Memorie van toelichting : Memorie van toelichting

Nr. 3
MEMORIE VAN TOELICHTING

I. ALGEMEEN

1. Inleiding

Dit wetsvoorstel voorziet in een uitbreiding en verdere uitwerking van de bekostigingsmogelijkheden
met middelen vanuit het Fonds langdurige zorg (Flz). De beperking van de huidige bekostigingsregelingen
heeft ongewenste gevolgen. De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft
bij brief van december 20191 over domein-overstijgende samenwerking aangegeven te onderzoeken hoe Wlz-uitvoerders/zorgkantoren
kunnen bijdragen aan investeringen in preventieve maatregelen en de mogelijkheden
van niet-cliëntgebonden bekostiging in de Wet langdurige zorg (Wlz). Met dit wetsvoorstel
wordt hier uitvoering aan gegeven.

Dit wetsvoorstel geeft aan zorgkantoren de mogelijkheid om financieel bij te dragen
aan maatregelen die het beroep op zorg op grond van de Wlz voorkomen, verminderen
dan wel uitstellen. Die maatregelen worden in het vervolg van deze memorie van toelichting
aangeduid als preventieve maatregelen. Zie voor de preventieve maatregelen:

a. de voorgestelde aan artikel 4.2.4 Wlz toe te voegen leden; en

b. het voorgestelde aan artikel 90, tweede lid, van de Wet financiering sociale verzekeringen
(Wfsv) toe te voegen onderdeel j.

De zorgkantoren kunnen op grond van de huidige beperkingen van de bekostigingsregeling
niet financieel bijdragen aan de gewenste maatregelen. De voorgestelde regeling heeft
tot doel de domein-overstijgende samenwerking tussen zorgkantoren, gemeenten, zorgverzekeraars
en mogelijk de Minister voor Rechtsbescherming te verbeteren.

Dit wetsvoorstel werkt daarnaast de mogelijkheid verder uit voor de bekostiging van
maatregelen die randvoorwaardelijk zijn voor verlening van Wlz-zorg maar die niet
in de bekostiging per cliënt is in te passen. Het gaat hierbij om:

a. de extra maatregelen voor zorgverlening aan cliënten met een zeer complexe zorgvraag
die als groep moeilijk zijn af te bakenen;

b. maatregelen voor zorgverlening in plotseling optredende bijzondere omstandigheden;

c. maatregelen van zorgaanbieders voor toekomstbestendige zorgverlening en.

d. coördinatie en afstemming met zorgverlening in andere domeinen aan een groep van cliënten.

De verdere uitwerking op wetsniveau biedt meer houvast en zekerheid aan zorgkantoren
en zorgaanbieders. Dat bevordert de verlening van Wlz-zorg aan cliënten met zeer complexe
zorgvragen en de continuïteit van zorg. Zie voor de randvoorwaardelijke maatregelen:

a. de voorgestelde in artikel 50 van de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg) in te
voegen drie leden;

b. het voorgestelde aan artikel 57 Wmg toe te voegen vijfde lid;

c. het voorgestelde in artikel 59 Wmg in te voegen onderdeel e;

d. het voorgestelde artikel V.

Dit wetsvoorstel breidt ook de bevoegdheid uit van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa)
om Wlz-uitgaven van Wlz-uitvoerders, die niet het op grond van de Wlz verzekerde pakket
of de uitvoering van die wet betreffen, maar beleidsmatig wel gewenst zijn, in stand
te laten. De bovenbedoelde bevoegdheid ziet met de voorgestelde uitbreiding ook op
Wlz-zorg in natura die het CAK aan zorgaanbieders uitbetaalt en persoonsgebonden budgetten
(pgb’s).

De door de NZa in stand gelaten Wlz-uitgaven komen als rechtmatige betalingen ten
laste van het Flz.

Zie voor de voorgestelde uitbreiding:

a. het voorgestelde aan artikel 90, tweede lid, Wfsv, toe te voegen onderdeel l; en

b. het voorgestelde artikel 91a Wfsv.

Het wetsvoorstel beoogt met de vorenbedoelde uitbreiding van de bekostigingsmogelijkheden
met middelen vanuit het Flz verschillende bestaande bekostigingsproblemen op te lossen.

Tot slot wordt van de gelegenheid gebruik gemaakt twee andere onderwerpen van meer
technische aard te regelen.

Ten eerste dat de Wlz-uitvoerders in een aantal gevallen vorderingen in verband met
de uitvoering van de Wlz op grond van regels voor de jaarrekening moeten afwaarderen.
Die waardeverminderingen kunnen nu niet als rechtmatige lasten voor de Wlz-uitvoerders
en het Flz gelden. Dit wetsvoorstel neemt dat ongewenste gevolg weg. De verdere uitwerking
in het wetsvoorstel moet een lichtvaardig gebruik van de afwaarderingsmogelijkheid
tegengaan.

Zie voor de regeling van de waardevermindering van vorderingen:

a. het voorgestelde in artikel 4.3.1, Wlz, in te voegen tweede lid;

b. het voorgestelde aan artikel 5.2.2, Wlz, toe te voegen zesde lid; en

c. het voorgestelde aan artikel 90, tweede lid, Wfsv, toe te voegen onderdeel k.

Ten tweede bevat dit wetsvoorstel regelingen in verband met het coalitieakkoord 2021–2025
«Omzien naar elkaar en vooruitkijken naar de toekomst. Het gaat om de maatregel voor
meerjarige contracten met budgetafspraken gecombineerd met een meerjarige contracteerruimte
voor de Wlz-sectoren ouderenzorg, gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidszorg.
De Minister voor Langdurige Zorg en Sport (LZS) kan op grond van dit wetsvoorstel
het landelijk financieel kader, dat wordt onderverdeeld naar een ruimte om zorg te
contracteren, een kader voor pgb’s en een kader voor overige uitvoeringskosten, gelijktijdig
voor ten hoogste vijf toekomstige kalenderjaren vaststellen. Dit wetsvoorstel bevat
verder voorzieningen die de procedure bij beroep tegen de vastgestelde regionale kaders
voor een zorgkantoorregio voor zorg in natura (regionale contracteerruimte) verbeteren.
De mogelijkheid om beroep in te stellen tegen de (toekomstige) regionale contracteerruimten
blijft met die voorzieningen behouden.

Zie voor de regelingen in verband met de maatregel voor meerjarige contracten met
budgetafspraken gecombineerd met een meerjarige contracteerruimte:

a. het negende lid van het voorgestelde artikel 49e Wmg;

b. de voorgestelde aan artikel 105 Wmg toe te voegen leden; en

c. het voorgestelde artikel IV.

2. Preventieve maatregelen

a. Inleiding en doel

Voorgesteld wordt dat het zorgkantoor samen met één of meer gemeenten, zorgverzekeraars
of de Minister voor Rechtsbescherming maatregelen kan treffen die de behoefte aan
Wlz-zorg van de inwoners die wonen in de betreffende zorgkantoorregio naar verwachting
verminderen, uitstellen of voorkomen (preventieve maatregelen). Dit wetsvoorstel creëert
meer ruimte voor zorgkantoren, maar laat de wettelijke taken van andere betrokken
partijen ongemoeid. Zo blijven gemeenten verantwoordelijk voor hun eigen taken. Ook
zorgverzekeraars blijven op grond van artikel 11 van de Zorgverzekeringswet (Zvw)
verantwoordelijk voor de krachtens de zorgverzekering te verstrekken prestaties. De
Minister voor Rechtsbescherming blijft verantwoordelijk voor de inkoop van forensische
zorg. De preventieve maatregelen vormen geen zorg aan individuele verzekerden die
behoort tot het op grond van de Wlz verzekerde pakket.

Het doel van de voorgestelde regeling is het mogelijk te maken dat zorgkantoren kunnen
investeren in preventieve maatregelen, zodat domein-overstijgende samenwerking tussen
een aantal «zorgdomeinen» vergemakkelijkt wordt om zo duurdere en zwaardere zorg te
verminderen of uit te stellen. De samenwerking tussen de verschillende financiers
wordt daarmee gestimuleerd, zodat de zorg en ondersteuning meer vanuit de cliënt georganiseerd
wordt en er meer doelmatigheid over het stelsel heen kan worden gerealiseerd. Om een
goede gezondheid voor zoveel mogelijk burgers te kunnen waarborgen met een effectieve
inzet van middelen, zoeken inkopende partijen (gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren)
al steeds vaker de samenwerking op. Deze samenwerking beoogt in veel gevallen een
intramurale opname onder de Wlz te voorkomen of in ieder geval uit te stellen (preventieve
maatregelen). Het wetsvoorstel beoogt niet alle knelpunten, zoals geschetst in de
Discussienota Zorg voor de Toekomst2 weg te nemen die de beweging naar het bevorderen van gezondheid belemmeren. Het geeft
zorgkantoren wel de mogelijkheid om rechtmatig te kunnen investeren in preventieve
maatregelen. Deze mogelijkheid hebben zij nu nog niet. De zorgkantoren kunnen met
de bekostiging van preventieve maatregelen een bredere invulling geven aan hun taken.
Dit wetsvoorstel draagt bij aan het verbeteren van het stelsel, doordat de kosten
en baten van preventie meer gedeeld kunnen worden, zodat de zorg meer integraal en
rondom de burger wordt georganiseerd en minder gefragmenteerd is. Tevens draagt dit
eraan bij om verdieping en versnelling te krijgen in de bredere beweging naar passende
zorg.

b. Probleembeschrijving

Gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren zoeken steeds vaker de samenwerking op
om de verlening van zorg zo goed mogelijk te regelen. Deze samenwerking leidt tot
betere zorg in de thuisomgeving, waardoor een intramurale opname in bijvoorbeeld een
verpleeghuis is te voorkomen of in ieder geval uitgesteld kan worden. Zorgverzekeraars
en gemeenten kunnen op basis van de Zvw en de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015
(Wmo 2015) een financiële bijdrage leveren aan een dergelijke domein-overstijgende
samenwerking, maar zorgkantoren kunnen dit niet.

Gemeenten en zorgverzekeraars hebben de mogelijkheid om middelen naar eigen inzicht
in te zetten en daarmee de mogelijkheid om te investeren in preventieve maatregelen
waaronder ook in andere domeinen. De middelen uit het gemeentefonds zijn vrij besteedbaar
en zijn niet specifiek geoormerkt voor zorg en ondersteuning. Het is aan de gemeente
om te bepalen hoe de middelen vanuit het gemeentefonds ingezet worden om te kunnen
voldoen aan hun verplichtingen op grond van de Wmo 2015, de Jeugdwet en de Wet publieke
gezondheid, waarbij uiteraard keuzes moeten worden gemaakt. Er zijn echter geen beperkingen
opgelegd waar de middelen aan uitgegeven kunnen worden.

Ook voor zorgverzekeraars zijn er geen wettelijke beperkingen om te investeren in
een ander domein en zorgverzekeraars kunnen dan ook een financiële bijdrage leveren
aan domein-overstijgende samenwerking. Wel is het zo dat zorgverzekeraars dit geheel
uit eigen middelen moeten financieren als het gaat om investeringen die niet vallen
onder het verzekerde basispakket voor de zorgverzekering. Deze investeringen kunnen
niet worden aangemerkt als schadelast in de zin van de Zvw en verzekeraars ontvangen
hiervoor dus geen compensatie uit het Zorgverzekeringsfonds in de vorm van een vereveningsbijdrage.
Zorgverzekeraars zullen daarom een zorgvuldige afweging met een kosten- en batenanalyse
maken, voordat zij besluiten om te investeren in een ander domein. Hiermee hebben
zorgverzekeraars, anders dan zorgkantoren, de mogelijkheid om de zorgvraag enigszins
te beïnvloeden.

Voor zorgkantoren is investeren in een ander domein op basis van de huidige Wlz in
combinatie met de in de Wfsv geregelde bestedingsmogelijkheden van de middelen vanuit
het Flz, niet mogelijk. De reden daarvan is dat kosten alleen ten laste van het Flz
gebracht kunnen worden als deze toe te rekenen zijn aan een cliënt met een Wlz-indicatiebesluit,
die zorg krijgt of die gepaard gaan met de uitvoering van de Wlz.3 Initiatieven op het gebied van domeinoverstijgende samenwerking zijn niet of nauwelijks
toe te rekenen aan de kosten voor individuele Wlz-cliënten en vormen op grond van
de huidige Wlz geen kosten ter uitvoering van die wet. Dit maakt het moeilijk voor
de zorgkantoren om de samenwerking met gemeenten en zorgverzekeraars daadwerkelijk
vorm te geven. Om duurdere zorg te voorkomen is het belangrijk dat een Wlz-indicatie
uitgesteld of voorkomen wordt.

De kosten van gezamenlijke initiatieven voor betere ondersteuning van en zorg voor
zelfstandig wonende personen, die mede beogen de noodzaak van een Wlz-indicatie aan
te vragen, uit te stellen of te voorkomen, slaan vaak neer bij de gemeenten en bij
de zorgverzekeraar, terwijl de financiële baten in de Wlz landen. Dit betekent dat
gemeenten en zorgverzekeraars minder prikkels hebben om te investeren in preventieve
maatregelen. Door een financiële bijdrage van zorgkantoren mogelijk te maken kan deze
belemmering voor gemeenten en zorgverzekeraars worden verminderd.

c. Praktijkvoorbeelden en randvoorwaarden

Zoals hiervoor aangegeven zoeken gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren steeds
vaker de samenwerking op om de verlening van zorg zo goed mogelijk te regelen. De
bestaande voorbeelden van bovenbedoelde samenwerking laten zien dat investeren in
preventieve maatregelen zwaardere zorg kan verminderen of ten minste uitstellen. Door
ervoor te zorgen dat er meer oog is voor de kracht en kwetsbaarheid van burgers, waardoor
de zorg of ondersteuning eerder opgeschaald kan worden als dat nodig is en weer afgeschaald
kan worden als dat kan, kunnen crisissituaties worden voorkomen en kan intramurale
Wlz-zorg mogelijk uitgesteld worden. Hierbij is het niet de bedoeling dat er ingeboet
wordt op de kwaliteit van leven van de cliënt. Dit wetsvoorstel maakt het mogelijk
om zowel in bestaande als in nieuwe initiatieven investeren ten laste van het Flz
als er aan de wettelijke voorwaarden wordt voldaan. Er worden vanaf 2023 verdere ervaringen
opgedaan via de Regeling specifieke uitkering domein-overstijgend samenwerken voor
experimenten die bij moeten dragen aan een verminderde behoefte aan Wlz-zorg en daarmee
een verwachte kostenbesparing in de Wlz.

Praktijkvoorbeelden

Praktijkvoorbeeld 1 Domein-overstijgende samenwerking in drie pilot-gemeenten

In de gemeenten Ede, Dongen en Hoogeveen werken zorgaanbieders samen met zorgverzekeraars,
Wlz-uitvoerders en gemeenten om ervoor te zorgen dat kwetsbare ouderen (en hun naasten)
langer op een kwalitatief goede wijze het leven kunnen blijven leven zoals ze dat
willen in hun eigen vertrouwde omgeving4. Daarnaast wordt beoogd dat deze ouderen niet of later de Wlz instromen. Eén professional
is als «arrangeur» verantwoordelijk voor het organiseren van alle ondersteuning en
zorg van de oudere. Om dat regionaal te kunnen doen, verlenen de gemeente en de zorgverzekeraar
mandaat aan de arrangeur om zowel voor de Zvw (wijkverpleging) als de Wmo 2015 te
kunnen optreden. De arrangeur trekt nauw op met de oudere, vertaalt diens wensen in
een concreet aanbod dat meteen wordt ingezet, treedt preventief op, kijkt waar ondersteuning
en zorg uit de Zvw en Wmo 2015 kunnen worden gecombineerd en maakt gebruik van informele
ondersteuning, veelal vanuit het netwerk van de oudere zelf. De arrangeur denkt met
de kwetsbare oudere en diens naasten mee en maakt het minder lastig om samenhang in
de ondersteuning en zorg te organiseren. In Hollandscheveld (gemeente Hoogeveen) speelt
de dorpscoöperatie een belangrijke rol: de arrangeur, waaronder de dorpsregisseur,
gaan eerst op zoek naar passende ondersteuning vanuit de dorpscoöperatie zelf. Pas
als op enig moment blijkt dat die vorm van ondersteuning niet meer toereikend is,
schakelt de arrangeur formele ondersteuning en zorg in. De arrangeur kan rechtstreeks
ingezet worden vanuit Zvw en Wmo 2015. Deze initiatieven zijn van de grond gekomen
door veel inzet en energie van de betrokken partijen. Dit wetsvoorstel maakt het mogelijk
dat in de toekomst de betrokken Wlz-uitvoerders bij deze en dergelijke initiatieven
daaraan financieel bij kunnen dragen.

