Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Rikkers-Oosterkamp over het ZorgSaam-ziekenhuis in Terneuzen

Antwoord van Minister Agema (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 25 april
2025). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 1836.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de recente berichten over het ZorgSaam-ziekenhuis in Terneuzen?
Zo ja, wat is uw reactie op deze berichten?1

Antwoord 1

Ja. Ik hecht groot belang aan het ziekenhuis dichtbij en maak me sterk voor de ziekenhuiszorg
in de regio en dus ook in Zeeland. In Zeeland is de samenwerking tussen de ziekenhuizen
ZorgSaam en Adrz erop gericht om op beide locaties volwaardige zorg te behouden. Gezien
de uitdagingen in de regio, onder meer op het gebied van beschikbaarheid van personeel,
willen beide ziekenhuizen intensiever samenwerken om behoud en continuering van zorg
mogelijk te maken.

Vraag 2

Hoe kijkt u naar de sociaal onveilige situaties in het ziekenhuis? Bent u bereid om
met het ziekenhuis te praten over de cultuurproblemen en deze op te lossen?

Antwoord 2

In algemene zin vind ik het belangrijk dat alle betrokkenen zich open en vrij kunnen
uitspreken en de mogelijkheid hebben om invloed uit te oefenen bij gesprekken over
de herinrichting van het regionale ziekenhuislandschap. De feitelijke situatie in
het ziekenhuis is door mij niet te beoordelen. De IGJ heeft mij laten weten bekend
te zijn met de signalen en daarover in contact te zijn met het ziekenhuis. Het bestuur
van ziekenhuis ZorgSaam geeft aan dat signalen van onveiligheid worden besproken en
onderzocht conform de geldende procedures.

Vraag 3

Wat vindt u ervan dat de medisch specialisten het laatste anderhalf jaar de mond zijn
gesnoerd? Bent u bekend met deze signalen?

Antwoord 3

Zie het antwoord op vraag 2.

Vraag 4

Kunt u toezeggen dat u zich in zult zetten voor meer openheid bij het ZorgSaam-ziekenhuis
in Terneuzen?

Antwoord 4

In de afgelopen weken is veel contact geweest met het ZorgSaam-ziekenhuis en zeer
recent is met de besturen van ZorgSaam en Adrz over dit onderwerp gesproken. Daarbij
is gewezen op het belang van het bieden van transparantie in dit proces. In het gesprek
heeft het ZorgSaam-ziekenhuis aangegeven dat het betrekken van cliëntenraden, adviesraden,
ondernemingsraden en burgerparticipatie expliciet onderdeel moet en zal zijn van het
vervolgproces.

Vraag 5

Klopt het dat uit de eerste gesprekken tussen het ZorgSaam-ziekenhuis in Terneuzen
en het ziekenhuis Adrz in Goes blijkt dat er gedacht wordt aan een andere inrichting
voor de IC, de spoedeisende hulp en het dottercentrum?

Antwoord 5

Dit is recent met de besturen van ZorgSaam en Adrz besproken. Zij geven aan dat ze
alles in het werk stellen om de zorg zoals die nu is georganiseerd te behouden en
dat het verdwijnen van 24/7 acute zorg niet aan de orde is. Het uitgangspunt is twee
volwaardige ziekenhuizen in Zeeland met IC, SEH en acute geboortezorg. Het samenwerkingstraject
tussen ZorgSaam en Adrz is erop gericht om dit mogelijk te maken. Er zijn in de huidige
situatie stevige uitdagingen ten aanzien van beschikbaarheid van personeel, wat vraagt
om samenwerking en slimme oplossingen om de zorg te behouden en te continueren.

Vraag 6

Bent u op de hoogte van de gesprekken tussen ZorgSaam en Adrz? Wist u dat deze ziekenhuizen
snel een besluit wilden nemen over de toekomstige zorg? Zo ja, kunt u de Kamer informeren
over de inrichting van de toekomstige zorg?

