nederland en Duitsland? Is dit voor het geval Nederland
en Duitsland besproken op de recente top in november tussen Noordrijn-Westfalen en
Nederland?

Antwoord 5

Er zijn op dit moment geen specifieke overleggen met buurlanden om productstromen
op basis van e-commerce te accommoderen. Wel wordt in verschillende gremia gesproken
over het bevorderen van handel tussen de buurlanden. De Benelux-landen hebben volgens
artikel 350 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) de
mogelijkheid om de samenwerking te verdiepen en op deze manier te functioneren als
proeftuin voor de EU. De Benelux-landen komen in verschillende werkgroepen samen om
handelsbelemmeringen weg te nemen en de interne markt te voltooien. Zo neemt Nederland
deel aan werkgroepen omtrent productvereisten en territoriale leveringsbeperkingen.

Vraag 6

Bent u bekend met het feit dat er, zowel door particulieren als door bedrijven, online
in ons omliggende landen spullen worden gekocht die niet aan de EU-standaarden en
/of de Nederlandse standaarden voldoen?

Antwoord 6

In beginsel moeten alle producten die de Europese markt binnenkomen aan Europese of
nationale regelgeving en standaarden voldoen. Bedrijven die deze producten importeren
dragen hiervoor (mede)verantwoordelijkheid, en de controle hierop gebeurt door de
douane en markttoezichthouders die

verantwoordelijk zijn voor toezicht op productveiligheid (bijvoorbeeld de NVWA en
Agentschap Telecom). Indien het product niet voldoet aan de regelgeving kan de toezichthouder
het bedrijf hierop aanspreken en zo nodig maatregelen nemen. Indien het product door
een consument (online) gekocht wordt bij een producent in een derde land moet dat
ook aan onze regelgeving voldoen.

Vraag 7

Heeft u inzicht in de schade die het Nederlandse bedrijfsleven leidt doordat er online
spullen worden besteld die niet aan onze standaarden voldoen?

Antwoord 7

Hierover zijn geen cijfers bekend, en goed onderbouwde schattingen zijn niet te geven.

Vraag 8

Kent u het probleem dat online bedrijven geen vestiging in Nederland hebben en er
bij overtredingen een aanspreekpunt ontbreekt? Zo ja, hoe gaat u om met dit probleem?

Antwoord 8

De douane hanteert een risicogericht beleid, hetgeen wil zeggen dat de douane op basis
van het risico dat fiscale en niet-fiscale wet- en regelgeving niet wordt nageleefd,
aangiften en goederen kan selecteren voor een controle. Bij e-commercepakketten bestaat
onder andere het risico dat er te weinig belastingen en invoerrechten over de producten
worden betaald door opgave van een te lage waarde van de online gekochte goederen.
Als goederen voor controle zijn geselecteerd, dan kan de douane deze fysiek controleren
en kan ze commerciële bewijzen zoals facturen en betaalbewijzen opvragen. De douane
heeft altijd een aanspreekpunt in Nederland, nl. degene die de aangifte heeft gedaan.
De problemen die ontstaan door e-commerce worden al enige tijd in verschillende internationale
gremia onderkend en opgepakt. Nederland doet bijvoorbeeld samen met de EU mee in de
Internationale Douane Unie om onder andere te spreken over een betere aansluiting
van de douane-controlesystemen. Daarnaast wordt in WTO-verband sinds vorig jaar gesproken
over het opstellen van gemeenschappelijke regels voor e-commerce.

Op het gebied van toezicht op de productveiligheid speelt nog wel een probleem. Markttoezichthouders
zoals de NVWA en Agentschap Telecom kunnen in geval van directe aankopen uit derde
landen door consumenten niemand in de EU aanspreken in het geval het product niet
aan de regelgeving voldoet. Dit probleem wordt ook op Europees niveau onderkend en
is onderdeel van onderhandelingen over een nieuwe verordening over markttoezicht.
In deze onderhandelingen pleit het kabinet ervoor dat producenten uit derde landen
altijd een aanspreekpunt in de EU moeten hebben indien zij producten (online) op de
Europese markt aanbieden, zoals ook is toegezegd in reactie op de motie van lid

Amhaouch op dit onderwerp3.

Vraag 9

Kent u het probleem dat e-commerce zowel risico’s als kansen voor Nederlandse bedrijven
biedt en dat er vaak geen sprake is van een gelijk speelveld?

Antwoord 9

Het is inherent aan het ondernemen dat er risico’s en kansen zijn bij ontwikkelingen
op de markten. Dat geldt eveneens voor e-commerce. Wat het gelijk speelveld betreft
geldt dat alle goederen die via e-commerce geïmporteerd worden onverkort aan de Europese
eisen moeten voldoen. Wel gaat bij de werking van de interne markt extra aandacht
uit naar goede naleving, handhaving en monitoring van de regels en toezicht daarop.

