Brief regering : Nederlandse inzet tijdens de Ukraine Recovery Conference in Rome

Nr. 209 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 juli 2025

De oorlog en voortgaande Russische aanvallen op onder meer de energie-infrastructuur,
watervoorziening en graanopslag, maar ook huizen en appartementen stellen al 3,5 jaar
het uithoudingsvermogen van de Oekraïense samenleving en de economie op de proef.
Waar de militaire steun ervoor zorgt dat Oekraïne zich aan de frontlinie kan weren
tegen de Russische agressor, zorgt niet-militaire steun ervoor dat Oekraïne ook achter
het front economisch en maatschappelijk overheid blijft en daarmee ook deze oorlog
kan volhouden. Positief in deze context is dat Oekraïne – met hulp van het IMF, de
Wereldbank, de EU en andere donoren – er vooralsnog in is geslaagd om de macro-economische
stabiliteit te bewaren. Na een val van het BNP/BNI met 30% in 2022, heeft de Oekraïense
economie de laatste twee jaar weer een bescheiden groei doorgemaakt. Tegelijk nemen
de kosten van wederopbouw verder toe: in de Rapid Damage and Needs Assessment (RDNA4) van de Wereldbank, VN en de Europese Commissie worden deze geraamd op USD
524 mld. voor de komende tien jaar. De urgente herstelbehoeften voor 2025 worden geschat
op USD 17,3 mld. Door de toenemende frequentie en intensiteit van de luchtaanvallen
op Oekraïense steden en dorpen in het gehele land neemt het aantal burgerslachtoffers
sterk toe, alsook de materiele schade.

In het licht van bovenstaande en ook het feit dat Nederland Oekraïne politiek, militair,
financieel en moreel actief en onverminderd blijven steunen, hebben de Minister-President
en ik deelgenomen aan de vierde editie van de Ukraine Recovery Conference (URC), die op 10 en 11 juli plaatsvond in Rome. Deze URC is het vervolg op voorgaande
conferenties in Lugano (2022), Londen (2023) en Berlijn (2024). Deze jaarlijkse bijeenkomst
heeft tot doel internationale steun voor herstel en wederopbouw van Oekraïne te mobiliseren.
Staatshoofden, regeringsleiders en Ministers vanuit alle partnerlanden spraken tijdens
deze top, gezamenlijk met vertegenwoordigers van de Oekraïense regering, het maatschappelijk
middenveld, het bedrijfsleven en andere belanghebbenden uit Oekraïne over wat het
land nodig heeft op niet-militair vlak om zich staande te kunnen houden en de weerbaarheid
te vergroten. De conferentie werd geopend door de Italiaanse premier Meloni, de Oekraïense
president Zelensky en de voorzitter van de Europese Commissie, Von der Leyen.

Ukraine Recovery Conference

Tijdens de conferentie hebben de Minister-President en ik de onverminderde Nederlandse
steun aan Oekraïne bevestigd. Militaire en niet-militaire steun zijn onlosmakelijk
met elkaar verbonden. Zonder financiële en economische steun kan Oekraïne de strijd
niet volhouden. Tegelijkertijd is het van belang de druk op Rusland te blijven vergroten
om serieus te gaan onderhandelen. Tijdens de conferentie is gesproken over de brede
herstel- en wederopbouwagenda van Oekraïne, met daarbij ook aandacht voor het vergroten
van de rol van het bedrijfsleven, het stimuleren van private investeringen, het versterken
van de (lokale) overheid, hervormingen, uitdagingen op de arbeidsmarkt en sociale
vraagstukken (zoals de re-integratie van veteranen, ontheemden en terugkeerders).

Het belang van deze wederopbouwagenda, als ook de voortzetting van internationale
steun vanuit alle partners, kwam ook aan bod in de gesprekken die de Minister-President
heeft gevoerd met onder meer president Zelensky en de Amerikaanse Speciaal Gezant
voor Oekraïne Kellogg, en de gesprekken die ik heb gevoerd met vicepremier en Minister
van Economische Zaken Yulia Svyrydenko, vertegenwoordigers van de Wereldbank en de
EBRD, en anderen.

