Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Gerven over de mogelijke sluiting van het Bronovo ziekenhuis

Antwoord van Minister Bruins (Medische Zorg) (ontvangen 24 januari 2019). Zie ook
Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 1226.

Vraag 1 en 2

Waarom gaat u akkoord met de beslissing van het bestuur van Haaglanden Medisch Centrum
(HMC) om mogelijk HMC Bronovo en HMC Antoniushove te laten sluiten omdat naar verluidt
het bestuur er enkel grof geld mee wil verdienen?

U gaf in uw stand van zakenbrief over de mogelijke sluiting van Haagse ziekenhuizen
aan dat bij veranderingen in de zorg altijd de patiënt voorop moet staan; hoe verhoudt
het voorop stellen van zorg aan patiënten zich met het sluiten van een ziekenhuis
in de buurt?1 2

Antwoord 1 en 2

Als de goede zorg voor de patiënt bij veranderingen het uitgangspunt is, dan wil dat
niet zeggen dat de enige uitkomst kan zijn dat ziekenhuislocaties hun zorgaanbod niet
kunnen verplaatsen. Zo kan ziekenhuiszorg ook elders in de stad, of via substitutie
naar de eerstelijn of thuis plaatsvinden. Veranderingen in het ziekenhuislandschap
zijn onvermijdelijk. Vroegtijdig nadenken over veranderingen in de zorg is nodig,
om ook op de lange termijn kwalitatief goede en voldoende beschikbare zorg voor patiënten
te waarborgen.

Wel vind ik dat er een zorgvuldig proces in acht moet worden genomen, waarbij belanghebbenden
(waaronder ook omwonenden) mee kunnen denken, suggesties kunnen doen, hun zorgen kunnen
uiten en goed geïnformeerd worden (ook over waar ze dan heen moeten). Met het oog
daarop heb ik de Raad van Bestuur van het HMC nadrukkelijk geadviseerd te handelen
conform de concept-amvb over de versterking van het Regionaal Overleg Acute Zorg.
De patiënt moeten op tijd weten dat hun zorg zeker is gesteld en hoe precies: waar
kan zij bloed laten prikken, waarheen wordt hij verwezen door de huisarts in het geval
van een operatie en is gegarandeerd dat zij terecht kan op de SEH op de andere locatie?

Vraag 3 en 4

Met welke reden geeft u de verantwoordelijkheid van ziekenhuisvoorzieningen in de
regio uit handen aan bestuurders en zorgverzekeraars, die niet ingesteld zijn op toegankelijke
goede zorg, maar puur uit financiële overwegingen ziekenhuisvoorzieningen willen sluiten,
zoals de bestuurders van HMC voor ogen hebben? Is uw mening dat de markt beter in
staat is om publieke zorg te regelen of begint u nu wel in te zien dat zorg belangrijker
is dan financiële overwegingen van bestuurders?

Kunt u aangeven welke precieze rol de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en
de Nederlandse Zorgautoriteit (Nza) hebben in de plannen van de bestuurders van HMC
om mogelijk de ziekenhuizen HMC Bronovo en HMC Antoniushove te sluiten?

Antwoord 3 en 4

In het proces spelen het bestuur van het ziekenhuis en de zorgverzekeraars weliswaar
een belangrijke rol, maar zij zijn niet de enige. Ook de toezichthouders, de IGJ en
de NZa, en ikzelf spelen een rol. In de brief van 14 januari jl. heb ik aangegeven
dat bij het maken van keuzes rondom de (interne) organisatie van zorgaanbod en de
locatie daarvan, de Raad van Bestuur van het ziekenhuis en de zorgverzekeraars als
eerste verantwoordelijk zijn. Zij moeten daarbij omwonenden en andere belanghebbenden
voorzien van antwoorden op vragen over wat er exact verandert en wat dat voor hen
concreet betekent. Het is daarbij mijn taak te waarborgen dat partijen hun verantwoordelijkheid
nemen om een zorgvuldig proces in te richten en ervoor te zorgen dat de maatschappelijke
gevolgen, de vragen van burgers en gemeenten goed worden meegewogen in het proces
voorafgaand aan de besluitvorming. Zoals ik ook al in mijn brief van 14 januari jl.
(TK 2018–2019, 31 016, nr. 185) aangaf let ik hier actief op. Ik voer regie op het feit dat alle bij de wijziging
van zorgaanbod betrokken partijen goed en tijdig betrokken worden. Hun mening moet
gehoord en meegewogen kunnen worden vóórdat tot daadwerkelijke besluitvorming wordt
overgegaan. Dat heb ik ook in mijn gesprek met de voorzitter van de Raad van Bestuur
van het HMC nadrukkelijk laten weten