Praktijkvoorbeeld 2 Sociale benadering dementie

Bij de sociale benadering van dementie ligt op dit moment de nadruk op zorg vanuit
het medische domein. In de praktijk blijken mensen (gedurende een groot deel van hun
ziekteproces) veel meer gebaat bij hulp vanuit het sociale of psychosociale domein.
Door bijvoorbeeld mantelzorgers te ondersteunen, het inzetten van vertrouwenspersonen
of begeleiding door vrijwilligers wordt het beroep op duurdere zorg (bv. vanuit of
in een verpleeghuis) uitgesteld. Tegelijk wordt de kwaliteit van leven verbeterd.
In de social trials wordt hiermee geëxperimenteerd. Deze trials zijn als kleinschalige
experimenten vormgegeven en worden niet op de reguliere wijze bekostigd.

Praktijkvoorbeeld 3 Dementie: Ontmoetingscentra en Dementalent

Een van de belangrijkste kenmerken van dementie is cognitieve achteruitgang in de
loop van het jarenlange ziekteproces. Afhankelijk van de mate en vorm van achteruitgang,
kunnen mensen met dementie echter nog geruime tijd meedoen in de samenleving. Zeker
als zij positieve ondersteuning krijgen om overeenkomstig hun wensen en mogelijkheden
een rol in de samenleving te blijven spelen. Dit kan bijvoorbeeld door het bezoeken
van ontmoetingscentra voor mensen met dementie, met daaraan gekoppeld de mogelijkheid
om zinvolle activiteiten, zoals vrijwilligerswerk in Dementalentprojecten, uit te
voeren. Onderzoek5 toont aan dat bezoek aan ontmoetingscentra en deelname aan een Dementalentproject
leidt tot verhoging van de kwaliteit van leven van mensen met dementie, tot vermindering
van de belasting van hun mantelzorgers en tot uitstel van opname in het verpleeghuis.
Bekostiging van ontmoetingscentra en Dementalentprojecten vindt nu op verschillende
wijzen plaats: deels vanuit de Wmo, deels vanuit het persoonsgeboden budget van individuele
cliënten en deels vanuit de Wlz, als de cliënt een Wlz-indicatie heeft en nog thuis
woont. Niet elke gemeente is bereid of in staat deze voorzieningen uit het Wmo-budget
te bekostigen. Dit wetsvoorstel maakt het mogelijk dat de betrokken zorgkantoren kunnen
participeren in en een bijdrage leveren aan dergelijke initiatieven, ook als cliënten
nog geen Wlz-indicatie hebben.

Praktijkvoorbeeld 4 PlusWonen

Plus Wonen is een woonconcept van een zorgverzekeraar, zorgaanbieders en gemeenten.
Het model wordt nu ingezet in Schiedam, Vlaardingen, Maassluis en Lansingerland. Via
PlusWonen wordt individuele begeleiding, ondersteuning bij maaltijden en hulp met
de dagelijkse activiteiten aan huis georganiseerd voor oudere inwoners. De kracht
van PlusWonen zit in het bieden van één pakket van ondersteuning en zorg voor ouderen
die in eigen (aanleun)woningen wonen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de faciliteiten
die het nabijgelegen verpleeghuis biedt. Wlz-uitvoerders willen in samenwerking met
gemeenten een soortgelijk initiatief uitbreiden naar reguliere appartementencomplexen,
waarbij er geen mogelijkheid is om gebruik te maken van de faciliteiten van een verpleeghuis.
Omdat zij hier niet financieel aan bij kunnen dragen komen de plannen voor uitbreiding
nauwelijks van de grond.

Naast bovenstaande voorbeelden kunnen de verpleeghuizen ook een rol spelen bij het
bevorderen van het langer zelfstandig kunnen blijven wonen van ouderen, waardoor ze
minder snel een beroep hoeven te doen op de Wlz. Dit kan als verpleeghuizen zich meer
naar buiten richten en een centrale ontmoetingsplaats voor ouderen worden, daarbij
kunnen ze gezamenlijke activiteiten aanbieden of door bijvoorbeeld het aanbieden van
een maaltijd tegen een gering bedrag. Hierdoor worden de faciliteiten van een verpleeghuis
breed benut en helpt dit het voorkomen van eenzaamheid en het beroep op zorg en ondersteuning.

Dit wetsvoorstel neemt financiële belemmeringen weg te nemen voor zorgkantoren om
samen te werken met onder andere de gemeenten en zorgverzekeraars en bij te dragen
aan gezamenlijke investeringen. De grotere mogelijkheden hebben tot doel de realisatie
van meer initiatieven dan de beschreven vier praktijkvoorbeelden ontstaan en snellere
opschaling van effectieve interventies.

Randvoorwaarden

De zorgkantoren kunnen ter realisatie van de beoogde samenwerking alleen samen met
één of meer gemeenten of zorgverzekeraars of de Minister voor Rechtsbescherming preventieve
maatregelen bekostigen. Zij kunnen een preventieve maatregel dus niet geheel zelf
bekostigen. De zorgkantoren dienen het participeren in een preventieve maatregel uit
te voeren overeenkomstig de bij of krachtens algemene maatregel van bestuur (amvb)
vastgestelde nadere regels6. Hierbij wordt eraan gedacht om onderstaande punten te regelen:

a. het doel van de preventieve maatregel;

b. een inschatting van de verwachte kosten en baten, waarbij het bedrag niet hoger mag
zijn dan de door het zorgkantoor ingeschatte besparingen aan Wlz-zorg (business case);
en

c. de wijze van monitoring en evaluatie.

Het zorgkantoor beoordeelt een casus positief als de investering en daarbij behorende
zorgkosten (intertemporeel) niet hoger zijn dan de kosten in de situatie, waarbij
sprake is van Wlz-zorg. De kosten van de eigen bijdrage worden hierbij buiten beschouwing
gelaten. Ook de kosten van de monitoring en evaluatie van de maatregel zijn geen onderdeel
van de business case. Wanneer het een positieve business case betreft, is het aan
het zorgkantoor om te besluiten of het zorgkantoor daadwerkelijk wil investeren in
de preventieve maatregel.

d. Effectiviteit en uitvoerbaarheid

De voorgestelde regeling van de preventieve maatregelen beoogt kosten van die maatregelen
ook deels in het Wlz-domein terecht te laten komen aangezien de baten van succesvolle
preventieve maatregelen ook in dat domein terecht komen. De ruimere bekostigingsmogelijkheid
van zorgkantoren verlaagt de financiële drempels voor gemeenten en zorgverzekeraars
om samen met de zorgkantoren preventieve maatregelen te realiseren. De Regeling specifieke
uitkering domein-overstijgend samenwerken draagt bij aan de verlaging van de financiële
drempels voor gemeenten. De voorgestelde regeling heeft geen gevolgen voor de andere
financiële prikkels van gemeenten en zorgverzekeraars.

De grotere financiële mogelijkheden voor zorgkantoren beogen domeinoverstijgende initiatieven
te realiseren die thans nog niet van de grond komen. Er bestaat thans nog geen compleet
beeld van succesvolle preventieve maatregelen. De voorgestelde regeling bevat voor
wat de inhoud van preventieve maatregelen geen ander voorschrift dan dat via een positieve
businesscase aannemelijk is dat ze de behoefte aan Wlz-zorg voorkomen, verminderen
of uitstellen.

De bij amvb te stellen nadere regels zullen gezien het huidige niet complete beeld
ook over de wijze van monitoring en evaluatie door zorgkantoren gaan. Succesvolle
preventieve maatregelen zijn effectief in het voorkomen, verminderen of uitstellen
van Wlz-zorg en uitvoerbaar.

De praktijk zal uitwijzen welke resultaten de uitgevoerde projecten voor preventieve
maatregelen opleveren. De resultaten kunnen aanleiding tot een meer verplichtende
bekostigingsregeling voor zorgkantoren voor bepaalde preventieve maatregelen.

e. Uitkeringen aan Wlz-uitvoerders

Zorginstituut Nederland (het Zorginstituut) verstrekt momenteel aan Wlz-uitvoerders
een beheerskostenbudget. Het Zorginstituut kent dat budget toe aan zowel de Wlz-uitvoerders
met de zorgkantoorfunctie als de Wlz-uitvoerders zonder die functie. Met dit wetsvoorstel
wordt aangesloten bij een logische uitvoeringspraktijk en wordt het beheerskostenbudget
beperkt tot de beheerskosten, de kosten voor het eigen beheer. Onder de beheerskosten
vallen alle kosten die de Wlz-uitvoerder voor de eigen organisatie moet maken. Het
Zorginstituut verstrekt daarnaast uitkeringen aan de Wlz-uitvoerders voor de kosten
van zorg die niet door het CAK aan de Wlz-zorgaanbieders worden uitbetaald7.

Dit wetsvoorstel bevat een voorgestelde regeling voor het regionaal kader voor overige
uitvoeringskosten voor een zorgkantoorregio. Het Zorginstituut betaalt het door de
Minister voor LZS voor een zorgkantoorregio verleende regionale kader voor overige
uitvoeringskosten aan het betrokken zorgkantoor. De zorgkantoren kunnen daaruit hun
bijdragen aan preventieve maatregelen, de cliëntondersteuning van de verzekerde voorafgaand
aan de inwerkintreding van het CIZ-indicatiebesluit en de verplicht uit te voeren
taken van de onafhankelijke cliëntondersteuning (OCO) voor een verzekerde vanaf de
inwerkingtreding het indicatiebesluit van het CIZ, en de cliëntenvertrouwenspersoon
(CVP) bij gedwongen zorg bekostigen. Dit wetsvoorstel bevat het voorstel om de bovenbedoelde
verplicht uit te voeren taken in plaats van bij de Wlz-uitvoerder bij het zorgkantoor
te beleggen. De Wlz-uitvoerders die geen zorgkantoorfunctie vervullen behoeven de
bovenbedoelde taken niet uit te voeren. De betaling door het Zorginstituut vindt plaats
aan de zorgaanbieders via het CAK (Wlz-zorg in natura) respectievelijk via de Sociale
verzekeringsbank (zorg ten laste van pgb’s).

3. Aanvullende bekostiging voor randvoorwaardelijke maatregelen

a. Inleiding, probleemomschrijving en doel

De zorgkantoren kunnen op grond van de voorgestelde uitwerking van de regeling voor
het sluittarief aanvullende bekostiging met zorgaanbieders voor randvoorwaardelijke
maatregelen overeenkomen. Het gaat om maatregelen waarvan de bekostiging niet in de
reguliere bekostiging per cliënt is in te passen maar die wel randvoorwaardelijk zijn
om passende Wlz-zorg die behoort tot het verzekerde pakket van de Wlz te kunnen leveren.
De kosten van die maatregelen zijn niet in de reguliere bekostiging per cliënt in
te passen omdat die maatregelen ze betrekking hebben op:

a. een moeilijk af te bakenen groep van cliënten met een zeer complexe zorgvraag;

b. plotseling optredende bijzondere omstandigheden; of

c. een geheel van prestaties van een zorgaanbieder waarvan de kosten niet zijn te toe
te rekenen aan prestaties aan individuele cliënten.

Daarnaast moet zijn geconstateerd dat er ook geen oplossing gevonden kan worden in
het zorginkoopbeleid door binnen het door de NZa vastgestelde maximumtarief een hogere
prijs per cliënt af te spreken met zorgaanbieders.

Het uitgangspunt van de huidige bekostiging is dat deze volledig cliëntvolgend is.
Op 1 januari 2009 is voor de intramurale zorg een nieuwe bekostigingssystematiek ingevoerd
op basis van zorgzwaartepakketten per cliënt.

De scherpe randen van strikte cliëntvolgende bekostiging kunnen tot gevolg hebben
dat een zorgaanbieder voorspelbaar verlies leidt op zorgverlening aan specifieke cliëntgroepen
of onvoldoende dekking krijgt voor de redelijkerwijs te maken kosten voor zorgverlening
in bijzondere omstandigheden, voor toekomstbestendige zorgverlening of de coördinatie
en afstemming met zorgverlening in andere domeinen aan een groep van cliënten. Dat
kan tot gevolg hebben dat specifieke cliëntgroepen geen passende zorg krijgen of dat
de continuïteit van zorg in het geding is.

Het doel van de voorgestelde regeling voor niet-cliëntvolgende bekostiging is te borgen
dat er meer ruimte in de bekostiging komt voor kosten, waarvan is geconstateerd dat
deze niet goed opgenomen kunnen worden in de reguliere bekostigingssystematiek maar
die wel randvoorwaardelijk zijn om passende zorg die behoort tot het verzekerde pakket
van de Wlz te kunnen leveren. De Wlz-uitvoerders kunnen in die gevallen met de voorgestelde
aanvullende bekostigingsmogelijkheden beter voldoen aan hun zorgplicht jegens de verzekerden.

b. Zorgverlening aan een moeilijk af te bakenen specifieke groep van cliënten

Het gaat hierbij om cliënten met een Wlz-indicatie waarvoor de vastgestelde tarieven
per zorgprofiel niet toereikend zijn en zorgaanbieders aantoonbaar een buitenproportioneel
verlies zullen leiden als deze cliënten in zorg worden genomen. Een voorbeeld hiervan
zijn de plekken die in de gehandicaptenzorg zijn gecreëerd voor mensen met een complexe
zorgvraag in het kader van het programma «Volwaardig Leven»8, die zorg krijgen op de zogeheten maatwerkplekken.9 Om passende zorg te kunnen leveren, moeten zorgaanbieders bijzondere maatregelen
treffen voor het creëren van een plek, voordat de cliënt op de plek komt wonen. Dat
zijn kosten die nog niet aan de cliënt zijn toe te rekenen en lopen in feite voor
op de daadwerkelijke zorglevering. Deze investeringen zijn essentieel om een goede
passende plek te realiseren voor een cliënt. Binnen de reguliere bekostigingssystematiek
kunnen dergelijke aanloopkosten worden «terugverdiend» als een cliënt in zorg is,
omdat hiermee in de tariefstelling rekening is gehouden. Bij deze cliënten met een
complexe zorgvraag in de gehandicaptenzorg zijn de reguliere tarieven voor de zorgprofielen
niet toereikend: deze aanloopkosten zijn voor de zorgaanbieder buitenproportioneel
gezien de complexiteit van de situatie. Het vaststellen van een afzonderlijke toeslag
(die aanvullend op een zorgprofiel kan worden gedeclareerd) is niet mogelijk in geval
een cliëntgroep niet valt af te bakenen, dit geldt ook voor de maatwerkplekken. Zonder
aanvullende financiële vergoeding worden deze plekken niet gerealiseerd en zou de
zorg voor deze specifieke groep van cliënten niet kunnen worden geleverd. De huidige
cliëntvolgende bekostiging is hier moeilijk op aan te passen omdat de cliënten erg
divers zijn in hun zorgachtergrond, zorgvraag en wat ze nodig hebben. Daarom moet
er voor elk van deze cliënten individueel maatwerk worden geleverd, wat moeilijk te
vatten is in een standaard prestatiebeschrijving van de NZa die voor iedereen die
in aanmerking komt gelijk is, zoals een toeslag. Voor dergelijke situaties biedt de
voorgestelde regeling van het sluittarief met de aanvullende niet cliëntvolgende bekostiging
een oplossing.

c. Aanvullende niet-cliëntvolgende bekostiging in andere gevallen

Het betreft hier in de eerste plaats de zorgverlening in plotseling optredende bijzondere
omstandigheden zoals bijvoorbeeld de uitbraak van een infectieziekte zoals covid-19
pandemie of van een bijzonder resistente micro-organismen (BRMO). Die omstandigheden
kunnen tot gevolg hebben dat de kostprijs voor de verlening van passende zorg hoger
wordt voor de zorgaanbieders. De plotseling opkomende bijzondere omstandigheden zijn
uit hun aard niet te voorzien. De kosten van de maatregelen in verband met die bijzondere
omstandigheden zijn dan ook niet opgenomen in de reguliere cliëntvolgende bekostiging.

