Brief regering : Voorbeeld indeling volgens CW 3.1 op subartikelniveau in verantwoording over de BHO-begroting

Nr. 285
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 september 2025

In mijn verbeterde verantwoordingssystematiek, waarover ik uw Kamer op 23 mei j.l.
(Kamerstuk 31 865-282)1 informeerde, werd een centrale rol toegekend aan de indeling van de CW3.1 formulieren
als basis voor de jaarlijkse verantwoording in het jaarverslag. Artikel 3.1 van de
Comptabiliteitswet 2016 schrijft voor welke elementen een toelichting op een nieuw
beleidsvoorstel moet bevatten. Dit wetsartikel is geoperationaliseerd in de CW3.1-formulieren,
zoals ook zijn verstuurd naar aanleiding van de beleidsbrieven Buitenlandse Handel
en Ontwikkelingshulp.2

Zoals toegezegd in het Schriftelijk Overleg over het Jaarverslag 2024 in juni (Kamerstuk
36 740-XVII-1) en op verzoek van uw rapporteurs Ram (PVV) en Hirsch (GroenLinks-PvdA), doe ik u
in bijlage I een voorbeeld toekomen van hoe op beleidsartikelniveau in het BHO-Jaarverslag
over 2026 de indeling van de CW 3.1 formulieren een plek zal krijgen. Voor een uitwerking
op sub-artikelniveau is het gezien de grote veranderingen in het beleid nog te vroeg.
De meeste onderdelen hiervan worden in het lopende boekjaar vastgesteld.

De verantwoording in het op de begroting 2026 volgende jaarverslag zal de nieuwe beleidslogica
volgen, gebaseerd op de indeling van de CW3.1 formulieren en de beleidsparagraaf van
de begroting.3 De verantwoording is sterker verbonden met de beleidsdoelen en van daaruit aan de
begrotingsartikelen zoals uitgewerkt op sub-artikelniveau. Ook zal aandacht worden
besteed aan geleerde lessen uit vorige evaluaties en hoe die zijn meegenomen in het
beleid, instrumenten of uitvoering in het afgelopen jaar.

De Staatssecretaris van Buitenlandse Zaken,
A. de Vries

BIJLAGE I: VOORBEELD VAN HOE DE INDELING VOLGENS CW3.1 FORMULIER WORDT GEVOLGD IN
DE VERANTWOORDING OVER DE BEGROTING BUITENLANDSE HANDEL EN ONTWIKKELINGSHULP

De indeling van CW3.1 formulieren zoals gepresenteerd bij de beleidsnota4 en beleidsbrief voor humanitaire hulp5 dat centraal onderdeel is van het evaluatiestelsel6 is als volgt:

A. Doelen. Welke doelen worden/zijn nagestreefd in termen van beoogde prestaties en effecten?

B. Beleidsinstrumenten. Welke instrumenten worden/zijn ingezet om deze doelen te realiseren?

C. Financiële gevolgen. Welke financiële gevolgen heeft/had «het voorstel» voor de Rijksbegroting?

D. Nagestreefde doeltreffendheid. Op welke wijze en in welke mate wordt verwacht dat/heeft het beleidsinstrumentarium
gaat bijdragen/bijgedragen aan de beoogde prestaties en effecten? Welke aannames,
risico’s en beleidstheorie liggen hieraan ten grondslag?

E. Nagestreefde doelmatigheid. Waarom is/was het voorgestelde instrumentarium een efficiënte manier om de beoogde
prestaties en effecten te bereiken?

F. Evaluatieparagraaf. Hoe wordt «het voorstel» gemonitord en geëvalueerd?

Het Ministerie van Financiën7 (FIN) heeft in haar voorschriften voor de rijksbegroting en verantwoording een structuur
opgesteld. Die is in tabel 1 weergegeven. Daarin is aangegeven onder welke onderdelen
aan bovenstaande elementen van de CW3.1 formulieren aandacht zal worden gegeven in
de verantwoording. In de laatste kolom is een korte toelichting gegeven op de link.

