Home
Kamerstukken

Memorie van toelichting : Memorie van toelichting

Tweede Kamer der Staten-Generaal

InhoudsopgaveA. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL B. BEGROTINGSTOELICHTING1 Leeswijzer2 Beleid2.1 Overzicht belangrijke uitgaven- en ontvangstenmutaties3 Beleidsartikelen3.1 Beleidsartikel 1 Goed functionerende economie en marktenBudgettaire gevolgen van beleidToelichting 3.2 Beleidsartikel 2 Bedrijvenbeleid: innovatie en ondernemerschap voor duurzame welvaartsgroei Budgettaire gevolgen van beleidToelichting 3.3 Beleidsartikel 3 Toekomstfonds Budgettaire gevolgen van beleidToelichting 4 De niet-beleidsartikelen4.1 Artikel 40 Apparaat Kerndepartement4.2 Artikel 41 Nog onverdeeld

36 850 XIII Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken (XIII) voor het jaar 2025 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota)

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

Vergaderjaar 2025‒2026

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2025 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken.

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister van Economische Zaken,V.P.G. Karremans

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1 Leeswijzer

Opbouw tweede suppletoire begroting 2025

Deze tweede suppletoire begroting geeft een geactualiseerd beeld van de begrotingsuitvoering 2025. Onderdeel B, de begrotingstoelichting, is als volgt opgebouwd:

1. Leeswijzer.

2. Overzicht belangrijkste suppletoire uitgaven- en ontvangstenmutaties. De belangrijkste verplichtingenmutaties zijn toegelicht in de artikelen.

3. De beleidsartikelen. Voor ieder beleidsartikel is de tabel «Budgettaire gevolgen van beleid» opgenomen. Hierin zijn de begrotingsmutaties voor de verplichtingen, uitgaven en ontvangsten weergegeven.

4. De niet-beleidsartikelen. In de budgettaire tabellen zijn de begrotingsmutaties voor de verplichtingen, uitgaven en ontvangsten opgenomen.

Ondergrenzen toelichtingen

Voor het toelichten van de begrotingsmutaties zijn in deze tweede suppletoire begroting de ondergrenzen gehanteerd zoals opgenomen in de onderstaande tabel.

Tabel 1 Ondergrenzen conform RBV

Omvang begrotingsartikel (stand ontwerp-begroting) in € miljoen

Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)

Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)

< 50

=> 50 en < 200

=> 200 < 1000

=> 1000

In sommige gevallen, waar politiek relevant, worden ook posten toegelicht beneden deze ondergrenzen.

2 Beleid

2.1 Overzicht belangrijke uitgaven- en ontvangstenmutaties

Belangrijkste suppletoire uitgavenmutaties 2025

Tabel 2 Belangrijkste suppletoire uitgavenmutaties 2025 (Tweede suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)

Art.

Uitgaven 2025

Vastgestelde begroting 2025

3.274.362

Stand suppletoire begroting september 2025

3.529.451

Belangrijkste suppletoire mutaties

AI-fabriek

5.100

Bijdrage Metrologie

6.000

NGF - project NXTGEN HIGH TECH

25.000

NGF - project PhotonDelta

21.000

Bedrijfssteun

‒ 270.000

Bijdrage aan TNO

37.238

Kamer van Koophandel

11.665

Overige mutaties

‒ 45.097

Stand 2e suppletoire begroting 2025

3.320.357

Toelichting

AI-fabriek

Het bedrag van in totaal € 5,1 mln betreft het naar voren halen van eerder toegekende middelen voor de AI-fabriek. Zodra de supercomputer van de AI-fabriek operationeel is, is het essentieel dat er voldoende use cases beschikbaar zijn om AI-modellen te trainen, en dat er tijdig een breed scala aan databronnen op een verantwoorde manier toegankelijk wordt gemaakt voor het gebruik van AI. Om deze voorbereidingen uit te voeren, is een deel van het budget naar voren gehaald zodat de benodigde activiteiten tijdig kunnen worden opgestart.

