Brief regering : Geannoteerde Agenda OJCS Raad - Onderdeel Jeugd – 15 mei 2023

Nr. 398
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 24 april 2023

Hierbij bied ik u de geannoteerde agenda van de Onderwijs-, Jeugd-, Cultuur- en Sportraad
(OJCS-Raad) aan voor het onderdeel Jeugd, dat op maandag 15 mei plaatsvindt, onder
het Zweedse voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie in Brussel.

In de bijlage worden de onderwerpen nader toegelicht en treft u per onderwerp het
doel van de Raadsbehandeling, de inhoud van het onderwerp, de inzet van Nederland
en een indicatie van het krachtenveld aan.

Nederland zal tijdens de Raad worden vertegenwoordigd door de Plaatsvervangend Permanent
Vertegenwoordiger.

De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
M. van Ooijen

GEANNOTEERDE AGENDA OJCS RAAD– JEUGD

Jeugd – Maandag 15 mei

Voor de Jeugdraad staan de volgende onderwerpen geagendeerd:

− Raadsconclusies inzake de sociale dimensie van een duurzaam Europa voor jongeren

− Raadsresolutie over de resultaten van de 9e cyclus van de EU Jongerendialoog

− Raadsresolutie over het werkplan 2022–2024 als onderdeel van de EU Jeugdstrategie

− Beleidsdebat over nader te bepalen thema m.b.t. «duurzaamheid & inclusie».

Raadsconclusies inzake de sociale dimensie van een duurzaam Europa voor jongeren

Inhoud

De Raadsconclusies sluiten aan op de EU jeugdstrategie 2019–2027 en in het bijzonder op de daarin opgenomen
Europese jeugddoelen over «inclusieve samenlevingen» en een «duurzaam groen Europa».
In de Raadsconclusies worden lidstaten uitgenodigd om aandacht te besteden aan het
bevorderen van de betrokkenheid van alle jongeren bij de samenleving en waarbij ze
ook nadrukkelijk worden gevraagd dit te doen op het gebied van duurzaamheid en milieu.

Gesteld wordt dat jongeren krachtige aanjagers van verandering en innovatie kunnen
zijn, dat ieder kind / jongere het recht heeft om vrijelijk zijn mening te kunnen
uiten en dat het belangrijk is kwetsbare groepen in de samenleving mondiger te maken.
De mate van betrokkenheid hangt af van verschillende factoren, zoals toegang tot informatie,
sociale status en geografie. Verschillende groepen jongeren hebben verschillende soorten
aanmoediging en ondersteuning nodig om deel te nemen aan de ontwikkeling van de samenleving.
De conclusies wijzen mede daarom ook op de mogelijke rol van het jongerenwerk en het
gebruik van bestaande programma’s, zoals Erasmus+ en het Europees Solidariteitskorps.
De uitkomsten van de EU Jongerendialoog (een belangrijk participatiemechanisme voor
jongeren in de EU) zijn ook in de tekst opgenomen.

In de Raadsconclusies worden lidstaten en de Europese Commissie gevraagd onder andere
aandacht te besteden aan jongerenparticipatie (in het bijzonder die van jongeren in
minder kansrijke situaties); aandacht te hebben voor rechten, welzijn en mentale gezondheid
van jongeren; de betrokkenheid van jongerenwerk; en om aandacht te hebben voor een
duurzame infrastructuur.

Er wordt gewezen op de uitwisseling van goede praktijkvoorbeelden, bijvoorbeeld via
peer-learning op het gebied van inclusie en duurzaamheid, het inzetten van bestaande middelen en
mogelijkheden zoals de Europese jongerensite met toegankelijke informatie over EU-beleid
en programma’s over o.a. duurzame ontwikkeling en klimaatverandering.

