Brief regering : Uitspraak beroepszaak NFP-wijziging 3,5 GHz-band 2023 en veiling 3,5GHz-band

Nr. 584
BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 21 december 2023

Middels deze brief wil ik u informeren over de uitspraak1 die de rechtbank Rotterdam heeft gedaan op 29 november jl. ten aanzien van de beroepen
die waren ingesteld tegen het besluit tot wijziging van het Nationaal Frequentieplan
2014 van 23 februari 2023 (NFP-wijziging 2023), waarin de bestemming van de 3,5 GHz-band
wordt gewijzigd om mobiele communicatie mogelijk te maken. Daarnaast wil ik u informeren
welke gevolgen deze uitspraak heeft voor de verdere planning van de 3,5 GHz-veiling
en welke stappen ik daar in voorzie.

Uitspraak rechtbank Rotterdam inzake NFP-wijziging 3,5 GHz

De rechtbank Rotterdam heeft op 29 november 2023 uitspraak gedaan ten aanzien van
de beroepen die waren ingesteld tegen de NFP-wijziging 2023. De rechtbank is van oordeel
dat de NFP-wijziging 2023 zorgvuldig is voorbereid, dat daarbij de nodige adviezen
van experts zijn ingewonnen, dat begrijpelijke keuzes zijn gemaakt, en dat de afwegingen
voldoende zijn gemotiveerd. Daarom heeft de rechtbank alle beroepen tegen de NFP-wijziging
2023 ongegrond verklaard. Dat betekent dat de NFP-wijziging 2023 in stand is gebleven.
Partijen hebben zes weken om eventueel in hoger beroep te gaan bij het College van
Beroep voor het Bedrijfsleven.

Om van de verdere mogelijkheden die 5G-technologie biedt gebruik te kunnen maken,
is het nodig om de 3,5 GHz-band hiertoe beschikbaar te stellen. Door het landelijk
aanbieden van 5G-technologie in Nederland kan aan de extra vraag van ondernemers en
consumenten naar mobiel dataverkeer worden voldaan. Met de uitspraak van de rechter
kan de veiling van deze belangrijke frequentieband nu snel in gang worden gezet. Dat
is belangrijk om te voorkomen dat de Nederlandse maatschappij achterop raakt met de
ontwikkeling en het gebruik van 5G-toepassingen. Nederland is immers het laatste EU-land
waar de voor 5G-technologie onmisbare 3,5 GHz-band in gebruik kan worden genomen.
Haast is dus nu echt geboden.

Stappen en verdere planning 3,5 GHz-veiling

Voor het kunnen houden van deze veiling moet ik nog een aantal stappen zetten, waaronder
het publiceren van de veilingregelgeving2. Na publicatie hiervan kan de veilingprocedure starten. Ik ben voornemens om uiterlijk
1 februari 2024 de veilingregelgeving te publiceren. Na publicatie start de aanvraagprocedure
en worden aanvragen beoordeeld. Zo snel mogelijk hierna vindt de daadwerkelijke veiling
plaats. Op basis van een zorgvuldige en realistische planning voorzie ik nu dat bij
publicatie van de veilingregelgeving uiterlijk 1 februari 2024 de veiling nog voor
de zomer van 2024 kan plaatsvinden gevolgd door ingebruikname van de frequenties op
1 augustus 2024.

Mijn ambtsvoorganger heeft in brieven van 18 juni 20213 en 2 september 20214 aan de Tweede Kamer uiteengezet welke stappen noodzakelijk zijn om te kunnen veilen
en heeft naar aanleiding van een op 8 juni 2021 aangenomen motie5 van de leden Van Ginneken, Grinwis en Rajkowski, toegezegd om de vastgestelde veilingregelgeving
inzake de 3,5 GHz-band aan de Tweede Kamer toe te sturen. De motie verzoekt de regering
de veilingregeling na de consultatie (van de conceptregeling) bij de Tweede Kamer
voor overleg aanhangig te maken, voordat de regeling wordt vastgesteld. De overweging
bij de motie was dat er discussie bestond over de mate van transparantie in de veiling.
De zorgen over de mate van transparantie in de veiling heb ik serieus genomen en daar
zijn door mij stappen in gezet. Daarover het volgende.

Uitkomsten consultatie veilingregelgeving

Een ontwerp van de veilingregelgeving is van 31 maart 2023 tot en met 11 mei 2023
via www.internetconsultatie.nl openbaar geconsulteerd. De ontvangen zienswijzen hebben geleid tot een beperkt aantal
wijzigingen in de veilingregelgeving. Een belangrijk punt uit verschillende zienswijzen
had betrekking op de mate van transparantie in de veiling. De Tweede Kamer heeft hier
eerder ook aandacht voor gevraagd. In de geconsulteerde versie van de regeling werd
er onbedoeld, in afwijking van het advies van veilingadviseur DotEcon, geen informatie
bekend gemaakt over de totale vraag in de veiling. Dat is in de definitieve regeling
hersteld, zodat de regeling in overeenstemming is met het advies en tegemoetkomt komt
aan de zorgen, zoals geuit door enkele respondenten en eerder door de Tweede Kamer.

