Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Özütok over de afvalbranden op Sint Maarten

Antwoord van Staatssecretaris Knops (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
4 december 2018).

Vraag 1

Kent u de berichten over de directe bedreiging van de volksgezondheid van de afvalbranden
op Sint Maarten?1 Klopt het dat werknemers van de stortplaats, omwonenden en toeristen blootstaan aan
giftige stoffen in de rook?

Antwoord 1

Ja, de berichten zijn mij bekend.

Bij de soms uitslaande branden op de vuilstort is sprake van forse rookontwikkeling,
waar veel mensen hinder van ondervinden. De precieze samenstelling van de rook is
mij nog niet bekend, maar zoals ik eerder heb gezegd, kan ik mij niet voorstellen
dat de rook geen gevaar oplevert voor de volksgezondheid en vind ik het van het grootste
belang dat er onderzoek naar plaatsvindt. Daarom heb ik Sint Maarten ondersteuning
aangeboden bij het verrichten van metingen, een aanbod dat Sint Maarten inmiddels
heeft geaccepteerd.

Vraag 2

Klopt het dat eerdere metingen, waaruit blijkt dat de concentraties koolmonoxide,
waterstofsulfide en andere schadelijke stoffen serieuze gezondheidsrisico’s vormen,
geheim worden gehouden? Zo ja, waarom? Wanneer wist u precies van de uitkomsten van
deze metingen en wat heeft u vervolgens met deze wetenschap gedaan? Bent u bereid
om deze meetresultaten te publiceren en/of bij de autoriteiten van Sint Maarten aan
te dringen op openbaarmaking van de uitkomsten van de metingen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

Het verrichten van metingen en het communiceren over de resultaten daarvan behoren
primair tot de verantwoordelijkheden van het autonome land Sint Maarten. Ik heb evenwel
van meet af aan, bij zowel de regering van Sint Maarten als de Wereldbank, aandacht
gevraagd voor de consequenties van de branden op de vuilstort. Ik heb hun verzocht
-in het belang van de volksgezondheid- de vuilstort met voorrang aan te pakken en
de branden zo snel mogelijk te bestrijden. De metingen die de Wereldbank heeft gedaan
richten zich op de situatie op de vuilstort zelf en zien op het treffen van de juiste
voorbereidingen voor de aanpak van de branden. De Wereldbank rondt momenteel het definitieve
onderzoeksrapport naar aanleiding van deze metingen af en zal dat op korte termijn
aan Sint Maarten beschikbaar stellen. De regering van Sint Maarten maakt de resultaten
openbaar, zodra het definitieve rapport beschikbaar is.

Om risico’s van de smeulende en rokende afvalberg voor de gezondheid voor omwonenden
vast te stellen, zijn aanvullende metingen noodzakelijk. Daarom heb ik de regering
van Sint Maarten aangeboden te ondersteunen bij het doen van metingen naar de impact
van (de branden op) de vuilstort op de gezondheid. De regering van Sint Maarten heeft,
via een verzoek om technische assistentie, te kennen gegeven hiervan gebruik te willen
maken. De Milieu Ongevallen Dienst van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en
Milieu zal deze metingen verrichten en Nederland zal de metingen bekostigen. De experts
van het RIVM werken aan een plan van aanpak. De verwachting is dat de metingen in
januari 2019 zullen plaatsvinden.

Vraag 3, 4

Klopt het dat het de autoriteiten van Sint Maarten de optie van een gesloten verbrandingsoven
willen uitwerken, maar dat dit nog lang op zich laat wachten? Zo ja, betekent dit
dat bewoners nog langer blootgesteld worden aan giftige stoffen? Bent u bereid om
ervan af te zien dit als Landskwestie van Sint Maarten zélf te beschouwen en actief
bij te dragen aan een snelle beheersing van de gezondheidsrisico’s? Zo nee, waarom
niet?

Deelt u de mening dat dit ernstige gevaar voor de volksgezondheid zo snel mogelijk
moet worden aangepakt? Klopt het dat de Wereldbank pas «ergens in de komende maanden»
zal beslissen over een project om de branden te beëindigen en het afval te verwijderen?
Zo ja, deelt u de mening dat dit van te weinig urgentie getuigt, gezien de ernstige
gezondheidsschade die door de giftige rookwolken kan worden veroorzaakt? Zo nee, waarom
niet? Zo ja, wat neemt u zich voor om samen met de autoriteiten van Sint Maarten te
doen om mensen hiertegen te beschermen?

Antwoord 3, 4

Ik heb eerder publiekelijk aangegeven dat de vuilstort een groot probleem is dat 40
jaar is genegeerd en dat het een schande is dat deze vuilstort midden op het eiland
voor zoveel overlast zorgt. Er is een onhoudbare situatie ontstaan, die is verergerd
met het extra afval en puin als gevolg van de orkaan Irma in 2017. Behalve een bedreiging
voor de volksgezondheid, levert de vuilstort ook een groot risico voor de van toerisme
afhankelijke economie. Daarom heb ik het aanpakken van de afvalproblematiek als hoge
prioriteit benoemd in de afspraken over de besteding van de wederopbouwmiddelen via
het Trustfonds bij de Wereldbank. In de eerste stuurgroep-vergadering van het Trustfonds
(d.d. 12 juni 2018) is dan ook goedkeuring gegeven aan het uitwerken van het «Emergency
Debris Project», waarvan het beheersbaar maken van de vuilstort en de afvalbranden
het belangrijkste onderdeel is. Voor dit project is USD 25 mln. gereserveerd. Met
de experts van de Wereldbank wordt nu in parallelle sporen gewerkt aan een oplossingen
voor de korte termijn (beheersing en bestrijding van de branden, opzet en invoering
afvalmanagement) en lange termijn (duurzaam afvalmanagement). De Wereldbank ondersteunt
Sint Maarten met expertise en extra capaciteit, zodat naar verwachting in 2019 met
de invoering van duurzaam afvalmanagement kan worden aangevangen.

Iedereen wil nu meewerken aan een veilige een duurzame oplossing, maar het vergt een
lange adem. Tijdens mijn bezoek aan Sint Maarten op 15 november jongstleden, heb ik
er opnieuw op aangedrongen alles in het werk te stellen om tot de snelst mogelijke
oplossingen te komen.

Daar waar er naast of in het verlengde van het project via de Wereldbank ondersteuning
nodig is, ben ik bereid te bezien of en hoe ik daar invulling aan kan geven. Zo heb
ik gedurende de maanden augustus en september van dit jaar een programmamanager voor
het Ministerie van VROMI (verkeer, ruimtelijke ordening, milieu en infrastructuur)
geleverd en ondersteun ik de overheid van Sint Maarten nu bij het verrichten van metingen
naar de impact van emissies van de vuilstort op de volksgezondheid door het RIVM.

In de media hebben berichten gestaan over een aanbod van een verbrandingsoven als
mogelijke oplossing voor het afvalprobleem. Sint Maarten heeft zich echter via de
stuurgroep van het Trustfonds gecommitteerd aan de afspraken om te komen tot een structurele
en duurzame oplossing. Voor zover mij bekend zijn er, vooruitlopend daarop, door Sint
Maarten geen besluiten genomen over (deel)oplossingen.