Brief regering : Richtlijnen goede voeding voor mensen met hart- en vaatziekten door atherosclerose

31 532
Voedingsbeleid

Nr. 654
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 10 februari 2023

Met deze brief reageer ik op het advies van de Gezondheidsraad; Richtlijnen goede
voeding voor mensen met hart- en vaatziekten door atherosclerose. Ik heb dit advies
op 7 februari 2023 ontvangen. Het advies Richtlijnen goede voeding voor mensen met
hart- en vaatziekten door atherosclerose is een deeladvies, eerder heeft de Gezondheidsraad
advies uitgebracht over de Richtlijnen goede voeding voor mensen met diabetes type
2.1 Het advies is opgesteld door de vaste Commissie Voeding van de Gezondheidsraad en
is terug te vinden op de website van de Gezondheidsraad. Het Voedingscentrum verwerkt
het advies in hun voedingsvoorlichting.

Inleiding

In de Richtlijnen goede voeding 2015 beschrijft de Gezondheidsraad de wenselijke inname
van voedingsmiddelen en dranken om chronische ziekten te voorkómen. Deze richtlijnen
zijn bedoeld voor de algemene bevolking in Nederland. Daaronder vallen ook mensen
met chronische hart- en vaatziekten veroorzaakt door slagaderverkalking (atherosclerose).
Er is echter niet specifiek gekeken naar deze doelgroep. Mogelijk zijn er voor deze
groep ziekten specifieke aanpassingen of aanvullingen nodig op de Richtlijnen goede
voeding. Mijn voorganger heeft daarom hierover advies gevraagd aan de Gezondheidsraad.
Het advies richt zich op de bevordering van de lange termijn gezondheid van mensen
met atherosclerotische hart- en vaatziekten.

Inhoud van het advies

De commissie van dit advies heeft op basis van nationale en internationale rapporten
met voedingsrichtlijnen bij hart- en vaatziekten en op basis van haar deskundigenoordeel
voedingsfactoren geïdentificeerd waarvoor aanwijzingen bestaan dat er afwijkingen
of aanvullingen kunnen zijn ten opzichte van de bestaande voedingsaanbevelingen in
de Richtlijnen goede voeding 2015 of waarvoor volgens zorgprofessionals behoefte is
aan een advies.

In het advies zijn de voedingsaanbevelingen in de Richtlijnen goede voeding 2015 geëvalueerd
die betrekking hebben op zuivelproducten, vis, vetten en oliën, koffie, vlees, alcohol
en keukenzout. De commissie gaat ervan uit dat er geen aanleiding is voor aanpassing
van de overige voedingsaanbevelingen in de Richtlijn goede voeding 2015, zoals die
voor groente en fruit, peulvruchten en volkorenproducten. Deze bestaande voedingsaanbevelingen
worden wel belangrijk geacht voor mensen met atherosclerotische hart- en vaatziekten.
Dit geldt ook voor de overkoepelende aanbeveling om volgens een meer plantaardig en
minder dierlijk voedingspatroon te eten.

In het advies wordt geconcludeerd dat de Richtlijnen goede voeding 2015 een geschikte
basis zijn voor een gezond en gevarieerd voedingspatroon voor mensen met atherosclerotische
hart- en vaatziekten. Het eten van 1 tot 2 porties vis per week kan gezondheidswinst
opleveren voor deze groep. Dit is een aanpassing van de bestaande richtlijn waarin
1 portie per week wordt aanbevolen. Bij de totstandkoming van deze aanpassing is primair
uitgegaan van het gezondheidsaspect (evenals bij de evaluaties van de andere voedingsaanbevelingen).
Vervolgens zijn aandachtspunten voor de toepassing van de adviezen meegegeven die
betrekking hebben op duurzaamheidsaspecten, zoals overbevissing.

In het advies is ook gekeken naar voedingsmiddelen verrijkt met plantensterolen en/of
-stanolen en naar voedingssupplementen (met visvetzuren en met monacoline K uit rodegistrijst).
Hierbij is geconcludeerd dat voedingsmiddelen verrijkt met plantensterolen en/of -stanolen
effectief zijn in het verlagen van het LDL-cholesterolgehalte. Een verhoogd gehalte
LDL-cholesterol in het bloed is een risicofactor voor het ontstaan of versnellen van
atherosclerose. De commissie zag op basis van de wetenschappelijke literatuur geen
aanleiding om voedingssupplementen te adviseren aan mensen met atherosclerotische
hart- en vaatziekten.

Naast het advies over voedingsfactoren, raadt de commissie aan om bij overgewicht
of obesitas te streven naar gewichtsreductie van ten minste 5% en dit gereduceerde
gewicht op lange termijn te handhaven. Overgewicht en obesitas zijn risicofactoren
voor onder meer een verhoogde bloeddruk, een hoog cholesterolgehalte en het ontwikkelen
van diabetes type 2, kanker en hart- en vaatziekten.

Reactie op het advies

Ik vind het belangrijk dat de Richtlijnen goede voeding nu ook zijn beoordeeld op
hun toepassing bij mensen met atherosclerotische hart- en vaatziekten en dat dit gebaseerd
is op de huidige stand van de wetenschap. Ik neem het advies van de Gezondheidsraad
dan ook over. De Richtlijnen goede voeding 2015 vormen samen met de voedingsnormen
het fundament van de Schijf van Vijf. Het Voedingscentrum heeft de Schijf van Vijf
ontwikkeld om de algemene bevolking te adviseren over een volwaardig en gezond voedingspatroon.
Dit advies van de Gezondheidsraad bevestigt dat een voedingspatroon volgens de Schijf
van Vijf ook een gezonde en volwaardige basis kan zijn voor mensen met atherosclerotische
hart- en vaatziekten. Het Voedingscentrum geeft op haar website informatie over voeding
bij hart- en vaatziekten. De conclusie van dit rapport zal hierin worden meegenomen.

Ik dank de Gezondheidsraad voor hun advies over de Richtlijnen goede voeding voor
mensen met hart- en vaatziekten door atherosclerose.

De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
M. van Ooijen