Bijdrage Metrologie

Het Ministerie van Economische Zaken is systeemverantwoordelijke voor de Metrologiewet. De uitvoering hiervan is belegd bij VSL en is als het Nationaal Metrologie Instituut verantwoordelijk voor het beheer van de meetstandaarden (Metrologiewet) in Nederland. Voor de uitvoering van deze wettelijke taak, wordt gebuik gemaakt van verschillende meetapparaturen. Verschillende meetapparaturen zijn inmiddels verouderd en dienen vervangen te worden. Het bedrag van € 6 mln wordt ingezet om deze verouderde (meet)apparaturen te vervangen die bijdragen aan de kalibraties van meetstandaarden in de Nederlandse industrie, maatschappelijke instellingen en binnen de zorg.

NGF-project NXTGEN HIGH TECH

Op basis van de huidige uitvoeringsinformatie en prognoses van RVO wordt het kasbuget voor 2025 met € 25 mln naar boven bijgesteld. Deze verhoging is nodig voor de uitvoering van het NGF-project NXTGEN. Eerder dit jaar zijn op basis van de toen geldende inzichten kasbudgetten uit 2025 en 2026 naar latere jaren geschoven, maar op basis van de huidige realisatie en prognose is in 2025 kasbudget nodig.

NGF-project PhotonDelta

Op basis van de huidige uitvoeringsinformatie en prognoses van RVO wordt het kasbuget voor 2025 met € 21 mln naar boven bijgesteld. Deze verhoging is nodig voor de uitvoering van het NGF-project PhotonDelta. Eerder dit jaar zijn op basis van de toen geldende inzichten kasbudgetten uit 2025 en 2026 naar latere jaren geschoven, maar op basis van de huidige realisatie en prognose is in 2025 kasbudget nodig.

Bedrijfssteun

Het budget van € 270 mln is middels de tweede incidentele suppletoire begroting van Economische Zaken beschikbaar gesteld vanuit het Defensiematerieelbegrotingsfonds naar aanleiding van een verzoek tot bedrijfssteun. Nu het verzoek tot steun is ingetrokken worden deze middelen weer terug overgeheveld naar het Defensiematerieelbegrotingsfonds bij het Ministerie van Defensie.

Bijdrage aan TNO

Bij de 2e suppletoire begroting is € 37,2 mln aan kasbudget toegevoegd aan het budget voor de Rijksbijdrage aan TNO. Deze ophoging betreft aanvullende bijdragen vanuit andere departementen (o.a. J&V, I&W, BZK, VWS, en SZW) voor onderzoeken en opdrachten die TNO uitvoert.

Kamer van Koophandel

Bij de 2e suppletoire begroting is € 11,7 mln aan kasbudget toegevoegd aan het budget voor de Kamer van Koophandel. Deze ophoging betreft o.a. aanvullende bijdragen vanuit andere departementen (o.a. SZW, J&V, I&W, BZK, LVVN, Fin, en VWS) voor het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. De verhoging is het gevolg van sterk gestegen kosten.

Belangrijkste suppletoire ontvangstenmutaties 2025

Tabel 3 Belangrijkste suppletoire ontvangstenmutaties 2025 (Tweede suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)

Art.

Ontvangsten 2025

Vastgestelde begroting 2025

497.336

Stand suppletoire begroting september 2025

626.894

Belangrijkste suppletoire mutaties

High Trust

‒ 20.000

F-35

‒ 10.576

Diverse ontvangsten

14.959

Tegemoetkoming vaste lasten

‒ 40.000

Overige mutaties

15.493

Stand 2e suppletoire begroting 2025

586.770

Toelichting

High Trust

De High Trust-ontvangsten bestaan voornamelijk uit door de ACM ontvangen boetes. Die fluctueren door de jaren heen. Dit komt onder andere door het aantal en de hoogte van door de ACM opgelegde boetes. De ACM is hierin volledig onafhankelijk. Op basis van de huidige realisatie is de raming van de boete ontvangsten met € 20 mln verlaagd.

