Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Alkaya over het mogelijk faillissement van SecurCash

Antwoord van Minister Hoekstra (Financiën) (ontvangen 11 februari 2019).

Vraag 1

Hoe vindt u dat het proces rondom de faillissementsaanvraag van SecurCash verloopt?1

Antwoord 1

Het proces van de faillissementsaanvraag is de aangelegenheid van Securcash en de
direct betrokkenen daarbij. Het is aan de rechter een dergelijke aanvraag te beoordelen.
Nadat de rechter een eerdere faillissementsaanvraag van Securcash Nederland BV en
Securcash Geldverwerking BV had afgewezen, omdat er op dat moment nog voldoende liquide
middelen waren volgens de rechtbank, is surseance van betaling verleend door de rechtbank.
Vervolgens zijn Securcash Nederland BV en Securcash Geldverwerking BV alsnog failliet
verklaard, omdat de liquide middelen inmiddels ontoereikend waren geworden om te voldoen
aan de betalingsverplichtingen.

Securcash Nederland speelt met name een grote rol in het geldtransport en bij het
afstorten van geld door retail-ondernemingen. Securcash Geldverwerking verzorgt het
bijbehorende geldverwerkingsproces (bijvoorbeeld het tellen en sorteren van geld).
Vanwege deze rol is het van belang dat de activiteiten van Securcash Nederland op
verantwoorde wijze worden afgewikkeld. Hiermee worden de effecten van het faillissement
op het functioneren van de volledige betaalketen zo klein mogelijk gehouden en daarmee
ook het ongemak dat consumenten kunnen ondervinden van het faillissement.

Vraag 2

Heeft u voorafgaand aan de aanvraag berichten ontvangen dat er problemen bij SecurCash
zijn?

Antwoord 2

DNB heeft mijn ambtenaren voorafgaand aan de eerste faillissementsaanvraag geïnformeerd
over het voornemen van SecurCash om faillissement aan te vragen. Mijn ambtenaren hebben
mij hiervan vervolgens op de hoogte gesteld.

Vraag 3 en 4

Welke rol heeft De Nederlandsche Bank (DNB) gespeeld in aanloop naar de faillissementsaanvraag?
Waarom waren zij al bezig met «het faillissement in goede banen te leiden» voordat
het door de rechter was goedgekeurd?2

Welke stappen heeft DNB ondernomen om het faillissement van SecurCash in goede banen
te leiden? Met wie heeft DNB overleg gehad over dit onderwerp?

Antwoord 3 en 4

De betrokkenheid van DNB bij deze zaak vloeit voort uit haar wettelijke taak de goede
werking van het betalingsverkeer te bevorderen. Nadat DNB door SecurCash op de hoogte
was gesteld dat er mogelijk een faillissementsaanvraag zou worden ingediend voor SecurCash
Nederland BV en SecurCash Geldverwerking BV, heeft DNB acties ondernomen om de maatschappelijke
gevolgen van een mogelijk faillissement voor retailers en consumenten zoveel mogelijk
te beperken. Met de faillissementsaanvraag zelf heeft DNB geen bemoeienis gehad.

DNB heeft samen met SecurCash en andere aanbieders van de door SecurCash aan de retailsector
verleende chartale diensten (te weten banken, Geldmaat (voorheen Geldservice Nederland)
en andere waardevervoerders) overlegd om het plotseling volledig stilvallen van de
dienstverlening te voorkomen. In dit overleg is gesproken over de mogelijkheid om
na een eventueel faillissement tot een overgangsperiode te komen, waarin de activiteiten
van SecurCash Nederland BV en SecurCash Geldverwerking BV worden afgebouwd en de andere
aanbieders voldoende tijd hebben om capaciteit op te bouwen. Op die manier zouden
winkeliers kunnen overstappen naar een andere aanbieder van hun keuze zonder dat zij
geconfronteerd zouden worden met ophoping van chartaal geld in de winkels. Ter financiering
van deze overgangsperiode heeft DNB de banken gevraagd financiering ter beschikking
te stellen.

De waardetransporten door SecurCash zijn, na een korte onderbreking begin januari,
hervat met financiering van de banken. De curatoren streven naar voorzetting van de
dienstverlening tot eind januari. Dit geeft retailers tijd om andere voorzieningen
te treffen. Hierdoor is het effect van het faillissement voor de betaalketen in de
praktijk beperkt.

