Brief regering : Verslag informele Milieuraad van 28 en 29 april 2025

Nr. 998
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 28 mei 2025

Met deze brief ontvangt u, mede namens de Minister van Infrastructuur en Waterstaat
en de Minister van Klimaat en Groene Groei, het verslag van de informele bijeenkomst
van milieuministers die op 28 en 29 april in Warschau plaatsvond.

De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat,
C.A. Jansen

Verslag informele Milieuraad d.d. 28 – 29 april 2025

Op 28 en 29 april jl. heeft een informele bijeenkomst van Milieuministers plaatsgevonden
in Warschau, Polen. De informele Milieuraad stond in het teken van desinformatie op
het gebied van milieu en klimaat en klimaatadaptatie. Er lagen geen EU-wetsvoorstellen
voor ter besluitvorming. Naast de EU-lidstaten, waren tijdens de informele bijeenkomst
ook verschillende Schengenlanden en EU-instellingen en organisaties aanwezig zoals
het Europees Milieuagentschap (EMA) en het European Environmental Bureau (EEB).

Tijdens de informele bijeenkomst vonden twee werksessies en een lunchsessie plaats.
De eerste werksessie richtte zich op desinformatie op het gebied van milieu en klimaat.
Tijdens de tweede werksessie werd het thema klimaatadaptatie besproken. De ministeriële
lunch ging over technologie en klimaatadaptatie.

Desinformatie op het gebied van milieu en klimaat

Tijdens de bijeenkomst heeft het Pools voorzitterschap desinformatie op het gebied
van milieu en klimaat geagendeerd. Het Pools voorzitterschap lichtte hierbij toe dat
de impact van desinformatie de laatste jaren steeds meer is toegenomen en invloed
heeft op alle beleidsterreinen. Specifiek hindert desinformatie ook de transitie naar
een gedecarboniseerde en circulaire economie, wat de concurrentiekracht van de Europese
Unie ondermijnt. Het Pools voorzitterschap riep de aanwezigen daarom op meer te doen
en dit op een beter gecoördineerde manier aan te pakken om desinformatie tegen te
gaan.

Vrijwel alle aanwezigen gaven aan dat de verspreiding en impact van desinformatie
de afgelopen jaren is toegenomen. Volgens de Europese Commissie (hierna: Commissie)
ondermijnt desinformatie niet alleen de legitimiteit van (Europees) beleid, maar tast
het ook het vertrouwen van burgers in democratische instellingen aan, wat een serieuze
bedreiging vormt voor de democratische rechtsorde. De Commissie en andere aanwezigen
benadrukten het belang van een beter gecoördineerde aanpak op EU-niveau om desinformatie
tegen te gaan, aangezien desinformatie niet stopt bij de grens. Daarnaast benadrukte
een groot aantal lidstaten, waaronder Nederland, en organisaties het belang van op
wetenschap gebaseerde en feitelijke informatie op het gebied van klimaat en milieu.
In dit kader heeft Nederland conform de motie Kröger, die de regering verzoekt in
de EU te inventariseren hoe de Amerikaanse klimaatwetenschap ondersteund kan worden,1 gepleit voor het belang van het veiligstellen van klimaatwetenschap en -data. Het
kabinet heeft de Kamer geïnformeerd over mogelijke handelingsopties om de veiligheid
van klimaatwetenschap en klimaatdata te borgen in de antwoorden van 22 april 2025
op de schriftelijke vragen van het lid Kröger.2

Tevens werd door een grote groep aanwezigen, waaronder Nederland en het Europees parlement,
het belang onderstreept van een goede balans tussen enerzijds de bescherming van de
vrijheid van meningsuiting en anderzijds het bestrijden van desinformatie. Ook benadrukten
meerdere lidstaten het belang van samenwerking met de private sector, en specifiek
sociale media platforms, om desinformatie tegen te gaan. Sommige lidstaten pleitten
voor meer monitoring en regulering van sociale media platforms door een verplichting
tot fact-checking. Hierbij werd zowel de dreiging als de kansen van kunstmatige intelligentie (KI)
in de aanpak van desinformatie door meerdere lidstaten uitgelicht.

Ten slotte lichtte een groot aantal aanwezigen nationale initiatieven toe over de
bestrijding van desinformatie. Hierbij benadrukte een groot aantal lidstaten het belang
van mediageletterdheid, onderwijs en kritisch denken. Een ander terugkerend thema
was het bereiken van doelgroepen die kwetsbaarder zijn voor desinformatie zoals groepen
die hun informatie voornamelijk online (via sociale media platforms) ontvangen. Nederland
wees hier onder andere op de Nederlandse klimaatcampagne «Zet ook de knop om», die
toeziet op het ontkrachten van misvattingen over klimaatverandering.

Klimaatadaptatie en een Europees klimaatadaptatieplan

Tijdens de tweede werksessie gaf de Europese Commissie meer informatie over het aangekondigde
Europese klimaatadaptatieplan, dat naar verwachting in het najaar van 2026 uitkomt.
De Commissie lichtte het belang van een Europees klimaatadaptatieplan toe en benadrukte
daarbij een aantal beoogde doelstellingen. De Commissie benoemde hierbij het opzetten
van een juridisch raamwerk voor klimaatweerbaarheid, met een gedeeld begrip voor klimaatrisico’s
en klimaatrisico-eigenaarschap. Daarnaast wil de Commissie «weerbaarheid door ontwerp»
(resilience by design) promoten in alle sectorale beleidsterreinen en dit integreren in het nieuwe Meerjarig
Financieel Kader (MFK) van de EU. Het aankomende klimaatadaptieplan richt zich ook
op het stimuleren van ondernemerschap en het ondersteunen van bedrijven bij het identificeren
en anticiperen op klimaatrisico’s. Daarnaast zet de Commissie in op een publiek-privaat
verzekeringsplan om het verzekeringsgat voor bedrijven te dichten. Tot slot vroeg
de Commissie aandacht voor het promoten van op de natuur gebaseerde oplossingen (nature-based solutions).

Ook gaf de Commissie meer informatie over de aankomende Waterweerbaarheidsstrategie,
waarin wordt ingezet op het verbeteren van de algemene water cyclus en niet-duurzame
water en bodempraktijken worden geadresseerd. Hierbij werden enkele specifieke doelen
benoemd, waaronder betere en effectievere implementatie van wetgeving omtrent water
en het verbeteren van grensoverschrijdende samenwerking op watermanagement, waarbij
ook de financieringsprogramma’s Interreg en Horizon Europe genoemd werden als relevante
instrumenten.

De verschillende aanwezigen onderstreepten het belang van een effectief plan om klimaatadaptie
in Europa te verbeteren. Nederland benadrukte hierbij dat klimaatadaptie beter geïntegreerd
moet worden in verschillende beleidsterreinen, waaronder infrastructuur. Ook moet
hierbij rekening worden gehouden met nationale en lokale behoeftes en context. Tevens
benadrukte Nederland het belang van gedeelde data platformen en bestaande methodologieën
en rapportage eisen in het tot stand brengen van toekomstige EU klimaatrisico beoordelingen.