Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Tellegen over het bericht ‘Oproep minister aan 18-jarige zegt niets over automatisch donorschap’

Antwoord van Minister Bruins (Medische Zorg) (ontvangen 8 februari 2019).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Oproep Minister aan 18-jarige zegt niets over automatisch
donorschap»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2 en 3

Waarom is ervoor gekozen om niet expliciet in de brief te vermelden dat vanaf 1 juli
2020 het niet registeren van een keuze betekent dat iemand automatisch geregistreerd
wordt als donor c.q. «geen bezwaar»? Deelt u de mening dat deze groep hierdoor onvolledig
wordt geïnformeerd door de overheid?

Bent u het ermee eens dat in het communicatieplan «Je keuze vastleggen. Dat doe je
voor elkaar» staat dat in fase 1 en 2 van de campagne rondom de nieuwe donorwet mensen
niet alleen actief worden uitgenodigd om een weloverwogen keuze te maken, maar ook
worden gewezen op de nieuwe donorwet en het belang van het maken van een keuze?2 Wat is de reden dat er in de 18-jarigen brief geen koppeling is gelegd met deze lopende
campagne? Deelt u de mening dat dit een gemiste kans is?

Antwoord 2 en 3

In de 18-jarigen brief wordt gewezen op het actief donorregistratiesysteem, bericht
dat na 1 juli 2020 iedereen van 18 jaar en ouder in Nederland geregistreerd wordt
in het Donorregister en, vervolgens, dat het belangrijk is om je eigen keuze vast
te leggen. De inhoud van de brief is in november 2018 getest onder de doelgroep. Tegelijkertijd
werd, naar aanleiding van het AO van september 2018 (Kamerstuk 33 506, nr.3 en het VAO van oktober 2018 (Handelingen II, vergaderjaar 2018–2019, nr. 14, item 9)4 werkt aan een aanpassing van het communicatieplan, waaronder het ontwikkelen en testen
van een kernboodschap die nog duidelijker moet maken dat het actief donorregistratiesysteem
voor iedere burger consequenties kan hebben. Ik heb u over deze kernboodschap bericht
in mijn brief met bijlagen van 21 december 2018. Deze kernboodschap en campagne waren
nog niet gereed toen de 18-jarige brief naar de drukker ging (november 2018). Ik wil
dat de communicatie over de nieuwe wet helder en duidelijk is. Dat is de reden dat
in deze brief, die volgt uit de huidige Donorwet en niet de nieuwe, gekozen is om
in algemene zin te verwijzen naar de nieuwe wet. Zoals in het communicatieplan staat,
is er in de campagne en voorlichting de komende jaren aandacht voor de doelgroep jongeren
(rond de 18 jaar). Kortom, de inhoud van de brief doet niet af aan het feit dat ik
mij inzet om ook deze doelgroep effectief en uitgebreid te informeren over de nieuwe
wet.

Vraag 4

Waarom wordt er klaarblijkelijk een onderscheid gemaakt tussen de reguliere wervingsactiviteiten
zoals de brief voor 18-jarigen en de donorweek die als doel hebben het verkrijgen
van meer donoren en de campagne rondom de nieuwe donorwet?

Antwoord 4

Zoals beschreven in de inleiding van het communicatieplan lopen de opvattingen in
de samenleving over orgaandonatie en de nieuwe donorwet uiteen. Een van de uitgangspunten
van de voorlichting over de nieuwe wet is daarom dat de verschillende opvattingen
in beginsel worden gerespecteerd maar om meerdere boodschappen in een brief te verwerken
niet werkt (zo blijkt uit de test die met de 18-jarigenbrief 2018 gedaan is). In combinatie
met de ambities die ik voor de voorlichtingscampagne heb, betekent dit dat de burger
neutraal geïnformeerd wordt over de wetswijziging en de consequenties daarvan. Dat
heb ik ook mondeling met u besproken tijden het AO van 26 september 2018 (Kamerstuk
33 506, nr.5. Tegelijkertijd vind ik het belangrijk om als Minister van Medische Zorg en Sport
regelmatig aandacht te blijven vragen voor het tekort aan donororganen en om burgers
aan te moedigen om zich toch zoveel mogelijk als orgaandonor te registreren, bijvoorbeeld
tijdens de donorweek en in deze 18-jarigen brief. Elke registratie is welkom, maar
als het mij gevraagd wordt, dan met een «ja».

Vraag 5

Hoe gaat u ervoor zorgen dat de groep 18-jarigen die deze brief nu heeft ontvangen
alsnog bereikt wordt, in ieder geval vóór de inwerkingtreding van de nieuwe donorwet,
zodat zij volledig worden geïnformeerd over de gevolgen van hun keuze?

Antwoord 5

Alle 18-jarigen die in januari 2019 een brief hebben ontvangen, worden meegenomen
in de communicatiedoelstellingen en -activiteiten zoals beschreven in het communicatieplan.
Zoals ook voor de andere doelgroepen geldt, wordt ook voor jongeren bekeken hoe de
communicatie en voorlichting daar het beste op afgestemd kan worden, bijvoorbeeld
via het onderwijs of via social media. Daarnaast wordt iedereen die op 1 juli 2020
nog niet geregistreerd staat in het Donorregister daarna persoonlijke aangeschreven
met het verzoek zich te registreren en geïnformeerd wat de consequentie is van het
niet registreren van een eigen keuze.

Vraag 6

Kunt u reageren op de berichten dat, naast het onvermeld laten van het automatisch
donorschap, bij 18-jarigen die deze brief ontvangen hebben ook onduidelijk is dat
het hier gaat om donatie na overlijden en niet om donatie bij leven?

Antwoord 6

Dat staat inderdaad niet expliciet vermeld maar kan uit de brief afgeleid worden.
In de brief wordt erop gewezen dat het belangrijk is om je te registeren zodat het
duidelijk is voor de nabestaanden wat de (je) keuze is. Het donorregister heeft voorts
nooit betrekking gehad op donatie bij leven.

Vraag 7

Wanneer komt u met een reactie op de motie-Agema c.s., die oproept de kernboodschap
«Niet kiezen is een keuze» te vervangen door een nieuwe kernboodschap voor de donorwet?6

Antwoord 7

Zie antwoord 2.