Ook nam ik gezamenlijk met collega’s uit een groot aantal partnerlanden deel aan het
jaarlijkse ministeriële overleg van het Ukraine Donor Platform (UDP), het coördinatieplatform
voor de Oekraïense financiële en herstel- en wederopbouwnoden. Dit overleg volgde
op een Steering Committee van het UDP waar de Nederlandse Speciaal Gezant voor Oekraïne
aan deelnam. Hier is onder meer gesproken over de Oekraïense financiële situatie,
hervormingen, het mobiliseren van de private sector en de energienoden.

In het gesprek met de Minister-President ging president Zelensky in op de sterk toegenomen
Russische luchtaanvallen op Oekraïense steden, dorpen en strategische doelen met grote
aantallen Shahed-drones. Oekraïne heeft dringend behoefte aan luchtafweer en president
Zelensky deed een beroep op internationale partners voor financiering van de productie
en vernieuwing hiervan. President Zelensky bedankte Nederland voor de verleende militaire
en niet-militaire steun en de organisatie van een succesvol verlopen NAVO-top in Den
Haag en was positief over de door President Trump toegezegde steun voor defensieve
wapens.

Met vicepremier Svyrydenko besprak ik mogelijkheden voor verdere economische samenwerking.
Svyrydenko benadrukte het belang van het aanjagen van private investeringen en het
mobiliseren van privaat kapitaal ten behoeve van de wederopbouw en de noodzaak van
economische hervormingen om het ondernemingsklimaat te verbeteren. We spraken tevens
over de Oekraïense uittreding uit het Verdrag van Ottawa, dat de productie en het
gebruik van anti-persoonsmijnen verbiedt. Ik heb in lijn met motie Dobbe1 onderstreept dat Nederland dit verdrag en de naleving ervan blijft steunen, en dat
NL alle partijen aanmoedigt om in dit verdrag te blijven. Ik heb aangegeven deze stap
te betreuren, maar tegelijkertijd ook te kunnen begrijpen gelet op de voortgaande
Russische agressie aan het oostfront. Ik gaf aan dat Nederland Oekraïne zal blijven
steunen in de enorme opgave op het gebied van civiele ontmijning. De ontmijning van
woon- en agrarische gebieden is een belangrijke randvoorwaarde voor herstel en wederopbouw.

Graag informeer ik u daarnaast over de niet-militaire steun die Nederland in Rome
heeft aangekondigd:

Steunpakket – middelen 2025

Het is, zoals bekend, het beleid van het demissionaire kabinet om de steun aan Oekraïne
onverminderd voort te zetten, met inbegrip van de steun voor de herstel- en wederopbouw-opgave
van het land. Op 2 september 2024 informeerde het kabinet uw Kamer over de allocatie
van niet-militaire steun aan Oekraïne in 20252 voor een bedrag van EUR 200 mln. Dit steunpakket maakt deel uit van het voor dit
jaar vrijgemaakte bedrag van EUR 252 mln. uit algemene middelen. In vervolg hierop
informeer ik uw Kamer nu over de allocatie van de resterende EUR 52 mln., die is gepresenteerd
tijdens de URC. Deze is opgebouwd uit de volgende bijdragen:

– EUR 20 mln. voor herstel van energie-infrastructuur d.m.v. in-kind steun via de RVO. Voor het leveren van deze steun zal worden samengewerkt met Nederlandse
bedrijven en instellingen.3

– EUR 17 mln. voor herstel van drinkwatervoorzieningen, via de continuering van een
programma uitgevoerd door VEI, het consortium van Nederlandse drinkwaterbedrijven;

– EUR 15 mln. via de EBRD, waarvan EUR 10 mln voor het stimuleren van private investeringen
in groene elektriciteitsvoorziening middels een zgn. Minimum Price Guarantee Fund/Power Purchasing Agreement en 5 mln algemene energiesteun ter voorbereiding op de komende winter;

Steunpakket – middelen 2026

Tijdens de Voorjaarsbesluitvorming van 2025 is voor niet-militaire steun in 2026 wederom
een bedrag van EUR 252 mln. beschikbaar gesteld, waarmee het kabinet op niet-militair
vlak invulling geeft aan actieve en onverminderde steun aan Oekraïne. Deze steun zal
voornamelijk gericht blijven op herstel en wederopbouw (herstel van energie-infrastructuur,
woningen en ziekenhuizen), verlichting van de humanitaire en psychosociale noden,
civiele ontmijning en ondersteuning van de private sector.