In de tweede plaats betreft het hier maatregelen voor toekomstbestendige zorgverlening.
Er kan in dit verband worden gedacht aan maatregelen om toe te groeien naar het kwaliteitskader
verpleeghuiszorg, voor toekomstbestendige personeelsinzet, voor innovatie. Het betreft
hier in de derde plaats de coördinatie en afstemming met zorgverlening in andere domeinen
aan een groep van cliënten. Deze maatregelen hebben betrekking op het geheel van Wlz-prestaties
van de zorgaanbieders. De kosten daarvan zijn niet toe te rekenen aan prestaties aan
individuele cliënten.

d. Aanvullende bekostiging via het Wlz-sluittarief

De mogelijkheid voor het maken van aanvullende financiële afspraken bestaat slechts
voor zover de toepasselijke NZa-beleidsregels daarin voorzien. De NZa heeft op grond
van de voorgestelde regeling een daartoe strekkende aanwijzing van de Minister voor
LZS nodig. Voordat een aanwijzing zal worden gegeven, zal eerst bekeken moeten worden
in hoeverre een ophoging van de prijzen onder het maximumtarief een oplossing kan
bieden en in hoeverre dit wenselijk is. Om te borgen dat de inzet van het sluittarief
voor het geheel van prestaties alleen toegepast wordt in die gevallen dat het wenselijk
is, wordt er voorafgaand een aanwijzing door VWS aan de NZa gegeven. De Minister voor
LZS geeft in de aanwijzing aan voor welke randvoorwaardelijke maatregelen de aanvullende
bekostigingsafspraken kunnen worden gemaakt en eventueel binnen welk bijbehorend financieel
kader.

De Minister voor LZS moet de zakelijke inhoud van een voorgenomen aanwijzing voorhangen
bij de Eerste en Tweede Kamer10. De NZa kan nadat de Minister voor LZS de daartoe strekkende aanwijzing aan haar
heeft gegeven, op grond van de Wmg de toepasselijke beleidsregels vaststellen. De
Wlz-uitvoerders doen vervolgens een aanbod aan de betrokken zorgaanbieders voor de
aanvullende bekostiging voor het leveren van zorg. De Wlz-uitvoerders zijn bij hun
zorginkoop, waartoe ook de aanvullende bekostiging behoort, gebonden aan de aanbestedingsbeginselen11. Die beginselen omvatten o.a. de beginselen van gelijkheid en transparantie. De zorgkantoren
moeten op grond van de aanbestedingsbeginselen bij hun zorginkoop handelen op een
transparante niet-discriminatoire wijze.

De aanvullende bekostiging verhoogt het bedrag van de aanvaardbare kosten van de zorgaanbieder
over het kalenderjaar. De aanvaardbare kosten van een Wlz-zorgaanbieder zien op het
geheel van de met Wlz-uitvoerders overeengekomen Wlz-prestaties voor het kalenderjaar.

De NZa bepaalt na afloop de aanvaardbare kosten van de Wlz-zorgaanbieder en brengt
daarop de van Wlz-uitvoerders ontvangen opbrengst voor gerealiseerde Wlz-zorg in mindering.
Indien dat leidt tot een positief bedrag stelt de NZa die op grond van de Wmg12 onder de naam «Wlz-sluittarief» als vast tarief voor een geheel van de zorgaanbieder
vast. De zorgaanbieder kan dat vaste tarief aan de Wlz-uitvoerder(s) in rekening brengen.
De zorgaanbieder krijgt met zijn Wlz-sluittarief aanvullende bekostiging voor zijn
over het kalenderjaar verleende Wlz-zorg.

4. In stand laten Wlz-uitgaven door de NZa

a. Inleiding, probleemomschrijving en doel

In dit wetsvoorstel wordt voorgesteld de bevoegdheid van de NZa om Wlz-uitgaven van
Wlz-uitvoerders, die niet het op grond van de Wlz verzekerde pakket of de uitvoering
van die wet betreffen, in stand te laten, uit te breiden. De bovenbedoelde bevoegdheid
ziet met de voorgestelde uitbreiding ook op Wlz-zorg in natura, waarvan de betaling
aan zorgaanbieders via het CAK geschiedt en op de op grond van de Wlz verstrekte pgb’s.
De NZa beschikt thans over de bevoegdheid tot het in stand laten van Wlz-uitgaven
bij Wlz-zorg in natura waarvan de betaling aan de Wlz-uitvoerders niet via het CAK
geschiedt en het beheerskostenbudget van Wlz-uitvoerders.13 De forse uitbreiding maakt een nadere uitgebreidere regeling van het in stand laten
van Wlz-uitgaven die niet het op grond van de Wlz verzekerde pakket of de uitvoering
van die wet betreffen, aangewezen. De voorgestelde bevoegdheid van de NZa wordt in
beginsel beperkt tot bepaalde gevallen. Het gaat bij bepaalde gevallen om individuele
gevallen van een of meer Wlz-uitvoerders die zich niet bij andere Wlz-uitvoerders
dan die één of meer Wlz-uitvoerders voordoen. Een bepaald geval van een Wlz-uitvoerder
kan wel een groep van verzekerden betreffen. De voorgestelde bevoegdheid beperkt zich
voor wat betreft groepen van gevallen tot de situaties van de anticipatie op toekomstige
regelgeving waarvan het tijdstip van inwerkingtreding is vastgesteld.

Het vaststellen of Wlz-uitgaven al niet het op grond van die wet verzekerde pakket
betreffen, kan een duiding van dat pakket vereisen. De NZa moet in dat geval voorafgaand
aan een beslissing over het in stand laten, daarover advies vragen aan het Zorginstituut.
Dat instituut en niet de NZa is immers op grond van de Wlz belast met het beheer van
het verzekerde pakket voor die wet.14

Het doel van de voorgestelde uitbreiding van de bevoegdheid van de NZa om tot het
in stand laten van Wlz-uitgaven is dat de NZa haar toezicht op Wlz-uitvoerders effectiever
kan inzetten. In individuele casuïstiek kan het voor de uitvoering van de zorgplicht
van Wlz-uitvoerders jegens de verzekerden wenselijk zijn dat Wlz-uitvoerders uitgaven
doen die strikt genomen niet passen binnen de wet- en regelgeving omdat er binnen
de wet- en regelgeving geen mogelijkheden zijn die aansluiten bij de zorgvraag van
de cliënt. Er is elk jaar sprake van casuïstiek, waarbij vanuit het belang van de
uitvoering van de zorgplicht jegens de verzekerden het wenselijk is dat uitgaven in
stand gehouden (kunnen) worden maar waar geen wettelijke grondslag voor is. Dit kan
voorkomen bij Wlz-zorg in natura waarbij de betalingen aan de zorgaanbieders door
het CAK namens Wlz-uitvoerders wordt gedaan of bij pgb’s. Het kan hierbij bijvoorbeeld
gaan om individuele casuïstiek, waarbij geen passende zorg geleverd kan worden omdat
de geldende wet- en regelgeving in de individuele situatie onwenselijk uitvalt. Hierbij
is het van belang dat als uitgaven gedaan worden die niet passen binnen de wet- en
regelgeving er gekeken is naar een zo doelmatig mogelijke oplossing. De NZa kan onder
de strikte voorwaarde dat het tijdstip van inwerkingtreding daarvan vaststaat, bij
het in stand laten van beleidsmatig wenselijke uitgaven, ook anticiperen op toekomstige
wet- en regelgeving. De NZa krijgt met dit wetsvoorstel de mogelijkheid om uitgaven
te beoordelen en wanneer de NZa de uitgaven voor de uitvoering van de zorgplicht jegens
de verzekerden wenselijk vindt, dan kunnen deze in stand gelaten worden en als rechtmatige
betalingen ten laste van het Flz komen. De NZa kan nu voor zover het zorg in natura
waarvan de betaling aan zorgaanbieders via het CAK geschiedt en verstrekte pgb’s slechts
concluderen dat sprake is van Wlz-uitgaven die niet als rechtmatige betalingen ten
laste van het Flz kunnen komen. De NZa kan met de voorgestelde regeling voor het in
stand laten, problemen met betrekking tot de uitvoering van de zorgplicht jegens verzekerden
zichtbaar maken. Zij kan daarbij zo nodig de betrokken Wlz-uitvoerders prikkelen tot
betere uitvoering en bij de Minister voor LZS het bezien van geldende wet- en regelgeving
aan de orde stellen.

b. Regeling in stand laten van Wlz-uitgaven

De NZa mag de bevoegdheid van het in stand laten van Wlz-uitgaven in beginsel slechts
gebruiken voor bepaalde gevallen van zorgaanbieders. De toepassing voor groepen van
gevallen van zorgaanbieders is beperkt tot de situaties waarin de NZa kan anticiperen
op toekomstige wet- en regelgeving waarvan het tijdstip van inwerkingtreding reeds
is vastgesteld. De NZa kan de bevoegdheid niet inzetten voor groepen van gevallen
waarbij zij niet kan anticiperen op toekomstige wet- en regelgeving waarvan het tijdstip
van inwerkingtreding nog niet is vastgesteld. De NZa kan de bevoegdheid over een kalenderjaar
uitoefenen voor ten hoogste een procent van het landelijke Wlz-kader voor zorg in
natura respectievelijk voor de verstrekking van pgb’s voor dat kalenderjaar. De NZa
moet voor het nemen van een besluit over het in stand laten afwegen of het belang
van de uitvoering van de zorgplicht jegens de verzekerden en de handelwijze van de
betrokken Wlz-uitvoerder(s) aanleiding geeft tot het in stand laten.

De NZa moet indien een besluit omtrent het in stand laten van Wlz-uitgaven een duiding
van het op grond van de Wlz verzekerde pakket vereist, advies vragen aan het Zorginstituut
of de uitgaven al dan niet prestaties betreffen die tot dat pakket behoren. Dit hangt
samen met het feit dat het Zorginstituut op grond van artikel 5.1.1, tweede lid, Wlz,
als pakketbeheerder de aard, inhoud en omvang van het verzekerde pakket voor de Wlz
duidt. De NZa kan voor de verdere uitwerking van het gebruik van haar bevoegdheid
voor het in stand laten, op grond van artikel 4:81 van de Algemene wet bestuursrecht
(Awb) beleidsregels vaststellen. De door de NZa in stand laten Wlz-uitgaven komen
op grond van de voorgestelde regeling als rechtmatige betalingen ten laste van het
Flz.

5. Oninbare vorderingen

a. Inleiding, probleemomschrijving en doel

Op dit moment is het voor Wlz-uitvoerders niet mogelijk om vorderingen op zorgaanbieders
of pgb-budgethouders, waarvan vaststaat dat deze niet meer geïnd kunnen worden rechtmatig
af te boeken. Hierdoor bestaat er een risico dat het financieel verslag een vertekend
beeld geeft omdat in het verslag vorderingen zijn opgenomen waarvan vaststaat dat
deze niet meer geïnd kunnen worden. Hierdoor kan er een situatie ontstaan waarbij
de vorderingen en het eigen vermogen te hoog zijn weergegeven.

Met de voorgestelde aanpassing wordt het mogelijk gemaakt om de kosten van het afboeken
van vorderingen op zorgaanbieders en pgb-budgethouders die voldoen aan de in het voorgestelde
in artikel 4.3.1. Wlz in te voegen tweede lid genoemde criteria als kosten te verantwoorden
in het financieel verslag. Het Zorginstituut kan op grond van het voorgestelde aan
artikel 5.2.2, Wlz, toe te voegen zesde lid, Wlz, de kosten als rechtmatige lasten
in de jaarrekening van het Flz vermelden. Die kosten kunnen op grond van een voorgestelde
wijziging van artikel 90 Wfsv rechtmatig ten laste van het Flz gebracht worden. Er
is voor nu niet voor gekozen om het mogelijk te maken om voor de vorderingen voorzieningen
op te nemen. Dit omdat dit ertoe kan leiden dat bestedingscategorieën voor het Flz,
die de formele wetgever heeft vastgesteld, onbedoeld uitgebreid worden.

6. Meerjarige contractering

a. Inleiding

Meerjarige contracten met budgetafspraken gecombineerd met een meerjarige contracteerruimte
voor de Wlz-sectoren ouderenzorg, gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidszorg
leiden tot besparingen15.

b. Maken van meerjarige financiële budgetafspraken

Om meerjarige financiële budgetafspraken te kunnen maken, is een meerjarig financieel
kader voor zorg in natura nodig, dat door de Minister voor LZS wordt vastgesteld en
door de NZa wordt verdeeld over de zorgkantoorregio’s. In het tweede lid van het voorgestelde
artikel 49e Wmg, is neergelegd dat de Minister voor LZS voor maximaal vijf jaar een
financieel kader vast kan stellen. Deze beperking bewerkstelligt dat toekomstige kabinetten
de mogelijkheid hebben om beleidsmaatregelen te treffen die zij nodig achten voor
de toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van zorg.

Voorgesteld wordt dat de Minister voor LZS per kalenderjaar een totaal financieel
kader voor zorg in natura, de verstrekking van persoonsgebonden budgetten en de overige
uitvoeringskosten vaststelt. De Minister voor LZS verdeelt dit in drie deelkaders.
De NZa verdeelt alleen het financieel kader voor zorg in natura over de regio’s. Als
de Minister voor LZS besluit om het financiële kader voor meerdere jaren vast te stellen,
dan wordt in het wetsvoorstel een koppeling met de verdeling van de contracteerruimte
gemaakt: het is aan de NZa om de contracteerruimte dan ook voor meerdere jaren volledig
te verdelen.

c. Behoud van flexibiliteit

Het meerjarig vaststellen van de landelijke contracteerruimte en van de regionale
contracteerruimten heeft tot gevolg dat besteding van collectieve middelen voor een
langere periode wordt vastgelegd. Het langdurig vastleggen van collectieve middelen
vermindert de wendbaarheid en het aanpassingsvermogen bij gewijzigde omstandigheden
of nieuwe (politieke) inzichten gedurende de betrokken kabinetsperiode. De Minister
voor LZS zal gezien het voorgaande bij meerjarige financiële kaders zorgdragen voor
het behoud van een zekere mate aan flexibiliteit. Dat betekent dat niet voor de gehele
landelijke contracteerruimte en daarmee ook niet voor de gehele regionale contracteerruimten
meerjarige zekerheid kan worden geboden. De Minister voor LZS moet een balans vinden
tussen meer financiële zekerheid voor Wlz-zorgaanbieders en zorgkantoren enerzijds
en anderzijds de ruimte voor aanpassingen aan nieuwe omstandigheden of nieuwe (politieke)
inzichten. De Minister voor LZS heeft in haar meerjarige voorlopige Kaderbrief Wlz
(2023–2028)16 van 22 juni 2023 aan de NZa het behoud van een zekere mate aan flexibiliteit uitgewerkt.
De Minister voor LZS meldt in de bovenbedoelde brief dat de NZa periodiek blijft adviseren
over de toereikendheid van het landelijke Wlz-kader. De Minister voor LZS gebruikt
de adviezen van de NZa bij de besluitvorming over de inzet van het deel van de groeiruimte
voor de betrokken kabinetsperiode dat als herverdelingsmiddelen is gereserveerd en
dus niet op voorhand ter beschikking is gesteld. De groeiruimte is gebaseerd op ramingen
van het Centraal Planbureau waarin ook demografische en epidemiologische ontwikkelingen
zijn verwerkt.

De inzet van de herverdeelmiddelen kan geheel of gedeeltelijk achterwege blijven in
het geval van aanvullende maatregelen. Zoals de Minister voor LZS in de bovengenoemde
voorlopige kaderbrief heeft uiteengezet zal over de herverdeelmiddelen geen meerjarige
zekerheid worden geboden. Dit zorgt voor het behoud van een zekere mate aan flexibiliteit
voor eventuele aanpassingen aan nieuwe omstandigheden of nieuwe (politieke) inzichten.
De Minister voor LZS zal bovendien alleen meerjarige zekerheid bieden over ten hoogste
de periode tot 1 jaar na de betrokken kabinetsperiode. Het overgangsjaar na afloop
van de betrokken kabinetsperiode hangt samen met de formatie van een nieuw kabinet
en/of de inwerkingtreding van nieuw beleid. De Minister voor LZS zal in beginsel toekomstige
kabinetten niet de mogelijkheid ontnemen om beleidsmaatregelen te treffen die nodig
zijn in het licht van de toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van zorg.