F-35

Voor het instrument Joint Strike Fighter (JSF) zijn de ontvangsten met € 10,6 mln naar beneden bijgesteld. Eind 2023 is besloten om de afdracht voor 2023-2025 te pauzeren. De reden hiervoor is dat in de contracten van deze jaren geen rekening gehouden is met de hoge inflatie in Nederland. Er is afgesproken dat deze vrijstelling mogelijk is omdat de leveranciers voor het afgesproken jaar 2062 alsnog de totale afdracht kunnen doen.

Diverse ontvangsten

Voor het instrument Diverse ontvangsten is het kasbudget met € 15 mln naar boven bijgesteld. Dit betreft onder andere het desalderen van de afrekening van de RVO opdracht 2024. Hierbij wordt een ontvangst geregistreerd van € 10 mln, die tegelijkertijd ook aan de uitgavenkant wordt opgeboekt.

Tegemoetkoming vaste lasten

Voor de Tegemoetkoming vaste lasten (TVL) wordt het ontvangstenbudget met € 40 mln naar beneden bijgesteld op basis van de nu bekende uitvoeringsinformatie. De TVL wordt teruggevorderd wanneer bij de definitieve vaststelling blijkt dat de daadwerkelijke omzetderving lager is geweest dan aanvankelijk door de aanvrager was geraamd. In dergelijke gevallen wordt (een deel van) het eerder uitgekeerde voorschot teruggevorderd.

3 Beleidsartikelen

3.1 Beleidsartikel 1 Goed functionerende economie en markten

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleid art. 1 Goed functionerende economie en markten (Tweede suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Verplichtingen

522.924

8.347

531.271

Uitgaven

450.128

2.920

453.048

Subsidies (regelingen)

114.406

3.911

118.317

Cyber security

4.348

2.549

6.897

Subsidiemaatregel telecom Caribisch Nederland

5.200

‒ 400

4.800

EU-cofinanciering Digital Europe

9.731

‒ 3.850

5.881

AI-fabriek

500

5.100

5.600

NGF - project AiNed

19.860

19.882

NGF - project Nationaal Onderwijslab

6.360

NGF - project 6G Future Network Services

26.728

NGF - project Subsidie route

22.207

490

22.697

Digitale veiligheid

19.472

Opdrachten

29.852

‒ 5.640

24.212

Onderzoek&opdrachten

3.036

911

3.947

Beleidsvoorbereiding en evaluaties Veiligheid en Frequenties

4.863

‒ 53

4.810

Digital trust centre

3.906

‒ 3.375

531

Cyber security

7.774

7.778

ICT beleid

5.391

‒ 1.127

4.264

CSIRT - DSP

2.651

‒ 2.000

651

Nationaal Groeifonds

2.231

Bijdrage aan agentschappen

82.176

‒ 2.253

79.923

Bijdrage RVO.nl

26.678

‒ 150

26.528

Bijdrage RDI

55.498

‒ 2.103

53.395

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

218.609

7.041

225.650

Bijdrage Metrologie

13.332

6.000

19.332

Raad voor de Accreditatie

675

Bijdrage ACM

945

Bijdrage aan het CBS

203.657

1.041

204.698

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

5.085

‒ 139

4.946

Bijdrage Nederlands Normalisatie Instituut

1.507

‒ 139

1.368

Bijdrage aan internationale organisaties

3.578

Ontvangsten

43.906

‒ 16.542

27.364

Ontvangsten ACM

162

Ontvangsten High Trust

41.550

‒ 20.000

21.550

NGF - project AINed

NGF - projecten subsidie route

490

Diverse ontvangsten

2.194

2.946

5.140

Budgetflexibiliteit

De oorspronkelijke budgetflexibiliteit in de ontwerpbegroting 2025 was 7%. Dit betekent dat 93% van het kasbudget al juridisch verplicht was. De resterende 7% aan flexibele budget was volledig bestuurlijk gebonden. Bij de 1e suppletoire begroting 2025 steeg dit naar 98%. Van de 2% van de flexibele budgetten was 100% bestuurlĳk gebonden. Dit betrof onder andere budgetten voor het ‘Opdracht en Onderzoeksbudget Nationaal Groeifonds’ en voor de subsidie-instrumenten ‘Digital Europe’ en ‘Kennis en innovatie ICT’

Het percentage juridisch verplicht bij de 2e suppletoire begroting is 99,5%, Dit heeft te maken met reeds aangegane verplichtingen bij onder andere Cybersecurity, AI-fabriek, Digital Europe en onderzoeksbudgetten.