Antwoord 6

De raad van bestuur van ZorgSaam heeft begin februari richting VWS aangegeven dat
ze de versterking van de samenwerking met Adrz verkent. Gezien de uitdagingen in Zeeland
en specifiek Zeeuws-Vlaanderen vind ik het ook goed dat ziekenhuizen de samenwerking
opzoeken.

In april heeft VWS met beide besturen gesproken om meer zicht te krijgen op het verdere
proces. Er zijn op dit moment nog geen besluiten genomen. In de komende maanden worden
door alle betrokkenen scenario’s uitgewerkt voor de vormgeving van de ziekenhuiszorg
in Zeeland. Dit zal naar verwachting leiden tot besluitvorming over de toekomstige
samenwerking aan het eind van 2025.

Vraag 7

Deelt u de mening dat een ziekenhuis een intensive care nodig heeft om goed te kunnen
functioneren? En zo ja, klopt het dat als ZorgSaam geen IC meer heeft, het dottercentrum
ook stopt?

Antwoord 7

Het bestuur van het ziekenhuis ZorgSaam heeft mij aangegeven dat er geen sprake is
van het verdwijnen van de IC in Terneuzen. In algemene zin is het hebben van een intensive
care randvoorwaardelijk voor het bieden van bepaalde vormen van zorg. Bijvoorbeeld
wanneer de operatie ingewikkeld is, of er een grote kans is dat de patiënt meer intensieve
zorg nodig heeft na de operatie.

Indien er in het geheel geen sprake meer zou zijn van de aanwezigheid van een IC zou
dit nadelige gevolgen hebben voor het dottercentrum. De Nederlandse Vereniging voor
Cardiologie (NVVC) geeft in reactie aan dat zij dotteren in een ziekenhuis zonder
IC als een onwenselijke situatie beschouwd.

Vraag 8

Hoe kijkt u naar het feit dat, als Terneuzen in de toekomst geen IC meer heeft, er
geen reanimatiepatiënten meer mogen worden ontvangen? Beseft u dat je, als je van
Breskens naar Goes rijdt, drie kwartier onderweg bent en drie kwartier bezig kunt
zijn met reanimeren?

Antwoord 8

Van het bestuur van ziekenhuis ZorgSaam heb ik begrepen dat het verdwijnen van de
IC in Terneuzen niet aan de orde is.

Vraag 9

Kunt u toezeggen dat u zich zult inzetten voor het behoud van een volledige IC, geboortezorg,
spoedeisende hulp en het dottercentrum in het ziekenhuis? Kan de budgetbekostiging
van spoedeisende hulp en acute verloskunde hierbij helpen?

Antwoord 9

Ik hecht groot belang aan het ziekenhuis dichtbij en maak me sterk voor de ziekenhuiszorg
in de regio en dus ook in Zeeuws-Vlaanderen. Uitgangspunt is daarbij dat we de zorg
zo dichtbij mogelijk om de patiënt heen organiseren en dat als het moet we de hoogcomplexe
zorg, afhankelijk van waar je woont, verder weg moeten organiseren. Ik verwacht van
ziekenhuisbestuurders dat zij het maximale doen om de zorg op een goede manier, dichtbij
de mensen in hun regio te leveren. Ik verwacht ook dat zij dit doen na grondig overleg
met alle betrokken partijen in de regio. Zoals ik ook in mijn eerdere brieven2
3 heb aangegeven, gaat de landelijke politiek niet over welke zorg een ziekenhuis aanbiedt.
Keuzes over de inrichting van het ziekenhuisaanbod dienen uiteindelijk door het ziekenhuis
gemaakt te worden, mits dit in goede afstemming met de stakeholders gebeurt.