Bij veranderingen in het zorgprofiel van ziekenhuislocaties, toetst de IGJ of de kwaliteit
en veiligheid van zorg voldoende geborgd zijn. De IGJ en de NZa hebben bij de Raad
van Bestuur van HMC aangegeven gezamenlijk in gesprek te willen gaan over de wijze
waarop HMC het verdere besluitvormingsproces rond de locatieprofielen inricht en hoe
zij belanghebbenden daarbij betrekt. De IGJ verwacht van raden van bestuur van ziekenhuizen
dat ze besluiten rond belangrijke veranderingen in het zorgaanbod voldoende onderbouwen,
afstemmen en uitwerken.

Vraag 5

In uw brief gaf u aan dat u het belangrijk vindt dat de bestuurders van HMC de patiënten,
medewerkers, medische staf, bewoners, gemeenten, huisartsen, verloskundigen, de ambulancedienst,
andere ziekenhuizen en het Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ) actief te informeren
en te betrekken voor de besluitvorming; op welke wijze geven de bestuurders van HMC
hier invulling aan?

Antwoord 5

HMC heeft mij desgevraagd gemeld dat over de verkenning tot op heden gesproken is
met (o.a.) de volgende partijen: cliëntenraad, medezeggenschapsraad, de medische staf,
de verpleegkundige adviesraad, huisartsen, gemeentebestuur Den Haag, wethouders van
de randgemeenten, wijkvereniging, IGJ, NZa, verzekeraars, bank en waarborgfonds voor
de zorg. Deze gesprekken zijn nog gaande en verlopen, zo stelt HMC, constructief.
De voorzitter van de Raad van Bestuur heeft laten weten dat er nog geen besluit over
de drie toekomstscenario’s is genomen. Hij heeft de scenario’s, voorzien van een eigen
onderbouwde richting, in januari formeel voorgelegd aan de cliëntenraad, medezeggenschap,
ondernemingsraad en de medische staf. De voorzitter heeft mij aangegeven dat hij op
de inhoud daarvan niet vooruit kan lopen, omdat hij recht wil doen aan de positie
van de eigen adviesorganen. Op 18 januari ontving hij de adviezen en op 24 januari
zal de Raad van Bestuur het uitgewerkte voorkeurscenario openbaar bekend maken. Vervolgens
zal de Raad van Bestuur dat scenario eerst in dialoog met alle belanghebbenden op
draagvlak toetsen, en de zorgen en suggesties die daaruit naar voren komen zorgvuldig
wegen, voordat er een definitief besluit wordt genomen. Ik zal uw kamer na 24 januari
informeren over nieuwe ontwikkelingen in het proces.

Vraag 6 en 7

Als u het zo belangrijk vindt dat naast alle zorgpartijen ook de bevolking en de gemeente
betrokken moeten zijn bij de besluitvorming van veranderingen van ziekenhuisbestuurders,
gaat u dit ook wettelijk regelen, zodat gemeenten en inwoners meer zeggenschap krijgen
over de ziekenhuisvoorzieningen in de buurt? Zo neen, waarom niet? Hoe kunt u borgen
dat er geen dingen gebeuren waar de lokale bevolking en samenleving niet achter staan?

Op welke wijze voert u regie bij de wijziging van zorgaanbod, zodat betrokken partijen
goed en tijdig betrokken worden? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 6 en 7

Een dergelijke verplichting is voor acute zorg opgenomen in een concept van een algemene
maatregel van bestuur (amvb) over de versterking van het Regionaal Overleg Acute Zorg
(ROAZ), die ik op 28 november 2018 aan uw Kamer en ter consultatie aan veldpartijen
heb gestuurd3. Zoals opgenomen in de brief van 14 januari jl. (TK 2018–2019, 31 016, nr. 185) heb ik de Raad van Bestuur van het HMC gevraagd te handelen in lijn met deze concept-amvb.
De Raad van Bestuur heeft mij laten weten de bovenstaande punten ruimhartig ter hand
te nemen en dat hij in dialoog met alle belanghebbenden zal gaan om de richting die
men op wil zorgvuldig op draagvlak te toetsen.

