Brief regering : Visie op kansspelen en beleidsreactie op de evaluatie van de Wet kansspelen op afstand

Nr. 245
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 14 februari 2025

Met deze brief informeer ik uw Kamer over de wijze waarop ik invulling zal geven aan
het kansspelbeleid en de maatregelen die ik tref met betrekking tot kansspelen op
afstand. Daarbij ga ik in op de volgende onderwerpen:

1. mijn visie op kansspelen, de uitgangspunten die ik daarbij hanteer en de doelstellingen
op basis waarvan ik het kansspelbeleid vorm zal geven;

2. mijn beleidsreactie op de evaluatie van de Wet kansspelen op afstand (Wet koa), reactie
op de initiatiefnota van de leden Boswijk (CDA) en Van Dijk (SGP), «Gegokt en Verloren»
en de onderwerpen voor een aangekondigd initiatiefwetsvoorstel van de leden Bikker
(ChristenUnie) en Van Nispen (SP);1

3. mijn voorstellen voor verbetermaatregelen ten aanzien van de wettelijke kaders bij
kansspelen op afstand.

De volgende documenten zijn als bijlage bij deze brief gevoegd:

1. overzicht wijzigingsvoorstellen;

2. TNO-onderzoek Systeemanalyse kansspelen;2

3. overzicht met toezeggingen en moties vanaf oktober 2021;

4. onderzoek D&B, Gedragsinzichten bij het instellen van speellimieten;3

5. beleidsreactie op onderzoek «Gedragsinzichten bij het instellen van speellimieten»
en contouren voor overkoepelende limieten;

6. Rapport «Effecten op de online gokmarkt – Nieuwe regels spelersbescherming 2024».4

Kernpunten

Sinds de invoering van de Wet kansspelen op afstand (Wet koa) in 2021 is de bescherming
van mensen tegen de risico’s van online gokken in het geding gekomen.5 Dit betreft in het bijzonder de bescherming van minderjarigen en jongvolwassenen.
Meer mensen zijn online gaan gokken en zij geven samen meer uit dan voor de legalisering.
Inmiddels is gebleken dat ook het totaal aan risico- en probleemspelers toeneemt,
met name onder jongvolwassenen, en het aantal mensen in behandeling voor kansspelverslaving
licht stijgt sinds 2023. Dit blijkt onder andere uit monitoringsonderzoeken en rapportages
van de Kansspelautoriteit (Ksa), marktonderzoeken, enquêtes, de scholierenmonitor
van het Trimbos, cijfers uit het Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem (LADIS),
de evaluatie van de Wet koa en de meest recente als bijlage gevoegde rapportage van
de Ksa.6 Ik vind dit niet acceptabel en zet me ervoor in om deze trend te keren.

Om deze zorgwekkende ontwikkelingen tegen te gaan zijn aanvullende maatregelen en
aangescherpte wet- en regelgeving nodig. De huidige Wet koa is gestoeld op de oude
visie op kansspelen uit 2011, die de eigen verantwoordelijkheid van de speler en de
markt tot uitgangspunt nam, en deze biedt daardoor te weinig ruimte voor de benodigde
fundamentele wijzigingen.7 Daarom kom ik in deze brief met een nieuwe visie voor het hele kansspelbeleid, gestoeld
op andere uitgangspunten.

De aanname onder de visie van 2011 was dat mensen ook bij kansspelen in staat zijn
om hun verantwoordelijkheid te nemen en dat doorgaans een gedegen denkproces aan beslissingen
ten grondslag ligt. Dit vertaalde zich in de praktijk naar beperkte regelgeving en
grote vrijheid voor de burger om zelf te bepalen wat goed is. Alleen voor bepaalde
kwetsbare groepen werd een grotere mate van bescherming nodig geacht. Mijn visie is
op een aantal punten fundamenteel anders. De ervaringen binnen de markt voor kansspelen
op afstand leren dat de eerder gekozen insteek problematisch is. Ik hecht grote waarde
aan het beschermen van mensen. Daarbij is in het bijzonder de bescherming van minderjarigen
en jongvolwassenen van belang, omdat zij kwetsbaarder zijn voor de risico’s van kansspelen
en om verdere normalisatie van kansspelen tegen te gaan. Die bescherming staat dan
ook voorop in mijn visie en betreft niet alleen het beleid ten aanzien van kansspelen
op afstand, maar ook beleid ten aanzien van fysieke speelautomaten, krasloten, loterijen
en kleine kansspelen zoals bingo. Ik beoog met de aandacht voor bescherming een meer
evenwichtige benadering van kansspelen op afstand. Een groot gedeelte van de mensen
die willen deelnemen aan kansspelen doet dit nog steeds recreatief en daar zal ook
ruimte voor blijven. Daarbij geldt dat naarmate mensen minder kwetsbaar zijn en het
betreffende kansspel minder risicovol is, er meer ruimte is voor aanbod van kansspelen
en meer ruimte voor eigen afwegingen over deelname aan kansspelen.

Om de bescherming te realiseren en illegaliteit beter tegen te gaan zijn wijzigingen
van wet- en regelgeving nodig. Daarbij geef ik naar aanleiding van de zorgwekkende
resultaten van de evaluatie van de Wet koa prioriteit aan vergaande wijzigingen in
wet- en regelgeving voor kansspelen op afstand. Deze wijzigingsvoorstellen zijn opgenomen
in bijlage 1 en worden in het derde deel van deze brief nader toegelicht. Samengevat
betreft dit:

1. een wijziging van de algemene uitgangspunten van de wet waarin de bescherming van
de burger voorop staat en de normadressaat wordt aangevuld, zodat partijen die illegaal
kansspelaanbod faciliteren ook rechtstreeks kunnen worden aangesproken;8

2. sturing op de mate van risico’s van specifieke kansspelproducten, waarbij voor de
meest risicovolle kansspelen nog strengere beperkingen worden opgelegd, zoals een
verhoging van de minimale leeftijd naar 21 jaar;

3. de aanscherping van de zorgplicht van aanbieders en het invoeren van overkoepelende
speellimieten voor online kansspelen;

4. aanpassing van de reclameregels en reclame beperken tot het strikt noodzakelijke,
met als uitgangspunt «verboden, tenzij»;

5. uitbreiding van de handhavings- en toezichtinstrumenten zoals het op zwart kunnen
zetten van illegale websites en instrumenten waardoor de Ksa beter toezicht kan houden
binnen de speelomgeving;

6. verbetering van de werking van het Centraal Register Uitsluiting Kansspelen (CRUKS)
en van de uitwisseling en het gebruik van data voor onderzoeksdoeleinden.