Ik ben in contact met beide ziekenhuizen om de voortgang te volgen. Met budgetbekostiging
van spoedeisende hulp, acute verloskunde en de intensive care afdelingen en meerjarige
afspraken tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders wil ik zorgen voor meer financiële
zekerheid voor het ziekenhuis. Zoals ik in mijn brief4 aan de Kamer heb geschreven, ben ik voornemens om de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa)
een aanwijzing te sturen om de voorbereidingen te treffen om budgetbekostiging voor
de spoedeisende hulp (SEH) per 2027 mogelijk te maken. Ook heb ik recent de NZa verzocht
een uitvoeringstoets uit te voeren voor de budgetbekostiging van IC-zorg.

Vraag 10

Kunt u toezeggen dat u zich zult inzetten voor volwaardige ziekenhuizen in Goes en
Terneuzen? Bent u bereid hierover met beide ziekenhuizen te overleggen om de toekomstige
24/7 zorg in te richten?

Antwoord 10

Uiteraard zet ik mij in voor het behoud van volwaardige ziekenhuizen in Goes en Terneuzen.
Dat betekent ook het gesprek voeren met het ZorgSaam-ziekenhuis en het Adrz-ziekenhuis
over de voorgenomen samenwerking. In april heb ik beide besturen reeds hierover gesproken
en dat zal ik in de toekomst blijven doen.

Vraag 11

Hoe kijkt u naar de bereikbaarheid van zorg in Zeeland? Welke normen gebruikt u? En
in hoeverre wordt er rekening gehouden met situaties waarin bijvoorbeeld de Westerscheldetunnel
dicht is?

Antwoord 11

Voor acute zorg is in de regelgeving een aantal bereikbaarheidsnormen vastgelegd.
Dit zijn de 45-minutennormen voor SEH’s en acute verloskunde, een 30-minutennorm voor
huisartsenposten, een 60-minutennorm voor acute ggz en een streefnorm van 15 minuten
responstijd voor spoedeisende ambulancezorg.

Beide Zeeuwse ziekenhuizen zijn gevoelig voor de 45-minutennorm. Dit blijkt uit de
laatste «Bereikbaarheidsanalyse SEH’s en acute verloskunde» van het RIVM.5 Ziekenhuizen die gevoelig zijn voor de 45-minutennorm dienen zich tot het uiterste
in te spannen om de SEH en de acute geboortezorg open te houden. Met gevoelig wordt
bedoeld dat sluiting van de SEH van het betreffende ziekenhuis tot gevolg heeft dat
meer mensen volgens de modelberekeningen niet meer per ambulance binnen de normtijd
naar een SEH vervoerd kunnen worden, in vergelijking met de situatie wanneer deze
SEH open is. In deze modelmatige berekening houdt het RIVM rekening met infrastructurele
variabelen zoals bruggen, sluizen of tunnels. Bij bijvoorbeeld een tijdelijke sluiting
van de Westerscheldetunnel zijn separate afspraken met Rijkswaterstaat, de ziekenhuizen,
andere zorgaanbieders en de ambulancedienst nodig om de continuïteit en tijdigheid
van de zorg te waarborgen. Daarnaast wordt samengewerkt met ziekenhuizen in België.

Vraag 12

Welke mogelijkheden zijn er om de SEH te behouden zonder afschaling naar acute spoedpost?
Kunt u daarbij aangeven hoe de SEH In Den Helder is georganiseerd en in hoeverre dit
een best practice is? En welke lessen Terneuzen kan trekken uit SEH kwaliteitsregistratie
NEED?

Antwoord 12

ZorgSaam geeft aan dat 24/7 acute zorg behouden zal blijven en dat sluiting van de
SEH niet aan de orde is. Wel heb ik van ZorgSaam begrepen dat zij werkt aan de ontwikkeling
van een spoedplein in Terneuzen, waarbij SEH en HAP onder één dak komen. De integratie
HAP en SEH en de vorming van spoedpleinen vind ik een positieve ontwikkeling, die
ik op meerde locaties in het land zie. Het is wel zaak dat helder is voor welke acute
zorgvragen het spoedplein toegankelijk is en aan welke kwaliteitseisen wordt voldaan.
Ik streef naar afspraken tussen betrokken partijen over het definiëren van kwaliteitseisen
voor verschillende levels van SEH’s. Het is uiteindelijk aan de veldpartijen om daadwerkelijk
tot deze afspraken te komen.

