Brief regering : Plan van aanpak online discriminatie

26 643
Informatie- en communicatietechnologie (ICT)

Nr. 461
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 4 juli 2025

Een democratische samenleving kan alleen functioneren als iedereen mee kan doen, zich
kan uiten en deel kan nemen aan het maatschappelijk debat. Als kabinet trekken we
een grens wanneer deze vrijheden worden bedreigd, ook in de online omgeving. Wij streven
naar een onlinewereld waar iedereen zich vrij kan uiten, maar met respect voor elkaar.
Waar mensen zich uitspreken en actie ondernemen als zij online discriminatie zien.
Daar waar (herhaaldelijk) discriminerende berichten worden geplaatst moeten consequenties
volgen. De onlinewereld mag geen vrijplaats zijn voor discriminatie. Dat komt voort
uit artikel 1 van de Grondwet.

Online discriminatie betreft discriminerende uitingen in de online publieke ruimte.
Discriminatie is het ongelijk behandelen, achterstellen of uitsluiten van mensen op
basis van specifieke identiteitskenmerken (waaronder racisme). Discriminatie is strafbaar
volgens de Grondwet en het Wetboek van Strafrecht.1 Ervaren discriminatie wordt niet voetstoots aangenomen, maar de uiting wordt zorgvuldig
beoordeeld. In dat kader zijn ook de gebruikersvoorwaarden van internetaanbieders
en platforms van groot belang. Overtreding van die voorwaarden kan leiden tot onrechtmatigheden
ook buiten het strafrechtelijk domein.

Hierbij bied ik uw Kamer het plan van aanpak online discriminatie aan, mede namens
de Minister van Justitie en Veiligheid, de staatsecretaris voor Participatie en Integratie
en de Minister en Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Dit plan
van aanpak komt voort uit de toezegging die is gedaan in de Kamerbrief van 22 februari
20232 om de aanpak van online discriminatie, racisme en hate speech verder te versterken.

In het regeerprogramma van dit kabinet (bijlage bij Kamerstuk 36 471, nr. 96) is opgenomen dat er daadkrachtig wordt opgetreden tegen discriminatie, racisme,
antisemitisme en moslimhaat, zowel op straat als online. Hiervoor zijn middelen vrijgemaakt
in het regeerprogramma.

Dit plan van aanpak start met een probleemverkenning, waarna verder wordt ingegaan
op de volgende beleidslijnen:

1) Meer gecoördineerde aanpak online discriminatie

2) Slachtoffers beter ondersteunen

3) Vergroten van bewustwording

4) Online discriminatie beter registreren

5) Meer toezicht op en samenwerking met internetpartijen

6) Vaker (en meer zichtbare) consequenties voor daders

Deze beleidslijnen zijn onder andere tot stand gekomen aan de hand van consultatiebijeenkomsten
met verschillende stakeholders, zoals slachtoffergroepen, het Meld. Online Discriminatie,
discriminatie.nl, maatschappelijke organisaties, wetenschappers, uitvoeringsorganisaties
en gemeenten.

Het plan van aanpak zal de komende periode worden uitgevoerd. De afgelopen jaren is
door de verschillende departementen veel tijd besteed aan onafhankelijk wetenschappelijk
onderzoek naar (online) discriminatie. Die resultaten worden nu vertaald in acties,
want er is veel winst te behalen. BZK investeert in de uitvoering van de maatregelen
uit verschillende beleidslijnen uit dit plan van aanpak. Ik zal de verantwoordelijkheid
dragen voor de coördinatie van de uitvoering van het plan van aanpak, inclusief de
doorontwikkeling.

Daarbij vind ik het belangrijk te benoemen dat we alleen een vuist kunnen maken tegen
online vormen van haat, discriminatie en racisme als we gezamenlijk optreden en als
iedereen daarin verantwoordelijkheid neemt. Het is belangrijk dat bedrijven, de internetsector,
maatschappelijke organisaties en de (Rijks)overheid vanuit hun eigen rol inzetten
op een veilige online omgeving en het tegengaan van online discriminatie.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
J.J.M. Uitermark