Brief regering : Aanpassing uitvoeringsbesluiten SURE voor Roemenië en Bulgarije

Nr. 17
BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 28 september 2022

Op 19 mei 2020 hebben de EU-lidstaten in de Raad van de Europese Unie het noodinstrument
SURE goedgekeurd (European instrument for temporary support to mitigate unemployment
risks in an emergency). SURE is een instrument voor tijdelijke steun om inkomensverlies
van burgers als gevolg van de COVID-19- uitbraak op te vangen en de toename in werkloosheid
en de gevolgen ervan te beperken, alsook sommige uitgaven ten behoeve van gezondheid
te financieren. Over de ontstaansgeschiedenis van SURE, de inhoud van de verordening1 en de budgettaire gevolgen bent u onder meer geïnformeerd middels mijn brief van
20 mei 2020.2 Met deze brief informeer ik u over aanpassingen in het maximale bedrag dat aan enkele
lidstaten, namelijk Roemenië en Bulgarije, kan worden uitgeleend in het kader van
SURE.

De Europese Commissie kan onder SURE namens de Europese Unie tot 31 december 2022
voor 100 miljard euro aan leningen aantrekken op de kapitaalmarkten of bij financiële
instellingen om die vervolgens als leningen aan lidstaten te verstrekken. Terugbetaling
wordt gegarandeerd door de marge onder het Eigenmiddelenplafond en de aanvullende
bilaterale garantie die alle EU-lidstaten hebben afgegeven. De bilaterale garanties
lopen tot 31 december 2053.

Volgens de SURE-verordening kunnen landen die sinds 1 februari 2020 te maken hebben
met plots en sterk gestegen overheidsuitgaven als gevolg van nationale maatregelen
die rechtstreeks verband houden met werktijdsverkortingsregelingen of soortgelijke
maatregelen een lening onder SURE aanvragen om de sociaaleconomische gevolgen van
de COVID-19 uitbraak op te vangen. Middelen die onder SURE worden toegekend moeten
hoofdzakelijk worden gebruikt voor dergelijke maatregelen en, waar passend, ter ondersteuning
van sommige zorgmaatregelen, met name gerelateerd aan de werkplek.3 De verordening vereist dat de Commissie na een aanvraag door een lidstaat voor SURE-middelen
bovengenoemde stijging van de overheidsuitgaven verifieert. Op 13 september jl. zijn
voor 19 landen uitvoeringsbesluiten voor het gebruik van SURE goedgekeurd door de
Raad van de Europese Unie (de Raad). Via deze uitvoeringsbesluiten wordt de Europese
Commissie gemandateerd namens de Unie een maximum bedrag aan een land uit lenen.

Op 26 mei heeft Roemenië de Commissie verzocht om een aanpassing van het uitvoeringsbesluit.
De gecommitteerde maximale leensom is met ongeveer 1 miljard naar beneden bijgesteld
tot 3 miljard euro. Roemenië bleek minder behoefte aan middelen te hebben dan aanvankelijk
was ingeschat. In het besluit wordt ook beschreven dat enkele maatregelen waarvoor
Roemenië aanspraak kan maken op een lening zijn verlengd of nieuw zijn toegevoegd.
Het aangepaste uitvoeringsbesluit is op 18 juli door de Raad goedgekeurd.4

Daarnaast heeft de Europese Commissie op 13 september jl. voor Bulgarije een aanvullend
voorstel voor een uitvoeringsbesluit van de Raad gedaan. Volgens het voorstel wordt
het maximale bedrag dat Bulgarije mag lenen onder SURE verhoogd met 460 miljoen euro
tot 971 miljoen euro. Bulgarije mag hiermee onder andere tijdelijke loonsubsidies
financieren voor het behoud van banen, tijdelijk personeel aannemen in ziekenhuizen
en overuren van ziekenhuismedewerkers betalen. Ook mag Bulgarije een toeslag financieren
om het inkomen in stand te houden van ouders die thuis moesten blijven vanwege de
zorg voor kinderen met speciale onderwijsbehoeften.

Bulgarije kan tot maximaal 39 maanden na goedkeuring van het uitvoeringsbesluit leningen
inroepen. Deze kunnen een maximale gemiddelde looptijd hebben van 15 jaar. Uitbetaling
van de toegekende middelen gebeurt aan de hand van de overeengekomen en eventueel
aangepaste leenovereenkomst tussen de Europese Commissie en Bulgarije.

De Raad heeft op 20 september het voorgestelde uitvoeringsbesluit goedgekeurd. Het
kabinet is van mening dat de maatregelen die Bulgarije middels het uitvoeringsbesluit
van de Raad kan financieren, recht doet aan de doelstellingen en de vereisten van
SURE. Het kabinet heeft daarom ingestemd met het voorgestelde uitvoeringsbesluit.
Na goedkeuring van het aanvullende uitvoeringsbesluit voor Bulgarije is in totaal
93,8 miljard euro aan SURE-middelen toegekend.

De Minister van Financiën,
S.A.M. Kaag