Ik heb de onderzoeken, analyses en beleidskompassen reeds in gang gezet die nodig
zijn ter voorbereiding van het wetgevingstraject. Op het moment dat daaruit nieuwe
kansrijke maatregelen naar voren komen, zal ik deze zo mogelijk meenemen. Centraal
staat dat de maatregelen een bijdrage leveren aan mijn speerpunt, dat burgers en in
het bijzonder minderjarigen en jongvolwassenen goed beschermd worden tegen de risico’s
van kansspelen.

1. Visie op kansspelen

De nieuwe visie bestaat uit herziene uitgangspunten, een nieuwe missie en aangescherpte
doelstellingen. Om tot een nieuwe koers en bijbehorende wettelijke kaders te komen
zijn de volgende stappen doorlopen:

• Er is een analyse gemaakt van de historische ontwikkelingen op het gebied van kansspelen
van de afgelopen jaren.

• Er is een analyse gemaakt van aanbevelingen op het gebied van kansspelen (met name
kansspelen op afstand) van de afgelopen drie jaren uit verschillende wetenschappelijke
onderzoeken en het rapport van de Nationaal rapporteur verslavingen (NRV)9.

• Vanuit hun wetenschappelijke achtergrond is een ethicus, rechtssocioloog, econoom
en psychiater (de NRV) gevraagd om prikkelend in een pamflet hun blik op het kansspelbeleid
te geven.

• In twee sessies zijn samen met deze wetenschappers de uitgangspunten en randvoorwaarden
voor kansspelbeleid geformuleerd en is het veld van belanghebbenden in beeld gebracht.
Aan de tweede sessie namen ook medewerkers van andere ministeries en de Ksa deel.

• In een derde sessie zijn de uitgangspunten met het brede veld van belanghebbenden
getoetst en zijn gesprekken gevoerd over de gewenste doelen en activiteiten van het
kansspelbeleid.10

• Op basis van de analyses en de input uit de sessies zijn de missie, visie en doelstellingen
opgesteld.

1.1. Uitgangspunten visie

Aan de missie en doelstellingen ligt een aantal uitgangs- c.q. vertrekpunten ten grondslag.
Deze zijn in het kort:

1. Bescherming van burgers

Burgers en in het bijzonder burgers in een kwetsbare positie behoeven bescherming
tegen negatieve gevolgen van kansspelen.

2. Erkenning van de risico’s van kansspelen

Kansspelen kennen risico’s, zoals de risico’s op verslaving en financiële schade.

3. Mensen gokken

Het is een gegeven dat mensen deelnemen aan kansspelen. Burgers moeten daarom de mogelijkheid
hebben om op een verantwoorde en veilige manier deel te nemen aan kansspelen.

4. Volledig voorkomen van alle kansspelgerelateerde schade is niet mogelijk

We kunnen niet in alle gevallen voorkomen dat burgers kansspelgerelateerde schade
oplopen, zoals verslaving of schulden. Voor deze gevallen moet passende hulp en ondersteuning
beschikbaar zijn.

5. Illegaliteit wordt aangepakt

Niet alle illegaliteit kan worden uitgebannen. Het is van belang om illegaliteit zo
veel mogelijk te bestrijden. Er zijn wel grenzen aan wat haalbaar is.

6. Risico-gebaseerde bescherming

De mate (reikwijdte) van ingrijpen en benodigde bescherming is afhankelijk van het
risico dat gepaard gaat met de specifieke kansspelen en/of de mate waarin de betrokken
personen afhankelijk van hun situatie eigen verantwoordelijkheid kunnen nemen.

7. De overheid kan het niet alleen

Bescherming van burgers is een gedeelde verantwoordelijkheid van alle partijen die
invloed kunnen hebben op die bescherming. Geen van de betrokken partijen kan hier
eigenstandig zorg voor dragen.

Het belangrijkste uitgangspunt is voor mij dat alle burgers beschermd moeten worden
tegen de risico’s van kansspelen in plaats van slechts spelers. De eerdere visie was
gericht op bescherming van de (potentiële) gebruiker van kansspelen, oftewel de consument.
Het is echter nodig om alle mensen te beschermen, juist ook degenen die nog niet met
kansspelen in aanraking zijn gekomen of die gestopt zijn met gokken. Daarbij ga ik
verder dan het eerdere streven om verslaving te voorkomen en kijk ik risicogericht
naar andere schade die deelname aan kansspelen kan veroorzaken. De risico’s op schade
verschillen per kansspel en per persoon. Ik realiseer me dat er altijd mensen zijn
die willen gokken- en dat moet in beginsel kunnen, maar hoe groter de risico’s en
hoe kwetsbaarder de persoon, des te belangrijker de bescherming. Dit sluit ook aan
bij de overweging dat kansspelen activiteiten zijn waar de speler in beginsel zelf
voor verantwoordelijk is, maar waar ook anderen een verantwoordelijkheid hebben om
de speler te beschermen. In de vorige visie is juist de eigen verantwoordelijkheid
van de speler en van bedrijven als uitgangspunt geformuleerd.

In de vorige visie is ingezet op het kanaliseren van de vraag naar kansspelen naar
attractief legaal aanbod om op deze wijze spelers beter te beschermen.11 Dit laat ik als uitgangspunt los, omdat voor een bepaalde groep mensen illegale kansspelen
altijd attractiever zullen blijven. Kanalisatie blijft wel een meetinstrument om de
ontwikkelingen in de markt te volgen. Het uitgangspunt is dat illegaliteit zoveel
mogelijk wordt aangepakt.12 Dit is zowel nodig om criminaliteit tegen te gaan als ook om mensen te beschermen.
Anders dan in de oude visie, vraagt dit om een proactieve overheid, die regels stelt
en handhaaft en daarnaast stimuleert dat andere actoren van deskundigen tot vergunde
kansspelaanbieders hun rol en verantwoordelijkheid nemen. Niet alle belanghebbenden
doen vanuit zichzelf het goede.

1.2. Missie kansspelbeleid

Het kansspelbeleid staat voor het beschermen van burgers tegen kansspelgerelateerde
schade, zoals verslavings- en schuldenproblematiek, en ik wil die zoveel mogelijk
voorkomen. Het draagt zorg voor een passend kansspelaanbod, waarbij maatschappelijke
belangen voorop staan. Daarom zet het beleid in op een veilig en verantwoord aanbod
in een legale markt met een hoog beschermingsniveau. Het zet diverse instrumenten
in om illegale praktijken en criminaliteit rondom kansspelen te voorkomen, te verstoren
en te bestraffen. Het brengt alle stakeholders in positie om verantwoordelijkheid
te nemen en zorgt voor een duidelijke rolverdeling daarin. Het kansspelbeleid borgt
tot slot dat mensen die kansspelgerelateerde schade ondervinden worden geholpen.

