Amendement (gewijzigd/nader/vervangend) : Gewijzigd amendement van het lid Dijk ter vervanging van nr. 13 over het afschaffen van het eigen risico

Nr. 21 GEWIJZIGD AMENDEMENT VAN HET LID DIJK TER VERVANGING VAN DAT GEDRUKT ONDER NR. 13

Ontvangen 22 maart 2024

De ondergetekende stelt het volgende amendement voor:

I

In artikel V wordt na onderdeel A een onderdeel ingevoegd, luidende:

Aa

Artikel 68a, vierde lid, onderdeel e, subonderdeel 2, komt te luiden:

2°. de vaststelling van eigen bijdragen of van bij een aanvullende ziektekostenverzekering
openstaand eigen risico,.

II

In artikel IX worden voor onderdeel A acht onderdelen ingevoegd, luidende:

0A

In artikel 1 vervallen de onderdelen g en h.

1A

Artikel 3, vierde lid, onderdeel b, onder 2°, komt te luiden:

2°. Het niet betalen van de verschuldigde premie, bedoeld in artikel 17.

2A

In artikel 9, tweede lid, wordt de puntkomma aan het slot van onderdeel d vervangen
door een punt en vervalt onderdeel e.

3A

In artikel 9d, derde lid, vervalt «, maar zonder vrijwillig eigen risico».

4A

Artikel 17 komt te luiden:

Artikel 17

1. De zorgverzekeraar stelt voor iedere variant van de zorgverzekering die hij aanbiedt,
de premie vast en neemt deze in de modelovereenkomst op.

2. De premie is gelijk voor varianten die wat betreft de te verzekeren prestaties als
bedoeld in artikel 11, eerste lid, of de keuzemogelijkheden tussen aanbieders van
zorg of van overige diensten als bedoeld in dat lid, niet van elkaar verschillen.

3. Indien de zorgverzekeraar gebruik maakt van zijn bevoegdheid, bedoeld in artikel 11,
vijfde lid, is de premie gelijk aan de premie die hij heeft of zou hebben vastgesteld
voor een modelovereenkomst met volledige dekking.

4. De zorgverzekeraar neemt de door de verzekeringnemer verschuldigde premie in de zorgpolis
op.

5. Een wijziging in de premie treedt niet eerder in werking dan zeven weken na de dag
waarop deze aan de verzekeringnemer is medegedeeld.

5A

In artikel 18aa, eerste lid, vervalt «en, voor zover de zorgtoeslag of het voorschot
daarop dan nog toereikend is, het eigen risico,».

6A

Paragraaf 3.4 vervalt.

7A

In artikel 23 vervallen het tweede en derde lid alsmede de aanduiding «1.» voor het
eerste lid.

III

In artikel IX worden na onderdeel A twee onderdelen ingevoegd, luidende:

Aa

Artikel 39, tweede lid, onderdeel b, komt te luiden:

b. de rijksbijdragen, bedoeld in de artikelen 54 en 54a.

Ab

Na artikel 54 wordt een artikel ingevoegd, luidende:

Artikel 54a

1. Onverminderd artikel 54 verleent Onze Minister jaarlijks aan het Zorgverzekeringsfonds
een bijdrage in de financiering van de zorgverzekering gelijk aan 5,5% van de bij
ministeriële regeling te bepalen kosten van het aanbieden en uitvoeren van de zorgverzekeringen.

2. Artikel 54, derde lid, is van overeenkomstige toepassing.

IV

3. In artikel IX wordt na onderdeel B, een onderdeel ingevoegd, luidende:

Ba

In artikel 87, zesde lid, onderdeel e, subonderdeel 2, wordt «of nog openstaand verplicht
of vrijwillig eigen risico» vervangen door «of van bij een aanvullende ziektekostenverzekering
openstaand eigen risico».

V

Aan artikel IX wordt een onderdeel toegevoegd, luidende:

D

In artikel 124, eerste lid, vervalt «19, vierde en zesde lid, 21».

VI

Na artikel XVII wordt een artikel ingevoegd, luidende:

ARTIKEL XVIIA

In artikel 6.18, eerste lid, van de Wet inkomstenbelasting 2001 vervalt onderdeel f.

VII

In artikel XIX worden na onderdeel A twee onderdelen ingevoegd, luidende:

Aa

In artikel 1, eerste lid, onderdeel e, vervalt «en in het verplicht eigen risico,
bedoeld in artikel 19 van de Zorgverzekeringswet».

Ab

In artikel 2, derde lid, wordt het percentage van het drempelinkomen voor een verzekerde
met partner met 1,640 procentpunt verminderd en wordt het percentage van het drempelinkomen
voor een verzekerde zonder partner met 0,820 procentpunt verminderd.

