Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Remco Dijkstra en Laan-Geselschap over het bericht ‘Ruim duizend automobilisten onder invloed van drugs’

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 30 november
2018). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 434.

Vraag 1, 2

Bent u bekend met het bericht «Ruim duizend automobilisten onder invloed van drugs»?1

Heeft u ook in het artikel gelezen dat er ruim 1250 automobilisten betrapt zijn die
onder invloed van drugs achter het stuur zaten, dat hiervan inmiddels 250 zaken op
zitting zijn geweest en dit betekent dat er nog zo’n 1000 zaken behandeld moeten worden?
Gaat dit nog gebeuren? Zo ja, op welke termijn gaat dit gebeuren? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 1, 2

Ik ben bekend met het artikel. Het opleiden van opsporingsambtenaren, het uitvoeren
van het bloedonderzoek en het inplannen op zitting door het OM kosten tijd en daarom
duurde het een paar maanden voordat de eerste drugszaken onder de nieuwe wetgeving
door de rechter behandeld werden. Tot en met september 2018 zijn inmiddels 613 van
deze nieuwe zaken op zitting geweest. In de periode van oktober 2018 tot en met januari
2019 zijn nog eens 201 personen gedagvaard voor het rijden onder invloed van drugs.
Van de resterende zaken is nog geen zittingsdatum bekend, naar verwachting worden
die begin 2019 behandeld.

Vraag 3

Wanneer men onder invloed van cannabis achter het stuur gezeten heeft kan men volgens
het artikel rekenen op een boete van 850 euro en mag men een paar maanden niet rijden.
Is dit de standaard strafmaat of wordt hier ook vanaf geweken?

Antwoord 3

Als er sprake is van rijden onder invloed van cannabis, waarbij de concentratie van
die stof in het bloed de grenswaarde heeft overschreden, geldt als uitgangspunt voor
de strafeis tabel 4 van de Richtlijn voor strafvordering rijden onder invloed van
alcohol en/of drugs en rijden tijdens een rijverbod. Deze richtlijn geeft een strafeis
van 850 euro boete en 6 maanden rijontzegging voor een first offender en enkelvoudig
gebruik. De maximumstraf voor rijden onder invloed van cannabis bedraagt een gevangenisstraf
van drie maanden of een geldboete van de derde categorie. De rechter bepaalt de precieze
hoogte van de sanctie.

In het Wetsvoorstel Aanscherping strafrechtelijke aansprakelijkheid ernstige verkeersdelicten
wordt voorgesteld de strafmaat van rijden onder invloed van drugs te verhogen van
drie maanden gevangenisstraf naar een gevangenisstraf van één jaar.

Vraag 4

In hoeverre kan de politie bij een drugstest aantonen hoeveel drugs er zijn gebruikt?
Is de hoeveelheid drugs van invloed op de strafmaat?

Antwoord 4

De speekseltester is een voorselectiemiddel, dat bij een positieve uitslag een indicatie
geeft welk soort drugs zijn gebruikt, maar niet hoeveel. Daarom is bloedonderzoek
noodzakelijk zodat kan worden vastgesteld dat er daadwerkelijk sprake is geweest van
drugsgebruik en of de wettelijke limieten voor drugs zijn overschreden.

Omdat niet duidelijk per stof vast te stellen is in welke mate het gevaar voor de
verkeersveiligheid stijgt afhankelijk van de hoeveelheid van de stof (bij alcohol
is dit wel mogelijk) zijn er enkel grenswaarden vastgesteld. Bij overschrijding van
de grenswaarde is er sprake van strafbaar gedrag; in de afweging van een zaak is het
aan de rechter om dan de straf te bepalen. Bij de strafmaat wordt daarnaast wel rekening
gehouden met het feit of er sprake is van gebruik van een combinatie van soorten drugs.
Bij combinaties van meerdere drugs al dan niet met alcohol liggen de straffen hoger
dan bij enkelvoudig gebruik van een drug.

Vraag 5

In hoeveel procent van de gevallen is het zo dat personen die onder invloed van drugs
achter het stuur hebben gezeten een taakstraf krijgen? Is al inzicht in het aantal
recidivisten dat meerdere malen is gepakt met drugs op achter het stuur? Zo ja, geven
deze cijfers aan dat de strafmaat wellicht herzien moet worden?

Antwoord 5

In de periode van 1 juli 2017 tot 1 oktober 2018 is aan 512 personen door de rechter
een straf opgelegd wegens overtreding van artikel 8, vijfde lid, van de Wegenverkeerswet
1994. Daarbij is in 235 gevallen een taakstraf opgelegd (46%). Er is nog onvoldoende
zicht op het aantal recidivisten.

Vraag 6

Hoe vaak wordt er in geval van een ongeluk een drugstest gedaan? In hoeveel gevallen
waarbij sprake was van een ernstig ongeval was er sprake van het onder invloed zijn
van drugs?

Antwoord 6

Indien de politie aanleiding ziet om een speekseltest uit te voeren zal die indien
mogelijk na een ongeluk worden uitgevoerd. De aanleiding kan gelegen zijn in het aantreffen
van drugs in het voertuig, gevaarlijk rijgedrag of uiterlijke kenmerken van de bestuurder.

In 2018 is tot nu toe bij 147 ernstige ongelukken (ongelukken met letsel of dodelijke
ongelukken) een speekseltest uitgevoerd. De politie ontvangt de uitslagen van het
NFI, maar registreert niet afzonderlijk of het een positieve of negatieve uitslag
betreft. Ik ben voornemens met de politie te spreken over mogelijkheden voor meer
afzonderlijke registratie, waarbij ook dit punt aan de orde zal komen.

Vraag 7

In tegenstelling tot alcoholgebruik, mag de politie bij drugsgebruik het rijbewijs
niet meteen invorderen. Waarom mag dit niet? Bent u van plan om dit te gaan wijzigen?

Antwoord 7

De politie mag net als bij alcoholgebruik het rijbewijs invorderen bij vermoeden van
ongeschiktheid wegens rijden onder invloed.

Vraag 8

Aangezien er momenteel veel blaastesten worden uitgevoerd door middel van fuiken,
waarom wordt er op zulke momenten niet ook meteen op drugs gecontroleerd? Is de politie
voornemens deze controles ook uit te voeren bij grote festivals, dance-events en andere
meerdaagse evenementen waarbij het vermoeden bestaat dat drugs gebruikt worden?

Antwoord 8

Door de sociale media is de effectiviteit van fuiken afgenomen. De politie maakt daarom
meer gebruik van dynamische verkeerscontroles en gebruikt de speekseltester indien
daartoe aanleiding is (zie ook het antwoord op vraag 6). Dat laat onverlet dat ook
fuikcontroles belangrijk zijn en dat de politie er voor kan kiezen (ook) op de uitvalswegen
van festivals te controleren op rijden onder invloed van drugs. Vanwege de duur van
de afname van de speekseltester zal normaliter niet iedereen kunnen worden getest
op het gebruik van drugs.

Vraag 9

Is er momenteel genoeg handhaving binnen de politie om dit soort drugstesten uit te
voeren? Deelt u de mening dat het opsporen en vervolgen van mensen die onder invloed
van drugs achter het stuur zitten enorm kan bijdragen aan de verkeersveiligheid?

Antwoord 9

Het is belangrijk dat er wordt gehandhaafd op het verbod om te rijden onder invloed
van drugs. Ik deel de mening dat dit kan bijdragen aan de verkeersveiligheid. Daarom
is dit ook een van de prioriteiten van de teams Verkeer van de politie.