1.3. Doelstellingen kansspelbeleid

Op basis van deze missie stuur ik op de volgende doelstellingen:

• Bescherming van burgers tegen kansspelgerelateerde schade;

• Tegengaan van kansspelgerelateerde criminaliteit;

• Verhinderen van deelname aan illegaal spel en bestrijding van illegaal aanbod.

Dit betekent dat ik de oude doelstelling om verslaving te voorkomen en consumenten
te beschermen samenneem en tevens verbreed naar preventie van en hulp bij kansspelgerelateerde
schade. Het rapport van de NRV, de evaluatie van de Wet koa en (internationale) rapporten
van verslavingsexperts schrijven allen: kijk breder dan alleen verslaving. Deelname
aan kansspelen (met name de risicovolle kansspelen) kan niet alleen leiden tot verslaving,
maar al dan niet voortvloeiend uit verslaving, ook tot vereenzaming, schulden, depressie
en suïcide. De overheid spant zich in om ook andere schade te voorkomen, zoals financiële
schade (wat vaak ook weer wijst op andere soorten schade) en sociale problemen en
waar noodzakelijk koppeling aan het daarvoor beschikbare hulpaanbod, zoals schuldhulp.
Deze bescherming reikt uiteraard niet zover dat het de eigen verantwoordelijkheid
voor keuzes wegneemt, maar het legt wel een inspanningsverplichting ter voorkoming
van schade bij alle actoren. Verder richt de bescherming zich niet alleen op spelers,
de consument, maar op alle burgers. Dus ook op mensen die (nog) niet spelen. Daarbij
zet ik in het bijzonder in op de bescherming van jeugdigen: minderjarigen en jongvolwassenen.
Zij komen in aanraking met kansspelen op een moment dat ze sterk beïnvloedbaar zijn
en daardoor zeer vatbaar zijn voor de risico’s van kansspelen. Voor deze groep is
gokken zeker geen onschuldige vrijetijdsbesteding.

De oude doelstelling van consumentenbescherming komt daarmee als zelfstandige doelstelling
te vervallen en wordt verbreed. Dit betekent dat niet alleen deelnemers aan kansspelen
moeten worden geïnformeerd over bijvoorbeeld winstkansen en dat het spel eerlijk moet
verlopen. Ook burgers die nog niet deelnemen aan kansspelen moeten worden beschermd
door hen bewust te maken van de risico’s die eraan kunnen kleven. Bij de meest risicovolle
vormen van kansspelen past zelfs ontmoedigingsbeleid, waaronder in het geval van jongvolwassenen
een verhoging van de leeftijdsgrens voor deelname.

De doelstelling om kansspelgerelateerde criminaliteit en fraude tegen te gaan laat
ik onverkort in stand. De regelgeving op het gebied van witwassen en de Sanctiewet
wordt in de komende jaren door EU-rechtelijke ontwikkelingen verder aangescherpt.13 Ik vind het belangrijk dat de kansspelsector gecommitteerd blijft aan de naleving
van deze regelgeving.

Naast de aanpak van fraude en witwassen is het van belang om blijvend in te zetten
op het verhinderen van deelname aan illegaal spel en het tegengaan van illegaal aanbod.
Hoe strenger gereguleerd het vergunde aanbod is, des te meer ook ingezet moet worden
op het tegengaan van illegaal aanbod. Een deel van de spelers kijkt hoe (financieel)
aantrekkelijk een spel is en wijkt dan uit naar illegaal aanbod. Deze groep ervaart
dan wel vaak de meeste schade, omdat in deze groep het aantal risico- en probleemspelers
hoog is. Juist daarom is het uitdrukkelijk van belang om deelname aan illegaal spel
voor zover mogelijk te verhinderen en illegaal aanbod gericht op Nederland te bestrijden.
Dit heeft voor mij prioriteit en betekent dat niet alleen wordt ingezet op het aanpakken
van illegaal aanbod, maar ook de toegang tot illegaal spel wordt bestreden. Daarvoor
moet ook het faciliteren daarvan via mediaplatforms wordt bestreden, illegale reclame
worden tegengegaan en moet het financiële dienstverleners worden verboden hun diensten
voor illegale partijen te verrichten.

In dat licht is ook de kanalisatiegraad naar legaal aanbod niet het belangrijkste
instrument om de doelstellingen te halen. Het is van belang om te voorkomen dat een
deel van de burgers, vaak de risico- en probleemspelers, uitwijkt en in het gedrag
escaleert bij illegale aanbieders, waar geen beschermingsmaatregelen van kracht zijn.
Daarvoor is het niet relevant in welke mate anderen bij legale aanbieders wel met
bescherming spelen. De relevante vraag is in hoeverre de toegang tot illegaal aanbod
kan worden tegengegaan. Kanalisatie is in die zin een graadmeter, maar geen zelfstandig
instrument om de bescherming van mensen te verbeteren. Dit laat overigens onverlet
dat vergunde aanbieders zich aan de strenge kaders moeten houden om de beoogde bescherming
in de legale markt ook te realiseren.

1.4. Consequenties nieuwe doelstellingen

Uit de nieuwe visie die de bescherming van burgers vooropstelt, volgt een restrictiever
kansspelbeleid dan het huidige beleid. Dit restrictievere beleid leidt tot beperkingen
in het aanbod van kansspelen. Dit geldt zowel voor legaal aanbod door strenge regelgeving
als ook voor illegaal aanbod door een hardere en intensievere aanpak. Bij de uitwerking
van de visie en doelstellingen in wet- en regelgeving moeten nadere keuzes gemaakt
worden die de mate van restrictie bepalen. Denk bijvoorbeeld aan keuzes met betrekking
tot reclame- en/of aanbodbeperkingen of keuzes over de mate waarin ontmoedigingsbeleid
wordt gevoerd. Daarbij geldt, hoe groter de risico’s zijn die aan het betreffende
kansspel kleven, des te sterker in beginsel ook de beperkingen en de ontmoediging
tot deelname zijn.

