Brief regering : Mond- en Klauwzeer (MKZ) uitbraak in Slowakije en Hongarije

Nr. 154
BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, VISSERIJ, VOEDSELZEKERHEID EN NATUUR

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 1 april 2025

In Hongarije en Slowakije is sinds begin maart op zeven rundveehouderijen Mond-en-Klauwzeer
(MKZ) vastgesteld. Met deze brief breng ik de Kamer op de hoogte van de actuele situatie
en de hulp die Nederland biedt in de vorm van vaccins.

Actuele situatie

Op 7 maart jl. werd een eerste MKZ-uitbraak vastgesteld op een melkveebedrijf in het
noordwesten van Hongarije, dicht bij de grens met Slowakije. De Hongaarse autoriteiten
hebben direct alle noodzakelijke maatregelen ingesteld, waaronder het ruimen van het
besmette bedrijf en het instellen van een beschermings- en bewakingszone. Op 21 maart
werd bekend dat ook in Slowakije op drie bedrijven met melkvee besmettingen met MKZ-virus
waren vastgesteld. De Slowaakse autoriteiten hebben eveneens direct alle noodzakelijke
maatregelen getroffen. Ook op deze drie bedrijven zijn de in totaal ruim 2.500 aanwezige
runderen (melkvee, stieren en jongvee) geruimd. Op 25 maart werd in Hongarije op een
tweede bedrijf MKZ aangetroffen. Dit betreft een bedrijf met ruim 3.000 runderen op
ongeveer 40 kilometer afstand van de eerste besmetting in Hongarije. Slowakije heeft
op 26 en 30 maart een vierde en vijfde besmetting gemeld in de beperkingszone van
de eerdere besmettingen. Hierbij gaat het om bedrijven met respectievelijk ruim 250
en ruim 3.000 runderen.

Het ruimen van zulke grote aantallen dieren neemt meerdere dagen in beslag.

De Slowaakse en Hongaarse autoriteiten hebben daarom op de besmette bedrijven in afwachting
van de start van de ruiming een onderdrukkende vaccinatie tegen MKZ uitgevoerd. Deze
vaccinatie is bedoeld om de verdere verspreiding van het virus te voorkomen. Het aangetroffen
type MKZ-virus is het «type O». Er is geen direct verband met de uitbraak in Duitsland
aangetroffen, maar wel tussen de uitbraken in Hongarije en Slowakije.

Maatregelen ingesteld door de Europese Commissie

Gezien de ernst van de situatie heeft de Europese Commissie een team van deskundigen
naar het getroffen gebied gestuurd om ondersteuning te bieden aan de lokale autoriteiten
en om de epidemiologische situatie te beoordelen.

Naar aanleiding van hun bevindingen zijn op 28 maart jl. extra maatregelen aangekondigd.
Rondom het cluster van besmette bedrijven in beide landen is een extra beperkingszone
ingesteld, in aanvulling op de verplichte 3- en 10-km zones die lidstaten volgens
de EU-diergezondheidsverordening moeten implementeren. Deze aanvullende zone omvat een deel van Slowakije,
een deel van Hongarije en een deel van Oostenrijk1. Er gelden aanvullende maatregelen waaronder een verbod op het aan- en afvoeren van
gevoelige diersoorten naar deze zone. Directe doorvoer van evenhoevigen door het gebied
en directe afvoer naar de slacht binnen de betreffende lidstaat is nog wel mogelijk,
maar onder strikte voorwaarden.

Nederlandse situatie

Natuurlijk is de NVWA eerder al eventuele risicovolle transporten vanuit Hongarije
en Slowakije naar Nederland nagegaan. Daaruit bleek dat er geen risicovolle transporten
waren geregistreerd voor Nederland. Sindsdien zijn er in Nederland geen dieren meer
aangevoerd vanuit Slowakije of Hongarije. Doordat de beperkingszone eind vorige week
is uitgebreid naar Oostenrijk is de NVWA ook nagegaan of er vanuit Oostenrijk risicovolle
transporten naar Nederland zijn geweest. Dit is op basis van geregistreerde transporten
niet het geval.

Vaccins doneren aan Slowakije

De Slowaakse autoriteiten hebben andere lidstaten om hulp gevraagd. Enkele buurlanden
hebben direct ondersteuning geboden bij het ruimen van de getroffen bedrijven, bijvoorbeeld
in de vorm van materieel. Slowakije heeft Nederland gisteren met spoed om hulp bij
vaccins gevraagd. Zoals ik de Kamer in januari heb bericht (Kamerstuk 27 622, nr. 151) heb ik ten tijde van de MKZ-besmetting in Duitsland uit voorzorg 100.000 doses MKZ-vaccin
gekocht om in Nederland op voorraad te leggen. Deze vaccins zijn werkzaam tegen het
type dat nu in Slowakije en Hongarije rondgaat. Ik vind het belangrijk om deze hulp
te bieden. Uiteindelijk is het in ieders belang, ook van de sector en het bedrijfsleven,
dat de situatie ten aanzien van MKZ in de gehele EU onder controle blijft. Daarom
heb ik besloten om op de hulpvraag van Slowakije in te gaan en om 50.000 doses van
het vaccin aan Slowakije te doneren.

Ik zorg er vanzelfsprekend voor dat er voldoende vaccins beschikbaar blijven om in
Nederland een eerste vaccinatie uit te kunnen voeren, mocht dat onverhoopt nodig zijn.
Ook kan ik binnen het bestaande waakvlamcontract binnen 6 werkdagen weer voldoende
nieuwe vaccins bestellen. De vaccins waren gefinancierd vanuit het Diergezondheidsfonds.
De kosten van het doneren zullen volledig voor rekening van mijn ministerie zijn.
Gisteren is er contact geweest tussen mijn ministerie, de NVWA en de autoriteiten
in Slowakije over de levering. De vaccins zijn vanmorgen in Slowakije aangekomen.

Tot slot

Ik hoop dat de situatie in Slowakije en Hongarije onder controle blijft, al bestaat
de kans dat er de komende tijd nog meer besmettingen zullen worden vastgesteld. De
situatie roept op tot algehele waakzaamheid.

De Minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, F.M. Wiersma