Brief regering : Kapitaalinleg voor de International Bank for Reconstruction and Development (IBRD) Oekraïne

Nr. 311
BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 30 september 2025

Met deze brief informeer ik uw Kamer over het voornemen van het kabinet om de nog
openstaande kapitaalinleg voor de International Bank for Reconstruction and Development (IBRD) namens Oekraïne te voldoen.

De IBRD is een van de vijf onderdelen van de Wereldbankgroep en verstrekt leningen
aan middeninkomenslanden en kredietwaardige lage-inkomenslanden. De Wereldbank is
de grootste multilaterale ontwikkelingsbank ter wereld en ondersteunt meer dan 180
landen met leningen, garanties, beleidsadvies en technische assistentie. Afgelopen
jaar (juli 2024 t/m juni 2025) bedroegen de nieuwe toezeggingen van de Wereldbank
ruim 117 miljard dollar.

Nederland is de vaste vertegenwoordiger van een kiesgroep van 13 landen bij de Wereldbank1. Een van de landen in deze kiesgroep is Oekraïne. Vanwege de Russische agressie-oorlog
in Oekraïne en de gevolgen hiervan voor de Oekraïense economie en overheidsfinanciën,
is Oekraïne tot op heden niet in staat geweest de totale kapitaalinleg van de in 2018
afgesproken kapitaalverhoging te voldoen. Er resteert nog een openstaande kapitaalinleg
van USD 30 miljoen. Als een aandeelhouder niet tijdig zijn kapitaalinleg betaalt,
vallen de aandelen die aan deze kapitaalinleg gekoppeld zijn vrij. Dit betekent dat
het aandeel van de Nederlandse kiesgroep bij de IBRD daalt, indien de Oekraïense aandelen
vrij komen te vallen. Het zou ongewenst zijn als de in 2018 afgesproken kapitaalverhoging
niet gerealiseerd zou worden. De Nederlandse kiesgroep heeft hierin een verantwoordelijkheid.
Bovendien zou een lagere bijdrage vanuit de kiesgroep ten koste gaan van het stemgewicht
van de kiesgroep bij de Wereldbank.

De Wereldbank is een belangrijke partner van Nederland bij het bieden van wederopbouwsteun
aan Oekraïne. Zo publiceert de Bank de Rapid Damage and Needs Assessment (RDNA), waarmee de wederopbouwnoden en – kosten inzichtelijk worden gemaakt. Verder
heeft de Bank tussen februari 2022 en december 2024 ongeveer USD 77 miljard aan financiële
steun voor Oekraïne gemobiliseerd.

Vanwege de uitzonderlijke situatie als gevolg van de oorlog heeft Nederland, als grootste
land van de Nederlandse kiesgroep bij de Wereldbank besloten de kapitaalinleg voor
de Oekraïense aandelen namens Oekraïne te bekostigen. De aandelen blijven daarmee
beschikbaar voor Oekraïne en de Nederlandse kiesgroep behoudt daarmee het huidige
stemgewicht. Hiermee blijft de sterke positie van de Nederlandse kiesgroep bij de
Wereldbank behouden. De middelen voor deze kapitaalinleg worden gedekt binnen de begroting
van het Ministerie van Financiën.

Invulling artikel 3.1 van de Comptabiliteitswet (CW3.1)

Op grond van de werkwijze met betrekking tot artikel 3.1 van de Comptabiliteitswet2 is het met ingang van 1 november 2021 verplicht om beleidsvoorstellen met budgettair
beslag (en/of vergelijkbare financiële gevolgen voor maatschappelijke sectoren) van
meer dan 20 miljoen euro per jaar in een kader toe te lichten. Voor de Kapitaalinleg
IBRD Oekraïne ziet dit kader er als volgt uit:

Beleidskeuzes uitgelegd

Onderbouwing doeltreffendheid, doelmatigheid en evaluatie (CW 3.1)

Doel(en)

De IBRD is de tak van de Wereldbankgroep die leningen verstrekt aan middeninkomenslanden
en kredietwaardige lage-inkomenslanden. IBRD functioneert als een coöperatieve bank,
waarvan lidstaten aandeelhouder zijn. Op basis van ingelegd aandeelkapitaal en garanties
verstrekt door aandeelhouders, kan de IBRD financiering aantrekken op de kapitaalmarkt
en deze financiering als leningen verstrekken aan klantlanden. Hiermee is de Wereldbank
voor Nederland een strategische partner om stabiliteit, handel en welvaart in de wereld
te bevorderen.

De aandeelhouders van de Wereldbank hebben tijdens de Voorjaarsvergadering van de
Wereldbank op 19–21 april 2018 een politiek besluit genomen over een kapitaalverhoging
voor de IBRD, om zo de financiële capaciteit van de Wereldbank te vergroten. Deze
kapitaalinleg leidt voor Oekraïne tot een verhoging van de kapitaalinleg van USD 38
miljoen.

