Brief regering : Verzekerdenmonitor 2020

Nr. 24 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR MEDISCHE ZORG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 15 oktober 2020

Hierbij bied ik u, mede namens de Staatssecretaris van VWS, de VWS-Verzekerdenmonitor
2020 aan1. Deze monitor biedt een samenhangend beeld van de ontwikkeling van zowel de nationale-
als de internationale aspecten van de Zorgverzekeringswet in 2019 en geeft de stand
van zaken weer per 31 december 2019. Met betrekking tot de nationale aspecten is met
name aandacht besteed aan de werking van regelingen die gericht zijn op specifieke
doelgroepen: wanbetalers, onverzekerde personen, onverzekerbare vreemdelingen en gemoedsbezwaarden.
Bij de internationale aspecten is aandacht besteed aan de zorgkosten die in het buitenland
worden gemaakt door verdragsgerechtigden en Zvw-verzekerden en aan de inning van de
bijdrage van verdragsgerechtigden.

De belangrijkste ontwikkelingen zijn:

1. Het aantal wanbetalers blijft dalen en komt op 1 oktober 2020 uit op 190.681. De daling
wordt met name veroorzaakt doordat zorgverzekeraars op grote schaal actief en op maat
betalingsregelingen zijn gaan aanbieden. Dankzij de Wet vereenvoudiging wanbetalersmaatregelen2 betalen verzekerden bij het afspreken van een betalingsregeling (zonder tussenkomst
van schuldhulp) direct weer de nominale premie. Ook wordt er steeds meer ingezet op
vroegsignalering. De verwachting is overigens helaas dat het aantal mensen met (problematische)
schulden, en dus ook het aantal wanbetalers zorgpremie, in 2021 zal gaan toenemen
als gevolg van de economische gevolgen van de Corona-crisis. Om die reden werken Rijk
en gemeenten samen aan versnellingsacties binnen de brede schuldenaanpak, zoals beschreven
in de Kamerbrief «Intensivering armoede- en schuldenaanpak»3 van de Staatssecretaris van SZW (28 september 2020). Specifiek gericht op wanbetalers
wordt ingezet op het opschalen van de uitstroomregeling bijstandsgerechtigden en het
ontwikkelen en delen (door Zorgverzekeringslijn) van effectieve aanpakken gericht
op doelgroepen op de lijst wanbetalers.

2. De zorgkosten voor onverzekerbare vreemdelingen zijn gestegen van circa € 33 miljoen
in 2018 naar € 43 miljoen in 2019. Dit is echter het gevolg van de verwerking van
circa 5 mln aan declaraties in 2019 die tot 2018 behoren. Dit verklaart tevens de
afname in 2018. Dit in ogenschouw nemend komen de zorglasten in 2019 neer op circa
38 mln, hetgeen een stabiel beeld toont in de kostenstijging door de jaren heen.

3. De zorgkosten «Subsidieregeling medisch noodzakelijke zorg aan onverzekerden» zijn
gestegen van € 4 miljoen in 2018 naar € 18 miljoen in 2019. Het vervallen van de verzekeringsplicht,
alsmede de grotere bekendheid van de subsidiemogelijkheid voor de groep niet-verzekeringsplichtigen,
heeft ertoe bijgedragen dat zorgverleners meer gebruik zijn gaan maken van de regeling.

Naar aanleiding van vragen van het lid Gijs van Dijk (PvdA)4 aan de Staatssecretaris van SZW over het kwijtschelden van schulden in Arnhem (ingezonden
5 juni 2020), heb ik toegezegd na te gaan hoeveel gemeenten gebruikmaken van de uitstroomregeling
bijstandsgerechtigden. Hieronder zijn de uitkomsten van mijn uitvraag opgenomen.

• Zorgverzekeraars laten een wisselend beeld zien. Een aantal zorgverzekeraars heeft
op dit moment geen afspraken lopen. Enkele zorgverzekeraars hebben met 5 oplopend
tot 30 gemeenten afspraken gemaakt. Het aantal actieve deelnemers loopt op van circa
50 tot circa 750.

• Een zorgverzekeraar laat weten dat de afspraken over de betalingen van de opkomende
premie soms een belemmerende factor is. Enkele zorgverzekeraars vragen in ruil voor
een gunstige betalingsregeling van 36 maanden € 35,– per maand tegen finale kwijting
(gemiddeld tussen de € 2.000,– en € 3.000,– wordt kwijtgescholden) dat de gemeente
de zorgpremie inhoudt op de bijstandsuitkering om nieuwe betalingsachterstanden te
voorkomen. Dit brengt voor gemeenten extra administratieve lasten mee. Om die reden
wordt er gekeken naar efficiëntere manieren voor het inhouden en doorbetalen van zorgpremie.

• In veel lokale gesprekken tussen zorgverzekeraars en gemeenten wordt ook gekeken naar
nieuwe instrumenten, zoals vroegsignalering en saneringskrediet. Bij de inzet van
saneringskrediet is de schuldenaar in één keer van al zijn schuldeisers af en heeft
hij nog maar één schuldeiser, de kredietbank.

• Zorgverzekeraars en gemeenten werken samen met bureau BS&F aan het opschalen van de
uitstroomregeling voor bijstandsgerechtigden. In enkele gemeenten wordt ook geëxperimenteerd
met een koppeling van de uitstroomregeling aan leefstijl interventies, zoals stoppen
met roken.

De Minister voor Medische Zorg, T. van Ark