De oude visie ging uit van zoveel mogelijk open kansspelmarkten waarin concurrentie
zorgt voor attractief legaal aanbod. Nu de nieuwe visie uitgaat van het bieden van
slechts het noodzakelijke aanbod aan kansspelen om aan de vraag te voldoen en de bescherming
van burgers te waarborgen, is het logisch om de status quo te hanteren als het gaat
om de marktordening van de verschillende kansspelproducten. De ervaringen met de opening
van de online markt hebben immers geleerd dat een goede concurrentiepositie van marktpartijen
altijd een belangrijke rol blijft spelen in de exploitatie van hun bedrijf en dat
dit veelal ten koste kan gaan van het belang van de bescherming van burgers.

Er moet voor het kansspelbeleid een evenwichtig en transparant stelsel gecreëerd worden
waarin de maatschappelijke opgave om mensen te beschermen tegen schadelijke effecten
van kansspelen vooropstaat en alle betrokken partijen verantwoordelijk opereren binnen
duidelijke kaders. De overheid zorgt voor duidelijke regels en een systeem waarin
alle partijen weten wat er van hen wordt verwacht en wat zij van anderen mogen verwachten.
Daarnaast stimuleert de overheid dat alle belanghebbenden in positie worden gebracht
om verantwoordelijkheid te nemen. Dit is nodig om de doelstellingen te behalen. Dit
vraagt een brede aanpak van de overheid, die verder gaat dan enkel wet- en regelgeving.
Eerder maakte een dergelijke brede aanpak niet expliciet onderdeel uit van de visie
op kansspelen.

Belangrijke belanghebbenden zijn de vergunde aanbieders in alle marktsegmenten van
kansspelen, ook landgebonden. Een economisch gezonde vergunde kansspelmarkt is noodzakelijk
voor het creëren van een duurzame en verantwoorde markt waarin de bescherming van
mensen prioriteit krijgt. Om dit te realiseren is het noodzakelijk dat ook kleinere
ondernemers financieel ruimte houden voor innovatie en investering in verantwoord
spel, wat uiteindelijk ten goede komt aan de consumenten en de economie en waardoor
de concurrentiepositie ten opzichte van illegale aanbieders niet onnodig wordt verslechterd.

Verschillende organisaties bepleiten al jaren dat de afdracht aan goede doelen (voor
loterijen) een zelfstandig kansspeldoel zou moeten zijn. Hier kies ik niet voor. Dit
is niet in lijn met mijn visie waarbij bescherming van burgers centraal staat en kansspelen
worden behandeld als activiteiten die risico’s meebrengen, zoals verslaving en financiële
schade. Hoewel die risico’s aanzienlijk kleiner zijn bij loterijen ten opzichte van
de risicovolle kansspelen op afstand, bestaan ook bij loterijen risico’s op schade.
Als afdrachten een apart kansspeldoel zouden vormen, zou dit een prikkel introduceren
om deelname aan loterijen te stimuleren en dit verdraagt zich niet met mijn andere
doelstellingen.

De uitgangspunten, missie en doelstellingen gelden voor het hele kansspelbeleid en
zullen in de komende jaren voor de verschillende kansspelproducten en markten verder
geoperationaliseerd worden. In verband met de urgentie om de zorgelijke ontwikkelingen
bij kansspelen op afstand te lijf te gaan en de beperkingen aan capaciteit kies ik
ervoor eerst maatregelen voor de online kansspelmarkt te treffen.

2. De evaluatie van de Wet koa

2.1. Samenvatting evaluatie

Met de Wet koa is beoogd de bestaande en toekomstige behoefte aan kansspelen op afstand
te leiden naar een verantwoord, betrouwbaar en controleerbaar aanbod. Dit aanbod zou
waarborgen moeten hebben ten aanzien van het voorkomen van kansspelverslaving, het
beschermen van consumenten en het tegengaan van kansspelgerelateerde fraude en criminaliteit.
Door deze waarborgen zouden spelers binnen het legale aanbod beter beschermd zijn
dan bij illegale aanbieders van kansspelen op afstand, die zich doorgaans niet aan
regels houden. De evaluatie beschrijft hoe het beleid met betrekking tot kansspelen
op afstand tot stand is gekomen, toetst de logica van het beleid en gaat in op de
vraag in hoeverre de doelstellingen van de Wet koa zijn behaald. Het rapport sluit
af met aanbevelingen voor verbetering van de regulering van kansspelen op afstand.14

De algemene conclusie van de onderzoekers is dat de Wet koa tot op heden (nog) niet
heeft bijgedragen aan een dermate verantwoord en controleerbaar kansspelaanbod dat
gesteld kan worden dat de beleidsdoelstellingen van het beleid voor kansspelen op
afstand op korte of lange termijn bereikt zullen worden.15 Ook heeft het beleid geleid tot een grote groep nieuwe spelers, waaronder relatief
veel jongvolwassenen. Op basis van het oorspronkelijke beleid en de vastgestelde uitvoeringspraktijk
kan volgens de onderzoekers worden verwacht dat er, met name bij deze groep, in de
toekomst schade op zal treden als gevolg van het beleid. De Wet koa heeft wel geleid
tot een betrouwbaar aanbod en tot een mate van controleerbaarheid en controle die
groter is dan bij illegaal aanbod het geval is. In de analyses van de onderzoekers
konden de effecten van recente aanscherpingen van regelgeving nog niet worden meegenomen,
zoals het Besluit ongerichte reclame kansspelen op afstand en de Regeling speellimieten
en bewuster speelgedrag.

De evaluatie geeft aanbevelingen voor verbetering van de Wet koa. Samengevat worden
de volgende aanbevelingen gedaan:16

• Onderzocht moet worden op welke wijze de expertise van deskundigen benut kan worden
bij het verbeteren van de invulling van de zorgplicht bij aanbieders. De invulling
van de zorgplicht moet worden verbeterd, door bijvoorbeeld een centraal verslavingspreventiebeleid.

• Het doel van verslavingspreventie moet worden verbreed naar het tegengaan van gokgerelateerde
schade. Om spelers beter te beschermen tegen deze schade moeten ook maatregelen worden
genomen in de wet- en regelgeving. Ook zouden meer partijen betrokken moeten worden
bij het kansspelbeleid, zoals schuldhulpverlening.

• Overkoepelende bescherming, spelers moeten bij het gehele vergunde aanbod beschermd
worden, niet alleen bij individuele aanbieders. Bijvoorbeeld door overkoepelende speellimieten.

• Onderzocht moet worden op welke wijze de huidige reclameregels voor kansspelen op
afstand aangescherpt kunnen worden, zodat kwetsbare mensen geen reclame voor kansspelen
op afstand meer te zien krijgen.

