Brief regering : Opbrengsten Top arbeidsmarktkrapte

Nr. 1279
BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 15 mei 2025

In december vorig jaar heb ik u geïnformeerd over de visie en aanpak van arbeidsmarktkrapte
van het kabinet1. Nederland staat namelijk voor grote maatschappelijk opgaven, terwijl de beschikbaarheid
van mensen begrensd is. De aanhoudende tekorten in alle sectoren onderstrepen de noodzaak
om bewust en slim om te gaan met arbeidsvraag en menselijk kapitaal. Daartoe zet het
kabinet in op het verbeteren van de kwaliteit van werk, het versterken van de economie,
verhogen van de productiviteit, verhogen van duurzame arbeidsparticipatie en verbeteren
van de matching op de arbeidsmarkt. Het kabinet wil samen optrekken met sociale partners,
sectoren, onderwijskoepels, kennisinstellingen en andere betrokken. De brede gevolgen
van krapte vragen namelijk om een brede en gedragen aanpak.

Op vrijdag 21 maart 2025 heb ik, met de Ministers van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport, Economische Zaken, Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en met de Staatssecretaris
van Funderend Onderwijs en Emancipatie, een top over arbeidsmarktkrapte georganiseerd.
Ik was blij dat maar liefst 250 deelnemers met ons de urgentie van dit vraagstuk voelen
en daarom het gesprek wilden aangaan. De deelnemers vertegenwoordigden een verscheidenheid
aan organisaties en invalshoeken: van een macro-economische blik op de arbeidsmarkt
tot aan de ervaringen op de werkvloer van individuele werkgevers en werknemers.

Inzichten en opbrengsten

De boodschap van keynote speech van ING-hoofdeconoom Marieke Blom was duidelijk: om
de krapte te verlichten moeten we de vraag naar arbeid verminderen en beter richten
op onze doelen. Dat vergt ook wat van de overheid: kritisch kijken naar de eigen ambities,
bestedingen en efficiëntie. Alleen door keuzes te maken kunnen we onze welvaart vergroten.

De bewindspersonen hebben ook elk een deelsessie georganiseerd: over productiviteit,
over het onbenut potentieel, over de opdracht in de publieke sector, en over de aansluiting
van onderwijs naar de arbeidsmarkt. Dat heeft nuttige inzichten opgeleverd, met onder
andere ideeën over matchingsplatforms, over nieuwe roosteringsmethodes, over bredere
curricula en over regionale samenwerking op gebied van innovatie. In het bijgaande
verslag van de top zijn de belangrijkste inzichten en bijdragen op de top samengevat.

Opvolging

De keynote-speech op de top onderstreepte het belang van keuzes maken. Momenteel werkt
het kabinet de keuzes uit het Regeerprogramma (bijlage bij Kamerstuk 36 471, nr. 96) Kamer concreet uit. Zo verwacht het kabinet deze zomer een SER-advies over arbeidsmigratie
en de uitkomsten van het IBO Arbeidsmigratie, op basis waarvan het kabinet de keuze
voor selectievere arbeidsmigratie verder kan vormgeven. Na de zomer reageert het kabinet
op deze rapporten, en neemt daarin ook de motie Vijlbrief c.s. mee2.

In de deelsessie over productiviteit werd het belang van toegankelijke ondersteuning
voor het mkb bij digitaliseren en innoveren, samenwerking tussen ondernemers, kennisinstellingen
en de overheid, ook op regionaal niveau, en het wegnemen van overbodige regelgeving
benadrukt. De opbrengst uit de deelsessie wordt verwerkt in de productiviteitsagenda
van de Minister van Economische Zaken. In de zomer wordt uw Kamer geïnformeerd over
de voortgang van de productiviteitsagenda.

In de deelsessie over duurzame arbeidsparticipatie heb ik veel bruikbare ideeën gehoord
om onbenut potentieel bij de arbeidsmarkt te betrekken. Momenteel werken we aan de
eerste versie van de landelijke meerjarenagenda (LMJA) als onderdeel van de versterkte
arbeidsmarktinfrastructuur. Hierin verwerken we de opbrengst uit de deelsessie. Met
de LMJA zet ik samen met de partners in de arbeidsmarktinfrastructuur in op voldoende
personeel voor cruciale sectoren en het betrekken van mensen met een afstand tot de
arbeidsmarkt. Dankzij de samenwerking in de arbeidsmarktregio’s kunnen we werkgevers
en werknemers elkaar beter laten vinden. Bovendien krijgen werkzoekenden, werkenden
en werkgevers binnen de versterkte infrastructuur betere ondersteuning op gebied van
scholing. Dit jaar wordt uw Kamer nader geïnformeerd over de LMJA. Het scholen voor
kraptesectoren is ook vaak genoemd tijdens de top. Middels de sectorale Ontwikkelpaden
zorgt het kabinet sinds dit jaar ervoor dat mensen makkelijker kunnen instromen, doorstromen
of overstappen naar sectoren met personeelstekorten.

Tijdens de deelsessie over de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt benadrukten de aanwezigen
de noodzaak van duidelijke keuzes voor belangrijke maatschappelijke sectoren en het
belang van versterkte samenwerking tussen onderwijs onderling en met het (regionale)
bedrijfsleven. Daarnaast werd het toenemend belang van om- en bijscholing benadrukt.
Deze inzichten worden benut bij de acties die de Minister van OCW eerder heeft aangekondigd
in de Beleidsbrief, zoals het mbo-pact en de verkenning naar een gezamenlijke verantwoordelijkheid
voor onderwijsaanbod van instellingen in het hbo en wo3.

In de deelsessie over slimmer werken in de (semi-)publieke sector kwamen een aantal
hoopgevende ontwikkelingen op het gebied van technologische innovaties naar voren.
Deze innovaties bieden belangrijke perspectieven om de arbeidsmarktdruk in de zorg
en het onderwijs te verlichten. Om deze potentie te benutten, ligt er een flinke opgave
voor organisaties in de publieke sectoren om hun werkwijzen, processen en verdeling
van rollen en verantwoordelijkheden te herzien. De Minister van Volksgezondheid, Welzijn
en Sport organiseert op 2 juni een top over de arbeidsmarkttekort in de zorg. Op die
top zal MVWS het Platform Afwenden Arbeidsmarkttekort lanceren. Hier komen de beste
ideeën om het arbeidsmarkttekort af te wenden bij elkaar.

Tot slot

Het kabinet werkt op alle vlakken aan het aanpakken van de uitdagingen die voortvloeien
uit de arbeidsmarktkrapte. Dit moeten we echt samen doen, en elk goed idee is welkom.
Ik kijk dan ook uit naar het commissiedebat arbeidsmarktkrapte op 21 mei, waar ik
ook met uw Kamer nader het gesprek aan kan gaan over onze aanpak uitdagingen en oplossingsrichtingen
rondom krapte.

De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
Y.J. van Hijum