Ik blijf in overleg met het HMC over de verkenning naar toekomstbestendige zorg en
het proces daar naartoe. Ik zal er actief op letten dat de communicatie en dialoog
met belanghebbenden door de Raad van Bestuur serieus ter hand wordt genomen. Daarbij
wijs ik erop dat bij het maken van keuzes rondom de (interne) organisatie van zorgaanbod
en de locatie daarvan, de Raad van Bestuur van het ziekenhuis en de zorgverzekeraars
als eerste verantwoordelijk zijn.

Vraag 8

Als u vindt dat de zorg voor de patiënt voorop moet staan, wilt u garanderen dat mensen
niet hun vertrouwde zorgverlener kwijtraken indien de ziekenhuizen toch sluiten? Zo
neen, waarom niet?

Antwoord 8

Het bestuur van het HMC heeft mij desgevraagd laten weten dat, indien er gekozen wordt
voor een scenario met minder locaties, het bestaande zorgaanbod zal worden ondergebracht
op de andere locatie(s) of dat daar op een andere wijze in zal worden voorzien. HMC
heeft aangegeven dat de patiënt in dat geval de keuze krijgt mee te gaan met zijn/haar
vertrouwde zorgverlener naar de eventueel andere locatie. De dokter/patiënt of de
verpleegkundige/patiënt relatie blijft dan ook in stand.

Vraag 9

Klopt het dat het personeelsbestand bij het mogelijk verdwijnen van HMC Bronovo en
HMC Antoniushove mogelijk met honderden fte 's zal afnemen? Zo neen, wat is dan het
precieze aantal? Kunt u garanderen dat er geen personen worden ontslagen bij HMC?
Zo neen, waarom niet?

Antwoord 9

Het bestuur van HMC heeft mij desgevraagd laten weten dat de personele consequenties
afhankelijk zijn van het te kiezen scenario. Wel heeft HMC een analyse gemaakt om
de consequenties voor medewerkers in beeld te krijgen per scenario. Deze analyse is
gebaseerd op de uitstroom in de afgelopen jaren alsmede de aantallen tijdelijke contracten.
Op basis van deze analyse wordt geconstateerd dat bij medisch en verpleegkundig personeel
de reductie zonder het ontstaan van boventalligheid kan verlopen door: natuurlijk
verloop, het eventueel niet verlengen van tijdelijke contracten alsmede door selectieve
vacaturestops.

In de niet-medische beroepsgroepen kan HMC, afhankelijk van het te kiezen scenario,
te maken krijgen met reductie in formatie die niet geheel kan worden opgevangen door
bovengenoemde aspecten. In dat geval ontstaat boventalligheid en wordt het met de
vakorganisaties overeengekomen lopend Sociaal Plan gevolgd om met deze medewerkers
tot oplossingen te komen. Uitgangspunt is dat er geen gedwongen ontslagen zullen vallen,
aldus het bestuur van het HMC.

Vraag 10

Hoe verhoudt hetgeen dat u in uw brief aangeeft, dat 'de verkenning van het HMC kan
geplaatst worden in de brede ontwikkeling binnen de zorg en daarmee het ziekenhuislandschap»,
zich met het scenario dat een belangrijke reden voor de bestuurders van het HMC is,
dat de sluiting van HMC Bronovo gunstig is, omdat de grond tientallen miljoenen waard
is en nu al zes stedenbouwkundige varianten ontwikkeld zijn voor woningbouw op deze
plek?

Antwoord 10

Het bestuur van HMC heeft mij desgevraagd laten weten dat bij de overwegingen en afwegingen
met betrekking tot de voorliggende scenario’s veel meer aspecten een rol spelen dan
de opbrengst van een locatie bij verkoop. Het gaat het HMC vooral om het brengen van
de juiste zorg naar de juiste plaats en er is daarmee minder behoefte aan m2. Op dit moment is er een leegstand binnen HMC van circa 15.000 m2.

Vraag 11, 12 en 13

Wat zijn de boekwaardes van HMC Bronovo en HMC Antoniushove op dit moment? Wanneer
zijn deze gebouwen volledig afgeschreven?

