Brief regering : Verzamelbrief Opvang ontheemden uit Oekraïne

36 045 Situatie in de Oekraïne

Nr. 2887 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 26 april 2022

Inleiding

Door de voortdurende oorlog in Oekraïne zijn volgens de Europese Commissie inmiddels
meer dan 5,2 miljoen mensen hun land ontvlucht. Nog steeds worden de meesten van hen
opgevangen in de buurlanden, maar sommigen van hen reizen verder door binnen de EU,
onder meer naar Nederland.

In deze brief informeer ik uw Kamer over de laatste stand van zaken met betrekking
tot de opvang, de organisatie en onderwijshuisvesting voor de ontheemden uit Oekraïne
in Nederland. Daarnaast informeer ik u over de stand van zaken van de nationale opvangorganisatie
die, als onderdeel van een Nationaal Programma, wordt opgezet om voor de langere termijn
opvang te borgen voor de groep ontheemden uit Oekraïne.

Gezien het brede scala aan onderwerpen schrijf ik deze brief mede namens alle kabinetsleden
van de Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb).

Particuliere opvang buiten het consortium

De particuliere opvang, gecoördineerd door het consortium RefugeeHomeNL, zit op dit
moment in de pilotfase en is slechts een klein deel (enkele tientallen) van de totale
particuliere opvang die is gerealiseerd in Nederland. Momenteel zijn er 45.460 ontheemden
geregistreerd in de BRP (bron: BZK, 24 april 2022) en zitten er 31.782 ontheemden
in de gemeentelijke opvang (bron: Landelijk Coördinatiecentrum Vreemdelingen Spreiding,
24 april 2022). Dat betekent dat er 13.678 ontheemden niet in de gemeentelijke opvang
verblijven, waarvan het overgrote deel buiten RefugeeHomeNL om onderdak heeft gevonden.
Zij worden waarschijnlijk opgevangen bij vrienden, familie en andere particuliere
opvanglocaties. Het kabinet is uiteraard alle particulieren die ontheemden opvangen
en ondersteunen zeer erkentelijk en waardeert alle inspanningen die gemeenten doen
om deze particulieren, waar mogelijk, te ondersteunen.

Het opvangen van Oekraïense ontheemden is een vrijwillige keuze, mede hierom wordt
er geen bedrag uitgekeerd aan gasthuishoudens. Oekraïense ontheemden hebben echter
wel recht op leefgeld als zijn geregistreerd bij de gemeente (waarbij inschrijving
in de BRP de voorkeur geniet). Daarnaast hebben ontheemden in de POO recht op een
wooncomponent. Dit bedrag1 wordt samen met het leefgeld uitgekeerd. Ontheemden in de POO kunnen samen met de
gasthuishoudens afspraken maken over een bijdrage aan de huishoudkosten. Voor particulieren
die Oekraïense ontheemden opvangen buiten RefugeeHomeNL om is er geen begeleiding
vanuit het consortium. RefugeeHomeNL heeft wel de (WhatsApp) hulplijn (06 - 4815 8053)
van het Rode Kruis opengesteld voor alle gasthuishoudens en ontheemden. Gasthuishoudens
en ontheemden kunnen hier terecht met vragen.

Oprichting DG Oekraïense ontheemden en Nationale Opvang Organisatie (NOO)

Mijn departement heeft in de afgelopen periode met meerdere partijen scenario’s besproken
voor een mogelijke opvang van grotere aantallen ontheemde Oekraïners. In nauwe samenwerking
met partners als het Rode Kruis, Vluchtelingenwerk Nederland, het COA, de IND, de
VNG, de veiligheidsregio’s, de Nationale politie en de Koninklijke Marechaussee hebben
we scenario’s ontwikkeld. Een belangrijke vervolgstap is de oprichting van een Nationale
Opvangorganisatie en een Programma-Directoraat-Generaal Oekraïense ontheemden.

Programma-DG

Er komt een apart Programma-Directoraat-Generaal Oekraïense ontheemden (DG.Oek), voor
beleidscoördinatie, ondersteuning en planvorming.

DG OEK heeft een interdepartementale coördinerende en integrale beleidsfunctie met
betrekking tot de opvang van Oekraïense ontheemden, met als doel: goede invulling
geven aan de rechten van Oekraïense vluchtelingen die voortkomen uit de EU-Richtlijn
Tijdelijke Bescherming (verblijf, onderwijs, zorg en werk); deze loopt tot 5 maart
2023 en is te verlengen door een besluit van de Europese Commissie.

De bewindspersonen zijn kaderstellend en verantwoordelijk voor de beleidskaders op
hun terrein. De samenwerking vindt plaats op basis van de geldende bevoegdheidsverdeling
en verantwoordelijkheden van betrokken. Het DG-Oek borgt daarbij de samenhang. Het
DG.Oek zorgt er ook voor dat de NOO met een heldere opdracht en kaders aan de slag
kan. Dit moet waarborgen dat er voldoende regie is en dat er een goede invulling wordt
gegeven aan de rechten verbonden aan de status van tijdelijk beschermde van ontheemden
uit Oekraïne, zoals toegang tot verblijf, onderwijs, zorg en werk.