Voorts kan ook de groeiruimte niet voor langere tijd worden vastgesteld. De vaststelling
van de groeiruimte vindt namelijk plaats per kabinetsperiode plaats op basis van ramingen
van het Centraal Planbureau (CPB) waaronder de middellangetermijnraming (MLT). Rekening
houdend met het overgangsjaar stelt de Minister voor LZS dus een meerjarig budgettair
kader voor de maximaal de betrokken kabinetsperiode plus één jaar. Naar mate de betrokken
kabinetsperiode vordert, wordt de periode waarvoor zekerheid bestaat dus kleiner.
In het laatste jaar van de betrokken kabinetsperiode bestaat enkel zekerheid over
het overgangsjaar. Voor de jaren daarna zal de groeiruimte op basis van een nieuwe
MLT van het CPB nog worden geactualiseerd. Een vastgesteld meerjarig financieel kader
voor de Wlz heeft voor wat betreft de jaren na het overgangsjaar een indicatief en
voorlopig karakter waaraan geen rechten kunnen worden ontleend.

Het vastgestelde meerjarige kader dat de Minister voor LZS heeft vastgesteld, blijft
in beginsel ook bij een voortijdige val een kabinet staan voor de gehele betrokken
periode (kabinetsperiode met het overgangsjaar) waarvoor het is vastgesteld. Dat is
nodig omdat de NZa op basis van de vastgestelde meerjarige kader op grond van het
negende lid van het voorgestelde artikel 49e Wmg, regionale kaders voor de betrokken
periode heeft vastgesteld. De zorgkantoren en de zorgaanbieders hebben in vertrouwen
op die kaders contractuele afspraken voor de betrokken periode maken. Indien een kabinet
voortijdig valt, wordt de ruimte voor het nieuwe kabinet om beleidsmaatregelen te
treffen beperkt tot de gereserveerde herverdeelmiddelen over de kabinetsperiode van
het uitgaande kabinet en het overgangsjaar. Een nieuwe groeiruimte dat bij bij aanvang
van een nieuw kabinet opnieuw geraamd wordt, kan pas worden verwerkt na afloop van
het geldende vastgestelde meerjarige kader.

7. Europeesrechtelijke aspecten

De bijdragen van Wlz-uitvoerders aan preventieve maatregelen worden mogelijk gemaakt
met overheidsmiddelen, namelijk vanuit het Flz. De zorgverzekeraars verrichten met
de uitvoering van zorgverzekeringen economische activiteiten, hetzelfde geldt voor
de betrokken zorgaanbieders. De zorgkantoren dienen ervoor te zorgen dat de bijdragen
aan preventieve maatregelen en de vergoeding van ondersteuning van verzekerden voorafgaand
aan het indicatiebesluit, niet leiden tot een niet-marktconform voordeel voor de betrokken
zorgverzekeraars of zorgaanbieders. Dit zou immers kunnen leiden tot ongeoorloofde
staatssteun.

Om ongeoorloofde staatssteun te voorkomen is in het wetsvoorstel opgenomen dat de
preventieve maatregelen geen prestaties mogen inhouden die behoren tot de zorgplicht
van de zorgverzekeraars. De zorgkantoren zijn op grond van de voorgestelde uitbreiding
van de uitvoering van de Wlz (mede-) afnemer van de preventieve maatregelen. Via de
inkoopprocedures worden overeenkomsten gesloten over o.a. de voorwaarden en de afgesproken
prijzen met betrekking tot de preventieve maatregelen.

Het tarief voor geheel van prestaties, het sluittarief, betekent een hogere vergoeding
voor alle door de zorgaanbieder gerealiseerde zorg die de Wlz-uitvoerder ter uitoefening
van zijn zorgplicht op grond van de Wlz heeft gecontracteerd. De Wlz-uitvoerder geldt
daarmee als afnemer van de prestaties van de zorgaanbieder. De Wlz-uitvoerder moet
voor de contractering de geldende inkoopprocedures doorlopen die dienen te voorkomen
dat de zorgaanbieders ten laste van overheidsmiddelen een niet-marktconform voordeel
verkrijgen. De Wlz-uitvoerders zijn bij hun zorginkoop, waartoe ook de aanvullende
bekostiging behoort, gebonden aan de aanbestedingsbeginselen17. Die beginselen omvatten o.a. de beginselen van gelijkheid en transparantie. De zorgkantoren
moeten op grond van de aanbestedingsbeginselen bij hun zorginkoop handelen op een
transparante niet-discriminatoire wijze.

Het in stand laten van onrechtmatige Wlz-uitgaven door de NZa ziet uitsluitend op
de betrokken Wlz-uitvoerders. Zij verrichten met de uitvoering van Wlz geen economische
activiteiten. Een besluit tot het in stand laten van onrechtmatige Wlz-uitgaven leidt
dan ook niet tot ongeoorloofde staatssteun.

8. Gevolgen van het wetsvoorstel

a. Implementatie en uitvoering

Dit wetsvoorstel vergt met name implementatietijd van zorgkantoren. De zorgkantoren
zullen met andere financiers gezamenlijke afspraken over de inzet in preventieve maatregelen
moeten maken. Daarnaast wordt een nieuwe financiële stroom voor overige uitvoeringskosten
ter uitvoering van de Wlz ingericht. Dit betekent dat Wlz-uitvoerders die de zorgkantoorfunctie
vervullen hierop hun administratie moeten aanpassen. De overheveling van de taken
op het gebied van de onafhankelijke cliëntondersteuning en de cliëntenvertrouwenspersoon
voor de gedwongen zorg hebben geen praktische gevolgen omdat alleen de zorgkantoren,
Wlz-uitvoerders met de zorgkantoorfunctie die taken nu feitelijk vervullen. De Wlz-uitvoerder
kunnen op grond van de aanvullende bekostigingsmogelijkheid voor randvoorwaardelijke
maatregelen aanvullende financiële afspraken met zorgaanbieders maken. De daadwerkelijke
gevolgen voor de Wlz-uitvoerders en de zorgaanbieders voor die aanvullende vloeien
net zoals nu het geval voort uit de beleidsregels de NZa op grond van de Wmg heeft
vastgesteld. De voorgestelde regeling in de Wmg biedt de Wlz-uitvoerders en ontvanger
wel meer duidelijkheid over hetgeen de NZa in haar beleidsregels kan opnemen. De Wlz-uitvoerders
kunnen voor onrechtmatige Wlz-uitgaven een aanvraag bij de NZa indienen.

b. Regeldrukgevolgen voor burgers en bedrijven

Dit wetsvoorstel heeft geen regeldrukgevolgen voor burgers en bedrijven (zorgaanbieders).

c. Financiële gevolgen

Naast de beheerskosten wordt een nieuw budget samengesteld voor de overige uitvoeringskosten
van zorgkantoren. Vanuit dit budget hebben zorgkantoren de mogelijkheid om preventieve
maatregelen te bekostigen en om onafhankelijke cliëntondersteuning en cliëntvertrouwenspersonen
in te kopen. Hiermee wordt aangesloten op een logische uitvoeringspraktijk, waarbij
de beheerskosten worden beperkt tot eigen beheer.

Een belangrijke voorwaarde om preventieve maatregelen te bekostigen met middelen vanuit
het Flz is dat het aantoonbaar leidt tot lagere zorguitgaven. Kleinschalige experimenten
hebben laten zien dat preventieve maatregelen tot lagere zorguitgaven kunnen leiden18, maar het is belangrijk om de initiatieven zorgvuldig te monitoren en stapsgewijs
uit te bouwen indien succesvol. Omdat de kosten voor de baten uitgaan, worden in beginsel
voor drie jaar middelen beschikbaar gesteld. Als aangetoond wordt dat de preventieve
maatregelen leiden tot lagere zorguitgaven, dan kunnen op termijn middelen voor preventieve
maatregelen beschikbaar gesteld worden door de middelen om zorg in natura in te kopen
met eenzelfde bedrag te verlagen.

De ruimte voor preventieve maatregelen in een jaar wordt begrensd door het budget
dat de Minister voor LZS hiervoor beschikbaar stelt. Tussen 2024 en 2026 loopt het
beschikbare bedrag voor preventieve maatregelen geleidelijk op van € 26 miljoen naar
€ 45 miljoen. De Minister voor LZS kan de ruimte voor overige uitvoeringskosten daarna
naar boven aanpassen wanneer de financiële effecten op grond van monitoring aangetoond
kunnen worden. Andersom kan de ruimte voor overige uitvoeringskosten ook naar beneden
aangepast worden als de effecten niet aangetoond worden of niet geheel worden benut.
Het gaat om middelen die onderdeel zijn van het totale financiële kader voor de Wlz
en daarmee onderdeel zijn van het Financiële Beeld Zorg (FBZ). De zorgkantoren voeren
in verband met de preventieve maatregelen extra werkzaamheden uit. Zo zal er meer
tijd geïnvesteerd moeten worden in samenwerking over de domeinen heen met bijvoorbeeld
zorgverzekeraars en gemeenten en is inzet nodig om de effecten van preventieve maatregelen
te monitoren en evalueren. Dit leidt tot een stijging van het bedrag dat het Zorginstituut
toekent aan beheerskostenbudget. Voor de uitvoering van dit wetsvoorstel worden de
beheerskosten in de jaren 2024 tot en met 2026 met € 2 miljoen verhoogd.

Tabel 1: Financiële effecten preventieve maatregelen voor budget «overige uitvoeringskosten
Wlz» en budget «beheerskosten Wlz»

Bedragen afgerond op € 1 miljoen

2024

2025

2026

2027

struc

1

Budget voor overige uitvoeringskosten Wlz (2+3)

58

69

80

35

35

2

Extra inzet voor preventieve maatregelen

26

35

45

–

–

3

Bundeling OCO en CVP in overige uitvoeringskosten

33

34

35

35

35

4

Mutatie budget beheerskosten Wlz (5+6)

– 31

– 32

– 33

– 35

– 35

5

Verschuiving OCO en CVP naar «overige uitvoeringskosten»

– 33

– 34

– 35

– 35

– 35

6

Nieuwe taken zorgkantoren

2

2

2

–

–

7

Totaal (1+4)

28

37

47

–

–

Het nieuw te vormen budget overige uitvoeringskosten is opgenomen in regel 1 en bestaat
uit het nieuwe budget voor preventieve maatregelen (regel 2) en de bestaande budgetten
voor de inkoop van onafhankelijke cliëntondersteuning en cliëntvertrouwenspersonen
(regel 3). Het bestaande budget voor de inkoop van onafhankelijke cliëntondersteuning
en cliëntvertrouwenspersonen wordt overgeheveld vanuit het bestaande budget beheerskosten,
zodat het budget beheerskosten wordt beperkt tot eigen beheer (regel 5). Voor de uitvoering
van preventieve maatregelen worden de beheerskosten opgehoogd (regel 6). Regel 7 geeft
de per saldo financiële effecten van het wetsvoorstel weer.

De Minister voor LZS geeft met gelijktijdige vaststelling van het landelijke Wlz-kader
voor ten hoogste vijf toekomstige kalenderjaren mede uitvoering aan de maatregelvoor
meerjarige contracten met budgetafspraken gecombineerd met een meerjarige contracteerruimte
voor de Wlz. De combinatie van de meerjarige contracteerruimte en contracten biedt
de zorgaanbieders meer financiële zekerheid. Zij kunnen daarmee gemakkelijker investeringen
doen die gedurende langere tijd hun vruchten afwerpen. Dat maakt het mogelijk om besparingen
van € 125 miljoen (2024), € 245 miljoen (2025) en € 135 miljoen (structureel vanaf
2026) te realiseren. De andere onderdelen van dit wetsvoorstel hebben geen gevolgen
voor de rijksbegroting of het exploitatiesaldo van het Flz.

d. Toezicht en handhaving

Preventieve maatregelen en de aanvullende bekostiging voor randvoorwaardelijke maatregelen

De NZa houdt op grond van de Wmg toezicht op de rechtmatige en doelmatige uitvoering
door de Wlz-uitvoerders/zorgkantoren de relevante bepalingen in de Wfsv alsmede de
prestatie- en tariefregulering. De NZa kan op grond van de Wmg aan een Wlz-uitvoerder
die niet voldoet aan het bepaalde bij of krachtens de Wlz een aanwijzing geven19 en een last onder dwangsom opleggen voor overtreding van het bepaalde bij of krachtens
de Wlz of de Wfsv.20

Door middel van een aanwijzing, die voorgehangen wordt bij de Eerste Kamer en de Tweede
Kamer, wordt kenbaar gemaakt voor welke situaties de NZa het tarief voor het geheel
van prestaties kan vaststellen en – indien dit is aangewezen – binnen welk bijbehorend
financieel kader.

De NZa stelt voor elke zorgkantoorregio de regionale contracteerruimte vast. De Minister
voor LZS stelt op grond van dit wetsvoorstel bij ministeriële regeling de regionale
ruimte voor de verstrekking van pgb’s en de regionale ruimte voor overige uitvoeringskosten
vast. De Minister voor LZS neemt thans in de Regeling langdurige zorg (hierna: Rlz)
de regionale kaders voor verstrekking van pgb’s als subsidieplafonds op21. Het toezicht van de NZa wordt uitgebreid met toezicht op adequate inrichting van
de monitoring en evaluatie van preventieve maatregelen door zorgkantoren.

Zorgkantoren kunnen verzoeken doen om middelen over te hevelen tot maximaal het bedrag
dat ingezet kan worden voor de overige uitvoeringskosten. De NZa zal bij inwilliging
van dat verzoek de regionale contracteerruimte en de Minister voor LZS regionale ruimte
voor overige uitvoeringskosten in de Rlz aanpassen. Het is aan de zorgkantoren om
te bepalen in hoeverre zij middelen voor preventieve maatregelen willen inzetten.

De NZa kan op grond van de Wmg de daadwerkelijke uitgaven onder de overige uitvoeringskosten
monitoren.22 Als uit het financieel verslag blijkt dat er sprake is van een overschrijding van
het met deze wet geïntroduceerde budget «overige uitvoeringskosten» door een Wlz-uitvoerder
die belast is met de zorgkantoorfunctie (zorgkantoor), dan is het voornemen om deze
overschrijding te onttrekken aan zijn reserve voor de uitvoering van de Wlz, bedoeld
in artikel 4.6. van het Besluit Wfsv. Deze «reserve uitvoering Wlz» van een Wlz-uitvoerder
moet ten minste nihil bedragen.

De regeling van het bovenstaande vereist een aanpassing van hoofdstuk 4 van het Besluit
Wfsv.

Hiermee wordt voorzien in een beheersmaatregel die binnen de huidige systematiek op
een éénvoudige wijze uit te voeren is. Dit beheermiddel wordt gezien als ultimum remedium.
Het is aan de zorgkantoren om binnen het gestelde financiële kader in te kopen. Deze
beheersmaatregel wordt niet zondermeer ingezet als de overschrijding van de overige
uitvoeringskosten wordt veroorzaakt door onderdelen waarvoor het zorgkantoor een wettelijke
plicht heeft om deze in te kopen, zoals de OCO. Het is van belang dat zorgkantoren
tijdig bij de NZa melden dat zij een overschrijding van het financiële kader verwachten
als zij op grond van hun wettelijke taken meer in moeten kopen dan begroot. De NZa
kan een advies over de benutting van het financiële kader uitbrengen op grond waarvan
de Minister kan besluiten om de financiële grens te verhogen. De inzet op preventieve
maatregelen is in dit wetsvoorstel als een «kan» bepaling opgenomen. Voor deze investeringen
is er geen wettelijke plicht. Voor overschrijdingen die worden veroorzaakt doordat
meer geïnvesteerd wordt in preventieve maatregelen wordt de bovengenoemde beheersmaatregel
ingezet.

Daarnaast is er ten opzichte van de huidige systematiek meer bewegingsruimte voor
zorgkantoren. Waar (overschrijding van) het budget voor de OCO en de CVP voorheen
direct ten laste kwam van de beheerskosten kan er met de toevoeging van de preventieve
maatregelen aan de overige uitvoeringskosten geschoven worden met de beschikbaar gestelde
middelen tussen het inkopen van de OCO en CVP en preventieve maatregelen.