Achtergrond

Bevordering van jongerenparticipatie is één van de beginselen van de EU-Jeugd Strategie
(2019–2027). Deze strategie heeft tot doel de betrokkenheid van jongeren in Europa
bij het vormgeven van de samenleving en de politiek te ondersteunen. Met dit in gedachten
wordt rekening gehouden met de mening van jongeren via bijvoorbeeld de EU Jeugddialoog
en de opgenomen EU jeugddoelen.

Jongerenparticipatie gaat over het hebben en uitoefenen van rechten, kansen, gelijke
toegang, ondersteuning en verantwoordelijkheden om deel te nemen en beslissingen te
beïnvloeden. En ook om deel te nemen aan activiteiten die bijdragen aan het versterken
van een samenleving die gebaseerd is op de waarden van de Europese Unie. Het is belangrijk
om hierbij te kijken naar alle zaken die jongeren aangaan, waaronder ook hun betrokkenheid
op onderwerpen als duurzame ontwikkeling en klimaat.

De Raadsconclusies zijn niet bindend en de aanbevelingen in de tekst kunnen vooral gezien worden als uitnodigingen
aan lidstaten, de Europese Commissie, jongerenorganisaties en het jongerenwerk.

Inzet Nederland

Nederland vindt jongerenparticipatie van alle jongeren van belang, evenals het feit
dat jongeren in staat worden gesteld op zinvolle wijze deel te nemen aan beslissingen
over zaken die hen aangaan. Daarbij wordt ook het belang van de sociale dimensie,
en meer specifiek die in relatie tot een duurzame groene samenleving, erkend. Daartoe
bestaan in Nederland ook diverse initiatieven zoals bijvoorbeeld de jongerenparticipatie-tool
van de Jongeren-milieuraad en de recente wijziging van artikel 1 van de Grondwet,
waarmee handicap en seksuele gerichtheid toegevoegd zijn als discriminatiegronden.

Ook vindt Nederland het belangrijk dat er aandacht is voor mentale gezondheid in de
Raadsconclusies.

Nederland pleit ervoor dat de Raadsconclusies rekening houden met diversiteit in bevoegdheden
binnen lidstaten en het subsidiariteitsbeginsel.

Indicatie krachtenveld Raad

Naar verwachting zullen de lidstaten akkoord gaan. Alle lidstaten erkennen het belang
van de sociale dimensie van een duurzaam Europa voor jongeren en kunnen zich vinden in dit voorstel voor de Raadsconclusies.

Raadsresolutie over de resultaten van de
9e cyclus van de EU Jongerendialoog

Inhoud

De Resolutie sluit o.a. aan op de bestaande EU jeugdstrategie 2019–2027, de bijbehorende
EU jeugddoelen, eerder afgestemde resolutie over de opzet van het participatiemechanisme
EU Jongerendialoog en de resultaten uit vorige cycli van de EU Jongerendialoog. Lidstaten
en de Commissie worden uitgenodigd om de bevindingen uit de EU Jongerendialoog in
ogenschouw te nemen bij het ontwikkelen en implementeren van jongerenbeleid.

De uit de 9e cyclus van de EU Jongerendialoog voortgekomen aanbevelingen zijn in de tekst opgenomen.
Deze gaan onder andere over toegankelijke (jongerenvriendelijke en -relevante) informatie
en transparantie in beleid inzake duurzaamheid en klimaat, het belang van niet-formeel
en formeel leren bijvoorbeeld via participatie via vrijwilligerswerk en leermobiliteit,
lokale adviesraden, infrastructuur, actie en empowerment voor iedereen en dus de mogelijkheid
voor alle jongeren – dus ook voor jongeren uit minder kansrijke situaties – om te
participeren.