Toelichting

Verplichtingen

Ten opzichte van de stand in de Suppletoire begroting september is het verplichtingenbudget voor artikel 1 van de EZ-begroting verhoogd met € 8,3 mln. Dit is het saldo van met name de volgende mutaties:

– Aanvullende verplichtingbudget die beschikbaar is gesteld voor het vervangen van verouderde meetappartuur in het kader van de Metrologiewet (€ 4,2 mln).

– De verplichtingsruimte die naar voren is gehaald voor de uitvoering van de AI-fabriek (€ 3 mln).

Uitgaven

Subsidies

AI-Fabriek

Het bedrag van in totaal € 5,1 mln betreft het naar voren halen van eerder toegekende middelen voor de AI-fabriek. Zodra de supercomputer van de AI-fabriek operationeel is, is het essentieel dat er voldoende praktijktoepassingen beschikbaar zijn om AI-modellen te trainen, en dat er tijdig een breed scala aan databronnen op een verantwoorde manier toegankelijk wordt gemaakt voor het gebruik van AI. Om deze voorbereidingen uit te voeren, is een deel van het budget naar voren gehaald zodat de benodigde activiteiten tijdig kunnen worden opgestart.

Bijdragen aan ZBO's/RWT's

Bijdrage Metrologie

Ontvangsten

Ontvangsten High Trust

3.2 Beleidsartikel 2 Bedrijvenbeleid: innovatie en ondernemerschap voor duurzame welvaartsgroei

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleid art. 2 Bedrijvenbeleid: innovatie en duurzaam ondernemen (Tweede suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Verplichtingen

3.437.381

‒ 154.778

3.282.603

Uitgaven

2.181.579

‒ 199.984

1.981.595

Subsidies (regelingen)

629.236

14.172

643.408

MKB-Innovatiestimulering Topsectoren (MIT)

