Brief regering : Voortgang projectprocedures nieuwbouw kerncentrales en programma Verbindingen Aanlanding Wind op Zee

33 561 Structuurvisie Windenergie op Zee (SV WoZ)

Nr. 122 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR KLIMAAT EN ENERGIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 29 februari 2024

Met deze brief informeer ik uw Kamer over de stand van zaken van de projectprocedures
voor de nieuwbouw van kerncentrales en de samenhang met het programma Verbindingen
Aanlanding Wind op Zee 2031–2040 (hierna pVAWOZ). Met deze procedures wijs ik locaties
aan voor de nieuwbouw van kerncentrales en onderzoek ik het aan land brengen van op
zee geproduceerde elektriciteit en waterstof. Op 23 februari is het «Voornemen en
voorstel voor participatie» (VenP) voor de nieuwbouw van kerncentrales en de concept-Notitie
Reikwijdte en Detailniveau (c-NRD) voor pVAWOZ 2031–2040 gepubliceerd.

Met de publicatie van het VenP start ik de ruimtelijke procedure waarmee wordt toegewerkt
naar een besluit over de locatie voor de twee nieuwe kerncentrales. Over deze procedure
en de samenhang met andere besluitvorming over de kerncentrales heb ik u in mijn Kamerbrief
van 1 februari jl. geïnformeerd.1 Deze projectprocedure start met de volgende twee mogelijke vestigingsplaatsen:

• De locatie «Borssele» (ook wel het Sloegebied of «Borssele/Vlissingen»)

• De locatie «Maasvlakte I» (in het Rotterdamse havengebied)

In de eerste fase van het onderzoek wordt onderzocht of de afwegingen in het kader
van het waarborgingsbeleid die hebben geleid tot deze gebieden nog actueel zijn. Mogelijk
geeft dit nieuwe inzichten over de bestaande gebieden en eventueel aanvullende gebieden.
Vervolgens wordt voor deze gebieden in meer detail bepaald welke locaties kansrijk
zijn, deze worden verder onderzocht in de plan-milieueffectrapportage en de Integrale
Effectenanalyse (plan-m.e.r. en IEA). In die onderzoeken zullen ook de effecten op
het hoogspanningsnetwerk worden meegenomen. Op basis van de onderzoeken nemen de Minister
voor Klimaat en Energie (KE) en de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
(BZK) een Voorkeursbeslissing, daarmee wordt duidelijk waar de twee kerncentrales
worden gebouwd. Na verder onderzoek volgt een projectbesluit waarmee de kerncentrales
definitief door het Rijk in het betreffende omgevingsplan worden ingepast.

In het Programma Verbindingen Aanlanding Wind op Zee (pVAWOZ) onderzoek ik welke mogelijkheden
er zijn om in de periode 2031–2040 29GW windenergie van zee aan land te brengen door
middel van stroomkabels of waterstofbuisleidingen. Dit komt bovenop de 21GW die er
tot en met 2031 aan land wordt gebracht via de Routekaart Wind op Zee 2030. Op 23 februari
is de onderzoeksagenda (cNRD) pVAWOZ gepubliceerd. Hierin staat welke routes voor
stroomkabels en waterstofbuisleidingen en welke aansluitlocaties op het hoogspanningsnet
of het waterstofnetwerk in Noord-Holland, Zuid-Holland, Zeeland, Noord-Brabant en
Limburg worden onderzocht en hoe dat onderzoek wordt gedaan. In aanvulling op pVAWOZ
loopt voor de aanlanding van wind op zee in Noord-Nederland een specifiek programma:
PAWOZ-Eemshaven. De routes die vanuit PAWOZ-Eemshaven voor de periode na 2031 kansrijk
blijken te zijn worden integraal binnen pVAWOZ meegenomen in de landelijke besluitvorming
eind 2025 over de aanlanding van 29GW in de periode 2031–2040. Een belangrijk onderdeel
van het onderzoek binnen pVAWOZ is gericht op hoe het aanbod van wind op zee past
bij de vraag naar energie en het energiesysteem op land. Dit onderzoek wordt in samenhang
met onderzoek naar de nieuwbouw van kerncentrales uitgevoerd.

Vooruitlopend op de start van de procedure voor de kerncentrales heeft TenneT op verzoek
van EZK alvast de inpasbaarheid onderzocht van twee nieuwe kerncentrales in het hoogspanningsnet,
inclusief het effect van een mogelijk aanvullende aanlanding van Wind op Zee in Zeeland
na 2030 (bovenop de Routekaart Wind op Zee 2030). De studie gaat uit van bestaand
beleid en toekomstige scenario’s zoals die door TenneT ook in het Investeringsplan
2024 gebruikt worden. De inpasbaarheid is sterk afhankelijk van aannames over de ontwikkeling
van de vraag naar elektriciteit. Belangrijk daarbij is de omvang van deze vraag en
de ontwikkeling hiervan in de tijd, waar deze zich bevindt in het systeem en hoe flexibel
deze vraag is. De studie laat zien dat er ondanks de nu geplande uitbreidingen van
de infrastructuur sprake kan zijn van knelpunten in het hoogspanningsnet bij inpassing
op zowel locatie Borssele als Maasvlakte I. Op de locatie Borssele lijkt volgens het
model tot ca 1.6GW vermogen inpasbaar zonder additionele infrastructuur, dit is onvoldoende
voor twee grote kerncentrales van minimaal 1000MW. TenneT heeft voor deze analyse
echter alleen het jaar 2035 doorgerekend, daarnaast zijn er inherente onzekerheden
als gevolg van modelkeuzes, scenario’s en aannames.

De uitkomsten van deze studie benadrukken het belang van een integrale benadering
van de bouw van CO2-vrije elektriciteitsopwekking, de elektrificatie van het energiesysteem zoals beschreven
in het Nationaal Programma Energiesysteem, en het Meerjarenprogramma Infrastructuur
voor Energie en Klimaat (MIEK). In de komende periode zal ik de genoemde onzekerheden
nader onderzoeken en waar mogelijk verkleinen. Dit doe ik in verschillende parallelle
sporen zoals beschreven in voornoemde Kamerbrief over de kerncentrales, maar ook via
het hiervoor genoemde onderzoek naar de afstemming van aanbod van wind op zee op de
vraag naar energie en het energiesysteem op land. Daarnaast zal TenneT ook de periode
na 2035 in beeld brengen.

Voor de nieuwbouw van de kerncentrales werk ik toe naar een ontwerp voorkeursbeslissing
in het tweede kwartaal van 2025. In 2025 wordt naar verwachting ook het programma
VAWOZ 2031–2040 vastgesteld, waarmee de ruimtelijke procedures voor kansrijke aanlandingen
van start gaan. De mogelijke knelpunten en oplossingsrichtingen worden in de tussenliggende
periode verder onderzocht. Hiermee streef ik ernaar om op de volle breedte van de
vraagstukken te beschikken over voldoende informatie om een integrale afweging te
maken over omvang, timing en locatie van elektrificatie, infrastructuur, nieuwbouw
kerncentrales, aanlandingen van wind op zee en de impact voor bewoners en omgeving.

Bij belangrijke mijlpalen in de bovenstaande projectprocedures zal ik uw Kamer informeren.

De Minister voor Klimaat en Energie, R.A.A. Jetten