VIII

In artikel XIX wordt na onderdeel B een onderdeel ingevoegd, luidende:

Ba

In artikel 4 wordt «die wordt gevormd door de geraamde gemiddelde premie voor een
verzekerde voor een zorgverzekering in het berekeningsjaar te vermeerderen met het
geraamde gemiddelde bedrag dat een verzekerde naar verwachting in dat jaar betaalt
ingevolge artikel 19 van de Zorgverzekeringswet» vervangen door «op de geraamde gemiddelde
premie voor een verzekerde voor een zorgverzekering in het berekeningsjaar».

IX

Na artikel XX worden twee artikelen ingevoegd, luidende:

ARTIKEL XXA

Artikel VIII van de Wet van 18 juli 2009 tot wijziging van de Zorgverzekeringswet,
de Wet op de zorgtoeslag en enige andere wetten, houdende maatregelen om ook wanbetalers
voor hun zorgverzekering te laten betalen (structurele maatregelen wanbetalers zorgverzekering)
(Stb. 2009, 356) vervalt.

ARTIKEL XXB

De artikelen 1, onderdelen g en h, 9, tweede lid, onderdeel e, 18aa, eerste lid, paragraaf 3.4,
artikel 23, tweede en derde lid, en 87, zesde lid, onderdeel e, subonderdeel 2, van
de Zorgverzekeringswet alsmede de daarop gebaseerde bepalingen, en artikel 6.18, eerste
lid, onderdeel f, van de Wet inkomstenbelasting 2001 zoals deze luidden in de jaren
voorafgaande aan het jaar met ingang waarvan op grond van artikel IX van deze wet
paragraaf 3.4 van de Zorgverzekeringswet is vervallen, blijven van toepassing voor
in die jaren gemaakte kosten voor op grond van die wet verzekerde zorg of overige
diensten.

X

Aan artikel XXI wordt een lid toegevoegd, luidende:

3. In afwijking van het eerste lid treden de artikelen V, onderdeel Aa, IX, onderdelen 0A
tot en met 7A, Aa, Ab, Ba en D, XVIIA, XIX, onderdelen Aa, Ab en Ba, XXA en XXB met
ingang van 1 januari 2025 in werking.

Toelichting

Het eigen risico is een boete op ziek zijn. Mensen kiezen er niet voor om zorg nodig
te hebben, maar worden er wel tot € 385 voor beboet. Indiener vindt dit onrechtvaardig.
Bovendien leidt het eigen risico regelmatig tot zorgmijding, waardoor mensen noodzakelijke
zorg gaan mijden, wat vaak ook nog eens resulteert in hogere zorgkosten op de langere
termijn. Daarnaast creëert het vrijwillig eigen risico een mogelijkheid voor mensen
die weinig zorg gebruiken om zich gedeeltelijk te onttrekken aan de solidariteit binnen
de Zorgverzekeringswet. Bovendien stelt het mensen die er gebruik van maken bloot
aan een groter financieel risico, omdat zij geconfronteerd kunnen worden met hogere
eigen betalingen, op het moment dat zij onverwacht toch zorg nodig hebben. Om deze
redenen stelt indiener met dit amendement voor om zowel het verplicht als het vrijwillig
eigen risico af te schaffen. Daarom regelt dit amendement dat zowel het verplicht
als het vrijwillig eigen risico per 1 januari 2025 wordt afgeschaft.

Door de afschaffing van het eigen risico moet de € 3,4 miljard die de zorgverzekeraars
momenteel hiermee binnenhalen op een andere manier worden gefinancierd. Indiener gaat
echter niet mee in de redenering dat de afschaffing van het eigen risico zou leiden
tot hoger zorggebruik (het zogeheten «remgeldeffect»). Mensen kiezen er namelijk niet
voor om ziek te worden en hebben dus meestal helemaal geen keuze of zij zorg nodig
hebben. Wanneer zij wel zorg nodig hebben en ervoor kiezen deze vanwege het eigen
risico te mijden zorgt dit er vaak voor dat zij later alsnog (duurdere) zorg nodig
hebben. Bovendien kunnen mensen helemaal niet zomaar onnodig zorg gebruiken, aangezien
ze voor de meeste typen zorg waar het eigen risico voor geldt eerst een doorverwijzing
van de huisarts nodig hebben.