6.520

‒ 2.000

4.520

Eurostars

22.447

‒ 2.447

20.000

Bevorderen ondernemerschap

19.991

849

20.840

Cofinanciering EFRO

32.077

‒ 7.348

24.729

Bijdrage aan ROM's

13.550

Startup beleid

4.325

1.400

5.725

Invest-Nl

12.811

‒ 71

12.740

Tegemoetkoming vaste lasten

25.643

‒ 4.055

21.588

Europees Defensie Fonds cofinanciering

1.200

Tegemoetkoming vaste lasten Startersregeling

500

Herstructurering winkelgebieden

9.388

6.000

15.388

R&D mobiliteitssectoren

28.981

‒ 3.066

25.915

SEG

2.474

NGF - project Health-RI

11.000

NGF - project RegMed XB

4.424

NGF - project QuantumDeltaNL

75.951

NGF - project Oncode-PACT

58.543

NGF - project NXTGEN HIGH TECH

52.957

25.000

77.957

NGF - project PhotonDelta

47.234

21.000

68.234

NGF - project Opschaling PPS beroepsonderwijs

30.996

1.789

32.785

NGF - project Material Independence & Circulair Batteries

33.825

‒ 8.825

25.000

IPCEI Cloudinfrastructuur en services

9.070

850

9.920

IPCEI Micro elektronica

22.925

‒ 117

22.808

Aanvullende tegemoetkoming evenementen

EuroHPC

5.853

Euro QCI

3.416

‒ 3.180

236

Tegemoetkoming Energiekosten

4.280

‒ 3.422

858

Qredits duurzaamheid

4.000

Actieplan Groene en Digitale Banen

5.066

Maritieme Maakindustrie

1.150

700

1.850

Nationaal Versterkingsplan Microchip-talent

41.509

‒ 156

41.353

PEGA - Ruimte voor economie

21.783

‒ 500

21.283

Brexit Adjustment Reserve

541

Ruimte voor economie / bedrijventerreinen

9.422

‒ 8.770

652

Overig

5.884

Leningen

275.000

‒ 270.000

5.000

Bedrijfssteun

270.000

‒ 270.000

PEGA econonomische bedrijvigheid

5.000

Garanties

65.632

BMKB

39.887

Groeifaciliteit

8.000

Garantie Ondernemersfinanciering

11.745

Garantie Ondernemersfinanciering Corona

5.000

Maatwerkgaranties

1.000

Opdrachten

11.832

‒ 2.305

9.527

Onderzoek en opdrachten

7.297

‒ 145

7.152

Caribisch Nederland

1.470

‒ 1.030

440

Regeldruk

2.290

‒ 990

1.300

Budget Samenwerking regio

775

‒ 140

635

Bijdrage aan agentschappen

155.451

‒ 5.613

149.838

Bijdrage RVO.nl

154.642

‒ 5.613

149.029

Bijdrage RDI

809

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

515.498

48.903

564.401

Bijdrage aan TNO

308.868

37.238

346.106

Kamer van Koophandel

174.809

11.665

186.474

Bijdrage aan NWO-TTW

31.821

Bijdrage aan medeoverheden

31.862

MKB Innovatiestimulering Topsectoren (MIT)

31.862

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

467.068

14.859

481.927

Internationaal Innoveren

52.872

3.882

56.754

PPS toeslag

187.371

3.445

190.816

TO2 (excl. TNO)

75.957

‒ 114

75.843

Topsectoren overig

14.209

‒ 4.670

9.539

Ruimtevaart (ESA)

86.590

8.240

94.830

Bijdrage NBTC

10.447

500

10.947

Overige bijdragen aan organisaties

5.410

‒ 358

5.052

Economische ontwikkeling en technologie

262

5.879

6.141

EU-cofinanciering JTF

16.331

‒ 1.758

14.573

Faciliteiten toegepast onderziek TO2 en RKI

9.330

‒ 187

9.143

NGF project NXTGEN Ruimtevaart

8.289

Storting begrotingsreserve

30.000

Storting reserve maatwerkgarantie

30.000

Ontvangsten

472.811

‒ 29.802

443.009

Rijksoctrooiwet

49.474

4.026

53.500

Eurostars

4.250

F-35

10.576

‒ 10.576

Diverse ontvangsten

1.244

14.959

16.203

Bedrijfssteun

40.367

Tegemoetkoming vaste lasten

76.700

‒ 40.000

36.700

BMKB

33.000

Onttrekking reserve BMKB

56.000

Onttrekking reserve KKC

2.000

Groeifaciliteit

8.000

Garantie Ondernemingsfinanciering

13.000

Onttrekking reserve GO corona

166.000

Maatwerkgaranties

1.000

NGF - project Opschaling PPS beroepsonderwijs

1.789

Tegemoetkoming Energiekosten

11.200

Tabel 6 Uitsplitsing verplichtingen (bedragen x € 1.000)

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Verplichtingen

3.437.381

‒ 154.778

3.282.603

waarvan garantieverplichtingen

1.211.928

waarvan overige verplichtingen

2.225.453

‒ 154.778

2.070.675

Budgetflexibiliteit

De oorspronkelijke budgetflexibiliteit in de ontwerpbegroting 2025 was 11%. Dit betekent dat 89% van het kasbudget al juridisch verplicht was. De resterende 11% aan flexibele budget was nagenoeg bestuurlijk gebonden en klein deel beleidsmatig gereserveerd. Bij de 1e suppletoire begroting 2025 bleef dit bij 89%.