9. Advies en consultatie

Het wetsvoorstel is opengesteld voor internetconsultatie om alle betrokkenen en belangstellenden
de kans te geven input en reacties aan te leveren. Daarnaast is het wetsvoorstel tweemaal
voor een uitvoeringstoets voorgelegd aan de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa)23. De internetconsultatie en de eerste uitvoeringstoets van de NZa zagen op de twee
oorspronkelijke onderdelen van het wetsvoorstel: preventieve maatregelen en de voorgestelde
regeling voor aanvullende bekostiging van randvoorwaardelijke maatregelen. De tweede
uitvoeringstoets van de NZa zag op de na april 2021 toegevoegde onderdelen voor het
in stand laten van onrechtmatige Wlz-uitgaven, de oninbare vorderingen en meerjarige
contractering.

a. Internetconsultatie

De internetconsultatie heeft plaatsgevonden in de periode van 1 maart tot en met 20 april
2021.24 In totaal zijn er 37 openbare reacties25 en twee niet-openbare reacties gekomen op de voorgestelde wetswijziging: 36 reacties
op het onderdeel preventieve maatregelen, waarvoor 29 partijen zich voorstander verklaarden
en 23 reacties (ook) op de voorgestelde regeling voor aanvullende bekostiging voor
randvoorwaardelijke maatregelen waar 18 partijen zich in konden vinden.

De paragraaf over de internetconsultatie van de preventieve maatregelen gaat achtereenvolgens
in op reacties met betrekking tot het doel, de doelgroep en de reikwijdte van de preventieve
maatregelen, de samenhang met andere beleidsinitiatieven, de positie en taken van
zorgverzekeraars en cliëntondersteuners, diverse uitvoeringsaspecten van de preventieve
maatregelen en de gevolgen voor de administratieve lasten en de financiën. De paragraaf
over de internetconsultatie van de aanvullende bekostiging van randvoorwaardelijke
maatregelen ziet vooral op verduidelijking van de maatregelen en de uitvoering.

Internetconsultatie preventieve maatregelen

Doel, doelgroep en reikwijdte van de preventieve maatregelen

Een belangrijk deel van de reacties betreft vragen en opmerkingen over het doel (is
wetswijziging het juiste instrument?), de doelgroep (focus op ouderenzorg, inclusief
pgb-houders, waarom ook forensische zorg?) en de reikwijdte (te beperkt, te breed,
onduidelijk).

Reactie: de preventieve maatregelen richten zich op het verminderen of uitstellen
van de behoefte aan zorg in de Wlz. Het wetsvoorstel geeft zorgkantoren de mogelijkheid
die ze voorheen nog niet hadden om rechtmatig te investeren in dergelijke maatregelen.
Er is bewust gekozen voor een open formulering en overlaten van de nadere invulling
aan zorgkantoren. Wel zijn aan de investeringen voorwaarden verbonden zoals opgenomen
in de wet en in lagere regelgeving. Het wetsvoorstel beoogt niet om alle knelpunten,
zoals geschetst in de Discussienota Zorg voor de toekomst, weg te nemen die de beweging
naar het bevorderen van gezondheid belemmeren.

Bestaande voorbeelden zien op de ouderenzorg, waarvan een aantal is opgenomen in deze
memorie van toelichting. In de toekomst kunnen zich echter ook andere voorbeelden
in andere sectoren zich aandienen. Het wetsvoorstel is daarom breed ingestoken, zodat
het mogelijk is om in de toekomst in te zetten op maatregelen die nu nog niet kunnen
worden voorzien. Dit is de reden dat ook de Minister voor Rechtsbescherming als inkopende
partij van de forensische zorg is opgenomen.

Het wetsvoorstel is gericht op samenwerking in de regio tussen zorgkantoren en de
andere inkopende partijen: zorgverzekeraars, gemeenten en de Minister voor Rechtsbescherming.
De eisen die worden gesteld aan investeringen in preventieve maatregelen zijn praktisch
niet uitvoerbaar voor PGB-houders. De regeling voor preventieve maatregelen is voor
hen niet van toepassing omdat die geen zorg betreft die behoort tot het op grond van
de Wlz verzekerde pakket en die alleen ziet op zorgkantoren.

Samenhang met andere beleidsinitiatieven

Enkele respondenten wijzen op de samenhang met reeds lopende beleidsinitiatieven (zoals
regionale visies en gezondheidsagenda’s) en menen tevens dat er eerst een debat moet
worden gevoerd over de samenhang met langetermijnvisies (zoals op de ouderenzorg)
alvorens besloten kan worden tot maatregelen die daarbij passen.

Reactie: aansluiting bij lopende initiatieven is zeker wenselijk, omdat samenwerking
zo beter van de grond zal komen. Partijen in de regio kunnen dan ook bezien wat de
mogelijkheden zijn om aan te sluiten bij de regiovisie of regionale samenwerkingsverbanden.
Vooralsnog is er echter geen voornemen om dit als voorwaarde te stellen bij of krachtens
amvb. Bij het vaststellen van de voorwaarden is de afweging gemaakt om wel de juiste
checks and balances in te richten, maar het investeren in preventieve maatregelen
tegelijk zo laagdrempelig mogelijk vorm te geven.

Wat betreft een langetermijnvisie op de ouderenzorg sluit dit wetsvoorstel aan bij
Programma Wonen, Ondersteuning, Zorg voor Ouderen (WOZO).26

Positie en taken van zorgverzekeraars en cliëntondersteuners

Diverse respondenten menen dat zorgverzekeraars preventie niet kunnen bekostigen vanuit
de Zvw en vinden het een gemiste kans dat zorgverzekeraars niet zijn meegenomen in
dit wetsvoorstel. Specifiek vragen enkele respondenten naar de rol in het wetsvoorstel
van onafhankelijke cliëntondersteuning (en de overgang tussen Wmo en Wlz), de cliëntvertrouwenspersoon
(CVP) en de casemanager Dementie.

Reactie: zorgverzekeraars hebben momenteel al de wettelijke mogelijkheid om in andere
domeinen te investeren. Dit moet bekostigd worden uit eigen middelen als het gaat
om investeringen die niet vallen onder het te verzekeren basispakket voor de zorgverzekering.
De zorgverzekeraars kunnen die uitgaven niet in de risicoverevening inbrengen. Met
dit wetsvoorstel kunnen zorgkantoren rechtmatig investeren in andere domeinen om daarmee
de zorgkosten te beperken, maar aanspraken die vallen onder de Zvw zijn hiervan uitgesloten.

De financiering van de clientondersteuning Wlz (OCO) en de clientvertrouwenspersoon
(CVP) zal (evenals de preventieve maatregelen) gaan lopen via een nieuw, ongedeeld
budget («overige uitvoeringskosten»). Dit betreft een schuif van middelen, geen bezuiniging.
Wel is het aan zorgkantoren om de afweging te maken hoe zij de overige uitvoeringskosten
in gaan zetten voor deze drie doeleinden. Cliëntondersteuning voorafgaand aan Wlz-indicatiestelling
is onderdeel van de wet van 7 december 2022 tot wijziging van de Wet langdurige zorg
in verband met diverse onderwerpen op het gebied van langdurige zorg (Stb. 2022, 510).

Het wetsvoorstel DOS brengt geen verandering van de verantwoordelijkheden van de eigen
taken van gemeenten en zorgverzekeraars met zich mee en daarmee ook niet op de uitvoering
van de cliëntvertrouwenspersoon.

Uitvoeringsaspecten van de preventieve maatregelen

In het wetsvoorstel (en de lagere regelgeving) worden voorwaarden verbonden aan de
investeringen in preventieve maatregelen. Deze voorwaarden zien op de (positieve)
business case, de organisatie en samenwerking en monitoring en evaluatie.

Opzet en voorwaarden van de business case

Bijna alle partijen geven aan dat zij in de op te stellen business case de focus te
veel vinden liggen op de financiële baten en zij missen het cliëntperspectief (meerwaarde
voor de cliënt, kwaliteit van zorg, kwaliteit van leven en de cliënt als samenwerkingspartner).
In dat licht vinden enkele partijen de term «maatschappelijke business case» meer
passend. Diverse respondenten geven daarnaast aan dat er vooral ook gekeken moet worden
naar de kosten en baten op lange termijn, dat duidelijk moet zijn in welk domein deze
neerslaan en dat de uitkomsten «aan de achterkant» niet bepalend moeten zijn voor
het terughalen van middelen.

Reactie: het cliëntenperspectief is uiteraard heel belangrijk. Dat neemt niet weg
dat er specifiek is gekozen voor een financiële business case in plaats van een maatschappelijk
business case. De business case is namelijk bedoeld als middel om zorgkantoren verantwoording
over de investering af te laten leggen. De investeringen moeten terugverdiend worden,
doordat deze baten oplevert voor het Flz. Een maatschappelijke business case zou de
verantwoording een stuk complexer maken. De inzet van preventieve maatregelen betekent
niet dat mensen inboeten op hun kwaliteit van leven. De Wlz-verzekerde die dat wel
zo ervaart, kan altijd bij het CIZ een aanvraag indienen voor een indicatiebesluit
om vervolgens het recht op Wlz-zorg te verzilveren. Het wetsvoorstel beperkt dit recht
op geen enkele wijze. De doelstelling van het verminderen dan wel het uitstellen van
Wlz-zorg wordt dan in dat geval niet gerealiseerd. Voor cliënten waarbij een Wlz-indicatie
nog niet in zicht is, is de inzet op preventieve maatregelen in beginsel nooit een
verslechtering.

Als de business case vooraf positief is en ook positief is beoordeeld door het zorgkantoor,
maar achteraf (bijvoorbeeld na de evaluatie) blijkt dat er een negatief financieel
resultaat is, dan kunnen deze middelen alsnog rechtmatig ten laste van het Flz gebracht
worden. De voorwaarde is immers dat er aan de voorkant sprake moet zijn van een positieve
business case. Het zou inderdaad kunnen zijn dat de baten niet alleen in de Wlz vallen,
maar ook in de Zvw en de Wmo 2015. Dit wordt in dit wetsvoorstel echter niet meegenomen
omdat het gaat over de verantwoording van uitgaven ten laste van het Flz.

Organisatie en samenwerking

Diverse partijen hebben vragen en suggesties bij de uitvoering en samenwerking in
de praktijk: bijvoorbeeld over het vrijwillige en daarmee mogelijk vrijblijvende karakter
van de maatregelen, motiveren/betrekken van de diverse partijen, eindverantwoordelijkheid,
doorzettingsmacht en de mogelijke (katalyserende) rol van het Ministerie van VWS (of
landelijke aanjagers).

Reactie: dit wetsvoorstel regelt dat zorgkantoren (mede) kunnen bijdragen aan bekostiging
van, danwel investeren in preventieve maatregelen. Het is aan partijen in het veld
om te bepalen of zij zich hiervoor gaan inzetten. Dit omdat de lasten (Wmo 2015) en
de baten (Wlz) in een ander domein vallen. Hoewel het een mogelijkheid betreft voor
het zorgkantoor en geen verplichting, biedt het perspectief dat samenwerking over
de domeinen heen mogelijk wordt en gestimuleerd.

Monitoring en evaluatie van de preventieve maatregelen

Enkele partijen vragen aandacht voor de kosten van monitoring/evaluatie en de tijd
die nodig is om de juiste indicatoren te bepalen.

Reactie: de kosten hoeven niet te worden meegenomen in de business case. Voor de nieuwe
taken van zorgkantoren wordt jaarlijks € 2 mln aan de beheerskosten toegevoegd, waaruit
de kosten voor monitoring en evaluatie betaald kunnen worden.

In de internetconsultatie is aan partijen gevraagd of zij input kunnen leveren op
aan welke eisen de landelijke monitor moet voldoen. Door partijen is hier uitgebreid
op gereageerd. De informatievoorziening over de domeinen heen wordt als belangrijk
aandachtpunt genoemd. De ontvangen input wordt betrokken bij het opstellen van de
lagere regelgeving voor de preventieve maatregelen.

Gevolgen voor de administratieve lasten en financiën voor betrokken partijen

Veel partijen geven aan dat zij met dit wetsvoorstel verwachten dat de administratieve
lasten zullen toenemen, zowel voor de zorgkantoren als voor de zorgaanbieders. Zij
hechten belang aan een goede balans tussen verantwoording en administratieve lasten.
Ook geven partijen aan dat er ruimte moet blijven om op kleine schaal te experimenteren,
zonder dat een hele business case nodig is. Ook voorzien partijen dat de inzet op
preventieve maatregelen ten koste gaat van de contracteerruimte (in een tijd waarin
toch al sprake is van tekorten in de zorg) en dat er te weinig middelen beschikbaar
worden gesteld voor de preventieve maatregelen.

Reactie: het is aan zorgkantoren en gemeenten, zorgverzekeraars of de Minister voor
Rechtsbescherming om (binnen de gestelde voorwaarden) op vrijwillige basis en gezamenlijk
te komen tot afspraken over de inzet en uitvoering van preventieve maatregelen. Om
de administratieve lasten voor de uitvoering zo laag mogelijk te houden, loopt de
inzet op preventieve maatregelen via de aanbestedingsprocedures van gemeenten, de
Minister voor Rechtsbescherming of de zorginkoopprocedures van de zorgverzekeraars.
Het zorgkantoor compenseert vanuit de beschikbaar gestelde middelen de andere inkopende
partijen hiervoor. De zorgaanbieders die zorg en/of ondersteuning leveren en die uitvoering
geven aan de preventieve maatregel hebben geen contractuele relatie met het zorgkantoor
voor de uitvoering hiervan. Deze werkwijze leidt voor zorgaanbieders dan ook niet
tot extra administratieve lasten, de inkoopprocedures en aanbesteding lopen immers
al. In de voorbeelden die worden genoemd in deze memorie van toelichting zijn de gemeenten
of zorgverzekeraar in de lead. Wat betreft de ruimte om op kleine schaal te experimenteren
is deze ruimte er, mits aan de voorwaarden voldaan wordt. De voorwaarden zijn zo licht
mogelijk opgesteld, maar er zal wel aan deze eisen moeten worden voldaan.

Er is voor gekozen om de preventieve maatregelen als communicerende vaten met de contracteerruimte
te laten werken. Zorgkantoren krijgen hiermee de prikkel om een zorgvuldige afweging
te maken om te investeren om een zorgvraag te verminderen of om de middelen te gebruiken
om de zorg in te kopen. Het is geen verplichting om in te zetten op preventieve maatregelen.
De Minister voor LZS stelt jaarlijks het financiële kader voor de Wlz vast, waarvan
de kosten voor overige uitvoeringskosten onderdeel zijn. In deze memorie van toelichting
is opgenomen welke middelen er geraamd zijn voor de overige uitvoeringskosten. Jaarlijks
kunnen er afspraken gemaakt worden, waarbij op basis van de raming uitgegaan kan worden
van een meerjarig perspectief.

Wat betreft de vormgeving van betaalconstructies met partijen die niet via zorginkoop
gecontracteerd zijn, geldt dat er geen contractvereiste tussen (zorg)aanbieder en
zorgkantoor voor de investeringen in preventieve maatregelen. Dit kan lopen via de
aanbestedingsprocedures van gemeenten of de Minister voor Rechtsbescherming of via
de zorginkoopprocedures van de zorgverzekeraars. Het zorgkantoor compenseert de andere
inkopende partijen als zij zorg willen dragen voor preventieve maatregelen. Het kan
ook zijn dat het zorgkantoor een afzonderlijk contract afsluit met de (zorg)aanbieder.
In dit geval moet er ook een contract zijn tussen gemeenten/zorgverzekeraar/Minister
voor Rechtsbescherming en de aanbieder.

Internetconsultatie aanvullende bekostiging van randvoorwaardelijke maatregelen

Enkele respondenten vinden de beoogde cliëntengroepen van de wetswijziging niet duidelijk
(vooral maatwerkplekken in de gehandicaptenzorg of ook groepen binnen de ouderenzorg?)
en de vrees bestaat dat deze wetswijziging mogelijk de deur openzet voor vele andere
specifieke cliëntgroepen vanwege de mogelijkheid voor aanvullende bekostiging bij
specifieke cliëntgroepen of in bijzondere omstandigheden.