Zonder verdere dekking zou het wegvallen van het eigen risico zorgen voor een hogere
nominale premie. Dat acht indiener echter onwenselijk, aangezien de hoge zorgpremie
nu al voor veel mensen een zware last is. Daarom stelt indiener voor om de € 3,4 miljard
aan inkomsten die verzekeraars mislopen door de afschaffing van het eigen risico alsmede
de € 0,4 miljard die zij zouden mislopen omdat het afschaffen van het eigen risico
ook leidt tot verlaging van de rijksbijdrage voor de zorgverzekering voor verzekerden
die jonger zijn dan achttien jaar, te dekken via een extra rijksbijdrage. Deze bijdrage
wordt vastgesteld op 5,5% van de totale uitgaven van de Zorgverzekeringswet, aangezien
dit naar verwachting grofweg het aandeel is van het eigen risico in de financiering
van de Zorgverzekeringswet in 2025. Daarbij moet worden opgemerkt dat € 0,4 miljard
daarvan budgetneutraal is, omdat die tegelijkertijd wegvalt bij de rijksbijdrage voor
de zorgverzekering voor verzekerden die jonger zijn dan achttien jaar. Aangezien indiener
het onwenselijk acht om deze bijdrage te financieren door te bezuinigen op zaken op
de begroting van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport moet dit amendement
gedekt worden door extra inkomsten. Indiener wijst hierbij bijvoorbeeld op de mogelijkheid
om dit geld op te halen via de invoering van een miljonairstaks of verhoging van de
vennootschapsbelasting. Zo zou de invoering van een brede vermogensbelasting van 1%
met een vrijstelling van € 1 miljoen een geschatte opbrengst hebben van € 3,6 miljard.1 De precieze invulling van de dekking kan echter pas worden geregeld in het Belastingplan
2025.

Het afschaffen van het eigen risico heeft daarnaast invloed op de hoogte van de zorgtoeslag.
Artikel 2, eerste lid, van de Wet op de zorgtoeslag bepaalt dat de zorgtoeslag gelijk
is aan de standaardpremie minus de normpremie. De normpremie wordt bepaald aan de
hand van een vastgesteld percentage van het drempelinkomen (108% van twaalf keer het
minimummaandloon), plus een bepaald percentage van het inkomen boven het drempelinkomen.
In artikel 4 van deze wet is daarnaast bepaald dat de standaardpremie ieder jaar wordt
vastgesteld door «de geraamde gemiddelde premie voor een verzekerde voor een zorgverzekering
in het berekeningsjaar te vermeerderen met het geraamde gemiddelde bedrag dat een
verzekerde naar verwachting in dat jaar betaalt ingevolge artikel 19 van de Zorgverzekeringswet»,
waarbij artikel 19 van de Zorgverzekeringswet slaat op het verplicht eigen risico.
Aangezien artikel 19 van de Zorgverzekeringswet met dit amendement wordt afgeschaft,
zou dit er zonder wijziging van de Wet op de zorgtoeslag voor zorgen dat ook de zorgtoeslag
zou dalen met het bedrag dat gemiddeld wordt betaald aan verplicht eigen risico. Op
dit moment gaat dit om een bedrag van circa € 235 per persoon (geraamd bedrag voor
het jaar 2024).

Dit zou echter betekenen dat mensen die recht hebben op zorgtoeslag en minder dan
het gemiddelde bedrag aan verplicht eigen risico betalen er financieel op achteruit
gaan. Indiener acht dit onwenselijk, aangezien dit een inkomensverlies tot wel € 235
op jaarbasis zou betekenen. Dat zou een relatief groot effect zijn, aangezien het
bij de zorgtoeslag gaat om een groep die bestaat uit mensen met een relatief laag
inkomen. Daarom voorkomt dit amendement dat de afschaffing van het verplicht eigen
risico leidt tot een verlaging van de zorgtoeslag. Daartoe past deze wet de percentages
van het drempelinkomen waarop de normpremie voor de zorgtoeslag gebaseerd wordt aan,
door een wijziging van artikel 2, derde lid, van de Wet op de zorgtoeslag. Deze worden
verlaagd van 4,271% naar 2,631% voor mensen met een partner en van 1,894% naar 1,074%
voor alleenstaanden. Hierdoor krijgen mensen die recht hebben op zorgtoeslag ongeveer
evenveel zorgtoeslag als voor de afschaffing van het eigen risico. Deze aanpassing
geldt in ieder geval voor het jaar van invoering van dit amendement via het voorliggende
wetsvoorstel. Het is de intentie van de indiener dat deze verlaging voor de jaren
daarna via een wijziging van het Besluit percentages drempel- en toetsingsinkomen
zorgtoeslag structureel wordt gemaakt. Daar moet echter de Minister het initiatief
toe nemen.

De aanpassing van de zorgtoeslag is in principe budgetneutraal, aangezien de voorgestelde
wijziging van de systematiek enkel bedoeld is om het effect van het afschaffen van
het eigen risico te compenseren.

Dijk