Het percentage juridisch verplicht bij de 2e suppletoire begroting is 94,5%, dit heeft te maken met reeds aangegane verplichtingen bij onder andere KVK, TNO en RVO. De flexibele budgetten zijn bestuurlĳk gebonden. Dit betreft onder andere budgetten voor NGF-projecten die nog niet juridisch zijn vastgelegd maar wel bestuurlijk vastgelegd in Project Specifieke Afspraken.

Toelichting

Verplichtingen

Ten opzichte van de stand in de Suppletoire begroting september is het verplichtingenbudget voor artikel 2 van de EZ-begroting verlaagd met € 154,78 mln. Dit is het saldo van met name de volgende mutaties:

– De middelen die middels de tweede incidentele suppletoire begroting van Economische Zaken beschikbaar zijn gesteld voor bedrijfssteun worden terug overgeheveld naar de begroting van het Ministerie van Defensie.

– Het verplichtingenbudget voor de TO2-instellingen is met € 13,4 mln naar boven bijgesteld. Deze ophoging betreft aanvullende bijdragen vanuit verschillende departementen voor onderzoeken en opdrachten.

– De Rijksbijdrage aan TNO wordt verhoogd met € 55,6 mln verplichtingenruimte. Deze ophoging betreft aanvullende bijdragen vanuit andere departementen (o.a. J&V, I&W, BZK, VWS, en SZW) voor onderzoeken en opdrachten die TNO uitvoert.

Uitgaven

Subsidies

NGF-Project NXTGEN HIGH TECH

NGF-Project PhotonDelta

Leningen

Bedrijfssteun

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

Bijdrage aan TNO

Kamer van Koophandel

Ontvangsten

Joint Strike Fighter

Tegemoetkoming vaste lasten

Diverse ontvangsten

Toelichting op de begrotingsreserves

De begrotingsreserves zĳn bedoeld om inkomsten uit premies en uitgaven voor schades, die over de jaren kunnen fluctueren, te verevenen. De reserve dient als buffer voor uitgaven door EZ in geval bedrĳven niet aan hun terugbetalingsverplichtingen kunnen voldoen inzake leningen bĳ financieringsinstellingen waarop EZ een borgstelling heeft afgegeven.

Op de EZ-begroting zijn begrotingsreserves voor de Borgstelling MKB-kredieten (BMKB) (inclusief het Coronaluik), de Borgstelling MKB-kredieten groen (BMKB groen), de regeling Garantie Ondernemingsfinanciering (GO) (inclusief de Coronamodule van de GO), de Groeifaciliteit (GF), de garanties voor nieuwe aanbieders van MKB-financiering en de regeling Klein Krediet Corona (KKC).

Hoewel de GF en de verschillende coronaluiken geen nieuwe garanties afgeven wordt de reserve aangehouden tot alle reeds bestaande garanties zijn afgelopen.

De reguliere GO en BMKB zijn kostendekkende garanties, waarvan de te realiseren premieontvangsten naar verwachting toereikend zĳn voor het afdekken van eventuele verliesdeclaraties. Er wordt bij het sluiten van boekjaar 2025 een onttrekking voorzien van € 224 mln uit de begrotingsreserves van de BMKB, GO en KKC. Doordat een aantal garanties van met name covid-regelingen aflopen, wordt uitstaande risico verlaagd. Dat betekent dat ook de reserves die worden aangehouden voor dit risico kunnen worden afgebouwd. Deze onttrekking gaat ten guste van het generale beeld.

Bij het sluiten van het begrotingsjaar 2025 wordt mede op basis van het gebruik van deze faciliteiten en de daarbĳ behorende gerealiseerde ontvangsten en uitgaven voor deze regelingen definitief vastgesteld of er een aanvullende onttrekking of storting dient plaats te vinden. De definitieve onttrekkingen uit de begrotingsreserves worden via de Slotwet met de Tweede Kamer gedeeld.