Daarnaast merken enkele partijen op dat de uitvoering van deze maatregel in de praktijk
zal afhangen van de definities en voorwaarden die het Ministerie van VWS gaat stellen
in de aanwijzing. Zij menen dat er een duidelijke grens moet komen tussen «reguliere»
persoonsvolgende bekostiging (inclusief meerzorg) en de bekostiging die nu in de wetswijziging
is opgenomen. Partijen vragen zich af hoe dit eruit gaat zien gegeven het lange en
bureaucratische proces van de aanwijzing. Daarnaast wordt opgemerkt dat de maatregel
ruimer moet worden ingestoken, omdat met de beperking van de inzet van lumpsumfinanciering
tot specifieke Wlz geïndiceerde klantgroepen een belangrijk sturingsmiddel voor de
zorginkoop onbenut blijft. Dit zou pleiten voor een aanpak op grond van «high trust,
high penalty»: zorgkantoren krijgen aan de voorkant zelfstandig ruimte om lumpsumfinanciering
in te zetten, maar moeten zich hier achteraf wel over verantwoorden.

Reactie: in het wetsvoorstel zijn de maatwerkplekken in de gehandicaptenzorg genoemd
omdat dit een voorbeeld is van een probleem uit de praktijk dat met deze wetswijziging
structureel kan worden opgelost. Het wetsvoorstel kan echter op alle Wlz-cliëntgroepen
van toepassing zijn, zolang het gaat om problemen die niet binnen de reguliere bekostiging
of inkoop per individuele prestatie (ZZP, MPT, VPT) opgelost kunnen worden. In tegenstelling
tot de veronderstelling van enkele partijen ziet dit onderdeel van het wetsvoorstel
niet op preventie. Het wetsvoorstel beoogt nadrukkelijk twee verschillende doelen.
De ene aanpassing ziet op het mogelijk maken voor zorgkantoren om (mede) te investeren
in preventieve maatregelen (geen Wlz-zorg) en de andere aanpassing heeft als doel
om meer ruimte in de bekostiging van Wlz-zorg te creëren in gevallen waarin de cliëntvolgende
zorgzwaartebekostiging knellend wordt bevonden.

Het proces van een aanwijzing27 kan vrij snel worden vormgegeven. Wel moet de aanwijzing voorgehangen worden bij
de Eerste en Tweede Kamer (30 dagen).28 Gezien het politieke belang is er gekozen voor het specifiek inzetten van dit instrument,
waarbij de specifieke cliëntgroep of bijzondere omstandigheid waarvoor dit instrument
ingezet wordt goed moet worden afgebakend.

Daarnaast is het van belang dat de NZa toezicht kan houden op de rechtmatige uitgaven
ten laste van het Flz. Dit is zeer lastig en complex bij lumpsumfinanciering. Het
zorgkantoor kan dan middelen vanuit het Flz inzetten voor publieke taken, die mogelijk
wel wenselijk zijn maar waar die middelen niet voor zijn bedoeld. De NZa kan bij de
door ZN bepleite ruime lumpsumfinanciering geen toezicht houden omdat zij bij die
lumpsumfinanciering niet kan zien waar de middelen voor zijn ingezet, De NZa kan dan
geen adequaat toezicht houden op de rechtmatigheid van de uitgaven. De Wlz-uitvoerder
koopt zorg in bij zorgaanbieders ter uitvoering van zijn zorgplicht.29 Hierbij past een lumpsumfinanciering voor zorgverlening aan verzekerden die behoren
tot bepaalde specifieke cliëntgroepen of voor bijzondere omstandigheden die aanleiding
geven tot aanvullende bekostiging.

Net als voor de preventieve maatregelen geldt ook hier dat de inzet op de bekostiging
van specifieke cliëntgroepen niet op voorhand ten koste gaat van de contracteerruimte.
Het is afhankelijk van de specifieke situatie of de aanvullende bekostiging binnen
de contracteerruimte afgesproken moet worden.

b. Advies NZa

Eerste uitvoeringstoets

Het wetsvoorstel, zoals voorgelegd voor internetconsultatie, is ook aan de NZa voor
een uitvoeringstoets aangeboden. De NZa heeft een uitvoerings- en fraudetoets uitgevoerd.
Op 15 april 2021 heeft de NZa laten weten dat zij positief aankijkt tegen het wetsvoorstel.
In het licht van de reguleringstaken van de NZa is het wetsvoorstel voor haar uitvoerbaar.

In het licht van haar uitvoeringstaken signaleert de NZa nog enkele aandachtspunten.
De NZa kan pas een volledige beoordeling van de toezichtbaarheid en handhaafbaarheid
voor de NZa, als ook de fraudetoets doen, als zij beschikken over (een concept van)
de bij of krachtens algemene maatregel van bestuur vast te stellen nadere regels over
de preventieve maatregelen die zorgkantoren kunnen treffen om zwaardere en/of duurdere
Wlz-zorg te voorkomen. De uitvoerbaarheid van het wetsvoorstel vanuit haar toezichtstaken
heeft de NZa op dit moment dus niet kunnen beoordelen voor zover die samenhangt met
de aangekondigde amvb Voor het overige is het wetsvoorstel ook vanuit toezichtsperspectief
uitvoerbaar. Wanneer de amvb nader is uitgewerkt zal de NZa gevraagd worden om hier
ook een uitvoeringstoets op toe te passen.

De NZa heeft verder aangegeven haar toezicht het meest effectief kunnen inzetten als
dit niet alleen gericht is op voornoemde leden 2 en 3 van artikel 91 Wfsv, maar ook
op de aanvaardbaarheid van alle andere kosten. De NZa zou haar toezichtopdracht effectiever
kunnen inzetten wanneer, naast de hier voorgestelde wijzigingen, artikel 91 Wfsv zodanig
wordt aangepast dat de NZa haar oordeel over de aanvaardbaarheid ook kan geven voor
kosten voor zorg die niet kwalificeren als rechtmatig. Door dit wetsvoorstel kunnen
preventieve maatregelen en de mogelijkheden van niet-cliëntgebonden bekostiging rechtmatig
ten laste van het Flz worden gebracht. De NZa geeft aan dat er altijd weer nieuwe
gevallen kunnen opspelen waarvoor de vraag speelt of die onrechtmatigheden toch aanvaardbaar
(kunnen) worden geacht.

Naar aanleiding van het bovenbedoelde advies van de NZa is de voorgestelde regeling
voor het in stand laten van onrechtmatige Wlz-uitgaven in dit wetsvoorstel opgenomen.

Tweede uitvoeringstoets

De NZa heeft op 15 november 2022 een uitvoeringstoets uitgebracht over de onderdelen
voor het in stand laten van Wlz-uitgaven, oninbare vorderingen en meerjarige contractering.

In stand laten van Wlz-uitgaven

De NZa is positief over de uitbreiding van het wetsvoorstel met het onderdeel voor
het in stand laten van Wlz-uitgaven. De NZa signaleert daarbij wel een aandachtspunt.
De mogelijkheid om voor groepen van gevallen te anticiperen op toekomstig regelgeving
waarvan de inwerkingtreding redelijkerwijs te verwachten is risicovol, met name bij
ministeriële regelingen. Een aankondiging van de Minister voor LZS volstaat voor een
redelijkerwijs te verwachten inwerkingtreding van een ministeriële regeling. De NZa
constateert dat het niet duidelijk is welke uiting van de Minister voor LZS als aankondiging
geldt. De NZa acht het anticiperen op toekomstige regelgeving risicovol op het moment
dat er nog onzekerheden in het proces zitten. Zij heeft daarom de voorkeur het kunnen
anticiperen voor groepen van gevallen te beperken tot toekomstige regelgeving waarvan
het tijdstip van inwerkingtreding is vastgesteld. De voorkeur van de NZa is gevolgd.
Op grond van het gewijzigde derde lid van het voorgestelde artikel 91a Wfsv, kan de
NZa slechts anticiperen op toekomstige regelgeving waarvan het tijdstip van inwerkingtreding
is vastgesteld.

Oninbare vorderingen

De NZa is positief over de mogelijkheid voor Wlz-uitvoerders voor de rechtmatige afboeking
van oninbare vorderingen. Zij merkt terecht op dat het bij de afboekingen gaat om
individuele beslissingen en niet om het collectief afboeken. De Wlz-uitvoerders moeten
per individueel geval nagaan of aan de toepasselijke criteria voor het afboeken van
de betrokken vordering is voldaan.

De NZa adviseert ten slotte het Zorginstituut de mogelijkheid te geven de lasten van
de door Wlz-uitvoerders rechtmatige afgeboekte vorderingen als rechtmatige lasten
in de jaarrekening van het Flz op te nemen. Het advies van de NZa is opgevolgd. Het
voorgestelde aan artikel 5.2.2 Wlz toe te voegen zesde lid regelt de bovenbedoelde
mogelijkheid voor het Zorginstituut.

Meerjarig contracteren

De NZa wijst op het feit dat meerjarige financiële kaders vooruitlopen op voorgenomen
aanpassingen van wet- en regelgeving die de zorgplicht van Wlz-uitvoerders/zorgkantoren
beogen te wijzigen. Het (niet) tijdig realiseren van de voorgenomen wijzigingen van
de zorgplicht kan leiden tot een spanningsveld tussen de meerjarige kaders en de zorgplicht
van Wlz-uitvoerders/zorgkantoren.

Immers budgettaire opbrengsten (verlagingen van het macrokader), conform het coalitieakkoord
2021–2025 «Omzien naar elkaar vooruitkijken naar de toekomst»30, zullen worden verwerkt in een landelijk financieel kader. Indien de Minister voor
LZS besluit om het landelijk financieel kader meerjarig vast te stellen, is het aan
de NZa om dit ook meerjarig te verdelen, waarbij het mogelijk niet voor alle maatregelen
duidelijk is hoe de zorgplicht over de komende jaren precies wijzigt. Ook kan een
meerjarig kader volgens de NZa zelfs een kostenverhogend effect hebben. Het landelijke
financiële kader zal dus met inbegrip van de beoogde besparingen van de voorgenomen
maatregelen in dat akkoord worden vastgesteld. De regionale kaders worden niet neerwaarts
aangepast omdat dan de beoogde financiële zekerheid daarmee verloren gaat.

Er zal jaarlijks worden bezien of de ontwikkelingen met betrekking tot de zorgplicht
van Wlz-uitvoerders/zorgkantoren aanleiding geven tot bijstelling van de landelijke
en regionale kaders. Het realiseren van de met de meerjarige contractering beoogde
besparingen vereist meerjarige financiële zekerheid voor zorgaanbieder via meerjarige
regionale kaders. Dat feit in combinatie met de rechtszekerheid voor Wlz-uitvoerders/zorgkantoren
en zorgaanbieders sluit neerwaartse bijstelling van vastgestelde landelijke en regionale
kaders ten nadele van de bovenbedoelde partijen, nagenoeg uit. Dit betekent dat er
voldoende herverdelingsmiddelen gereserveerd moeten zijn om deze bijstellingen te
kunnen doen.

De NZa verwacht dat het aantal besluiten over de regionale contracteerruimten met
een meerjarig Wlz-kader ten opzichte van een eenjarig kader aanzienlijk zal toenemen.
Zij is dan ook positief over de voorgestelde maatregelen voor het beroep bij en de
onherroepelijkheid van eenmaal vastgestelde bedragen. Die maatregelen bevorderen de
werkbaarheid van de NZa bij de uitvoering van haar wettelijke taak tot vaststelling
van de regionale contracteerruimten. De bovenbedoelde maatregelen kunnen volgens de
NZa niet geheel voorkomen dat gestarte beroepsprocedures naar verwachting vaak in
de tijd zullen worden ingehaald door actualisatie van besluiten.

10. Advies ATR

Dit wetsvoorstel is op 22 juni 2021 aan het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR)
aangeboden. Het ATR heeft het dossier niet geselecteerd voor een formeel advies, omdat
het geen gevolgen voor de regeldruk van burgers en bedrijven heeft.

II. ARTIKELSGEWIJS

Artikel I

Onderdeel A.

Het zorgkantoor is op grond van de voorgestelde wijzigingen van artikel 4.2.1 Wlz,
in plaats van de Wlz-uitvoerder, verantwoordelijk voor de OCO zodra de cliënt op grond
van het indicatiebesluit van het CIZ, recht heeft op zorg op grond van de Wlz. De
zorgplicht van het zorgkantoor op het gebied van de OCO vangt aan vanaf het tijdstip
waarop de cliënt beschikt over een geldig indicatiebesluit van het CIZ. Een geldig
indicatiebesluit houdt een eerste vaststelling van het indicatiebesluit door het CIZ
in. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de term «genomen» hetgeen met zich meebrengt
dat het CIZ-indicatiebesluit nog niet onherroepelijk hoeft vast te staan. Het zorgkantoor
is op grond van de voorgestelde wijzigingen van artikel 4.2.1 Wlz in plaats van de
Wlz-uitvoerder, ook verantwoordelijk voor de cliëntenvertrouwenspersoon bij gedwongen
zorg. De overgang van de bovenbedoelde zorgplichten van de Wlz-uitvoerders naar de
zorgkantoren ligt voor de hand aangezien de middelen voor overige uitvoeringskosten
op grond van het vijfde lid, onderdeel b, van het voorgestelde artikel 49e Wmg, per
zorgkantoorregio worden toegekend. De Wlz-uitvoerders die geen zorgkantoorfunctie
vervullen hoeven op grond van de voorgestelde wijzigingen van artikel 4.2.1 Wlz, niet
langer zorg te dragen voor de bovenbedoelde cliëntondersteuning en CVP bij gedwongen
zorg.

Onderdeel B

De wijziging van het vijfde lid houdt verband met het feit dat de cliëntondersteuning
van de verzekerde voorafgaand aan het indicatiebesluit op grond van dit wetsvoorstel
een taak is van de zorgkantoren in plaats van de Wlz-uitvoerders. De overgang van
die taak van de Wlz-uitvoerders naar zorgkantoren ligt voor de hand aangezien de middelen
voor de overige uitvoeringskosten op grond van het vijfde lid, onderdeel c, van het
voorgestelde artikel 49e Wmg per zorgkantoorregio worden toegekend. Het in artikel
4.2.4 Wlz in te voegen zesde lid regelt de mogelijkheid voor zorgkantoren ter uitvoering
van de Wlz samen met één of meer gemeenten of zorgverzekeraars of de Minister voor
Rechtsbescherming preventieve maatregelen te treffen. De Minister voor Rechtsbescherming
is genoemd vanwege zijn verantwoordelijkheid voor de verstrekking en bekostiging van
forensische zorg. Het zorgkantoor moet op grond van dat zevende lid zijn bevoegdheid
tot het zorgen voor preventieve maatregelen gebruiken overeenkomstig bij of krachtens
algemene maatregel gestelde nadere regels. Het betreft hier met name de duidelijk
omschreven casus die aan de investering in preventieve maatregelen ten grondslag moet
liggen. De preventieve maatregelen mogen op grond van het in artikel 4.2.4 in te voegen
achtste lid, geen prestaties inhouden die behoren tot de zorgplicht van een zorgverzekeraar.

Onderdeel C, artikel II, onderdeel A en artikel III, onderdeel B

De Wlz-uitvoerder is gehouden jaarlijks een financiële verantwoording af te leggen
aan de NZa door middel van een financieel verslag dat hij aan de NZa moet zenden.31 De Wlz-uitvoerder moet in het financieel verslag op basis van de voorgestelde wijziging
van het eerste lid van artikel 4.3.1, eerste lid, Wlz, onderscheid maken tussen beheerskosten,
de lasten in verband met waardevermindering van bepaalde vorderingen, overige uitvoeringskosten
en de kosten van verstrekking van zorg en vergoedingen. De overige uitvoeringskosten
omvatten de kosten van de maatregelen van de Wlz-uitvoerder in verband met de uitoefening
van de zorgkantoorfunctie. De Wlz-uitvoerder die niet de zorgkantoorfunctie vervult
heeft geen overige uitvoeringskosten. De overige uitvoeringskosten bestaan uit de
kosten voor onafhankelijke cliëntondersteuning aan verzekerden vanaf het indicatiebesluit,
de kosten voor de CVP bij gedwongen zorg, de kosten voor preventieve maatregelen en
de kosten van ondersteuning van verzekerden die voorafgaand aan een indicatiebesluit
plaatsvindt.

Het in artikel 4.3.1 Wlz in te voegen tweede lid maakt het de Wlz-uitvoerder mogelijk,
om de lasten van waardeverminderingen van bepaalde vorderingen op zorgaanbieders en
PGB-houders als lasten kosten in zijn financieel verslag te vermelden. Het gaat om
de waardevermindering vanwege:

a. het overlijden van een natuurlijk persoon;

b. het faillissement van een natuurlijk persoon;

c. het faillissement van een rechtspersoon;

d. het door de rechter toegewezen verzoek tot bekrachtiging (homologatie) van een onderhands
akkoord voor schuldsanering

e. de toepassing van de schuldsaneringsregeling natuurlijke personen op een pgb-houder;

f. het onvindbaar zijn van een pgb-houder; of

g. de toepassing van artikel 3:4, tweede lid, Awb op een pgb-houder.

