Brief regering : Planning wetsvoorstellen passend onderwijs

Nr. 440
BRIEF VAN DE MINISTER VOOR PRIMAIR EN VOORTGEZET ONDERWIJS

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 15 juli 2022

Zoals toegezegd in het Commissiedebat passend onderwijs op 30 maart (Kamerstuk 31 497, nr. 434), vindt u in deze brief het overzicht van de te verwachten wetsvoorstellen rondom
passend onderwijs en de wijze van bundeling van de wetsvoorstellen. Ik licht ook de
speerpunten voor komende periode via deze weg nog een keer schriftelijk toe en op
welke manier ik daar komend jaar extra middelen voor zal inzetten. Tot slot zet ik
nogmaals op een rij welke brieven in het kader van passend onderwijs u de komende
maanden nog van mij ontvangt.

Prioriteiten

Ik zal me de komende periode focussen op een aantal zwaarwegende prioriteiten waarmee
de meest kwetsbare leerlingen in het onderwijs beter worden geholpen. Daar is in de
door het kabinet overgenomen gewijzigde motie van het lid Goudzwaard ook om gevraagd.1 Ik wil dat leraren, ouders en leerlingen beter weten welke ondersteuning ze mogen
verwachten op school en dat die ondersteuning steeds inclusiever wordt. Ik wil ook
zorgen dat leerlingen in beeld zijn, dat specifieke groepen leerlingen die daarbij
gebaat zijn makkelijker op andere plekken of op andere tijden kunnen leren en dat
ze onderwijs krijgen dat te combineren is met hun zorgbehoefte.

Mijn prioriteiten zijn:

1. Landelijke norm voor basisondersteuning

Eind 2022 ligt er een norm voor drie ondersteuningsgebieden: dyslexie, hoogbegaafdheid
en leergedrag. Hiermee zal al een belangrijk deel van de totale norm ingevoerd kunnen
worden vanaf begin 2023. Ik verwacht dat we door deze aanpak, vanaf begin 2023 snelle
stappen kunnen zetten naar een totale landelijke norm voor basisondersteuning.

2. Versterken van de positie van ouders en leerlingen

Leerlingen en ouders moeten kunnen meepraten over hun eigen ondersteuning en moeten
beter worden geïnformeerd over de mogelijkheden voor het krijgen van passend onderwijs
in de school en in de regio. In de zomer van 2022 breng ik hiervoor een wetsvoorstel
in internetconsultatie (zie ook hieronder). Om de samenwerkingsverbanden te ondersteunen
maak ik uit de middelen in het coalitieakkoord (Bijlage bij Kamerstuk 35 788, nr. 77) voor 2022 een eenmalig bedrag van € 15 miljoen vrij, zodat zij hun steunpunt samen
met de ouders en leerlingen in hun regio kunnen opzetten en doorontwikkelen. De afspraken
over het afbouwen van het bovenmatig eigen vermogen blijven onverkort gelden: in het
najaar van 2022 zal ik, aan de hand van de nieuwe monitor afbouw reserves, opnieuw
bekijken of de afbouw naar wens verloopt. De consequentie als dit niet het geval is,
blijft een generieke korting op het budget van de samenwerkingsverbanden, eventueel
met een onderscheid tussen po- en vo-samenwerkingsverbanden of gerichte interventies.

3. Inclusiever onderwijs

Met alle betrokkenen ben ik bezig met een routekaart, zodat daadwerkelijk volgende
stappen gezet zullen worden naar inclusiever onderwijs in 2035. Het doel is dat leerlingen
met en zonder ondersteuningsbehoeften vaker samen dicht bij huis naar dezelfde school
kunnen, als het kan in dezelfde klas zitten en elkaar ontmoeten op het schoolplein.
Ik stuur deze na de zomer naar uw Kamer.

4. Aanpak verzuim en digitaal onderwijs

In maart 2022 heb ik u geïnformeerd over de nieuwe verzuimaanpak, met als doel dat
meer kinderen en jongeren naar school gaan en onderwijs volgen, al dan niet digitaal.2 Kinderen en jongeren die niet aanwezig zijn worden sneller gezien en krijgen ondersteuning
waar nodig. Ook hiervoor breng ik in de zomer van 2022 een wetsvoorstel in internetconsultatie
(zie ook hieronder).

