Brief regering : Geannoteerde agenda Raad Buitenlandse Zaken van 24 april 2023

Nr. 2640
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 14 april 2023

Hierbij bied ik u de geannoteerde agenda aan van de Raad Buitenlandse Zaken van 24 april
2023 aan.

De Minister van Buitenlandse Zaken,
W.B. Hoekstra

GEANNOTEERDE AGENDA VAN DE RAAD BUITENLANDSE ZAKEN VAN 24 APRIL 2023

Op 24 april a.s. vindt de Raad Buitenlandse Zaken (RBZ) plaats in Luxemburg. De Permanente
Vertegenwoordiger van Nederland bij de Europese Unie zal Nederland vertegenwoordigen
tijdens deze Raad. Op de agenda staan als volle agendapunten de Russische agressie
jegens Oekraïne en de implementatie van het EU actieplan voor de geopolitieke consequenties
van de Russische agressie jegens Oekraïne. Onder Current Affairs zal worden gesproken over Moldavië en Tunesië. Tijdens de lunch staat een informele
uitwisseling met de Georgische Minister van Buitenlandse Zaken, Ilia Darchiashvili
gepland.

Volle agendapunten

Russische agressie jegens Oekraïne

De Raad zal over de voortdurende Russische agressie tegen Oekraïne spreken. De kern
van de inzet van het kabinet ten aanzien van de Russische oorlog tegen Oekraïne blijft
onverminderd gericht op enerzijds het verlenen van zoveel mogelijk steun aan Oekraïne
en anderzijds op het verder vergroten van de druk op Rusland om de agressie te beëindigen.
Het kabinet blijft zich inzetten voor verdere aanscherping van de sancties tegen Rusland
en maatregelen om sanctieomzeiling te bestrijden. Ook blijft het kabinet gecommitteerd
aan accountability en het bijdragen aan de herstel- en wederopbouwopgave van Oekraïne, in zoverre de
veiligheidssituatie dit toelaat. Over een eerste steunpakket voor 2023 is uw Kamer
op 3 april jl. per brief geïnformeerd.1

Voor wat betreft accountability blijft het kabinet zich inzetten voor onderzoek naar schendingen van internationaal
recht in Oekraïne, het verzamelen van bewijs voor gebruik in toekomstige rechtszaken
en de coördinatie van accountability-initiatieven. Het kabinet verwelkomt het onafhankelijke onderzoek van het Internationaal
Strafhof naar president Poetin en de Russische commissaris voor kinderrechten Lvova-Belova.
Het kabinet blijft zich samen met Duitsland en Oekraïne inzetten voor de bestrijding
van ontvoering van Oekraïense kinderen naar Rusland en de door Rusland bezette gebieden.
Het kabinet acht het van belang dat de EU en haar lidstaten initiatieven op het gebied
van bestrijding van kinderontvoering coördineren in nauwe samenspraak met Oekraïne.

In navolging op het politieke akkoord in de afgelopen RBZ van maart2 over het leveren van munitie aan Oekraïne vanuit de Europese Vredesfaciliteit (EPF)
zal de Raad deze voorstellen naar verwachting formeel aannemen.

Implementatie van het EU actieplan voor de geopolitieke consequenties van de Russische
agressie tegen Oekraïne: Global Outreach

De Russische agressie tegen Oekraïne en de wereldwijde reacties hierop onderstrepen
de noodzaak om te investeren in de relaties met landen in Afrika, Midden-Oosten, Azië
en Latijns-Amerika. De EU is recent een pilot begonnen om de inzet van de EU en de
lidstaten richting enkele sleutellanden te intensiveren en beter op elkaar af te stemmen.
Dit sluit aan op de betere afstemming tussen de werkzaamheden van de Commissie en
lidstaten onder de Team Europe aanpak. Naar verwachting zullen de Europese Dienst voor Extern Optreden (EDEO) en
de Commissie de laatste stand van zaken delen over deze inzet.

Het kabinet blijft zich naast de EU-inzet ook bilateraal inspannen om zoveel mogelijk
landen te betrekken bij de brede steun aan Oekraïne, onder andere door de dialoog
voort te zetten met landen die zich niet duidelijk over de oorlog uit kunnen of willen
spreken. Ook voor het tegengaan van sanctieomzeiling is in deze gesprekken aandacht.
Het versterken of verdiepen van handelsrelaties en van strategische partnerschappen
om de toestroom van kritieke grondstoffen te diversifiëren is onderdeel van outreach naar genoemde landen van zowel de bilaterale, als de EU inzet.