De gronden, bedoeld in de punten a tot en met d hebben wel als voorwaarde dat de Wlz-uitvoerder
niet met de redelijke inspanningen (volledige) voldoening van de vorderingen kan verkrijgen.
De Wlz-uitvoerder kan de waardeverminderingen van vorderingen alleen rechtmatig ten
laste van het Flz brengen indien hij aan de bovenbedoelde voorwaarde heeft voldaan.
De grond, bedoeld in punt e heeft de voorwaarde dat de Wlz-uitvoerder het huidige
adres van de betrokken pgb-houder niet met redelijke inspanning kan verkrijgen. Het
gaat om situaties waarin de Wlz-uitvoerder met de zorgkantoorfunctie beschikte ten
tijde van de verstrekking van het persoonsgebonden budget uiteraard wel over het adres
van de pgb-houder beschikte.

De NZa houdt op grond van artikel 16, onderdeel d, Wmg, toezicht op onder andere de
toepassing van het aan artikel 4.3.1, tweede lid, Wlz, door Wlz-uitvoerder. De NZa
houdt dus toezicht op de redelijke inspanningen die Wlz-uitvoerder moeten verrichten
voor het verkrijgen van volledige voldoening van de vorderingen respectievelijk van
het huidige adres van de betrokken pgb-houder. De NZa kan op grond van het voorgestelde
in artikel 31 Wmg in te voegen onderdeel d nadere regels stellen omtrent de voorwaarden
voor toepassing van artikel 4.3.1, tweede lid, Wlz, door Wlz-uitvoerders. De NZa kan
daarbij de door de Wlz-uitvoerders te verrichten redelijke inspanningen voordat toepassing
van artikel 4.3.1, tweede lid, Wlz, aan de orde kan komen, uitwerken.

Een Wlz-uitvoerder met de zorgkantoorfunctie handelt bij verstrekking van een pgb
als bestuursorgaan. Die Wlz-uitvoerder moet op grond van artikel 3:4, tweede lid,
Awb, afzien van (volledige) terugvordering van een verstrekte onrechtmatige pgb indien
de gevolgen van die (volledige) terugvordering voor de betrokken pgb-houder onevenredig
zijn in houding tot de daarmee te dienen doelen. De betrokken Wlz-uitvoerder kan de
waardevermindering van de vordering als gevolg van de toepassing van artikel 3:4,
tweede lid, Awb, als last in zijn financieel jaarverslag vermelden.

De lasten van de waardeverminderingen op grond van het voorgestelde aan artikel 4.3.1
Wlz toe te voegen tweede lid kunnen op grond van het voorgestelde aan artikel 90 Wfsv,
tweede lid, toe te voegen onderdeel k, rechtmatig als kosten ten laste van het Flz
komen.

Onderdelen D, F en G

Het betreft hier aanpassingen aan de invoeging van een nieuw tweede lid in artikel
4.3.1 Wlz en de daarmee verband houdende vernummering van het tweede tot en met vijfde
lid tot derde tot en met zesde lid van dat artikel.

Onderdeel E

Het Zorginstituut neemt op grond van het voorgestelde aan artikel 5.2.2 Wlz toe te
voegen zesde lid de lasten van de door Wlz-uitvoerders rechtmatige afgeboekte vorderingen
als rechtmatige lasten in de jaarrekening van het Flz op.

Onderdeel H

Artikel 9.1.3, derde lid, Wlz, betreft de Wlz-raadpleegfunctie voor Zvw-zorgaanbieders.
De Wlz-uitvoerders en het CIZ dienen via die raadpleegfunctie persoonsgegevens van
Wlz-verzekerden aan de Zvw-zorgaanbieders ter beschikking. De gegevensverstrekking
door Wlz-uitvoerders volstaat bij nader inzien. Er wordt in verband daarmee voorgesteld
de gegevensverstrekking op grond van artikel 9.1.3, derde lid, Wlz, door het CIZ,
te laten vervallen.

Artikel II

Onderdeel A

De voorgestelde wijziging van artikel 90, tweede lid, onderdeel a, Wfsv, breidt de
uitgaven en lasten die met middelen vanuit het Flz kunnen worden betaald uit. Het
betreft:

a. de uitgaven voor preventieve maatregelen van Wlz-uitvoerders die de zorgkantoorfunctie
vervullen;

b. de lasten van waardeverminderingen van vorderingen van Wlz-uitvoerders, bedoeld in
artikel 4.3.1, tweede lid, Wlz; en

c. de uitgaven die de NZa op grond van artikel 91a Wfsv in stand heeft gelaten.

Het Zorginstituut kan in de op grond van artikel 5.2.2 Wlz vast te stellen jaarrekening
van het Flz:

1. de uitgaven onder a als rechtmatige kosten en betalingen vermelden;

2. de lasten onder b als rechtmatige kosten vermelden;

3. de uitgaven onder c als rechtmatige betalingen vermelden.

Onderdeel B

De voorgestelde wijziging van het eerste lid van artikel 91 Wfsv beperkt de reikwijdte
van de door het Zorginstituut op grond van dat artikel verleende uitkeringen tot de
beheerskosten van Wlz-uitvoerders en de kosten van zorg die niet via het CAK aan Wlz-zorgaanbieders
worden uitbetaald. De door het Zorginstituut op grond van artikel 91, eerste lid,
Wfsv, verstrekte uitkeringen dienen niet meer ter bekostiging van:

a. de onafhankelijke cliëntondersteuning aan verzekerden vanaf het indicatiebesluit;

b. de kosten voor cliëntenvertrouwenspersoon bij gedwongen zorg; en

c. cliëntondersteuning van verzekerden die voorafgaand aan een CIZ-indicatiebesluit plaatsvindt.

De bekostiging van de bovenbedoelde activiteiten geschiedt uit het door de VWS op
grond van het voorgestelde artikel 49e, vijfde lid, vastgestelde regionale kaders
voor overige uitvoeringskosten. Met de invoering van dit wetsvoorstel vindt er een
schuif van de beheerskosten naar de overige uitvoeringskosten plaats. Dit betekent
dat een fors percentage (zo’n 10%) van de beheerskosten wordt overgeheveld naar de
overige uitvoeringskosten. In het Besluit Wfsv is opgenomen dat de reserves maximaal
20% van het beheerskostenbudget mogen zijn. Het voornemen is om dit percentage aan
te passen, zodat Wlz-uitvoerders geen reserves hoeven terug te storten vanwege de
verkleining van de grondslag van het beheerskostenbudget.

Het voorgestelde in te voegen tweede lid bevat in de eerste plaats de materiële inhoud
van de tweede zin van het huidige eerste lid van artikel 91 Wfsv. Het voorgestelde
in te voegen tweede lid bevat in de tweede plaats de mogelijkheid bij amvb ook regels
te stellen voor de reserves van de Sociale verzekeringsbank ten behoeve van haar taken
op het gebied van Wlz-pgb’s.

De eerste voorgestelde wijziging van het tot het derde lid te vernummeren tweede lid
van artikel 91, Wfsv, houdt een redactionele verbetering in omdat het woord «zorgautoriteit»
vrouwelijk en niet mannelijk is. De tweede voorgestelde wijziging houdt verband met
het voorgestelde artikel 91a Wfsv dat ook ziet op uitgaven van Wlz-uitvoerders voor
het beheerskostenbudget en voor zorg in natura die Wlz-uitvoerders rechtstreeks aan
zorgaanbieders hebben gedaan.

Onderdeel C

Het eerste lid van het voorgestelde artikel 91a Wfsv ziet op de uitgaven voor:

a. Wlz-zorg in natura die door het CAK namens Wlz-uitvoerders zijn gedaan;

b. Wlz-zorg die door Wlz-uitvoerders rechtstreeks aan Wlz-zorgaanbieders zijn gedaan;
en

c. uitgaven ten laste van het beheerskostenbudget van Wlz-uitvoerders.

Het gaat bij het in stand laten door de NZa om uitgaven die niet het op grond van
de Wlz verzekerde pakket of de uitvoering van die wet betreffen.

De NZa kan op grond van het derde lid van het voorgestelde artikel 91a Wfsv, uitgaven
in stand laten voor bepaalde gevallen van Wlz-uitvoerders en voor groepen van gevallen
waarbij zij kan anticiperen op toekomstige wet- en regelgeving waarvan het tijdstip
van inwerkingtreding vaststaat. De NZa moet op grond van het vierde lid van het voorgestelde
artikel 91a Wfsv afwegen of het in stand laten van de desbetreffende Wlz-uitgaven
wenselijk is voor de uitvoering van de zorgplicht jegens de verzekerden. De NZa moet
daarbij ook de inspanningen van de betrokken Wlz-uitvoerder(s) meewegen om de uitgaven
wel betrekking te laten op het verzekerde pakket voor de Wlz. Dat volgt uit de voorwaarde
dat het belang van de uitvoering van de zorgplicht jegens de verzekerden en de handelwijze
van de betrokken Wlz-uitvoerder(s) aanleiding moet geven tot het in stand laten. Die
in het vierde lid van het voorgestelde artikel 91a Wfsv opgenomen voorwaarden hebben
tot doel een lichtvaardig beroep door de Wlz-uitvoerders op de bevoegdheid van de
NZa tot het in stand laten te verhinderen.

Het vijfde lid van het voorgestelde artikel 91a Wfsv beperkt de bevoegdheid van de
NZa tot het in stand laten van uitgaven voor Wlz-zorg in natura of ten laste van het
beheerskostenbudget over een kalender tot 1 procent van het landelijke kader voor
Wlz-zorg in natura. Het zesde lid van het voorgestelde artikel 91a Wfsv beperkt de
bevoegdheid van de NZa tot het in stand laten van uitgaven ten laste van pgb’s voor
een kalenderjaar tot 1 procent van het landelijke kader voor de verstrekking van pgb’s
voor dat kalenderjaar.

Het zevende lid van het voorgestelde artikel 91a Wfsv verplicht de NZa tot het voorafgaand
vragen van advies aan het Zorginstituut indien een besluit omtrent het in stand laten
een duiding van het verzekerde pakket voor de Wlz vergt.

Artikel III

Onderdeel A

Artikel 16 Wmg bevat de opsomming van de taken die behoren tot het takenpakket van
de NZa. Zij voert op grond van het voorgestelde artikel 91a Wfsv ook dat artikel uit.
Het onderdeel d van artikel 16 Wmg wordt op grond van de voorgestelde wijziging uitgebreid
met de uitvoering van artikel 91a Wfsv. De andere wijziging van onderdeel d houdt
verband met de voorgestelde vernummering van het tweede lid van artikel 91 Wfsv tot
het derde lid van dat artikel. Het toe te voegen onderdeel s betreft het informeren
van de Minister voor LZS over relevante ontwikkelingen omtrent de landelijke Wlz-kaders
en de regionale kaders voor de verstrekking van pgb’s en overige uitvoeringskosten.

Onderdeel C

In de budgettaire beheersing van de langdurige zorg is sinds 2005 een cruciale rol
weggelegd voor de landelijke en regionale contracteerruimten. Ter bevordering van
de budgettaire beheersing en het inzicht in zorguitgavenkaders stelt de Minister sinds
2015 een landelijke contracteerruimte vast voor het verlenen van zorg32. De tekst van artikel 49e Wmg wordt omwille van de duidelijkheid opnieuw vastgesteld.
De vaststelling van het landelijke Wlz-kader (eerste lid) door de Minister voor LZS
is reeds in het huidige artikel 49e, eerste lid, Wmg, neergelegd. Het tweede lid van
het voorgestelde artikel 49e Wmg, beperkt het aantal toekomstige kalenderjaren waarvoor
de Minister voor LZS het jaarlijkse landelijke Wlz-kader kan vaststellen tot vijf.
Dit aantal hangt samen met de op grond van artikel 4.2.2, derde lid, Wlz, geldende
maximale duur van een overeenkomst voor zorginkoop van vijf jaar. De Minister voor
LZS stelt net zoals thans het geval is33, het landelijke Wlz-kader vast bij ministeriële regeling (Rlz). De combinatie van
de meerjarige contracteerruimten en contracten biedt de zorgaanbieders meer financiële
zekerheid. Zij kunnen daarmee gemakkelijker investeringen doen die gedurende langere
tijd hun vruchten afwerpen, hetgeen naar verwachting vanaf het kalenderjaar 2024 tot
besparingen leidt34.

De Minister voor LZS verdeelt op grond van het derde lid van het voorgestelde artikel
49e Wmg bij ministeriële regeling (Rlz), het landelijke Wlz-kader in een landelijk
kader voor Wlz-zorg in natura, landelijk kader voor de verstrekking van pgb’s en een
landelijk kader voor overige uitvoeringskosten. De Minister voor LZS kan op grond
van onderdeel a van het derde lid hierbij bedragen oormerken voor specifieke doeleinden,
zoals dit thans ook wel gebeurt. Hiermee wordt dus niet de onderverdeling naar verschillende
sectoren bedoeld.

De Minister voor LZS kan bij onderbenutting van het kader voor overige uitvoeringskosten
dat kader gedurende het kalenderjaar verlagen en toevoegen aan het landelijke kader
voor Wlz-zorg in natura en de verstrekking van pgb’s. De Minister voor LZS kan op
grond van het vierde lid van het voorgestelde artikel 49e Wmg onderbenutting van het
kader voor zorg in natura en de verstrekking van pgb’s, niet gebruiken voor de verhoging
van het kader voor overige uitvoeringskosten.

De Minister voor LZS verdeelt op grond van het vijfde lid van het voorgestelde artikel
49e Wmg, bij ministeriële regeling (Rlz) de landelijke kaders voor de verstrekking
van pgb’s en voor de overige uitvoeringskosten over de zorgkantoorregio’s. De vastgestelde
regionale kaders voor de verstrekking van pgb’s fungeren als subsidieplafonds. Het
zesde lid van het voorgestelde artikel 49e codificeert de huidige praktijk dat de
NZa de Minister voor LZS informeert over de relevante ontwikkelingen. De NZa stelt
op grond van het zevende lid de regionale contracteerruimten vast, die taak van haar
is thans neergelegd in artikel 49e, tweede lid, Wmg. De NZa verdeelt daartoe het door
de Minister voor LZS vastgestelde landelijke kader voor Wlz-zorg in natura over de
zorgkantoorregio’s. Een regionale contracteerruimte begrenst de financiële inkoopruimte
van de betrokken Wlz-uitvoerder (het betrokken zorgkantoor). De afspraken van een
zorgkantoor met de zorgaanbieders moeten passen binnen de regionale contracteerruimte
van de zorgkantoorregio. De NZa hanteert die begrenzing bij de vaststelling van de
vaste tarieven voor geheel van prestaties van zorgaanbieders en de eventuele vereffeningbedragen
van zorgaanbieders. Het achtste lid van het voorgestelde artikel 49e codificeert de
huidige praktijk dat de NZa op aanvraag van de betrokken Wlz-uitvoerder de regionale
contracteerruimte kan verlagen. Het kan daarbij gaan om overheveling van regionale
contracteerruimte naar een andere zorgkantoorregio of het creëren van financiële ruimte
voor het ophogen van het regionale kader voor de verstrekking van pgb’s. De Minister
voor LZS kan in het laatstgenoemde geval het regionale kader voor de betrokken zorgkantoorregio
in de Rlz verhogen.

De Minister voor LZS en de NZa moeten op grond van het negende lid van het voorgestelde
artikel 49e Wmg de regionale kaders voor dezelfde toekomstige periode vaststellen
als waarvoor eerste genoemde het landelijk Wlz-kader heeft vastgesteld. De periode
waarvoor de Minister voor LZS dan wel de NZa de regionale kaders vaststellen moeten
overeenkomen met de periode voor het landelijke Wlz-kader dat in de geldende Rlz is
opgenomen.