Achtergrond

De 9e cyclus van de EU Jongerendialoog, getiteld «Samen aan de slag voor een Duurzaam en
Inclusief Europa» (Engaging Together for a Sustainable and Inclusive Europe), vond plaats tijdens het trio-voorzitterschap van Frankrijk, Tsjechië en Zweden.
De voorliggende resolutie is gebaseerd op de bijdragen van Europese jongeren (onder
andere verkregen via enquêtes, evenementen en workshops) en de resultaten die zijn
opgehaald tijdens de drie voorzitterschappen. Frankrijk legde het accent op betrekken
van jongeren als facilitators voor verandering om de leefomgeving te beschermen, Tsjechië
op de intergenerationele dimensie van jeugd om dialoog en sociale cohesie te bevorderen, en Zweden op
het belang van de sociale dimensie van een duurzaam Europa voor jongeren.

Naast aandacht voor inhoud is de resolutie ook bedoeld om te blijven werken aan de
kwaliteit van het participatiemechanisme EU Jongerendialoog, waaronder (het functioneren
van) de nationale werkgroepen en INGYO’s (International Non-Governmental Youth Organisations),
verspreiden van informatie, werkmethoden, het verder ontwikkelen van het EU Jongerenportaal
en het voortzetten van de goede praktijken uit het Europees Jaar van de Jeugd 2022.

Het overkoepelende thema van het volgende trio-voorzitterschap (Spanje, België en
Hongarije) wordt «We Need Youth» ofwel: «We hebben iedereen nodig. Zeker óók jongeren!»

Inzet Nederland

Nederland vindt het stimuleren van betrokkenheid van alle jongeren bij de samenleving
belangrijk. Daaronder valt ook aandacht voor het stimuleren van een duurzaam en inclusief
Europa. Nederland vindt het ook belangrijk dat er samen met jongeren gewerkt wordt
aan deze onderwerpen. Daarnaast is het van belang dat de richtsnoeren in deze raadsresolutie
geen verplichtend karakter hebben.

Deze punten komen nu voldoende naar voren in de tekst. Nederland kan dan ook instemmen
met de Raadsresolutie.

Indicatie krachtenveld Raad

Naar verwachting zullen de lidstaten akkoord gaan. De onderwerpen «betrekken van jongeren
als facilitators voor verandering om de leefomgeving te beschermen» en de «intergenerationele
dimensie van jeugd om dialoog en sociale cohesie te bevorderen» zijn tijdens het Franse
en Tsjechische voorzitterschap al aan bod gekomen en afgestemd. Ook het door het Zweedse
voorzitterschap ingestoken onderwerp «belang van de sociale dimensie van een duurzaam
Europa voor jongeren» is positief ontvangen door de lidstaten.

Hiernaast zijn de onderwerpen in lijn met de eerder aangenomen EU Jongerenstrategie
2019–2027, de daarin opgenomen EU Jongerendialoog en de EU Jeugddoelen (waaronder
EU Jeugddoelen drie «inclusieve samenlevingen» en tien «duurzaam groen Europa»).

Raadsresolutie EU-Jongerenstrategie Werkplan 2022–2024, als onderdeel van de EU Jeugdstrategie
2019–2027

Inhoud

De Resolutie geeft de inzet weer van twee trio-voorzitterschappen voor de implementatie
van de EU-Jongerenstrategie, in de periode 2022–2024. Het inmiddels afgeronde trio-voorzitterschap
(Frankrijk, Tsjechië en Zweden) heeft zich gericht op «Samen aan de Slag voor een
Duurzaam en Inclusief Europa» (Engaging Together for a Sustainable and Inclusive Europe) en op EU Jeugddoel 3 (Inclusive Societies) en 10 (Sustainable Green Europe). Het aankomende trio-voorzitterschap (Spanje, België en Hongarije) richt zich op
de boodschap «We Need Youth» ofwel: «We hebben iedereen nodig. Zeker óók jongeren!»
En meer specifiek op EU Jeugddoel 3 (Inclusive Societies), 6 (Moving rural youth forward) en 9 (Space and participation for all).