Current Affairs

Moldavië

De Raad zal stilstaan bij de situatie in Moldavië. Hoewel de veiligheidssituatie op
dit moment stabiel is, blijft Moldavië erg kwetsbaar voor hybride dreigingen vanuit
Rusland. Door middel van onder andere desinformatiecampagnes, betaalde demonstraties
en false flag
operations probeert Rusland het draagvlak voor de pro-Europese hervormingsregering te ondermijnen.
Deze dreiging is ernstig, maar niet nieuw. Al voor de oorlog in Oekraïne deed Rusland
pogingen tot ondermijning van de hervormingsgezinde regering. Daarnaast heeft Moldavië
te kampen met aanzienlijke economische en humanitaire gevolgen, zoals de opvang van
Oekraïense vluchtelingen, van de oorlog in Oekraïne.

Het kabinet draagt actief bij aan de verschillende initiatieven in EU-verband om Moldavië
bij te staan. Daaronder vallen onder andere de oprichting van een EU Partnership Mission en een nieuwe steunmaatregel onder de European Peace Facility. Het betreft een voorstel voor niet-lethale steun ter waarde van € 40 miljoen voor
de Moldavische strijdkrachten. De Raad zal daarnaast spreken over de mogelijkheid
van het oprichten van een instrument voor het sanctioneren van oligarchen die de Moldavische
staat ondermijnen. Nederland heeft deze inspanningen in lijn met de Motie van het
lid Piri3 actief ondersteund en zal zich blijven inzetten om het sanctioneren van actoren
die de Moldavische staat ondermijnen.

Tunesië

De Raad zal de bespreking over Tunesië van de vorige RBZ op 20 maart jl. vervolgen.4 Hierbij zal opnieuw worden stilgestaan bij politieke ontwikkelingen, de socio-economische
omstandigheden en de stand van zaken op migratie. De Commissie pleitte tijdens de
vorige RBZ voor een gebalanceerde EU-boodschap en blijvende betrokkenheid bij Tunesië.
Hiertoe zullen komende tijd verschillende bezoeken van Eurocommissarissen en ministers
van EU-lidstaten aan Tunesië plaatsvinden. Mogelijk zal een terugkoppeling en vooruitblik
naar deze bezoeken plaatsvinden. De Europese Commissie pleit voor een brede respons
op Tunesië, onder andere met financieel-economische ondersteuning en ontwikkelingssamenwerking.
Daarnaast wil de Commissie meer samenwerking met Tunesië op het gebied van migratie
en veiligheid.

Het kabinet acht de financieel-economische situatie en actuele ontwikkelingen omtrent
de teloorgang van democratische waarden in Tunesië onverminderd zorgelijk. Zowel de
democratische achteruitgang als de financieel-economische situatie kunnen daarnaast
nieuwe migratiestromen richting Europa in de hand werken. Het kabinet is voorstander
van een gebalanceerde benadering en goede samenwerking met Tunesië, waarin tegelijkertijd
nadruk ligt op respect voor de rechtsstaat en mensenrechten, het bevorderen van sociaaleconomische
en politieke stabiliteit, en het tegengaan van irreguliere migratie. Het kabinet onderstreept
daarbij zijn solidariteit met de Tunesische bevolking en benadrukt dat vrijheden en
democratische instituties essentieel zijn voor stabiliteit op de midden tot lange
termijn.

Informele lunch met de Georgische Minister van Buitenlandse Zaken

En marge van de RBZ zal de Raad tijdens de lunch spreken met de Minister van buitenlandse
zaken van Georgië, Ilia Darchiashvili, over de recente politieke ontwikkelingen in
Georgië. Recentelijk waren er in Georgië hevige protesten tegen het «foreign agent»-wetsvoorstel, dat volgens tegenstanders een ondermijnend effect zou hebben op het
werk van niet-gouvernementele organisaties (NGOs) en de media.5 Het wetsvoorstel werd in tweede lezing verworpen en is nu van tafel. Daarnaast bestaan
er ernstige zorgen om de gezondheidssituatie van oud-president Mikheil Saakashvili.

Het kabinet heeft zich publiekelijk uitgesproken tegen de «foreign agent»-wetgeving en brengt consequent en regelmatig zijn zorgen over rondom de situatie
van oud-President Saakashvili. In het kader van het EU-toetredingstraject moedigen
de EU en Nederland de Georgische autoriteiten aan om volledig uitvoering te geven
aan de twaalf hervormingsprioriteiten uit de Opinie van de Commissie6. De Commissie zal in een formeel voortgangsrapport beoordelen in welke mate Georgië
voldoet aan de prioriteiten uit de Opinie, ook op het gebied van mediavrijheid en
de bescherming van het maatschappelijk middenveld. Dit rapport wordt in oktober 2023
verwacht.