Het uiteindelijke doel is het realiseren van een veilig tijdelijk verblijf en toegang
tot voorzieningen, totdat een veilige terugkeer naar de Oekraïne mogelijk is of bestendigd
verblijf aan de orde is. Dit geldt voor alle gevluchte Oekraïense staatsburgers en
andere ontheemden die regulier en legaal in Oekraïne verbleven, die onder de reikwijdte
van de richtlijn vallen, zoals toegelicht in mijn brief van 30 maart jl. (Kamerstukken
19 637 en 36 045, nr. 2839).

Met de inrichting van de Programma-DG en de benodigde overlegstructuren zal de coördinatie
op 10 mei overgaan van een nationale crisisstructuur naar een bijzondere crisisstructuur
van de Ministeriële Commissie Migratie en Samenleving (MCMS) en de daaronder ressorterende
Ambtelijke Commissie Migratie en Samenleving (ACMS). De voorzitter van het Veiligheidsberaad
en de voorzitter van de VNG zijn ook bij de MCMS aanwezig. De crisisstructuur wordt
hiermee geborgd in bovenstaande gremia en organisaties.

Nationale Opvang Organisatie

Er komt een Nationale Opvangorganisatie (NOO) met als taak om bij te dragen aan het
gemeenschappelijke doel:

– het realiseren van voldoende opvanglocaties van voldoende kwaliteit;

– het voldoende beschikbaar en toegankelijk zijn van benodigde basisvoorzieningen en
-functies, zoals onderwijs, zorg, maatschappelijke hulp.

De mate waarin en schaal waarop oplossingen voor de opvang worden gezocht en gecreëerd
hangen af van de omvang van de feitelijke aanwezigheid, in-, door- en uitstroom van
Oekraïense ontheemden.

In alle gevallen zal dit in samenwerking met de hierboven genoemde partijen zijn,
waarbij het uitgangspunt is dat de NOO initiërend en faciliterend optreedt. Daarbij
behouden we waar mogelijk de bestaande verantwoordelijkheden en taken en laten we
werkzaamheden zoveel mogelijk uitvoeren door daartoe geëquipeerde organisaties (decentraal
en in het bestaande stelsel).

Kleinschalige en particuliere opvang passend in de omgeving en grootschalige opvang
zijn daarbij waarschijnlijk naast elkaar nodig en worden beide vanuit het Programma-DG
Oek danwel de NOO ondersteund. Het aantal benodigde grootschalige locaties en hun
omvang is afhankelijk van de vluchtelingenstroom uit Oekraïne. Opvangplekken dienen
te voldoen aan de normen en kaders die vanuit de rijksoverheid en de EU zijn gesteld.
De afgelopen weken zijn deze nader uitgewerkt en hebben we zicht gekregen op wat er
in grootschalige opvanglocaties nodig is. Dit gaat bijvoorbeeld over de faciliteiten,
het vloeroppervlak per verblijflocatie, het aantal sanitaire voorzieningen en de mogelijkheden
tot dagbesteding. De feitelijke ontwikkeling, realisatie, exploitatie en beheer moeten
worden uitgevoerd door de daartoe geëquipeerde partijen. Dit vergt intensieve samenwerking
tussen de rijksoverheid, decentrale overheden, hulporganisaties, woningbouwcorporaties,
de bouwsector en overige betrokken marktpartijen. De Nationale Opvangorganisatie neemt
hierin samen met het Ministerie van BZK het voortouw. Gezien de omvang van de opgave
worden deze organisatorische ontwikkelingen in gang gezet. Het betreft, zoals aangegeven,
nadrukkelijk samenwerkingsverbanden, die in de komende periode doorontwikkeld en aangepast
kunnen worden; zoals ten aanzien van de operationele samenwerking tussen Rijk en medeoverheden,
of in de samenwerking met COA en andere spelers.

Om voorbereid te zijn op verdere aankomst van ontheemden uit Oekraine blijft het Kabinet,
samen met medeoverheden en alle andere partijen voorbereidingen treffen die nodig
zijn. Dat betekent dat nadrukkelijk ook wordt verkend op welke wijze eventueel additionele
capaciteit in de opvang gerealiseerd kan worden. Het kabinet is en blijft daarover
in gesprek met Veiligheidsregio’s en gemeenten, waarbij duidelijk is dat daaraan heldere
randvoorwaarden zijn verbonden, bijvoorbeeld ten aanzien van capaciteit, financiën
en andere aspecten. De bestaande inzet van gemeenten en veiligheidsregio’s ten behoeve
van opvang, waaronder ook Humanitaire Service-punten en het Knooppunt Coördinatie
en Informatie Oekraïne, inclusief het Landelijk Coördinatiepunt Vluchtelingen Spreiding
(KCIO en LCVS) blijft gefinancierd.

