Brief regering : Adviesrapport TNO 'Een nieuw samenwerkingsmodel voor de Nederlandse Crypto Strategie'

Nr. 1369
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES EN MINISTER
VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 7 juli 2025

Om de nationale veiligheid te borgen, is een stabiele Nederlandse markt voor de ontwikkeling
van cryptografische producten (die ingezet worden voor de versleuteling van Staatsgeheimen)
noodzakelijk. Vanwege de urgentie en de strategische behoefte aan eigen cryptografische
middelen is de Nationale Cryptostrategie (NCS) sinds twee jaar structureel verankerd
in beleid en uitvoering. Met deze brief wordt uw Kamer geïnformeerd over het advies
van TNO over de samenwerking tussen de Nederlandse Staat en bedrijven die cryptografische
producten ontwikkelen. Het adviesrapport van TNO geeft tevens uitvoering aan de moties
van leden Özütok (GroenLinks) en Paternotte (D66) over de NCS en de motie van lid
Six-Dijkstra (NSC) over het borgen van Nederland als autonoom cryptografieproducerend
land.1

Doelstellingen en knelpunten Nationale Cryptostrategie

De NCS heeft als doel de nationale crypto-industrie op lange termijn beschikbaar te
houden als ontwikkel- en leveringspartner van de overheid en zo Nederland als «crypto
producing nation» te behouden. Daarnaast beoogt de NCS bescherming van (hoog) gerubriceerde
informatie met in Nederland ontwikkelde en gecertificeerde middelen, ter waarborging
van strategische autonomie en digitale soevereiniteit.

De continuïteit van door het Rijk gegunde opdrachten is, onder de huidige werkwijze,
moeilijk te waarborgen. Hierdoor hebben cryptobedrijven moeite om personeel vast te
houden tussen opdrachten, met het risico op verlies van schaars specialistisch ontwikkelvermogen.
Vanwege hun hoogwaardige kennis zijn deze bedrijven bovendien aantrekkelijk voor overnames
door buitenlandse partijen. De vraag naar cryptografische middelen komt vrijwel uitsluitend
van de Rijksoverheid, wat leidt tot een wederzijdse afhankelijkheid binnen een beperkt
marktmechanisme.

Gelet op deze uitdagingen is er momenteel geen solide Nederlandse markt voor cryptografische
ontwikkeling. Dit bemoeilijkt het binden en behouden van crypto-ontwikkelbedrijven
voor Nederland. Daarom wordt gezocht naar een nieuw samenwerkingsmodel dat een structurele
samenwerking tussen het Rijk en deze bedrijven mogelijk maakt, met oog voor de wederzijdse
belangen.

Behoefte aan een nieuw samenwerkingsmodel

Tegen deze achtergrond is TNO gevraagd te adviseren over een nieuw samenwerkingsmodel
dat structurele samenwerking tussen het Rijk en cryptobedrijven mogelijk maakt. Dit
model moet voorzien in langdurige leveringszekerheid van cryptografische middelen
die geschikt zijn voor de bescherming van staatsgeheim gerubriceerde informatie, en
daarmee bijdragen aan de versterking van onze digitale strategische autonomie.

Advies TNO en opvolging

• TNO concludeert dat het model haalbaar is en doet aanbevelingen voor een samenwerkingsvorm
die past bij de verschillende marktpartijen.

• Er is een juridische grondslag voor het voorgestelde model binnen het aanbestedingsrecht.

Met deze Kamerbrief bied ik u het adviesrapport aan. Tegelijkertijd is, als blijk
van onze gezamenlijke intentie om de NCS doelstellingen te realiseren, een intentieverklaring
ondertekend door het Rijk, Defensie, de AIVD en zeven Nederlandse cryptobedrijven.
Samen gaan wij nu aan de slag met de uitwerking van de aanbevelingen. CIO Rijk zal,
in samenwerking met Defensie en de AIVD, een implementatieplan opstellen. Uw Kamer
wordt via de verzamelbrieven Digitalisering geïnformeerd over de voortgang. De urgentie
is hoog en de belangen zijn groot – en deze stap markeert een belangrijk moment in
het veiligstellen van Nederland als autonoom cryptografie producerend land.

De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
E. van Marum

De Minister van Defensie,
R.P. Brekelmans