Achtergrond

De EU-Jongerenstrategie 2019–2027 volgt driejaarlijkse werkperiodes die elk twee trio-voorzitterschappen
omvatten. Ieder EU-Werkplan presenteert de prioriteiten en activiteiten van deze werkperioden
en dient aan te sluiten bij de leidende principes en prioriteiten van de EU-Jongerenstrategie.
Het EU-Werkplan is een instrument dat fungeert als kompas dat lidstaten en de Commissie
ondersteunt bij het bereiken van de doelen van de EU-Jongerenstrategie. De Europese
Commissie kan ten behoeve van de uitwerking bestaande instrumenten inzetten zoals
de Europese Jeugddialoog, de -portal, de -jeugdcoördinator en informatie bijhouden
via de Youth Wiki. En via diverse activiteiten zoals peer learnings, expert groepen en de jeugd programma’s Erasmus+ en het Europees Solidariteitskorps
voor uitwisseling zorgen. Ook de uitkomsten uit het eerdere Europese Jaar v.d. Jeugd
kunnen benut worden.

Inzet Nederland

Nederland hecht belang aan gelijke kansen voor alle jongeren en aan hier samen met
jongeren aan werken. Nederland verwelkomt ook de eerder aangenomen EU-Jeugddoelen
in de EU-Jongerenstrategie. Daarnaast vindt Nederland het belangrijk dat de Raadsresolutie
geen verplichtend karakter heeft.

Deze punten komen voldoende naar voren in de Raadsresolutie over het EU-Werkplan 2022–2024.
Nederland kan instemmen met de Resolutie.

Indicatie krachtenveld Raad

Naar verwachting zullen de lidstaten akkoord gaan. Het EU-Werkplan omvat deels een
terugkoppeling van al eerder afgestemde onderwerpen en verder voornemens voor de komende
periode. Allen in lijn met de eerder aangenomen EU-Jongerenstrategie 2019–2027.

Beleidsdebat Duurzaamheid en inclusie

Doel en Inhoud Raadsbehandeling

De achtergrondstukken voor het beleidsdebat zijn nog niet gepubliceerd door het Zweedse voorzitterschap. Naar verwachting wil Zweden met het verkennende beleidsdebat
de lidstaten vragen naar hun bevindingen met betrekking tot de onderwerpen inclusie
en duurzaamheid, gerelateerd aan jongerenparticipatie.

Dit sluit aan bij de gekozen prioriteit zoals gereflecteerd in eerdergenoemde Raadsconclusies
over dit thema en dus in het bijzonder de daarin opgenomen Europese jeugddoelen over
«inclusieve samenlevingen» en «duurzaam groen Europa».

Inzet Nederland

Nederland kan – in lijn met de Raadsconclusies inzake de sociale dimensie van een duurzaam Europa
voor jongeren – aangeven het belang van jongerenparticipatie van alle jongeren te ondersteunen.
Daarnaast kan Nederland het belang onderstrepen dat jongeren in staat worden gesteld
op zinvolle wijze deel te nemen aan beslissingen over zaken die hen aangaan. Daarbij
erkent Nederland ook het belang van de sociale dimensie, en meer specifiek die in
relatie tot een duurzame groene samenleving.

Nederland zal daarbij een aantal nationale initiatieven die hierop aansluiten benoemen.
Zoals de jongerenparticipatietool van de Jongerenmilieuraad en de recente wijziging
van artikel 1 van de Grondwet waarmee handicap en seksuele gerichtheid toegevoegd
zijn als discriminatiegronden. Tevens kan ook het jaarlijkse Nationaal Jeugddebat
genoemd worden.

Mocht het debat meer specifiek ingaan op voorbeelden van participatie van jongeren
in kwetsbare situaties, dan kan Nederland voorbeelden inbrengen gericht op jongeren
met een beperking, aandacht voor mentale gezondheid of bijvoorbeeld het betrekken
van jongeren bij de beleidsontwikkelingen rondom de gesloten jeugdhulp.