Brief regering : Uitstelbrief actieprogramma Mentale gezondheid & ggz

Nr. 764
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 4 juli 2025

Op 9 april 2025 heeft mijn ambtsvoorganger Uw Kamer per brief geïnformeerd over het
eerste deel van het actieprogramma Mentale gezondheid & ggz1. Eerder is toegezegd dat Uw Kamer deel twee van het actieprogramma voor de zomer
zou ontvangen. Voor de verdere uitwerking en bespreking met relevante partijen uit
het veld is meer tijd nodig. Daarom stuur ik in september de voortgang op de verschillende
lijnen. Vervolgens stuur ik uiterlijk eind 2025 het volledige actieprogramma Mentale
gezondheid & ggz.

In deze voorliggende brief zal ik kort ingaan op de stand van zaken van:

• Budgetbekostiging HIC/IHT en de adviesaanvraag hiervoor aan de NZa;

• Onderzoek naar systeemtherapie;

• De beroepenlijst;

• Het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) Mentale gezondheid & ggz.

Budgetbekostiging HIC/IHT

Op 24 april 2025 is uw Kamer geïnformeerd2 over de uitkomst van het bestuurlijk overleg cruciale ggz. Daar is ingestemd om budgetbekostiging
met inkoop in representatie voor de volledige High Intensive Care (HIC) en Intensive
Home Treatment (IHT) te verkennen. Ik informeer u kort over de voortgang. Ik heb de
NZa verzocht om mij te adviseren op welke wijze de budgetbekostiging voor de HIC en
IHT kan bijdragen aan het borgen van de beschikbaarheid van deze zorg, en daarmee
verdere verschraling van zorg voor mensen die psychiatrisch uiterst ontregeld zijn
te voorkomen. De NZa levert twee deeladviezen op, naar verwachting voor februari en
juli 2026. Volledigheidshalve verwijs ik voor de aanvraag voor het advies naar de
bijgevoegde brief aan de NZa. Nadat ik van de NZa advies heb ontvangen, informeer
ik uw Kamer uitgebreider over de vervolgstappen.

Tegelijkertijd is een wijziging in de bekostiging en de zorginkoop op zichzelf niet
voldoende om de beschikbaarheid van de HIC- en IHT-zorg te borgen. Ik verwacht dat
(vertegenwoordigers van) aanbieders en zorgverzekeraars zich in het kader van de bestuurlijke
afspraken in het bestuurlijk overleg cruciale ggz maximaal inspannen aan de regionale
tafels en de landelijke tafel in lijn met de gespreksleidraad cruciale ggz3, zodat er in de jaren 2026 en 2027 al merkbare verbeteringen ontstaan voor patiënten
in de cruciale ggz. Ook is de afspraak gemaakt dat in de tussentijd geen cruciaal
ggz-aanbod verdwijnt om financiële redenen4. Partijen hebben ook aanvullende afspraken gemaakt voor de HIC en IHT. Zo gaan de
Nederlandse ggz, NVvP, NIP, V&VN parallel aan de slag met een actieaanpak om het tekort
aan professionals in de acute keten te verminderen. Daarnaast gaat een werkgroep aan
de slag met een uniforme afbakening en normenkader van voorwaarden voor de organisatie
en kwaliteit van de HIC- en IHT-zorg moet voldoen.

Onderzoek naar systeemtherapie

Zoals toegezegd is het verzoek in de motie van het lid Van Dijk5 om onderzoek te doen naar de effectiviteit van systeemtherapie, doorgeleid naar het
Zorginstituut Nederland om hier vanuit de wettelijke taak naar te kijken.6 Ter uitvoering van het verzoek heeft het Zorginstituut Nederland de volgende acties
ondernomen7:

1. Het Zorginstituut Nederland heeft een brede inventarisatie gedaan naar de lopende
en reeds uitgevoerde onderzoeken rondom de effectiviteit van systeemtherapie;

2. Het Zorginstituut Nederland heeft op basis van het advies in de circulaire van Zorgverzekeraars
Nederland uiteengezet in hoeverre systeemtherapie voldoet aan de stand van wetenschap
en praktijk (SWP) en wat dit betekent voor de aanspraak op verzekerde zorg;

3. Het Zorginstituut Nederland heeft contact opgenomen met de Nederlandse Vereniging
voor Relatie- en Gezinstherapie (NVRG) en heeft aangegeven dat zij een verzoek in
kunnen dienen tot beoordeling van de behandeleffectiviteit van systeemtherapie bij
een specifieke indicatie.

Het Zorginstituut Nederland geeft aan dat volgens het rapport van de Nederlandse Vereniging
van Psychotherapie (NVP) en de Nederlandse Vereniging voor Relatie- en gezinstherapie
(NVRG) de effectiviteit van systeemtherapie in een aantal situaties is aangetoond.
Systeemtherapie wordt ook onder voorwaarden door zorgverzekeraars vergoed. Zo wordt
systeemtherapie in de ggz bijvoorbeeld alleen als onderdeel van een ggz-behandeling
ingezet en vergoed. Er moet dan altijd sprake zijn van een psychiatrische stoornis.
Het Zorginstituut Nederland heeft op dit moment zelf geen beoordeling gedaan over
de effectiviteit van systeemtherapie. Het eventueel beoordelen van de kosteneffectiviteit
doet het alleen risicogericht.

De motie van het lid Van Dijk vraagt ook aandacht voor de kosteneffectiviteit op de
langere termijn en de verbinding met preventie. 50% van de kinderen die te maken hebben
met jeugdbescherming heeft ouders die worstelen met mentale kwetsbaarheden (CBS, 2024).
Daarnaast maakt de inventarisatie van het Zorginstituut inzichtelijk dat er aanwijzingen
zijn dat gezinstherapie kostenbesparend is bij kinderen en jongeren met gedragsproblemen,
verslavingsproblemen en delinquentie en bij volwassen personen met schizofrenie/psychose.
Daarom zal ik aanvullend onderzoek uitzetten naar hoe gezinstherapie of systeemtherapie
zou kunnen bijdragen aan het voorkomen of verminderen van de inzet van jeugdzorg of
jeugdbeschermingsmaatregelen. Over de uitkomsten daarvan zal ik uw Kamer in een van
de voortgangsbrieven Jeugd op de hoogte stellen.

Beroepenlijst

De motie van de leden Bevers en Van den Hil met betrekking tot de toegepast psycholoog8 en de moties van leden Bikker, Van den Hil en Joseph met betrekking tot de systeemtherapeut9 verzochten om de Kamer in het voorjaar te informeren over de opname van deze beroepen
op de beroepenlijst. In beide gevallen zijn de stemmingen over deze opname bij het
Vertegenwoordigend orgaan uitgesteld tot een later moment in de zomer. Om die reden
zeg ik toe dat ik de Kamer zal informeren zodra er binnen het Vertegenwoordigend orgaan
is gestemd over de opnames.

IBO Mentale gezondheid & ggz

Zoals u weet, wordt in het Interdepartementaal Beleidsonderzoekonderzoek (IBO) Mentale
gezondheid en ggz gewerkt aan beleidsopties voor het verder versterken van mentale
gezondheid en het verbeteren van de ondersteuning en zorg voor mensen met psychische
problematiek. Gezien het brede karakter van het IBO én de iets latere start van de
werkgroep is de oplevering van het IBO uitgesteld naar het najaar. Het streven is
publicatie in oktober.

De resultaten kunnen aanleiding zijn om beleid verder te herzien of aan te scherpen.

De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
J.Z.C.M. Tielen