Verder zijn de artikelen die zagen op de voorlopige verdeling ten behoeve van de tijdelijke
bescherming voor Inmarsat geschrapt. Deze artikelen zijn niet meer nodig als gevolg
van de bereikte overeenstemming met Inmarsat over een vrijwillige migratie van het
nood-, spoed- en veiligheidsverkeer naar Griekenland uiterlijk 1 februari 20246. Dit maakt ook dat de opzet van de veiling als gevolg hiervan aanzienlijk minder
complex is geworden.

Daarnaast hebben enkele respondenten in hun zienswijzen in de consultatie opmerkingen
gemaakt over de ingebruiknameverplichting die wordt gesteld aan het gebruik van de
vergunningen in de 3,5 GHz-band. De Tweede Kamer stelde daarover ook reeds vragen
in een schriftelijk overleg van de vaste commissie van Economische Zaken en Klimaat
van 14 april 20237. De meningen van respondenten daarover verschillen: sommige respondenten vinden de
verplichting te licht, andere juist te zwaar. In de Nota Mobiele Communicatie 2019
is de ingebruiknameverplichting voor de vergunningen voor mobiele communicatie, waaronder
ook die in de 3,5 GHz-band, reeds vastgesteld en toegelicht. Wijziging van de ingebruiknameverplichting
zou zich slecht verhouden met het meerjarig perspectief dat aan deelnemers in de verschillende
veilingen werd geboden; niet alleen in de aanstaande 3,5 GHz-veiling, maar ook in
de multibandveiling in 2020. Ik vind het daarom niet wenselijk terug te komen op de
al eerder vastgestelde spelregels.

In het algemeen geldt dat een zware ingebruiknameverplichting (en daarmee ook dekkingseis)
een drempel kan vormen voor eventuele nieuwe toetreders. Een lichte ingebruiknameverplichting
kan daarentegen de mogelijkheid bieden voor ongewenste speculatie. In de Nota Mobiele
Communicatie 2019 is een balans gevonden door de eis per frequentieblok van 10 MHz
(in de 3,5 GHz band) in twee fasen – na 2 en na 5 jaar – op te laten lopen, waarbij
de oppervlakte van de 5-jaarstermijn een vertienvoudiging is van de oppervlakte van
de 2-jaarstermijn. Dezelfde fasering is toegepast in de vergunningen die eerder zijn
uitgegeven in de 700, 800, 900, 1400, 1800, 2100 en 2600 MHz-banden. De ingebruiknameverplichting
is daarom niet aangepast.

Verder is door een aantal respondenten in de consultatie voorgesteld de ingebruiknameverplichting
te koppelen aan de (on)mogelijkheden tot eventuele doorverkoop van de in de veiling
verworven frequenties. Concreet wordt daarbij voorgesteld dat een vergunning pas mag
worden doorverkocht of verhuurd, nadat de betreffende vergunninghouder aan zijn ingebruiknameverplichting
heeft voldaan. Deze respondenten vinden het vooral onwenselijk dat partijen om louter
speculatieve redenen frequenties verwerven om ze (voor de afloop van de termijnen
voor de ingebruiknameverplichting) te kunnen verhandelen. Ook met dit voorstel is
niet meegegaan. Ik ben van mening dat niet beoordeeld kan worden of een partij speculatieve
bedoelingen heeft en dat met het voorgestelde doorverkoop- of verhuurverbod juist
belemmeringen kunnen worden opgeworpen voor serieuze nieuwe partijen. Dat is onwenselijk
gelet op de veilingdoelstelling van realistische kansen voor alle mogelijke deelnemers.
Daarnaast is het niet mogelijk om op grond van de artikelen 3.20 van de Telecommunicatiewet
en artikel 17 van het Frequentiebesluit 2013 de overdraagbaarheid van deze vergunningen
a priori te beperken.

Toezending veilingregelgeving

Zoals ik hierboven al schetste, heeft mijn ambtsvoorganger toegezegd om de vastgestelde
veilingregelgeving inzake de 3,5 GHz-band aan de Tweede Kamer toe te sturen. Aan deze
toezegging voldoe ik via deze brief. Het is nu van belang dat verdere vertraging wordt
voorkomen en dat de veilingregeling voor 1 februari 2024 wordt vastgesteld. Daar spannen
we ons voor in.

De Minister van Economische Zaken en Klimaat,
M.A.M. Adriaansens