Hoeveel is er de laatste tien jaar geïnvesteerd in deze gebouwen?

Is er niet sprake van kapitaalvernietiging als bijvoorbeeld HMC Bronovo op korte termijn
zou worden verkocht en afgebroken?

Antwoord 11, 12 en 13

Over deze gedetailleerde informatie beschik ik niet. Ik verwijs voor deze informatie
naar de openbaar toegankelijke informatie in de jaarrekeningen van HMC: https://www.haaglandenmc.nl/uploads/tekstblok/jaardocument_2017_def.pdf

Het bestuur van HMC heeft mij desgevraagd laten weten dat op alle locaties jaarlijks
instandhoudingsinvesteringen worden gedaan om de gebouwen en installaties betrouwbaar
en veilig te laten functioneren. Daarnaast zijn op locatie HMC Bronovo extra uitbreidingsinvesteringen
gedaan in verband met de eerdere samenvoeging van de SEH van locatie HMC Bronovo met
de SEH van locatie HMC Antoniushove. Op locatie HMC Antoniushove hebben uitbreidingen
en vernieuwingen plaatsgevonden in verband met de concentratie van de oncologische
zorg binnen HMC op locatie Antoniushove (kliniek en radiotherapie).

Vraag 14

Is er bij deze plannen niet sprake van een onwenselijke concentratie van ziekenhuiszorg
op basis van financiële afwegingen in plaats van op basis van medische en maatschappelijk
wenselijke criteria?

Antwoord 14

Zie mijn antwoord op vraag 1 en 2.

Vraag 15

Welke rol speelt het hoofdlijnenakkoord waarbij in 2021 een groei van 0% is voorzien,
bij de plannen van Haaglanden Medisch Centrum? Leidt dit knellende akkoord niet tot
een onwenselijke concentratie van ziekenhuiszorg hier of in andere situaties?

Antwoord 15

Er zijn verschillende factoren die effecten hebben op het zorglandschap. De inhoudelijke
en financiële afspraken die opgenomen zijn in de hoofdlijnenakkoorden vormen een van
die factoren. Onder andere wordt ingezet op zorg dichterbij huis, al dan niet via
nieuwe vormen van zorg zoals eHealth. Dit leidt tot minder medisch-specialistische
zorg en een hogere volumegroei voor huisartsenzorg, wijkverpleging en Eerstelijns
verblijf (ELV). Een andere ontwikkeling is de toenemende vergrijzing die vraagt om
een ander soort zorg voor patiënten. Tot slot is er sprake van een personeelstekort.
Hierop voert het ministerie beleid, maar ook van zorginstellingen vraagt dit om lange
termijn oplossingen.

Zoals aangegeven in de brief van 14 januari jl. (Kamerstuk 31 016, nr. 185) ben ik voornemens u dit voorjaar te informeren over de brede ontwikkelingen in de
zorg en het ziekenhuislandschap.

Vraag 16

Hoe is het verzekerdenaandeel van de verschillende grote zorgverzekeraars bij Haaglanden
Medisch Centrum? Kunt u aangeven welke rol de verschillende betrokken zorgverzekeraars
spelen bij deze reorganisatieplannen? Staan zij achter de afbraakplannen van HMC?

Antwoord 16

Het bestuur van HMC heeft mij desgevraagd laten weten dat overleg gevoerd is met de
zorgverzekeraars. Verzekeraars geven aan dat het HMC op dit moment verkenningen uitvoert,
in lijn met de gewenste veranderingen van het zorgaanbod in de regio. Met verschillende
zorgverzekeraars is een meerjarenafspraak gemaakt. Verzekeraars begrijpen de noodzaak
achter de onderzochte (concentratie)scenario’s, maar nemen geen richtinggevend standpunt
in. In het verzorgingsgebied van HMC hebben de volgende zorgverzekeraars een aanmerkelijk
marktaandeel: CZ, Menzis, Zilveren Kruis, VGZ, Zorg en Zekerheid en DSW.

Vraag 17

Wilt u deze vragen uiterlijk vrijdag 18 januari beantwoorden? Zo neen, waarom niet?

Antwoord 17

De vragen zijn niet voor vrijdag 18 januari beantwoord, omdat er voor de beantwoording
van enkele vragen informatie van de Raad van Bestuur van het Haaglanden Medisch Centrum
nodig was.