Tabel 7 Begrotingsreserve Borgstelling MKB-kredieten (BMKB) (bedragen x € 1 mln)

Stand 1/1/2025

241,0

+ Geraamde storting

– Geraamde onttrekking

‒ 56,0

Stand (raming) per 31/12/2025

185,0

Tabel 8 Begrotingsreserve Borgstelling MKB-kredieten groen (BMKB groen) (bedragen x € 1 mln)

Stand 1/1/2025

13,1

+ Geraamde storting

– Geraamde onttrekking

Stand (raming) per 31/12/2025

13,1

Tabel 9 Begrotingsreserve Garantie Ondernemingsfinanciering (GO) (bedragen x € 1 mln)

Stand 1/1/2025

230,0

+ Geraamde storting

– Geraamde onttrekking

‒ 166,0

Stand (raming) per 31/12/2025

64,0

Tabel 10 Begrotingsreserve maatwerk garantie (bedragen x € 1 mln)

Stand 1/1/2025

+ Geraamde storting

30,0

– Geraamde onttrekking

Stand (raming) per 31/12/2025

30,0

Tabel 11 Begrotingsreserve Groeifaciliteit (bedragen x € 1 mln)

Stand 1/1/2025

58,6

+ Geraamde storting

– Geraamde onttrekking

Stand (raming) per 31/12/2025

58,6

Tabel 12 Begrotingsreserve Garantie MKB-faciliteiten (bedragen x € 1 mln)

Stand 1/1/2025

22,9

+ Geraamde storting

– Geraamde onttrekking

Stand (raming) per 31/12/2025

22,9

Tabel 13 Begrotingsreserve Klein Krediet Corona (bedragen x € 1 mln)

Stand 1/1/2025

14,0

+ Geraamde storting

– Geraamde onttrekking

‒ 2,0

Stand (raming) per 31/12/2025

12,0

3.3 Beleidsartikel 3 Toekomstfonds

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 14 Budgettaire gevolgen van beleid art. 3 Toekomstfonds (Tweede suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Verplichtingen

374.351

Uitgaven

324.590

‒ 3.522

321.068

Subsidies (regelingen)

3.806

‒ 1.787

2.019

Thematisch Technology Transfer

3.806

‒ 1.787

2.019

Leningen

310.950

‒ 1.761

309.189

Startups / MKB financiering

Volledig revolverend

ROM's

2.457

Dutch Future Fund

2.000

Deep Tech Fund

50.000

Fonds Alternatieve Financiering

10.000

Economische Veiligheid Fonds

22.735

European Tech Champions Initiative (ETCI)

35.000

SecFund

75.000

Deels revolverend

Innovatiekrediet

55.000

Risicokapitaal SEED

31.000

Vroege fase / informal investors

19.092

‒ 1.761

17.331

Met vermogensbehoud

Onco research

4.125

Thematische Technology Transfer

4.040

Regmed

501

Bijdrage aan agentschappen

9.834

9.860

Bijdrage RVO.nl

9.834

9.860

Ontvangsten

60.227

ROM's

15.504

Investeringen in fundamenteel en toegepast onderzoek

354

Thematische Technology Transfer

100

Smart industry

227

Innovatiekredieten

25.000

SEED

18.000

VFF

1.042

Budgetflexibiliteit

De budgetflexibiliteit naar aanleiding van de wĳzigingen uit de 2e suppletoire begroting is 2%. Dit betekent dat 98% van het beschikbare kasbudget op artikel 3 van de EZ-begroting juridisch verplicht is. Deze 2% aan bestuurlijk verplichte budgetten betreft een deel van de middelen van het instrument Innovatiekredieten.

Vergeleken met de stand uit de 1e suppletoire begroting 2025 is het percentage juridisch verplicht met 35% gestegen. Dit komt onder andere door het verplichten van aanvullende bijdragen en doordat er bij de Suppletoire begroting september een deel van de middelen uit 2025 naar latere jaren zijn geschoven als gevolg van de herĳking van alle ramingen op het Toekomstfonds.

Toelichting

Bij beleidsartikel 3 Toekomstfonds is er bij de 2e suppletoire begroting geen sprake van noemenswaardige begrotingsmutaties.