5. Mogelijk maken onderwijszorgarrangementen

Via het experiment onderwijszorgarrangementen, dat start op 1 januari 2023, komt er
meer ruimte voor het combineren van onderwijs en zorg op andere locaties dan de school,
ook met als doel om ze waar mogelijk nu al weer terug te geleiden naar het onderwijs.3 Met de lessen van het eerste jaar zal ik begin 2024 starten met een wetswijziging.

6. Beter aanbod hoogbegaafdheid

Voor de zomer ontvangt u een integraal plan van aanpak voor hoogbegaafde kinderen,
inclusief lacunes en regelgeving. Ik ga daarbij ook in op de mogelijkheden voor het
afwijken van de onderwijstijd, inzet van digitaal onderwijs en het delen van kennis
tussen het onderwijs- en zorgdomein.

7. Onafhankelijk toezicht voor samenwerkingsverbanden

Begin 2023 breng ik een wetsvoorstel in internetconsultatie waarin wordt geregeld
dat interne toezichthouders bij een samenwerkingsverband niet gelieerd zijn aan deelnemende
schoolbesturen.

Inmiddels zijn de extra middelen voor de versnelling van de verbeteraanpak, waar de
Kamer in november 2021 via motie van het lid Westerveld om heeft gevraagd,4 via de Voorjaarsnota beschikbaar gekomen. Deze middelen zijn komende jaren beschikbaar
om een deel van de kosten te dekken die samenhangen met het versnellen van bovenstaande
prioriteiten, zoals het verder ondersteunen van samenwerkingsverbanden, het aanpassen
van de curricula van de lerarenopleidingen en hulp voor scholen om aan de landelijke
norm voor basisondersteuning te voldoen. Ook zal de capaciteit bij OCW worden vergroot
om de benodigde acties op te pakken.

Naast deze prioriteiten blijf ik ook inzetten op de volgende acties:

– Ik breng, in samenwerking met de lerarenopleidingen, in het najaar van 2022 in kaart
welke kennis en kunde rondom passend onderwijs en inclusiever onderwijs in de opleiding
moet worden aangeboden. Dit als onderdeel van de afspraak in het coalitieakkoord over
de verbetering van de kwaliteit van de lerarenopleidingen, met daarbij aandacht voor
onder andere passend onderwijs.

– In juni hebben alle basisscholen de handreiking «Helderheid rond passend onderwijs»
ontvangen. Deze is ook online te vinden.5 Deze handreiking helpt het onderwijspersoneel om het goede gesprek te voeren over
welke regels en ruimte er is om passend onderwijs goed in te vullen.

– Ten behoeve van hun ouder- en jeugdsteunpunt ontvangen alle samenwerkingsverbanden
landelijke informatiesets voor ouders en leerlingen.6 Ook blijft de vliegende brigade samenwerkingsverbanden ondersteunen bij het opzetten
van hun steunpunt.

– Ik ga door met het standaardiseren van de aanvragen voor de toelaatbaarheidsverklaring.
Hierover wordt in de zomer geïnformeerd.

– Het monitoringsprogramma naar de afbouw van de reserves van samenwerkingsverbanden
blijft lopen, op basis waarvan ik waar nodig kan bijsturen en ingrijpen. De Tweede
Kamer ontvangt twee keer per jaar de voortgang.

– Als onderdeel van de afspraak uit het coalitieakkoord over de directe bekostiging
van het praktijkonderwijs, bezie ik op basis van de uitkomsten van het onderzoek van
onderzoeksbureau KBA welke vervolgacties nodig zijn. Hierover ontvangt u voor de zomer
een aparte brief.

De overige maatregelen uit de verbeteraanpak laat ik voorlopig liggen, totdat de hierboven
genoemde prioriteiten en acties zijn afgerond. Het gaat bijvoorbeeld om de escalatieladder
in de school, voorkomen van meldingen bij Veilig Thuis, het bindend maken van de uitspraken
van de Geschillencommissie passend onderwijs en het vergroten van de transparantie
over de beschikbare middelen in de school voor ondersteuning. Dit betekent overigens
niet dat scholen en samenwerkingsverbanden geen stappen kunnen zetten: in de eerste
voortgangsrapportage staan de acties genoemd die zij zelf kunnen ondernemen om passend
onderwijs verder te verbeteren.7

