Brief regering : Reactie op petitie vrachtwagenparken

Nr. 378 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 23 december 2022

Op 24 november jl. ontving ik het verzoek te reageren op de petitie die door de heer
Plaggemans aan de Kamer is aangeboden. In de petitie wordt de parkeerproblematiek
van vrachtwagenchauffeurs besproken. Met deze brief ga ik in op de problematiek en
de positieve ontwikkelingen op het gebied van truckparkings, zoals genoemd in de petitie.

Noodzaak extra, kwalitatief hoogwaardige, rustplekken voor vrachtwagen-chauffeurs

Vrachtwagenchauffeurs doen belangrijk werk voor Nederland en spelen een grote rol
in de logistieke keten en de Nederlandse economie. Dit werk moeten zij goed uitgerust
kunnen doen. Dat vergroot de verkeersveiligheid voor chauffeurs en andere weggebruikers.
Voor het rusten van vrachtwagenchauffeurs zijn daarom regels. Hierbij zijn er drie
belangrijke rustmomenten gedurende een werkweek voor truckchauffeurs. Allereerst moeten
zij 45 minuten rusten na elke 4,5 uur rijtijd. Ook moet de «dagelijkse rust» minimaal
11 uur achter elkaar zijn. Er zijn hierbij mogelijkheden van 9 uur rust of een combinatie
van 3 uur en 9 uur. Ook moeten zij elke 2 weken 24–45 uur rust nemen (elke 4 weken
2 keer).1 Chauffeurs hebben vaak geen 9 tot 5 baan en een deel van het transportwerk is internationaal:
Nederlandse chauffeurs rijden in heel Europa en andersom zijn er ook veel internationale
chauffeurs in Nederland. Rusten gebeurt daarom vaak onderweg in plaats van thuis.
Hier is voldoende ruimte met kwalitatief hoogwaardige faciliteiten voor nodig.

De behoeften van chauffeurs verschillen naar gelang de lengte van de rustperiode.
Voor de langere rust zijn er plekken op «safe&secure truckparkings», terwijl voor
de kortere rust ruimte is op openbare parkeerplekken, nl. op de verzorgingsplaatsen.

De lange rust: safe & secure truckparkings (SSTP)

Voor de lange rust is er behoefte aan beveiligde plekken, met voorzieningen als douches
en eetgelegenheden, waar chauffeurs kunnen ontspannen en eventueel hun voertuig en
lading veilig kunnen achterlaten om in een hotel te slapen. In de petitie worden mooie
voorbeelden van dit soort plekken genoemd, zoals MaasvlaktePlaza en Nobis Asten.

Realisatie voldoende parkeerplekken

Er zijn nog niet voldoende beveiligde truckparkings om in de volledige behoefte van
chauffeurs te kunnen voorzien. In het kader van de MIRT Goederenvervoercorridors zet
het ministerie zich, samen met onder andere provincies Zuid-Holland, Limburg en Gelderland,
de branchevertegenwoordigers van TLN en EvoFenedex, in om die parkeerplekken te realiseren.
Inmiddels zijn er ruim 200 extra plekken op de Maasvlakte Plaza gerealiseerd en wordt
ook de truckparking in Venlo op korte termijn uitgebreid met ruim 165 extra plekken.
In samenwerking met deze werkgroep worden ook extra plekken voorzien in Zeeland en
in Limburg.

Op 14 november jl. is de Kamer geïnformeerd dat de realisatie van extra truckparkings
niet altijd gemakkelijk gaat.2 Mede daarom loopt momenteel een onderzoek «toekomstbeeld truckparkings». In dit onderzoek
wordt gekeken naar locaties die kansrijk zijn voor het realiseren van nieuwe truckparkings.
Ook worden de geleerde lessen uit het verleden meegenomen zodat nog meer locaties
tot daadwerkelijke realisatie kunnen komen. Het onderzoek wordt naar verwachting begin
2023 opgeleverd.

Om een extra impuls aan de realisatie van beveiligde truckparkings te geven, heb ik
recent onderzocht of het beleidsmatig en juridisch mogelijk is om truckparkings via
het hoofdwegennet te ontsluiten.3 Naar aanleiding van het onderzoek is besloten om een pilot voor te bereiden waarbij
truckparkings via verzorgingsplaatsen kunnen worden ontsloten met de provincie Limburg.4 Hier komt o.a. maakbaarheid van zo’n verbinding in de praktijk aan de orde. Als truckparkings
via verzorgingsplaatsen worden ontsloten, hoeven chauffeurs niet steeds naar het onderliggend
wegennet uit te wijken. Als de pilot een succes blijkt, kan dit ook in andere provincies
worden uitgerold. Op deze manier is de verwachting dat de markt voorziet in rustplekken
voor vrachtwagenchauffeurs die de kwaliteit bieden waarop zij recht hebben tijdens
hun werk.

De kwaliteit van truckparkings

Recent is bovendien door de EU een kwaliteitsstandaard ontwikkeld zodat truckparkings
zich kunnen laten certificeren.5 Om gecertificeerd te kunnen worden, moet een truckparking minimaal beschikken over
gendervriendelijke sanitaire voorzieningen, moeten er opties zijn om iets te drinken
en eten te krijgen, moet er gratis internetverbinding en stroomvoorziening zijn voor
persoonlijk gebruik van de chauffeurs. Afhankelijk van de voorzieningen op het gebied
van veiligheid (zoals het aantal fysieke controles, de verlichting van in- en uitgangen
en de veiligheidstrainingen van het personeel) wordt vervolgens een certificering
brons, goud of platina toegekend. Zo wordt beoogd om de kwaliteit van truckparkings
in heel Europa te verhogen. Transport stopt immers niet bij de grens en Nederlandse
chauffeurs zouden in heel Europa op een prettige manier moeten kunnen rusten.