Onderdelen D tot en met F

De in artikel 50 Wmg in te voegen leden bevatten de hoofdlijnen van de regeling van
de aanvaardbare kosten met het sluittarief voor zorgaanbieders die zorg leveren die
behoort tot het verzekerde pakket van de Wlz. Het sluittarief is een vast tarief (voor
een geheel van prestaties) dat varieert per Wlz-zorgaanbieder en op grond van artikel
50, eerste lid, onderdeel b, Wmg, wordt vastgesteld. Die regeling is thans neergelegd
in beleidsregels die de NZa op grond van artikel 57, eerste lid, onderdeel b, Wmg,
heeft vastgesteld. De regeling van het sluittarief geldt niet voor Wlz-zorg die op
grond van het Besluit uitbreiding en beperking werkingssfeer WMG is uitgezonderd van
de tarief- en prestatieregulering van de NZa zoals bijvoorbeeld hulpmiddelenzorg.
De NZa stelt op grond van het in artikel 50 Wmg in te voegen derde en vierde lid een
sluittarief over een kalenderjaar voor een zorgaanbieder vast indien zijn totaal aan
aanvaardbare kosten over dat kalenderjaar meer bedragen dan zijn toerekenbare opbrengsten
aan tarieven voor prestaties. Het sluittarief heeft als een tarief voor een geheel
van prestaties van een zorgaanbieder betrekking op alle door de zorgaanbieder gerealiseerde
prestaties op het gebied van tot het verzekerde pakket voor de Wlz behorende zorg
en niet op een individuele ZZP. Een tarief van geheel van prestaties voor een zorgaanbieder
geldt ook als een tarief in de zin van de Wmg.35 Het sluittarief is het verschil tussen de opbrengsten in een boekjaar en de – door
de NZa aan de hand van de voor dat jaar van toepassing zijnde beleidsregels berekende
– aanvaardbare kosten in datzelfde boekjaar indien de opbrengsten lager zijn dan de
aanvaardbare kosten. De Wlz-zorgaanbieder kan op grond van artikel 50, eerste lid,
Wmg, het door de NZa voor hem vastgestelde Wlz-sluittarief in rekening brengen bij
de Wlz-uitvoerder(s). De Wlz-zorgaanbieder ontvangt dan van de Wlz-uitvoerder(s) voor
de gerealiseerde Wlz-zorg de tarieven per gerealiseerde individuele ZZP’s en het in
rekening gebrachte Wlz-sluittarief. De NZa stelt op grond van artikel 56b Wmg een
vereffeningbedrag vast indien de opbrengsten aan tarieven voor prestaties of delen
van prestaties hoger zijn dan de door haar vastgestelde aanvaardbare kosten voor de
zorgaanbieder. De Wlz-uitvoerder kan op grond van artikel 56b, eerste lid, Wmg kan
een vereffeningbedrag in rekening brengen bij de zorgaanbieder. De zorgaanbieder ontvangt
van de Wlz-uitvoerder(s) voor de gerealiseerde Wlz-zorg de tarieven per gerealiseerde
individuele ZZP’s verminderd met het in rekening gebrachte vereffeningsbedrag.

Het in artikel 50 van de Wmg in te voegen vijfde lid betreft de vaststelling van het
totaal aan aanvaardbare kosten van de aanbieder van zorg die behoort tot het verzekerde
pakket van de Wlz. De NZa baseert de aanvaardbare kosten in de eerste plaats in ieder
geval op de gerealiseerde zorg in het kalenderjaar voor zover die de grens van de
door haar goedgekeurde productieafspraken van de zorgaanbieder met de Wlz-uitvoerder
niet te boven gaat. De door een Wlz-uitvoerder met zorgaanbieders gemaakte productieafspraken
moeten passen binnen de regionale contracteerruimte die de NZa op grond van artikel
49e., vierde lid, Wmg, voor de betrokken zorgkantoorregio heeft vastgesteld. De NZa toetst
de ingediende productieafspraken aan de toepasselijke regionale contracteerruimte
en past zo nodig een korting toe. De NZa neemt de toetsing aan de regionale contracteerruimte
op in op grond van artikel 57, eerste lid, onderdeel b, Wmg, vastgestelde beleidsregels.
De in de Rlz vastgestelde landelijke contracteerruimte, de verdeling daarvan over
regionale contracteerruimten en de toetsing van de productieafspraken van het zorgkantoor
aan de regionale contracteerruimte zijn instrumenten van de kostenbeheersing voor
Wlz-zorg in natura.

De NZa baseert de aanvaardbare kosten in de tweede plaats op de bij haar op grond
van artikel 57, eerste lid, onderdeel b, Wmg, vastgestelde beleidsregels in aanmerking
te nemen maatregelen die de zorgaanbieders heeft uitgevoerd. De NZa kan op grond van
het aan artikel 57 Wmg toegevoegde vijfde lid in haar beleidsregels voor maatregelen
bepalen dat die alleen in aanmerking worden genomen op gezamenlijke aanvraag van de
betrokken zorgaanbieder en betrokken zorgkantoor. Het begrip «Wlz-uitvoerder» omvat
op grond van artikel 1, eerste lid, onderdeel e, van de Wmg, in combinatie met artikel
1.1.1 Wlz, ook het zorgkantoor.

De NZa kan op grond van het in artikel 59 Wmg ingevoegde onderdeel e dergelijke beleidsregels
slechts vaststellen op daartoe strekkende aanwijzing van de Minister voor LZS. Het
moet gaan om maatregelen die niet passen binnen de reguliere bekostiging maar wel
rand voorwaardelijk zijn voor de verlening van passende zorg die behoort tot het verzekerde
pakket van de Wlz. De bekostiging van die maatregelen moet niet reeds via tarieven
voor prestaties kunnen plaatsvinden. Het instrument van de aanvaardbare kosten met
sluittarief mag namelijk niet leiden tot dubbele bekostiging voor dezelfde maatregelen
van zorgaanbieders. De tarieven voor prestaties zijn bijvoorbeeld de tarieven voor
ZZP’s. De voor de aanvaardbare kosten aangewezen maatregelen houden maatregelen in
waarvan de kosten niet in de tarieven van de prestaties of delen van prestaties zijn
verwerkt omdat die:

a. een moeilijk af te bakenen groep van verzekerden met een zeer complexe zorgvraag betreffen
zoals de verzekerden voor de maatwerkplekken in de gehandicaptenzorg;

b. plotselinge incidenteel voorkomende situaties betreffen zoals de infectieziekte covid-19
of een BMRO-uitbraak; of

c. geen individuele prestaties maar een geheel van Wlz-prestaties van een zorgaanbieder
betreffen vanwege

1°. de continuïteit van de zorgverlening in de toekomst, zoals het voldoen aan het kwaliteitskader
verpleeghuiszorg of toekomstbestendige personeelsinzet of

2°. coördinatie en afstemming met zorgverlening in andere domeinen aan een groep van cliënten.

.

De NZa werkt de regeling van aanvaardbare kosten met sluittarief net zoals thans het
geval uit in beleidsregels. De NZa dient op grond van artikel 57, eerste lid, onderdeel
b, Wmg beleidsregels vast te stellen met betrekking tot de uitoefening van haar bevoegdheid
tarieven vast te stellen.

Zoals aangegeven heeft de NZa de regeling voor het totaal aan aanvaardbare kosten
met sluittarief thans ook uitgewerkt in beleidsregels. De voorgestelde regeling in
de Wmg verstevigt deze werkwijze.

Onderdeel G

De NZa publiceert periodiek de regionale contracteerruimten voor de 31 zorgkantoorregio’s.
De bedragen van de regionale contracteerruimten wijzigen gedurende het kalenderjaar.
Deze publicatie is thans louter informatief van aard omdat het geen rechtgevolgen
heeft. De verdeling van de contracteerruimte over de verschillende zorgkantoorregio’s
vloeien rechtstreeks voort uit beleidsregel(s) van de NZa36.De zorgaanbieders en de Wlz-uitvoerders/zorgkantoren kunnen derhalve geen rechtstreeks
beroep instellen tegen de regionale contracteerruimten. De zorgaanbieders en Wlz-uitvoerders
kunnen in het kader van het bezwaar en beroep tegen tariefbeschikkingen ook de beleidsregels
van de NZa en daarmee de regionale contracteerruimte (exceptieve toetsing) aan de
orde stellen. Het gaat om de tariefbeschikkingen met de goedgekeurde productieafspraken
die de NZa in beginsel bij de nacalculatie ten hoogste in aanmerking neemt dat per
zorgaanbieder varieert en waarbij de toepasselijke regionale contracteerruimten een
belangrijke rol spelen. De NZa borgt middels de contracteerruimtesystematiek dat de
afspraken tussen zorgaanbieders en het zorgkantoor binnen de toepasselijke regionale
contracteerruimte passen. De zorgaanbieder kan op grond van de tariefbeschikking van
de NZa het vastgestelde tarief rechtsgeldig in rekening brengen aan het betrokken
zorgkantoor.

De Minister voor LZS kan op grond van het tweede lid, van het voorgestelde artikel
49e Wmg, het landelijke Wlz-kader gelijktijdig voor ten hoogste vijf toekomstige kalenderjaren
vaststellen. De NZa moet grond van het negende lid van het voorgestelde artikel 49e
Wmg de regionale contracteerruimten voor die kalenderjaren vaststellen. Het is zeer
de vraag of in die situatie de bedragen van de regionale contracteerruimten nog steeds
rechtstreeks uit de toepasselijke NZa-beleidsregel (s) voortvloeien. De regionale
bedragen zou bij een ontkennend antwoord op die vraag wel rechtsgevolgen hebben en
daarmee openstaan voor rechtstreeks bezwaar en beroep. Dat zou voor de NZa vanwege
de vele bezwaar- en beroepsmomenten in verband met de frequentie van de wijzigingen
van de regionale contracteerruimten tot lastig werkbare situaties leiden.

Het aan artikel 105 Wmg toe te voegen tweede tot en met vierde lid hebben tot doel
de bovenbedoelde voor de NZa lastig werkbare situatie te voorkomen. Het aan artikel
105 toe te voegen tweede lid voorziet in regeling voor de concentratie van beroepsmomenten
tegen de regionale contracteerruimte die de NZa heeft toegepast bij de tariefbeschikkingen
met de goedgekeurde productieafspraken. De NZa blijft ook bij de voorgenomen vaststelling
van de regionale contracteerruimte voor een aantal toekomstige kalenderjaren de tariefbeschikkingen
van de zorgaanbieders jaarlijks vaststellen. De termijn van zes weken voor het instellen
van beroep (artikel 6:7 Awb) vangt op grond van het voorgestelde aan 105 Wmg toe te
voegen tweede lid aan met ingang van de dag na die waarop de tariefbeschikking op
de voorgeschreven wijze is bekendgemaakt. Het voorgestelde artikel IV regelt dat tegen
de vaststelling van de regionale contracteerruimte rechtstreeks beroep moet worden
ingesteld en geen bezwaar kan worden gemaakt. De termijn van zes weken voor het instellen
van het rechtstreekse beroep tegen de regionale contracteerruimte vangt op dezelfde
dag aan als de termijn voor het maken van bezwaar tegen de tariefbeschikking voor
de zorgaanbieder. De NZa kan indien een zorgaanbieder of een zorgkantoor zowel beroep
instelt tegen de vastgestelde contracteerruimte als bezwaar maakt tegen de tariefbeschikking
de beslissing op bezwaar binnen de kaders van artikel 7:10, vierde lid, Awb, verdagen.
Er bestaat immers een directe samenhang tussen de vastgestelde regionale contracteerruimte
en de tariefbeschikking. De NZa zal in het geval van de wijziging van de regionale
contracteerruimte de goedgekeurde productieafspraken van de betrokken zorgaanbieders
opnieuw beoordelen en zo nodig opnieuw vaststellen. De termijn voor het instellen
van het rechtstreekse beroep vangt op grond van het voorgestelde aan artikel 105 Wmg
toe te voegen tweede lid aan met ingang van de dag na die waarop de gewijzigde tariefbeschikking
op de voorgeschreven wijze is bekendgemaakt. Het voorgestelde aan artikel 105 Wmg
toe te voegen tweede lid bepaalt uitdrukkelijk dat een beschikking voor een Wlz-sluittarief
in het kader van de nacalculatie geen gelegenheid biedt voor het instellen van beroep
tegen de regionale contracteerruimte voor het desbetreffende kalenderjaar. De nacalculatie
blijkt in het voorgestelde aan artikel 50 Wmg toe te voegen vijfde lid uit de woorden
«geleverde zorg» en «getroffen maatregelen». Dat tarief betreft de definitieve afrekening
van een verstreken kalenderkaar op basis van ingekochte en geleverde prestaties voor
zover de NZa op grond van de (gewijzigde) tariefbeschikking in aanmerking neemt bij
die definitieve afrekening. Het instellen van beroep tegen de regionale contracteerruimte
voor het verstreken kalenderjaar waarover definitief wordt afgerekend, heeft dan geen
zinvolle betekenis meer.

Voor de situatie dat de bedragen in het overzicht niet rechtstreeks meer zouden voortvloeien
uit de beleidsregel(s) van de NZa is de voorgestelde wijziging van artikel 105 Wmg
opgenomen.

Het voorgestelde aan artikel 105 Wmg toe te voegen derde lid betreft het beroep tegen
regionale contracteerruimten voor toekomstige kalenderjaren waarvoor de NZa nog geen
tariefbeschikkingen voor zorgaanbieders heeft vastgesteld. Die regionale contracteerruimten
zijn met name voor Wlz-uitvoerders/zorgkantoren van belang omdat ze hun inkoopruimte
voor die jaren begrenzen. De overeenkomsten met zorgaanbieders voor de toekomstige
kalenderjaren moeten passen binnen de regionale contracteerruimten die voor die kalenderjaren
gelden. De NZa stelt de tariefbeschikkingen jaarlijks vast. Een Wlz-uitvoerder dan
wel zorgaanbieder kan ook tegen de regionale contracteerruimten voor toekomstige kalenderjaren
die de NZa nog niet toegepast op tariefbeschikkingen beroep instellen. De beroepstermijn
van zes weken (artikel 6:7 Awb) vangt op grond van het aan artikel 105 Wmg toe te
voegen derde lid aan met ingang van 1 maart van het kalenderjaar volgend op het kalenderjaar
waarin die regionale contracteerruimten op de voorgeschreven wijze zijn bekendgemaakt.
Het voorgestelde artikel IV regelt dat tegen de vaststelling van de regionale contracteerruimten
voor de toekomstige kalenderjaren waarvoor de NZa nog geen tariefbeschikkingen heeft
vastgesteld, rechtstreeks beroep moet worden ingesteld en geen bezwaar kan worden
gemaakt.

Het voorgestelde aan artikel 105 Wmg toe te voegen vierde lid regelt dat een onherroepelijk
vaststaande regionale contracteerruimte voor een kalenderjaar onherroepelijk blijft
tenzij de NZa die wijzigt. Er heeft tegen die regionale contacteerruimte immers al
beroep opengestaan. Een wijziging door de NZa van de regionale contracteerruimte voor
een kalenderjaar biedt de zorgaanbieders en de Wlz-uitvoerder wel weer de mogelijkheid
van beroep.

Artikel IV

De voorgestelde wijziging van bijlage 1 bij de Awb bewerkstelligt dat tegen besluit
tot vaststelling van een (gewijzigde) regionale contracteerruimte geen bezwaar kan
worden ingesteld maar alleen rechtstreeks beroep bij het College van Beroep voor het
bedrijfsleven (CBb). Het rechtstreekse beroep wordt voorgesteld in verband met de
nauwe samenhang met de landelijke contracteerruimte die de Minister voor LZS vaststelt
en de informerende taak van de NZa daaromtrent op grond van het zesde lid van het
voorgestelde artikel 49e Wmg. De besluitfunctie en informerende taak voor de Minister
voor LZS van de NZa zouden anders door elkaar lopen. De zeeffunctie van de bezwaarprocedure
zou zonder betwisting van de landelijke contracteerruimte weinig betekenis hebben.

Artikel V

De NZa heeft thans in haar beleidsregels in een aantal gevallen voorzien in de mogelijkheid
om aanvullende financiële afspraken te maken door middel van het (sluit)tarief voor
het geheel van prestaties. De verplichte aanwijzing van de Minister voor LZS voor
het vaststellen van beleidsregels voor maatregelen als bedoeld in artikel 50, vijfde
lid, onderdeel b, Wmg, geldt niet voor beleidsregels die de NZa voor 1 januari 2025
heeft vastgesteld. Die beleidsregels blijven ook zonder dat de Minister voor LZS daarvoor
een aanwijzing heeft gegeven, hun geldigheid behouden.

De Minister voor Langdurige Zorg en Sport, C. Helder