Brief regering : Innovatiestrategie Luchtvaart

Nr. 1080
BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 13 juni 2023

Technologische innovatie is de sleutel tot een toekomstbestendige luchtvaart en biedt
uitgelezen kansen voor de Nederlandse (luchtvaart)industrie en werkgelegenheid. Niet
voor niets is de luchtvaartsector continu aan het innoveren en vernieuwen: van kleine
start ups tot de gevestigde bedrijven met jarenlange ervaring – er wordt voortdurend
gewerkt aan een stillere, duurzamere, veiligere en beter verbonden luchtvaart.

Door innovatie kan de negatieve impact van de luchtvaart op klimaat en leefomgeving
worden verkleind en kan de luchtvaart haar «license to operate» in de toekomst behouden. In de Luchtvaartnota 2020–2050 is aangekondigd dat het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) met sectorpartijen
een innovatiestrategie uitwerkt om de ambities op de publieke belangen te realiseren.

Hierbij ontvangt u deze Innovatiestrategie Luchtvaart. De strategie verbindt de publieke
belangen uit de luchtvaartnota aan veelbelovende innovatiemogelijkheden in vier innovatiegebieden.
De strategie inventariseert lopende trajecten en nieuwe kansen voor de toekomst. Daarnaast
maakt IenW in de strategie keuzes waar het ministerie wel en niet een rol neemt bij
de innovatie.

Op basis van de Global Aviation Innovation Analysis, welke reeds eind 2022 met de Kamer is gedeeld, is onderscheid gemaakt tussen vier
innovatiegebieden passend bij de ordening van de luchtvaart: luchtvaartuigen, duurzame
energiedragers, luchtruim, en luchthaven en omgeving. In de Innovatiestrategie is
per innovatiegebied inzichtelijk gemaakt wat de verwachte ontwikkeling is van innovaties
en hoe die bijdragen aan de publieke belangen.

Ieder van de innovatiegebieden heeft een eigen focus op specifieke technologieën en
onderdelen van het luchtvaart innovatie ecosysteem. Per innovatiegebied is een stip
op de horizon gekozen en wordt aangegeven welke innovaties ons bij die stip brengen.
Vervolgens wordt besproken welke rol IenW aanneemt om deze innovaties te ondersteunen
en om eventuele barrières weg te nemen. De rol van IenW kan vier vormen aannemen:
initiërend, samenwerkend, kaderstellend of reactief.

Per innovatiegebied kan de focus op een rol verschillen. Zo heeft IenW in het innovatiegebied
Luchtvaartuigen de focus op een initiërende rol door bijvoorbeeld te investeren in
nieuwe technologie en demonstratiemodellen om waterstofaandrijving mogelijk te maken
via het programma Luchtvaart in Transitie. Terwijl op het innovatiegebied luchtruim
IenW een meer kaderstellende rol heeft als eigenaar van het luchtruim. Op basis van
de gekozen stip op de horizon en rol van IenW zijn de meest relevante (beleids)initiatieven
geselecteerd die bijdragen aan het realiseren van de gewenste innovatie. Tot slot
is er een aanpak uitgewerkt voor de monitoring en sturing.

De strategie is opgesteld met inbreng en inzet van luchtvaartmaatschappijen, vliegvelden,
kennisinstellingen, maatschappelijke partijen en andere ministeries. Ook toeleveranciers
en start ups hebben actief bijgedragen aan de totstandkoming. Een klankbordgroep heeft
meegedacht en gereflecteerd op het totaal. IenW is dankbaar voor de inzet van al deze
partijen. Het is namelijk de sector waar uiteindelijk innovaties plaatsvinden. Met
inzet van de sector en de andere partijen tezamen kunnen de innovaties uit de Innovatiestrategie
worden gerealiseerd. Zo versterken en vernieuwen we de luchtvaart.

Uiteraard kan niet alles via innovatie worden bereikt. Al het beleid uit de Luchtvaartnota
is nodig om de doelen uit de nota te realiseren. Deze Innovatiestrategie richt zich
uitsluitend op de bijdrage die innovatie daaraan kan leveren.

Uitvoering, sturing en monitoring

Om de doelen uit deze strategie te behalen, worden de geselecteerde initiatieven de
komende jaren tot uitvoering gebracht via een programmatische aanpak bestaande uit
roadmaps per innovatiegebied en een overkoepelend programmaplan. Hierbij wordt aansluiting
gezocht bij reeds bestaande trajecten met in achtneming van de respectievelijke rol
en bevoegdheden van de betrokken departementen.

Door het inrichten van een plan-do-check-act cyclus kunnen de verschillende betrokken
partijen gericht samenwerken aan de uitvoering. IenW draagt bij in de coördinatie
van deze samenwerking en het stellen van de juiste kaders en het creëren van incentives
voor de innovatie van de Nederlandse luchtvaartsector.

Vanwege de lange tijdshorizon voor innovatie zal de strategie tussentijds worden aangepast
aan actuele ontwikkelingen. Het monitoren en bijsturen van de innovatiestrategie als
geheel verloopt daarom in de Innovatiemonitor Luchtvaart via een vierjaarlijkse cyclus. Zo kan de innovatiestrategie worden herijkt op basis
van de laatste technologische inzichten en beleidsmatige ontwikkelingen.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat, M.G.J Harbers