Truckparkings die met subsidie van de EU en met medewerking van de MIRT werkgroep
truckparkings worden gerealiseerd, zijn verplicht zich conform deze kwaliteitsstandaard
te laten certificeren.

De korte rust: de verzorgingsplaats van de toekomst

Ook het beleid op verzorgingsplaatsen wordt herzien.6 Hierbij worden ook de belangen van vrachtwagenchauffeurs en de logistieke sector
in ogenschouw genomen. Verzorgingsplaatsen zijn ingericht om kort verblijf van chauffeurs
mogelijk te maken, de zgn. korte rust. Ook zal er in de toekomst ruimte moeten zijn
om het voertuig te laden.

Logistiek laden op de verzorgingsplaats

Vanuit verschillende nationale en internationale studies blijkt dat de meeste laadinfrastructuur
op bedrijventerreinen zal worden uitgerold, maar dat ook onderweg laden op verzorgingsplaatsen
en truckparkings een belangrijke rol speelt.7 Vooral voor het vrachtvervoer dat lange afstanden rijdt, is het onderweg kunnen laden
een belangrijke schakel in het netwerk.

Solitaire verzorgingsplaatsen

Naast de verzorgingsplaatsen met voorzieningen, zoals een tankstation, shop of wegrestaurant,
bestaan er ook zogenaamde solitaire verzorgingsplaatsen, waar feitelijk alleen parkeren
en rusten mogelijk is. Het ontbreken van voorzieningen en daarmee toezicht op deze
verzorgingsplaatsen maakt dat deze verzorgingsplaatsen minder prettig zijn om te verblijven
voor chauffeurs: men kan geen koffie of broodje halen en sanitaire voorzieningen ontbreken.

Juist in verband met het hierboven beschreven tekort aan beveiligde truckparkings,
worden deze «solitaire verzorgingsplaatsen» nu intensief gebruikt door chauffeurs
die geen andere plek hebben om naar toe te gaan. Wanneer er voldoende beveiligde truckparkings
zijn ontwikkeld, zal per solitaire verzorgingsplaats wordt beoordeeld of deze kan
worden opgewaardeerd met één of meerdere voorzieningen of dat deze gesloten kan worden.
De bestemming van solitaire verzorgingsplaatsen zal worden uitgewerkt in de routekaart
die ontwikkeld wordt in het kader van het traject «verzorgingsplaats van de toekomst».8

Parkeerduurbeperking

Verzorgingsplaatsen zijn ingericht met het oog op het voorzien in de korte rust, voor
vrachtwagenchauffeurs en andere weggebruikers. Om alle weggebruikers voldoende in
de gelegenheid te kunnen stellen om te rusten, gaat de «Strategische Beheervisie Verzorgingsplaatsen
2016–2030» uit van een maximale verblijfsduur van vier uur. Met name voor vrachtwagenchauffeurs,
die aan hun wettelijke rij- en rusttijden moeten voldoen, blijkt dat daar op dit moment
niet voldoende op plek voor is op truckparkings en verzorgingsplaatsen.

Het gebruik van verzorgingsplaatsen voor dag- en weekrust («oneigenlijk gebruik»)
leidt ertoe dat de verzorgingsplaatsen overbelast raken en hun functie niet meer goed
kunnen vervullen richting vrachtwagenchauffeurs die daar terecht willen voor een korte
stop en voor overige weggebruikers. Ook legt het een groot beslag op de beschikbare
ruimte. Dit heeft in sommige gevallen tot gevolg dat weinig ruimte meer overblijft
voor andere functies op de verzorgingsplaats, zoals de groei van de laadinfrastructuur.

Het intensieve gebruik van verzorgingsplaatsen door vrachtwagenchauffeurs voor de
lange rust geeft aanleiding om de mogelijkheden voor een parkeerduurbeperking op verzorgingsplaatsen
te onderzoeken.

In 2023–2024 zal, middels een kleinschalige pilot, worden onderzocht of het invoeren
van een (juridisch afdwingbare) parkeerduurbeperking op verzorgingsplaatsen het gedrag
van chauffeurs beïnvloedt, namelijk dat zij voor hun langere rust van de beveiligde
truckparking gebruik gaan maken. Randvoorwaarde voor de pilot, en een eventuele opschaling,
is dat chauffeurs voldoende parkeergelegenheden hebben (op of in de nabijheid van
het hoofdwegennet) om aan hun wettelijke rusttijden te voldoen.

Al met al wordt er op diverse fronten door verschillende partijen hard gewerkt aan
het verbeteren van de mogelijkheden voor chauffeurs om te kunnen rusten. Tegelijk
is duidelijk dat er nog stappen gezet moeten worden om onze doelen op dit vlak te
bereiken. Ik blijf me sterk inzetten om er voor te zorgen dat vrachtwagenchauffeurs
voor hun lange rust de beschikking hebben over een veilige, kwalitatief hoogwaardige
plek om te kunnen rusten en zij voor de korte rust op de verzorgingsplaats terecht
kunnen.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat, M.G.J. Harbers