Het gebruik van indicatoren als instrument voor het meten van voortgang op resultaten
wordt gecontinueerd. Resultatendata zullen worden gebruikt ter onderbouwing van de
narratieve verantwoording en blijven daarmee als zodanig onderdeel van de toelichting
per sub-artikel. De sub-artikelen in de verantwoording zullen de indeling uit de begroting
2026 volgen waarbij er zorg zal worden gedragen voor coherentie tussen thema’s en
belangen zoals aangegeven in de beleidsagenda.

Tabel 1 Indeling jaarverslag en verantwoordingssystematiek op basis van CW3.1

Titel in het jaarverslag

Titel in CW3.1 formulier

Toelichting op link met CW3.1 formulier

A.

Algemeen

1.

Gerealiseerde uitgaven en ontvangsten

2.

Aanbieding van het jaarverslag en verzoek tot dechargeverlening

3.

Leeswijzer

B.

Beleidsverslag

4.

Beleidsprioriteiten

Realisatie periodieke rapportages / beleidsdoorlichtingen (SEA)

Hier wordt in lijn met het model vanuit FIN een overzicht gegeven van de geplande
en uitgevoerde periodieke rapportages en beleidsdoorlichtingen en afwijkingen op die
planning worden toegelicht.

Overzicht van risicoregelingen

Openbaarheidsparagraaf

Onderuitputting

5.

Beleidsartikelen

Algemene doelstelling beleidsartikel

CW3.1 A: Doelen

Doelstelling uit CW3.1 formulier wordt overgenomen

Rol en verantwoordelijkheid

CW3.1 B: Beleidsinstrumenten zoals verwoord in de begroting en reflecties op verschuivingen
in rollen en verantwoordelijkheden als die zich hebben voorgedaan.

Voorschriften FIN:
«Als er indicatoren en kengetallen zijn opgenomen in de begroting wordt hier de meest
recent gemeten waarde aan toegevoegd, waarbij de bron wordt aangegeven waarop dit
gegeven gebaseerd is.»

In deze paragraaf worden doorgaans vier rollen onderscheiden: Financieren, Stimuleren, Regisseren, Uitvoeren.

Voor elke rol zal aandacht zijn voor resultaat, en in het bijzonder onder de financieringsrol.
Daarbij zal reflectie op de voortgang direct ondersteund worden door indicatoren waar
relevant op te nemen in de hoofdtekst in plaats van apart in een bijlage (zoals in
vorige jaarverslagen).

Beleidsconclusies

CW3.1 D: Nagestreefde doeltreffendheid

CW3.1 E: Nagestreefde doelmatigheid

Voorschriften FIN:
«Als resultaten afwijken van streefwaarde en/of doelstelling wordt in dit onderdeel
kort toegelicht waarom deze resultaten afwijken.»

CW3.1 F: Evaluatieparagraaf

In het bijzonder zal daarbij worden ingegaan op de keuzes van de instrumenten en hun
doeltreffendheid en doelmatigheid gezien de onder B gerapporteerde voortgang kengetallen
en/of indicatoren en/of ontwikkelingen in de context.

Hier wordt gereflecteerd op de wijze waarop in het afgelopen jaar opvolging is gegeven
aan conclusies en aanbevelingen uit gedane studies en evaluaties in voorgaande jaren
of afgelopen jaar indien van toepassing (met verwijzing naar de Regeling Periodieke
Evaluatie zoals opgenomen in hoofdstuk 4)

Budgettaire gevolgen van beleid

CW3.1 C1: Reflectie op financiële gevolgen voor het Rijk (bij afwijkingen ten opzichte van
de begroting)

Bij grote afwijking in realisatie ten opzichte van begroting

Toelichting op de financiële instrumenten

CW3.1 C2: Reflectie op eventuele financiële gevolgen voor maatschappelijke sectoren in het
afgelopen jaar

Dit betreft gevolgen zowel in Nederland als in de partnerlanden.

6.

Niet-beleidsartikelen

7.

Bedrijfsvoeringsparagraaf

C.

Jaarrekening

D.

Bijlagen