• Onderzocht moet worden hoe knelpunten met betrekking tot de informatiedeling rondom
matchfixing en sporttuchtrechtelijke overtredingen opgelost kunnen worden.

• Voor de handhaving van het illegale aanbod en toezicht op het legale aanbod is het
van belang dat de Ksa aanvullende handhavings- en toezichtinstrumenten krijgt. Bijvoorbeeld
de bevoegdheid om DNS-blokkades op te leggen.17 Voor beter toezicht zou de Ksa gebaat zijn bij mystery guestonderzoek in de speelomgeving.
Ook het kunnen schorsen van een vergunning zonder voornemen tot intrekking wordt aanbevolen.

• Parallel aan het handhaven van illegale aanbieders zou de Ksa meer gebruik moeten
maken van de bevoegdheid om bindende aanwijzingen te geven aan partijen in het ecosysteem
van een illegale aanbieder, zoals een hostingpartij of betaalprovider. Dit om de toegang
tot illegale aanbieders voor spelers te beperken en de veronderstelde legitimiteit
te verminderen.

• Aanbiederoverstijgende spelersdata zou beschikbaar moeten komen voor onderzoek.

2.2. Aanvullende systeemanalyse

In aanvulling op de evaluatie van de Wet koa heb ik TNO gevraagd om een systeemanalyse
uit te voeren naar het systeem van kansspelen op afstand.18 Het rapport laat het belang zien van effectieve remmende mechanismen om de groei
en problematiek van online kansspelen bij te sturen, omdat een eenmaal ingeslagen
pad van onmatig spelgedrag enorm escalerende effecten kan hebben.19 Daarbij ontstaat schade veel breder dan alleen bij de speler zelf. Ook moet niet
worden onderschat hoe groot de invloed kan zijn van een sociale groep, waarbinnen
online kansspelen als vermaak en normaal worden gezien, terwijl het gaat om risicovolle
kansspelen. Het economisch belang van aanbieders voedt deze dynamiek, omdat winstgevendheid
direct gekoppeld is aan meer spelers en frequentere en hogere inzet. Het illegale
aanbod blijft daarnaast altijd aanwezig, wat een alternatieve route biedt voor spelers
die door remmende maatregelen worden ontmoedigd binnen de legale markt te spelen.
Dat betekent dat vroege interventies erg belangrijk zijn en niet alleen beperkt moeten
blijven tot kwetsbare groepen. Ook is het creëren van attractief legaal aanbod ten
opzichte van illegaal aanbod niet van doorslaggevend belang voor de bescherming van
mensen. Het inrichten van de juiste beschermingsniveaus, tijdige interventies om escalerend
spelgedrag te voorkomen en het afsluiten van de toegang tot illegaal aanbod zijn belangrijk.

TNO geeft op basis van de systeemanalyse denkrichtingen voor de ontwikkeling van beleid:20

• Speleigenschappen en speelgedrag: beïnvloeden door limieten te stellen op speeltijd, speelsnelheid en andere risico
verhogende spel- en platformeigenschappen die escalatie in het speelgedrag kunnen
afremmen;

• Reclame en werving: verder beperken van (gepersonaliseerde) reclame en werving kan het initiëren en escaleren
van gokgedrag verder beperken;

• Zorgplicht van aanbieders: de escalatie van gokproblematiek zo veel als mogelijk beperken. Zorg voor duidelijke
richtlijnen voor aanbieders voor signalering van, en interventies bij, risicovol speelgedrag.
Weeg hierin mee dat ook gokgedrag dat nog niet als «verslaafd» is aan te merken schadelijk
kan zijn voor de speler en de sociale omgeving. Dit vraagt aangescherpte richtlijnen
en betere naleving door handhaving.;

• Integrale signalering en reactie op problematisch gokgedrag: door overkoepelende systemen in te richten voor limieten, signalering en de inzet
van interventies;

• Toeleiding naar zorg en verminderen stigma: verbeter de bewustwording van risico’s, vergroot de bekendheid van en toegang tot
zorg, en stimuleer openheid over gokproblemen;

• Aanpak bekendheid en bereikbaarheid van illegaal aanbod: intensiveer handhaving en samenwerking met commerciële partijen en internationale
partners om het gebruik van illegale aanbieders verder te belemmeren. Werp barrières
op die de bereikbaarheid en bekendheid van het illegale aanbod kunnen terugdringen
onder gemiddelde spelers.

Deze aanbevelingen bevestigen de noodzaak van maatregelen en heb ik betrokken bij
mijn voorstellen waar ik in hoofdstuk 3 nader op in ga.

2.3. Rapport Effecten op de online gokmarkt

De Ksa levert ten aanzien van de marktontwikkelingen bij kansspelen op afstand twee
keer per jaar een monitoringsrapportage op. Ik heb de Ksa gevraagd om tussentijds
de eerste effecten na de inwerkingtreding van de Regeling speellimieten en bewuster
speelgedrag en de Beleidsregel verantwoord spelen 2024 per 1 oktober 2024 in beeld
te brengen.21

Het rapport laat zien dat de beschermende maatregelen die sinds 1 oktober 2024 van
kracht zijn geworden effectief zijn. Spelers verliezen minder hoge bedragen door deze
maatregelen.22 Gevreesd werd dat spelers mogelijk deze maatregel zouden omzeilen door bij andere
vergunde aanbieders spelersaccounts aan te maken, maar het aantal spelersaccounts
blijkt niet harder te groeien dan voor inwerkingtreding van de maatregelen. In het
onderzoek is ook gekeken wat de gevolgen van de maatregelen zijn op de kanalisatie
in termen van spelers. Deze kanalisatie was met 95 procent hoog en blijft nog steeds
hoog met 91 procent in het vierde kwartaal van 2024. Er is wel effect op het brutospelresultaat
(bsr) van legale aanbieders. Dit is nu ongeveer 10% lager dan voor de invoering van
de maatregelen. Er moet ook rekening mee worden gehouden dat sommige spelers zijn
uitgeweken naar illegaal aanbod.