Vanwege de Russische agressie-oorlog in Oekraïne en de gevolgen hiervan voor de Oekraïense
economie en overheidsfinanciën, heeft Oekraïne tot op heden de kapitaalinleg voor
de IBRD nog niet volledig kunnen voldoen. Er resteert nog een kapitaalinleg van USD
30 miljoen. Als een aandeelhouder niet tijdig zijn kapitaalinleg betaalt, vallen de
aandelen die aan deze kapitaalinleg gekoppeld zijn vrij.

Oekraïne is lid van de Nederlandse kiesgroep bij de Wereldbank. De Nederlandse kiesgroep
is qua aandeel de zesde grootste kiesgroep binnen de Wereldbank. Indien de Oekraïense
aandelen vrij komen te vallen, daalt het aandeel van de Nederlandse kiesgroep bij
de IBRD van 4,07% naar 4,01%.1 Dit leidt tot minder invloed bij de Wereldbank.

De Wereldbank is een belangrijke partner bij het bieden van wederopbouwsteun aan Oekraïne.
Zo publiceert de Bank de Rapid Damage and Needs Assessment (RDNA), waarmee de wederopbouwnoden en – kosten inzichtelijk worden gemaakt. Verder
heeft de Bank tussen februari 2022 en december 2024 ongeveer USD 77 miljard aan financiële
steun voor Oekraïne gemobiliseerd.

Als voorzitter van de Nederlandse kiesgroep bij de Wereldbank heeft Nederland besloten
de kapitaalinleg voor de Oekraïense aandelen namens Oekraïne te bekostigen. De aandelen
blijven daarmee beschikbaar voor Oekraïne. Hiermee blijft de sterke positie van de
Nederlandse kiesgroep bij de Wereldbank behouden.

Beleidsinstrument(en)

Nederland verricht namens Oekraïne een betaling aan de IBRD, waarmee de kapitaalinleg
voor Oekraïne volledig wordt voldaan en de aandelen behouden blijven.

Financiële gevolgen voor het Rijk

Dit betreft een betaling aan IBRD van USD 30 miljoen vanuit de begroting van het Ministerie
van Financiën.

Financiële gevolgen voor maatschappelijke sectoren

Dit voorstel heeft geen financiële gevolgen voor maatschappelijke sectoren.

Nagestreefde doeltreffendheid

Deze kapitaalinleg stelt Nederland op twee manieren in staat om zijn beleidsdoelen
te halen. Ter eerste draagt deze kapitaalinleg bij aan de financiële slagkracht van
de IBRD. Dit stelt de IBRD in staat meer leningen te verstrekken aan middeninkomenslanden
en kredietwaardige lage-inkomenslanden. Deze leningen dragen bij aan de economische
groei en ontwikkeling van deze landen.

Ten tweede draagt deze kapitaalinleg bij aan het behoud van de sterke positie van
de Nederlandse kiesgroep bij de Wereldbank. Dit stelt de Nederlandse kiesgroep in
staat zich binnen de Wereldbank effectief in te zetten voor de Nederlandse beleidsprioriteiten,
zoals de steun aan Oekraïne

Nagestreefde doelmatigheid

Een kapitaalinleg via de IBRD is de meest efficiënte manier om de invloed van de Nederlandse
kiesgroep te behouden. Er is geen alternatieve vorm van steun om het stemgewicht van
de kiesgroep behouden.

Evaluatieparagraaf

IBRD rapporteert jaarlijks via het jaarverslag over over de financiele – en operationele
resultaten. Ook wordt de Raad van Bewind jaarlijks geinformeerd over de stand van
zaken van de midden- en lange termijn prioriteiten, financiele capaciteit en operationele
ontwikkelingen. Daarnaast wordt aan de Raad van Bewind ten minste elk halfjaar gerapporteerd
over de gemaakte afspraken bij de kapitaalverhoging, zoals beleidshervormingen.

De Onafhankelijke Evaluatiegroep (IEG) van de Wereldbank voert regelmatig evaluaties
uit van gevoerd beleid. Evaluaties van specifiek de kapitaaltoereikendheid vinden
eens per vijf jaar plaats. De resultaten hiervan wordt besproken in de Raad van Bewindvoerders.

Daarnaast vindt elk kwartaal de Quarterly Business & Risk Review plaats in de auditcommissie,
waar Nederland aan kan deelnemen. Hierin wordt uiteengezet welke middelen de IBRD
heeft gealloceerd aan verschillende kostenposten. Ook wordt elke investering door
de bank in de Raad van Bewindvoerders besproken, waardoor Nederland constant toeziet
op doelmatige besteding van de middelen van de IBRD.

X Noot

1

Ervan uitgaande dat alle andere openstaande bedragen door andere landen tijdig worden
betaald.

De Minister van Financiën,
E. Heinen