Daarnaast heeft DNB ook contact gehad met het Ministerie van J&V als voor geldtransportondernemingen
vergunningverlenende instantie, met Sociale Zaken/UWV en de ACM. Doel van het contact
was om partijen te informeren over de rol van DNB bij deze zaak.

Vraag 5

Heeft de DNB ook overleg gehad over dit onderwerp met concurrenten van SecurCash?
Zo ja, wat is er bij deze gesprekken besproken? Deelt u de mening dat er schijn van
belangenverstrengeling kan ontstaan als de concurrenten van SecurCash nauw betrokken
zouden zijn bij het faillissement daarvan?

Antwoord 5

DNB heeft samengewerkt met SecurCash en de andere aanbieders van de door SecurCash
aan de retailsector verleende chartale diensten (banken, Geldmaat, waardevervoerders)
om de maatschappelijke risico’s voor het betalingsverkeer te reduceren. In het overleg
over de overgangsperiode zijn de concurrenten op gelijke wijze betrokken geweest.
Omdat de samenwerking aanleiding zou kunnen geven tot mededingingsrechtelijke vragen,
heeft DNB de ACM geïnformeerd over de opzet en het doel van haar overleg met de betrokken
marktpartijen.

Securcash heeft de rechtbank kort voor de indiening van de faillissementsaanvraag
gevraagd om in stilte alvast aan te wijzen wie in het faillissement tot curatoren
zouden worden benoemd. Doel daarbij was om het faillissement in relatieve rust met
de beoogd curatoren voor te kunnen bereiden en op die manier te voorkomen dat er na
de faillietverklaring een chaotische situatie zou ontstaan. Met de betrokkenheid van
een beoogd curator – een onafhankelijk deskundige die in faillissement als rol heeft
om de belangen van de gezamenlijke schuldeisers en de betrokken maatschappelijke belangen
te behartigen – in de aanloop van een faillissement kan een eventueel risico op ongewenste
situaties, zoals een verstrengeling van belangen, tegengegaan worden.

Voor de langere termijn dient te worden bezien wat voor effecten het wegvallen van
Securcash heeft voor de markt. Voor het goed functioneren van contant geld als betaalmiddel
is ook het waardetransport hiervan belangrijk. Vanuit haar wettelijke taak de goede
werking van het betalingsverkeer te bevorderen heeft DNB aandacht voor de marktomstandigheden
voor geldtransport. Zoals toegezegd in het AO jaarverslag beheer staatsdeelnemingen
2017 van 30 januari jl. aan het lid Nijboer (PvdA) heb ik DNB verzocht te bezien of
er als gevolg van het faillissement van SecurCash stelselrisico’s ontstaan op de markt
van geldtransport en zo ja of deze risico’s gemitigeerd kunnen worden. Nadat DNB deze
analyse heeft afgerond, kom ik hier bij uw Kamer op terug.

Vraag 6

Wat vindt u er van dat de Amerikaanse aandeelhouders genoeg hebben van het bedrijf?3 Deelt u de mening dat ook de werknemers inspraak moeten hebben in de toekomst van
het bedrijf? Wat wordt er gedaan om de belangen van de werknemers, hun baan en inkomen,
te beschermen?

Antwoord 6

Ik ben niet bekend met de precieze situatie bij Securcash en de rol van Amerikaanse
aandeelhouders. Een faillissement is erg vervelend voor alle betrokkenen. Er bestaan
verschillende voorzieningen om de belangen van werknemers te beschermen in een faillissementssituatie.
Een curator zal na de faillietverklaring doorgaans direct de arbeidsovereenkomsten
met de werknemers opzeggen. Vervolgens hebben de werknemers recht op doorbetaling
van het loon gedurende een opzegtermijn van ten hoogte zes weken. Het UWV neemt die
betalingsverplichting over van de failliete werkgever. Dit is geregeld in de loongarantieregeling
(artikel 61 e.v. van de Werkloosheidswet). Werknemers kunnen met een beroep op die
regeling ook bij het UWV aanspraak maken op uitbetaling van achterstallig loon, vakantiebijslag
en een vergoeding van niet opgenomen vakantiedagen.

Verder is in de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) voor grotere ondernemingen de inspraak
van werknemers geregeld. In een arrest van 2 juni 2017 heeft de Hoge Raad geoordeeld
dat voorschriften gesteld bij of krachtens de WOR in principe ook tijdens een faillissement
van toepassing zijn.4