De Ksa heeft in deze rapportage tevens in beeld gebracht hoeveel geld wordt uitgegeven
aan kansspelen in de vergunde markt en bij illegale aanbieders.23 Hieruit blijkt dat de kanalisatie in termen van geld (bsr) in de afgelopen jaren
te hoog is ingeschat. Op dit moment is de kanalisatie in termen van geld, mede als
gevolg van de nieuwe maatregelen, 49 procent.24 Gecombineerd met de cijfers van de kanalisatie van spelers levert dit het volgende
beeld op. Negentig procent van de spelers speelt legaal en zorgt voor circa vijftig
procent van de totale uitgaven aan online gokken. Tien procent van de spelers speelt
bij illegale aanbieders. Deze groep is verantwoordelijk voor de andere vijftig procent
van de uitgaven aan online kansspelen. Dit laat zien dat met name spelers die veel
geld uitgeven aan kansspelen uitwijken naar illegaal aanbod. Deze groep bestaat voor
een aanmerkelijk deel uit risico- en probleemspelers, hetgeen betekent dat hier de
schade door kansspelen dan ook hoog is. Dit bevestigt voor mij nogmaals het belang
om deelname aan illegaal spel zoveel mogelijk te verhinderen en illegaal aanbod gericht
op Nederland te bestrijden. Het is van belang dat een balans wordt gevonden in het
verbeteren van de bescherming van mensen binnen het legale aanbod en het tegengaan
van toestroom naar illegaal aanbod.

2.4. Beleidsreactie

In mijn brief van 10 oktober 2024 heb ik aangegeven wat in de afgelopen tijd is gedaan
binnen de huidige wettelijke kaders, zoals het verbod op de inzet van rolmodellen,
het Besluit ongerichte reclame kansspelen op afstand (Besluit orka), de Regeling speellimieten
en bewuster speelgedrag, bewustwordingsactiviteiten en de inrichting van een expertisecentrum
gokken bij het Trimbos-instituut.25 De aanbevelingen uit de evaluatie geven echter aanleiding om daarnaast fundamentelere
verbeteringen door te voeren. Ik onderschrijf de conclusies van de onderzoekers van
de wetsevaluatie. De evaluatie levert een zorgelijk beeld van de beperkte bescherming
van consumenten tegen de risico’s van online gokken op. De conclusies laten zien dat
een vergunde markt voor kansspelen op afstand van meerwaarde kan zijn voor de bescherming
van consumenten, maar dat de huidige wet- en regelgeving vergaande verbetering behoeven
om dit doel te bereiken. Ik kan mij vinden in de aanbevelingen uit de evaluatie. Zij
geven in combinatie met bovengeschetste visie op kansspelen aanleiding tot fundamentele
wijzigingen in wet- en regelgeving, die ik in het derde deel van deze brief uiteenzet.
In bijlage 1 is een overzicht van deze maatregelen opgenomen, waarbij per maatregel
is aangegeven welke aanbeveling uit de evaluatie, moties en toezeggingen dit betreft.

Met deze opvolging meen ik ook opvolging te geven aan verzoeken die uw Kamer heeft
geformuleerd in aangenomen moties, de voorstellen in de initiatiefnota van de leden
Boswijk (CDA) en Diederik van Dijk (SGP) en de gepubliceerde onderwerpen van het aangekondigde
initiatiefwetsvoorstel van de leden Bikker (ChristenUnie) en Van Nispen (SP).

Op één fundamenteel punt kan ik voornoemde initiatiefnota niet volgen: dit is het
voorstel de Wet koa in te trekken. De noodzaak hiertoe komt niet naar voren uit de
evaluatie en past ook niet bij mijn uitgangspunten en doelstellingen voor het kansspelbeleid.
Legaal aanbod acht ik nodig om mensen die willen deelnemen aan kansspelen te kunnen
beschermen in een gereguleerde omgeving. Dit volgt ook uit de uitgangspunten dat er
altijd mensen zijn die willen gokken en illegaal aanbod nooit volledig kan worden
tegengegaan. Ik zal daarom geen voorstel doen om de Wet koa in te trekken, maar wel
stevig herzien en forse wijzigingen doorvoeren.

3. Voorstellen voor wijzigingen van wet- en regelgeving ten aanzien van kansspelen
op afstand

Ik kom zo snel als mogelijk met wijzigingsvoorstellen voor nieuwe wet- en regelgeving
voor kansspelen op afstand. Om mensen effectief te beschermen moeten maatregelen in
samenhang worden genomen. De meest risicovolle kansspelen kennen een escalerende dynamiek
die niet met een enkele maatregel of aanscherping van de wet kan worden doorbroken.
Er zijn verschillende maatregelen nodig die als samenhangend systeem versterkend werken
in de bescherming van mensen. In totaal tref ik dertien maatregelen.

De maatregelen heb ik onderverdeeld in thema’s en licht ik hieronder toe.

3.1 Algemene wijzigingen

• In zijn algemeenheid zijn wijzigingen benodigd waarmee de grondslagen in de Wok in
lijn worden gebracht met de visie die de bescherming van mensen en het voorkomen van
kansspelgerelateerde schade vooropstelt. Dit betekent dat de vrijheid beperkt wordt
van spelers om keuzes te maken. Ook betekent dit dat de vrijheid van aanbieders beperkt
wordt om keuzes te maken in de mate van bescherming en preventie (Maatregel 1).

• Daarnaast zijn algemene wijzigingen benodigd in de normadressaat van de Wok, zodat
niet alleen aanbieders, maar bijvoorbeeld ook marketingbedrijven, en internetplatforms
rechtstreeks en stevig kunnen worden aangesproken op het plaatsen van niet toegestane
reclames of financiële instellingen kunnen worden aangesproken op het faciliteren
van illegaal gokken en het ecosysteem van illegaal aanbod kan worden doorbroken (Maatregel 2).

• Ook behoort tot de algemene wijzigingen het beter wettelijk verankeren van verschillen
in risico’s van kansspelen (Maatregel 3).

• Tot slot veranker ik de bescherming van jeugdigen steviger in de wet door de minimumleeftijd
voor deelname aan de meest risicovolle kansspelen te verhogen naar 21 jaar (Maatregel 4).