4 De niet-beleidsartikelen

4.1 Artikel 40 Apparaat Kerndepartement

Tabel 15 Apparaatsuitgaven Kerndepartement (Tweede suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Verplichtingen

573.154

‒ 8.508

564.646

Uitgaven

573.154

‒ 8.508

564.646

Personele uitgaven

429.546

2.171

431.717

waarvan eigen personeel

374.136

‒ 4.929

369.207

waarvan inhuur externen

29.734

16.577

46.311

waarvan overige personele uitgaven

25.676

‒ 9.477

16.199

Materiële uitgaven

143.608

‒ 10.679

132.929

waarvan ICT

23.526

‒ 13.518

10.008

waarvan bijdrage aan SSO's

28.839

waarvan DICTU

27.256

waarvan overige materiële uitgaven

63.987

2.839

66.826

Ontvangsten

49.950

6.220

56.170

Overig

49.950

6.220

56.170

Toelichting

Verplichtingen en uitgaven

Personele uitgaven

De raming van de personele uitgaven is met ongeveer € 2,2 mln verhoogd. De toelichting hierop is als volgt:

– Het budget voor eigen personeel is met € 4,9 mln verlaagd. Dit komt mede door een verschuiving van budget voor eigen personeel naar externe inhuur (ongeveer € 4,0 mln). Daarnaast is de raming voor het eigen personeel van SodM verlaagd met € 0,8 mln op basis van de laatste prognoses.

– Het budget voor externe inhuur is met € 16,6 mln verhoogd. De verhoging van dit budget is vooral het gevolg van doorbelasting van de kosten voor externe inhuur aan de (beleids)directies die het betreft.

– De overige personele uitgaven zijn per saldo met ongeveer € 9,5 mln verlaagd. Hoewel het budget voor de Landsadvocaat is verhoogd met € 3,1 mln (met name door het doorbelasten van kosten aan afnemers van externe juridische expertise), is het budget ook verlaagd voor problematiek elders op de begroting (€ 21,3 mln). Tot slot heeft EZ € 1,5 mln van IenW ontvangen voor het toezicht dat ACM uitvoert op de vervoerssector.

Materiële uitgaven

De raming van de materiële uitgaven is verlaagd met € 10,7 mln. Dit komt door:

– Een verlaging van het budget voor ICT van ongeveer € 13,5 mln. Dit komt onder andere door diverse overhevelingen naar dienst- of concernonderdelen voor het programma Transparantie in Informatie (€ 1,9 mln). Daarnaast is € 5 mln als onderuitputting afgeboekt van de ACM-begroting. Tot slot is € 4 mln ingezet voor dekking elders op de begroting.

– Een verhoging van de raming van de overige materiële uitgaven met € 2,8 mln. Dit komt mede door de ophoging van het budget voor de bijdrage aan O&P Rijk (€ 2 mln).

Ontvangsten

De raming van de ontvangsten is verhoogd met € 6,2 mln. Dit komt door een bijstelling van de raming voor retributieontvangsten. Voor ACM gaat het om € 1,6 mln en voor SodM gaat het om € 4,6 mln.

4.2 Artikel 41 Nog onverdeeld

Tabel 16 Nog onverdeeld (Tweede suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Verplichtingen

Uitgaven

Prijsbijstelling

Loonbijstelling

Onvoorzien

Ontvangsten

Toelichting op de verplichtingen en uitgaven

Er zijn geen mutaties bij het artikel «Nog onverdeeld».

Download

Ondertekenaars

Eerste ondertekenaar
V.P.G. Karremans, minister van Economische Zaken

Datum:28 november 2025
Nummer:36850-XIII-2
Memorie van toelichting

Gerelateerde documenten

Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.

Begrotingswetsvoorstellen

28 november 2025

36850-XIII Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken (XIII) voor het jaar 2025 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota)

Indiener V.P.G. Karremans, minister van Economische Zaken

Begrotingswetsvoorstellen

Voorstel van wet

28 november 2025

36850-XIII-1 Voorstel van wet - Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken (XIII) voor het jaar 2025 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota)

Indiener V.P.G. Karremans, minister van Economische Zaken

Voorstel van wet