Vraag 10

In hoeverre wordt er bij het aanpassen van regels aan de handelsstromen die tech-bedrijven
met zich meebrengen gecoördineerd binnen de Benelux? Zo ja, in welke vorm? Zo nee,
waarom niet? Hoe zit dit met de handel tussen Nederland en Duitsland?

Antwoord 10

De regels omtrent het vrij verkeer van goederen en diensten zijn uniform binnen de
EU als het gaat om de interne markt. Hierover is geen aparte afstemming binnen de
Benelux.

Vraag 11

Welke ambities uit het plan van de Europese Unie uit mei 2015 om één digitale markt
te bouwen zijn nog niet doorgevoerd maar zouden knelpunten aan de Nederlandse grens
wel kunnen verlichten en /of digitale handel tussen Nederland en Duitsland kunnen
stimuleren? Welke daarvan zou Nederland bilateraal met België en/of Duitsland kunnen
aanpakken? Zo ja, zijn er plannen om dat te doen?

Antwoord 11

In de digitale internemarktstrategie van de Europese Commissie is het verbeteren van
grensoverschrijdende e-commerce een belangrijke pijler. Daaruit zijn alle voorstellen
inmiddels gepubliceerd en de meeste voorstellen zijn inmiddels aangenomen. Dat betreft
specifiek de verordening geo-blocking, de verordening pakketbezorging, de verordening
samenwerking consumentenbescherming, de verordening portabiliteit van online content,
de verordening online omroepdiensten, de ratificatie van het Marrakech-verdrag, het
BTW e-commercepakket en BTW voor e-books.

Er zijn momenteel nog drie voorstellen uit de e-commercepijler in onderhandeling.
Dat betreft de richtlijn auteursrecht in de digitale interne markt en de twee richtlijnen
voor grensoverschrijdende aankoop van online content en van fysieke goederen. Aangezien
de relevante juridische uitgangspunten voor beide voorstellen in EU-recht zijn vastgelegd,
is het niet mogelijk noch wenselijk om hierop aanpassingen in bilateraal verband met
België en/of Duitsland te realiseren.

Vraag 12

Wordt de digitale overheid in Nederland ingezet om e-commerce met Duitsland en België
te vergemakkelijken? Zo ja, in welke vorm? Zo ja, kunt u drie voorbeelden geven waar
aanpassingen worden gemaakt in de manier waarop de digitale overheid werkt juist om
digitale handel met Duitsland en België ter wille te zijn? Zijn er ook voorbeelden
waar daarbij samen is gewerkt met België, de Benelux of Duitsland.

Antwoord 12

Een van de hoofddoelstellingen van de Benelux Unie is om de economische unie tussen
de drie landen verder te ontwikkelen en te voltooien, en de nog resterende belemmeringen
van het vrije verkeer zo veel mogelijk weg te nemen. Binnen de Benelux-samenwerking
zijn in zijn algemeenheid digitalisering en de voltooiing van de interne markt centrale
thema’s. Afstemming en samenwerking rond deze thema’s worden met name op beleidsniveau
bevorderd. De vestiging van buitenlandse investeerders wordt binnen dit luik uitdrukkelijk
niet besproken. De Benelux-samenwerking op het terrein van de interne markt concentreert
zich op energie en klimaat, transport, arbeidsmobiliteit en detailhandel. Rond dit
laatste onderwerp is er in 2017 in opdracht van de Benelux een studie uitgevoerd om
de voordelen en belemmeringen van een Benelux Interne Retailmarkt in kaart te brengen.
In deze studie wordt e-commerce als een van de kansen, maar ook als een van de knelpunten
op het gebied van wetgeving voor grensoverschrijdende detailhandel genoemd (juridische
versnippering) – o.a. op het gebied van online betalingen, privacywetgeving en vraagstukken
inzake logistiek en distributie.

Concreet heeft deze studie geleid tot samenwerking op het gebied van territoriale
leveringsbeperkingen en productvereisten. Dit jaar zal tevens gestart worden met het
opzetten van een digitaal informatiepunt voor detailhandel in de Benelux. Daarnaast
is er overleg rond mobiel betalen.

In het kader van de wederzijdse erkenning van eID-middelen (eIDAS verordening) wordt
in 2019 eHerkenning genotificeerd waarmee deze middelen ook in de Europese Economische
Regio gebruikt kunnen worden. Hiermee wordt de werking van de Europese interne markt
bevorderd. Vooralsnog is het gebruik van het eHerkenningsmiddel in de EER beperkt
tot overheidsdienstverlening.