3.2. Verdere concretisering en aanscherping van de zorgplicht van aanbieders en invoeren
van overkoepelende speellimieten

• Via de Regeling speellimieten en bewuster speelgedrag en de Beleidsregels verantwoord
spelen 2024 is de zorgplicht reeds verder ingevuld, respectievelijk geconcretiseerd
met richtlijnen voor wanneer aanbieders moeten ingrijpen en informeren.26 Ik zal de zorgplicht verder concretiseren en aanscherpen (Maatregel 5). Dit doe ik
mede op basis van de effecten van de eerdere aanscherping. Ik verwacht dat de wijziging
deels mogelijk is in lagere regelgeving, maar uitgezocht moet worden of belangrijke
kaders op het niveau van wet of algemene maatregel van bestuur nodig zijn. De vernieuwde
zorgplichtregels komen tot stand op basis van onderzoek en adviezen van onafhankelijke
experts. Hier neem ik ook de motie Van Nispen c.s. in mee, om te bezien wat nodig
is om effectiever en steviger op te treden tegen gokbedrijven die tekortschieten in
hun zorgplicht en verslavingspreventiebeleid.27

• De wetsevaluatie beveelt aan om tot aanbieder overstijgende functionaliteiten ten
aanzien van speelgedrag te komen. Mede naar aanleiding van de motie Bikker c.s. heb
ik onderzocht hoe overkoepelende speellimieten mogelijk gemaakt kunnen worden.28 Op basis van dit onderzoek kies ik voor het invoeren van een overkoepelende stortingslimiet
met een financiële draagkrachttoets (Maatregel 6). Daarbij komt er een centrale functionaliteit
waar de speellimieten van spelers worden geregistreerd en bijgehouden. Er wordt vervolgens
een draagkrachttoets ingebouwd wanneer spelers boven een limiet willen spelen. De
contouren van overkoepelende speellimieten zijn uitgewerkt en worden nader geschetst
in de bijlage bij deze brief. Verdere overkoepelende maatregelen zijn pas aan de orde
op het moment dat blijkt dat het voorgaande niet voldoende effectief is.

3.3. Verder inperken van reclame voor kansspelen op afstand

• Ik zal een verbod met «nee, tenzij» voor reclame voor kansspelen op afstand inrichten.
Hiermee kan beter gestuurd worden op welke reclame toegestaan is en dit maakt toezicht
en handhaving voor de Ksa makkelijker (Maatregel 7).

• Nader onderzoek naar de werking van Besluit orka is nodig voor de invulling van «tenzij».
Van belang is om te kijken in hoeverre ook gerichte reclame nog toegestaan zou moeten
zijn, bijvoorbeeld door persoonlijke berichten. In het licht van de gedachte dat alleen
noodzakelijke reclame wordt toegestaan en om verplaatsingseffecten naar andere marketing
te voorkomen wordt ook naar bonussen en promotionele kansspelen gekeken. Ten slotte
wil ik onderscheid aanbrengen in de waarschuwende tekst die voor risicovolle en minder
risicovolle kansspelen (loterijen) geldt. Daarbij is het nog van belang om eerst inzichtelijk
te krijgen wat de effecten van een waarschuwende tekst zijn.

3.4. Uitbreiding van de bevoegdheden van de Ksa om illegale aanbieders aan te pakken
en uitbreiding van bevoegdheden voor toezicht op legaal aanbod

• Wat betreft handhaving worden de bevoegdheden van de Ksa uitgebreid om beter op te
kunnen treden tegen illegale aanbieders.

• Dan gaat het om het op zwart kunnen zetten of blokkeren van websites en het kunnen
aanspreken van derde partijen, zoals providers of banken, op het aanbieden van hun
diensten aan illegale aanbieders (Maatregel 8).

• Ook wordt bezien hoe de toezichtslacune dat de Ksa nu geen direct toezicht houdt binnen
de speelomgeving kan worden weggenomen. Het is nog niet duidelijk of het mogelijk
is om hiervoor valse identiteiten in te richten. Het is daarbij ook de vraag in hoeverre
een wijziging van de Wok volstaat om deze bevoegdheid te regelen (Maatregel 9).

• Voor betere handhaving binnen het vergunde aanbod wordt een bevoegdheid gecreëerd
om vergunningen zelfstandig te schorsen, zonder dat er een voornemen tot intrekking
van de vergunning hoeft te bestaan (Maatregel 10).

3.5. Maatregelen die onderzoek en preventie beter faciliteren

• Aanpassingen van CRUKS kunnen verslavingspreventie faciliteren. Er zijn verschillende
voorstellen gedaan om CRUKS beter te laten werken bij vrijwillige en onvrijwillige
uitsluiting in moties, rapporten en door de Ksa. Ik wil de werking van CRUKS verbeteren.
Dan gaat het om een snellere, bijvoorbeeld voorwaardelijke, inschrijving in CRUKS
bij onvrijwillige inschrijving, het verlengen van de minimale inschrijvingstermijn
en monitoring van mensen die weer willen gokken nadat de inschrijving in CRUKS is
geëindigd (Maatregel 11).

• In de evaluatie wordt aangegeven dat de informatie-uitwisseling rond matchfixing beter
moet.29 Een van de problemen hierbij is dat informatie rond matchfixing veelal ook aan de
Financial Intelligence Unit (FIU) gemeld moet worden op basis van antiwitwaswetgeving.
Meldingen aan de FIU in het kader van antiwitwaswetgeving staan echter verdere verstrekking
van die informatie in de weg. Het vergt nadere analyses om te bezien of en hoe dit
oplosbaar is. Er bestaan hier afhankelijkheden met betrekking tot wetgeving en informatiedeling
binnen integriteit van de sport en informatiedeling van vermoedens van witwassen.
Ik zal kijken in hoeverre informatiedeling kan worden verbeterd binnen mijn beleidsterrein
en de samenwerking zoeken met de nodige collega’s waar het andere beleidsterreinen
betreft (Maatregel 12).

• Ik deel de breed gedragen wens om data beschikbaar te stellen voor onderzoek. Daarom
creëer ik een grondslag in de Wok voor het gebruik van data uit de controle databank
(CDB) bij de Ksa voor onderzoeksdoeleinden. Ook gaat het om het gepseudonimiseerd
kunnen verkrijgen van data voor wetenschappelijk onderzoek om op deze wijze spelers
over de aanbieders heen te kunnen volgen (Maatregel 13). Ik neem daarin ook de motie
van het lid Ceder (CU) mee om de Nationaal Rapporteur Verslavingen toegang te verlenen
tot dezelfde data als de Kansspelautoriteit zodat deze onderzoek kan doen naar gokgedrag
en gokverslaving.30

3.6. Uitvoering en planning beleidswijzigingen

Voor alle genoemde maatregelen geldt dat deze moeten zijn gebaseerd op een gedegen
probleemanalyse. Tevens moet onderbouwd worden dat de gekozen oplossing op een proportionele
wijze bijdraagt aan de beleidsdoelstellingen. Deze onderbouwing zal op basis van het
beleidskompas en onderliggend onderzoek opgesteld worden. De realisatie van de hierboven
beschreven maatregelen staat daarbij centraal. Daarnaast kijk ik met een open blik
naar eventuele aanvullende maatregelen die uit de onderzoeken en gesprekken met experts
naar voren kunnen komen. In het meest gunstige scenario kan ik na afronding van bovengenoemde
onderzoeken en het doorlopen van de beleidskompassen eind 2025 beginnen aan het formuleren
van de wetteksten en de toelichting daarop. Afronding ten behoeve van consultatie
voorzie ik niet eerder dan in 2026.