Derde ronde Ukraine Partnership Facility (UPF3)

Tijdens de URC heb ik een Memorandum of Cooperation (MoC) over het Ukraine Partnership Facility (UPF) ondertekend met de Oekraïense vicepremier
Svyrydenko. Uit de middelen voor 2026 zal een nieuwe, derde ronde van dit instrument
worden gefinancierd met een omvang van EUR 30 mln.

De hulpopgave van Oekraïne is te groot om enkel vanuit de publieke sector te dragen.
Naast stimulering van de Oekraïense private sector, zijn ook kennis en kunde, alsmede
investeringen uit het buitenland nodig. Zakendoen in Oekraïne is vanwege de oorlog
niet zonder risico’s. Het UPF is een belangrijk instrument om zakendoen voor NL bedrijven
in Oekraïne te vergemakkelijken. Via dit programma, dat wordt beheerd door de RVO,
worden Nederlandse bedrijven en maatschappelijke organisaties ondersteund bij het
opzetten van projecten die ten goede komen aan herstel en wederopbouw binnen de sectoren
agrofood, circulaire bouw, duurzame energie, gezondheidszorg en water. De eerste twee
rondes van dit instrument t.w.v. resp. EUR 25 mln. en EUR 32.5 mln. zijn succesvol
verlopen en hebben tot nu toe geleid tot 17 projecten. Via een nieuwe bijdrage van
EUR 30 mln. wordt in 2026 vervolg gegeven aan deze steun.

Naast voortzetting van steun aan het bedrijfsleven via UPF zet het kabinet ook de
export kredietverzekering voor Oekraïne voort en blijft Invest International publieke
en private investeringen ondersteunen. Recent is het mandaat van de Oekraïne-faciliteit
van de export kredietverzekering verruimd; naast ondersteuning van transacties voor
herstel en wederopbouw kunnen voortaan ook de betalingsrisico’s van defensietransacties
verzekerd worden. Ook wordt het maximale dekkingspercentage op commerciële risico’s
voor transacties onder deze faciliteit verhoogd van 95% naar 98%.4

Deze invulling van de beschikbaar gestelde middelen tijdens de Voorjaarsnota 2025
leidt tot budgettaire verschuivingen in 2025 en 2026 die in de suppletoire begroting
september en in de begroting van BHO worden verwerkt. De Kamer zal, na de zomer en
begin volgend jaar worden geïnformeerd over de verdere invulling van niet-militaire
steun voor Oekraïne in 2026.

Cyberweerbaarheid:

Tijdens de URC is ook aandacht uitgegaan naar het thema cyberweerbaarheid. Het kabinet
heeft, als onderdeel van de in de Voorjaarsnota vrijgemaakte EUR 3.5 miljard euro
aan steun voor Oekraïne, 20 miljoen euro beschikbaar gesteld voor het versterken van
de cyberweerbaarheid van Oekraïne.5

Cultureel erfgoed:

Het cultureel erfgoed van Oekraïne is door de oorlog zwaar getroffen. Nederland zet
zich sinds 2023 in voor het beschermen, conserveren en rehabiliteren van dit voor
de Oekraïense identiteit zo belangrijke erfgoed. Uit de middelen voor 2026 zal steun
worden gegeven aan twee Oekraïense instellingen die zich hiervoor inzetten: de National
Academy of Fine Art and Architecture in Kyiv en de Polytechnical University in Lviv,
voor in totaal EUR 1 miljoen. Daarnaast is Nederland bereid EUR 1 miljoen bij te dragen
aan het Ukraine Heritage Fund, dat is gericht is op het beschermen, conserveren en
restaureren van het cultureel erfgoed van Oekraïne. Voorts is Nederland lid geworden
van de op de Ukraine Recovery Conference in Rome aangekondigde Ukraine Resilience
Alliance, die zich inzet voor de weerbaarheid van de gehele culturele sector in Oekraïne