Noordwest Ziekenhuisgroep opende op locatie Den Helder in de zomer van 2023 een «spoedplein»,
waarin de HAP en de SEH volledig zijn geïntegreerd en zorg wordt geleverd op de vernieuwde
acute zorg afdeling. Op het spoedplein vindt de triage plaats via één triagist, waarna
patiënten direct doorgaan naar de juiste zorgverlener: een huisarts of SEH-arts. Er
is geen IC op locatie Den Helder. Wel kan een IC-patiënt hier gestabiliseerd worden
en gaat een patiënt, indien nodig, binnen 12 uur met de Medium Care Unit of het eigen
IC-transport van Noordwest Den Helder naar de IC-unit in Alkmaar

NEED is een kwaliteitsregistratie van Spoedeisende Hulp (SEH) afdelingen in Nederland.
Het is aan ziekenhuizen zelf om zich hierbij aan te sluiten. Op dit moment zijn er
18 SEH’s aangesloten. De SEH van ZorgSaam is nog niet aangesloten op deze kwaliteitsregistratie.
Het bestuur van het ziekenhuis geeft aan een eventuele aansluiting op NEED in overweging
te hebben.

Vraag 13

Wat is uw visie op de invloed van de landelijke politiek op de vorm en inrichting
van publieke zorgvoorzieningen, zoals regionale ziekenhuizen? Bent u bereid deze invloed
te vergroten? Welke wetten hebben u belemmerd om in te grijpen bij bijvoorbeeld het
Zuyderland ziekenhuis in Heerlen?

Antwoord 13

Zoals ik ook in mijn eerdere brieven6
7 heb aangegeven gaat de landelijke politiek niet over welke zorg een ziekenhuis aanbiedt.
Keuzes over de inrichting van het ziekenhuisaanbod dienen uiteindelijk door het ziekenhuis
gemaakt te worden, mits dit in goede afstemming met de stakeholders gebeurt. Bestuurders
en zorgprofessionals van het ziekenhuis moeten immers altijd de verantwoordelijkheid
kunnen dragen voor het leveren van veilige zorg. Als de landelijke politiek zorgaanbieders
zou kunnen verplichten tot het leveren van zorg, ondanks bijvoorbeeld personeelsgebrek,
dan kan een bestuurder deze verantwoordelijkheid niet meer nemen. Met mogelijk ernstige
gevolgen voor patiënten en de zorgmedewerkers.

De situatie in Zuyderland is het gevolg van het gebrek aan beschikbaarheid van het
benodigde personeel en komt niet voort uit een belemmering in wetgeving. Ik wil wel
kijken hoe we de randvoorwaarden voor het zorglandschap kunnen aanpassen. Daarom wil
het kabinet ervoor zorgen dat de beschikbaarheid van acute zorg in iedere regio goed
geregeld is. Ik deel uw beeld dat ook vanuit landelijke politiek er invloed uitgeoefend
kan worden om het ziekenhuis dichtbij te houden. Deze invloed bestaat in de eerste
plaats uit het aanscherpen van de (juridische kaders) rondom besluiten over het zorgaanbod.
Nu geldt al dat voor elke wijziging in het acute zorgaanbod het proces zoals beschreven
in de AMvB acute zorg moet worden gevolgd. Aanvullend hierop richt ik mij in de uitwerking
van het regeerprogramma op strengere regels voor veranderingen van het zorgaanbod,
een handreiking voor het goede gesprek in de regio en betrokkenheid van burgers en
het lokaal openbaar bestuur, passende kwaliteitskaders en het uit de marktwerking
halen van de acute zorg.