Daarbij geldt dat beperkte capaciteit efficiënt moet worden ingezet. Het stapelen
van wetgevingstrajecten zou veel meer tijd in beslag nemen en de nodige logische samenhang
van de wetgeving kunnen ondermijnen. Juist om dit te voorkomen is het aangewezen om
één keer een voorstel te doen om de Wok te wijzigen na de wetsevaluatie. Ook moet
er nog steeds rekening mee worden gehouden dat wetgevingscapaciteit beperkt is door
wetgevingsprioriteiten die in het hoofdlijnenakkoord en regeerprogramma zijn gesteld.
Ten aanzien van de beschikbare beleidscapaciteit geldt eveneens dat hierin keuzes
gemaakt moeten worden ten opzichte van andere onderwerpen. Voor het kansspelbeleid
zelf geldt dat andere (mogelijke) beleidswijzigingen, zoals ten aanzien van speelautomaten
of loterijen, voorlopig niet kunnen worden opgepakt.

De implementatie van wijzigingen heeft mogelijk (financiële)gevolgen en eventuele
doorwerking op de Rijksbegroting en op de Staatsdeelnemingen Nederlandse Loterij en
Holland Casino. Dit zal ik in de loop van de verdere uitwerking in kaart brengen.
De financiële gevolgen voor de Ksa worden gedekt binnen de begroting van Ksa en zo
nodig door JenV.

3.7. Mogelijkheden voor versnelling

Ik heb bij het opstellen van de wijzigingsvoorstellen nadrukkelijk laten onderzoeken
waar versnellingen mogelijk zijn, omdat ik het standpunt met uw Kamer deel dat onderwerpen
zoals verdere beperkingen van reclame en meer handhavingsinstrumenten urgentie hebben.
Randvoorwaarde bij een versnelling van onderdelen van de Wok is dat voor deze onderdelen
het benodigde onderzoek gedaan is en dat de samenhang van regelgeving geborgd blijft.
Daarom kan ik omtrent een versnelling van wetgeving geen andere toezegging doen dan
dat ik dit zo snel als kan ter hand neem.

Het is mogelijk om lagere regelgeving aan te passen binnen het huidige wettelijke
kader. Daarvoor geldt dat dan nog wel het oude uitgangspunt van eigen verantwoordelijkheid
van de speler en de markt. Dit kan risico’s van inconsistenties op een later moment
mee brengen. Met dit risico op latere inconsistenties in gedachten, zullen de komende
maanden de eerste effecten van de aangescherpte Beleidsregel verantwoord spelen 2024
(van de Ksa) en de Regeling speellimieten en bewuster speelgedrag verder in beeld
worden gebracht. Op basis van de uitkomsten hiervan wordt bezien of verdere wijzigingen
wenselijk en mogelijk zijn rondom de zorgplicht, via beleidsregels respectievelijk
een ministeriële regeling, die sneller gerealiseerd kunnen worden dan een wetswijziging
of algemene maatregel van bestuur. Eventuele wijzigingen zouden afhankelijk van de
aard en omvang nog in 2025 tot een consultatieversie gebracht kunnen worden. Ook kan
worden gekeken naar mogelijkheden om binnen de huidige wettelijke kaders zeer risicovolle
elementen in het spelaanbod van met name online speelautomaten te verbieden. Dit vergt
nog nader onderzoek naar deze elementen. Dit onderzoek is verzocht aan het WODC en
zal naar verwachting op zijn vroegst in de tweede helft van 2025 beschikbaar zijn.

Tot slot

Ik neem een fundamentele wijziging van de regels voor kansspelen op afstand in de
Wet op de kansspelen ter hand. Om burgers effectief te kunnen beschermen en om kansspelgerelateerde
criminaliteit en illegaal aanbod tegen te gaan, moet dit een samenhangend pakket aan
maatregelen zijn. Daarbij vormt de nieuwe visie de basis en het toetsingskader voor
de voorstellen. Ik heb u in deze brief aangegeven op welke onderwerpen ik wijzigingen
wil aanbrengen en met welk doel. Ik wil nog in 2025 concrete beleidsvoorstellen voor
wijzigingen uitgewerkt en dragend onderbouwd hebben en daarna in 2026 zo snel als
mogelijk een voorstel voor wetswijziging in consultatie geven.

Naast het traject rond wet- en regelgeving blijf ik me inzetten voor andere belangrijke
activiteiten die bijdragen aan een betere bescherming van mensen tegen de risico’s
van kansspelen. Het gaat dan om bewustwordingsactiviteiten en het verbeteren en verbreden
van kennis over de risico’s van kansspelen. Het gaat ook om het verbeteren van verslavingspreventie
en het breder inzetten van het netwerk van hulp- en zorgverleners rondom verslaving.

Ik verken daarnaast hoe op internationaal niveau een vuist kan worden gemaakt tegen
illegaal aanbod. Met name op Europees niveau wil ik dat de aanpak van illegaal aanbod
op de agenda komt. Ik vind het belangrijk dat daarin vervolgens ook breed expertise
wordt ingeschakeld en vanuit verschillende disciplines (strafrecht, privaatrecht,
ICT-recht) wordt meegedacht. Illegaal aanbod kan niet alleen worden tegengegaan door
de aanbieders zelf aan te pakken. Het is juist ook van belang dat financiële dienstverleners,
zoals banken, internet platforms en andere faciliteerders geen zaken meer doen met
deze illegale aanbieders. De Kansspelautoriteit organiseert in dat kader in september
2025 een internationaal congres rondom veiliger gokken. Dit congres brengt kansspelmarkt
toezichthouders uit veelal Europese landen bijeen om met elkaar te komen tot gezamenlijke
intenties en kennisuitwisseling teneinde de kansspelmarkt veiliger te maken.

Ten slotte vraagt de in deze brief geschetste visie op kansspelen om verdere operationalisering
in beleid naar concrete subdoelstellingen, zoals op kansspelgerelateerde schade, kansspelverslaving
en het tegengaan van illegaal aanbod en de wijze waarop deze subdoelstellingen kunnen
worden bereikt. Ook is het van belang om indicatoren op te stellen en een nulmeting
te doen om vervolgens de effecten van de beleidswijzigingen en de realisatie van de
doelstellingen te kunnen meten. Deze aspecten neem ik mee in de periodieke rapportage
van het kansspelbeleid in 2026.

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid,
T.H.D. Struycken