Aanvullende niet-militaire steun aan Oekraïne

Steun via de EBRD

Nederland heeft een aanzienlijk deel van haar niet-militaire steun sinds de Russische
invasie in februari 2022 via de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBRD)
gekanaliseerd. De EBRD heeft een lange werkrelatie met en in Oekraïne en beschikt
over relevante expertise inzake private sector ontwikkeling en de opbouw van een duurzame
economie. De EBRD speelt een belangrijke rol op het terrein van energie, herstel van
transportinfrastructuur en voedselzekerheid.

Een deel van de Nederlandse steun via de EBRD is ingezet als garantie: deze garantiebijdrages
zijn revolverend, wat inhoudt dat de middelen na de afgesproken einddatum opnieuw
ingezet kunnen worden als bijdrage voor de wederopbouw van Oekraïne. Zo is een Nederlandse
bijdrage van EUR 21.4 miljoen onlangs via deze weg opnieuw beschikbaar gekomen. Deze
middelen zullen als volgt worden besteed:

• EUR 9,5 miljoen voor de aanschaf van gasturbines in samenwerking met energiebedrijven
in Oekraïne. Gezien de toenemende noden op het gebied van energie is Nederland door
de Bank gevraagd hieraan bij te dragen;

• Een aanvullende bijdrage van EUR 2 miljoen aan het Minimum Price Guarantee Fund/Power Purchasing Agreement – bovenop de hierboven genoemde EUR 10 miljoen (totale bijdrage: EUR 12 miljoen).
De EBRD heeft dit innovatieve fonds in samenwerking met de Europese Commissie opgericht
met als hoofddoel het mitigeren van financiële risico’s van private investeringen
in duurzame energie.

• EUR 8 miljoen bijdrage aan de EBRD Ukraine First Faciliteit onder het Framework for Project Preparation (FPP). Het Ukraine First fonds is een multi-donorfonds, dat door de EBRD wordt beheerd. Dit fonds zal de wederopbouw
en hervormingen van Oekraïne ondersteunen door investeringsprojecten voor te bereiden
die door de Oekraïense regering als prioriteit worden beschouwd. De middelen uit dit
fonds zullen voornamelijk worden gebruikt ter ondersteuning van projectvoorbereiding
in verschillende sectoren en zal bijvoorbeeld technische assistentie en haalbaarheidsstudies
financieren, onder meer op het gebied van energie en transport. Nederland zal binnen
dit fonds deel uitmaken van de Assembly of Contributors, waardoor het al in een vroeg stadium betroken zal zijn bij financieringsvoorstellen
onder deze faciliteit;

• Het resterende bedrag van EUR 1.9 miljoen wordt besteed aan de realisatie en ingebruikname
van een revalidatiecentrum in Dnipro. De bijdrage zal «Superhumans» ondersteunen,
een toonaangevende, Oekraïense liefdadigheidsinstelling die uitgebreide medische en
revalidatiezorg biedt aan door oorlog getroffen militairen en burgers.

Bijdrage kinderziekenhuis Lviv

Middels een bijdrage van EUR 4 mln. vanuit de BHO-begroting zal Nederland de nieuwbouw
van een vleugel van het Kinderziekenhuis in Lviv, in samenwerking met het Prinses
Máxima Centrum voor kinderoncologie in Utrecht, ondersteunen.

Zijne Majesteit de Koning heeft tijdens de NAVO-top deze bijdrage genoemd in zijn
gesprek met President Zelensky. Tijdens de URC is deze bijdrage bevestigd.

De Minister van Buitenlandse Zaken,
C.C.J. Veldkamp