Wetsvoorstellen passend onderwijs

Binnen de verbeteraanpak passend onderwijs zijn verschillende wetswijzigingen nodig.
Zoals ik tijdens het debat heb aangegeven, wil ik hierin bundelen en versnellen. Dit
ziet er als volgt uit:

A. Aanpak verzuim

Internetconsultatie zomer 2022, parlementaire behandeling vanaf eind 2022, beoogde
inwerkingtreding 1 augustus 2023

In dit wetsvoorstel worden de wijzigingen samengevoegd zoals aangekondigd in de Kamerbrief
over verzuimcijfers 2020–2021 en verzuimaanpak:8

• Betrekken van het onderwijskundig perspectief bij vrijstelling van de leerplicht op
lichamelijke of psychische gronden (artikel 5 onder a);

• Vereenvoudigde registratie van verzuim;

• Inzage in verzuimgegevens door samenwerkingsverbanden.

B. Versterking positie ouders en leerlingen

Internetconsultatie zomer 2022, parlementaire behandeling vanaf eind 2022, beoogde
inwerkingtreding 1 augustus 2024

Dit voorstel is een bundel van verschillende wijzigingen voor ouders en leerlingen:

• Verankeren van hoorrecht voor leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte;

• Het opnemen van het schoolondersteuningsprofiel in de schoolgids;

• Het verplichten van een ouder- en jeugdsteunpunt bij elk samenwerkingsverband.

C. Governance passend onderwijs

Internetconsultatie voorjaar 2023, beoogde inwerkingtreding 1 januari 2024

Met de verbeteraanpak passend onderwijs is ook het programma van eisen voor schoolbesturen
en samenwerkingsverbanden meegestuurd. Veel van deze verantwoordelijkheden zijn al
wettelijk vastgelegd; ik inventariseer deze zomer waarvoor dat nog meer nodig is.
Onderdeel van het voorstel is in elk geval dat onafhankelijk toezicht voor samenwerkingsverbanden
verplicht wordt.

D. Landelijke norm basisondersteuning

Internetconsultatie voorjaar 2023, beoogde inwerkingtreding 1 augustus 2024

Begin 2023 stuur ik de invulling van de landelijke norm voor basisondersteuning voor
drie ondersteuningsgebieden naar de Kamer en ga ik die ook wettelijk vastleggen.

E. Onderwijszorgarrangementen

Internetconsultatie voorjaar 2024, beoogde inwerkingtreding 1 januari 2025

Parallel aan pilot onderwijszorgarrangementen, wordt binnen maximaal 1 jaar gestart
met benodigde wetswijzigingen. Ik zal de Kamer hierover op de hoogte houden.

Brieven over passend onderwijs

Deze zomer ontvangt u van mij in het kader van passend onderwijs nog verdere informatie
over de volgende onderwerpen:

– Een brief over de verdere aanpak van verzuim, met daarin mijn eerste ideeën over de
digitale school voor leerlingen die geen voltijds onderwijs kunnen volgen;

– Een reactie op de brief van het Leerlingenbelang voortgezet speciaal onderwijs (LBVSO)
over de manier waarop het belang van de leerlingen wordt meegenomen bij het uitwerken
van de verbeteraanpak passend onderwijs;

– Een reactie op het onderzoek van KBA naar het praktijkonderwijs, waarin ik zal aangeven
op welke manier ik de afspraak uit het regeerakkoord over directe bekostiging zal
uitvoeren;

– Een reactie op de brandbrief over hoogbegaafdheid, met daarbij een aantal contouren
voor een visie op hoogbegaafdheid en een plan van aanpak voor hoe ik die gezamenlijk
met partijen uit het veld de komende periode nader uit zal werken;

– Een stand van zaken rondom de Samen naar Schoolklassen en de mogelijkheid om die een
plek te geven binnen bestaande en komende experimenten (onderdeel van de verzamelbrief
rondom het funderend onderwijs);

– Mijn plan van aanpak om passend onderwijs een plek te geven in de lerarenopleidingen,
in samenwerking met de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (onderdeel van
de brief over het lerarenbeleid).

Tot slot krijgt u eind 2022 een nieuwe voortgangsrapportage over de verbeteraanpak
passend onderwijs.

De Minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs, A.D. Wiersma