Bij deze voorbereiding wordt niet alleen gekeken naar de additionele capaciteit die
nodig is om ontheemden op een goede manier op te vangen. Onderdeel van de opdracht
is ook om te kijken naar het draagvlak in de bredere samenleving voor deze opvang.
Hoe realiseren we deze opvang op een juiste manier en wat is er nodig om het relatief
grote draagvlak in de Nederlandse samenleving en de tekenen van solidariteit zoveel
als mogelijk te behouden?

Op dit moment is de verdergaande toepassing van het staatsnoodrecht niet aan de orde.
Alles wordt op alles gezet om dit te voorkomen. Op het moment dat de beschikbaarheid
van plekken een knelpunt wordt én tegelijkertijd nog steeds grote aantallen ontheemden
uit Oekraïne Nederland binnenkomen, kan een heroverweging aan de orde zijn.

Internationale dimensie

Ondersteuning grenslanden

De Europese Unie zet zich op allerlei vlakken in om ontheemden uit Oekraïne een veilige
haven te bieden en lidstaten en Moldavië te ondersteunen bij de ontvangst en opvang
van deze mensen. Zo wordt ingezet op operationele ondersteuning van landen en goede
informatievoorziening aan ontheemden. Operationele ondersteuning aan de grenslanden
wordt door Europese Agentschappen Frontex, het Europees Asielagentschap en Europol
geleverd. Het Europees Asielagentschap ondersteunt lidstaten bij de implementatie
van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming en de opvang van ontheemden en is actief in
onder andere Roemenië, zoals ook toegelicht in het antwoord op Kamervragen van Ceder,
Bikker, Van der Graaf en Piri.2 Nederland heeft positief gereageerd op een verzoek van het Agentschap voor ondersteuning
in Roemenië. Op dit moment is Frontex actief in alle aan Oekraïne grenzende Europese
Lidstaten en Moldavië. Nederland draagt bij aan de Frontex operaties in Estland en
aan de grens tussen Moldavië en Roemenië. Verder wordt noodhulp in natura op Europees
niveau via het Civiele Beschermingsmechanisme (UCPM) gecoördineerd. Het mechanisme
werkt naar behoren. Zoals uw Kamer bekend leverde Nederland noodhulp aan Moldavië
ten behoeve van de opvang daar ter waarde van 0.5 mln EUR. Europol is actief in Slowakije,
Polen, Roemenië, Hongarije en Moldavië.

Tienpuntenplan

Uw Kamer is via het verslag van de ingelaste JBZ-Raad van 28 maart geïnformeerd over
het tienpuntenplan van de Europese Commissie en het Frans voorzitterschap.3 Het plan consolideert wat er aan maatregelen, acties en initiatieven is ontwikkeld
de afgelopen periode, en beoogt daarbinnen een aantal incrementele stappen ten behoeve
van verbeterde Europese coördinatie. Het plan heeft geen formele of juridische status.
Het kabinet heeft het plan verwelkomd.

Eén van de punten is de oprichting van een EU-registratieplatform. Volgens de Europese
Commissie is het primaire doel van het platform om de lidstaten in staat te stellen
informatie uit te wisselen, om te helpen verzekeren dat mensen die tijdelijke bescherming
genieten effectief van hun rechten gebruik kunnen maken in alle lidstaten, terwijl
mogelijk oneigenlijk gebruik wordt beperkt. De precieze inrichting van het platform
is nog in ontwikkeling. De Commissie stelt vooralsnog voor dat lidstaten dagelijks
een kopie van relevante data vanuit nationale registratiesystemen uploaden naar het
Europese platform. In algemene zin is het kabinet voorstander van meer inzicht in
migratiestromen en goede registratie. Het kabinet hecht ook aan proportionele lasten
voor de uitvoering, een juiste juridische grondslag en de nodige waarborgen ten behoeve
van gegevensbescherming. Het kabinet zal hier bij de Commissie aandacht voor vragen.

Daarnaast zetten de Commissie en het Voorzitterschap ter uitvoering van het tienpuntenplan
in op ontlasting van de buitengrens met Oekraïne door het maken van een overzicht
van, en goede informatievoorziening in zogenoemde vervoershubs die Lidstaten opzetten
langs de reisroutes. In deze hubs kunnen ontheemden worden geïnformeerd over opvang-
en vervoersmogelijkheden in en naar andere landen. Het kabinet verwelkomt deze mate
van Europese coördinatie van reisbewegingen. Ten aanzien van informatievoorziening
benadrukt het kabinet, in discussies over de manier waarop deze georganiseerd wordt,
dat daarbij ook actuele informatie over de opvangcapaciteit in die landen wordt gegeven.
Daarbij is het tevens goed om gezamenlijk knelpunten te adresseren die ontheemden
op hun reis door Europa tegen kunnen komen. Momenteel zijn er geen signalen over knelpunten
op de route vanaf de buurlanden naar Nederland.

Overname ontheemden uit Moldavië

Uw Kamer is eerder geïnformeerd over het kabinetsvoornemen om 500 ontheemden uit Oekraïne
vanuit Moldavië naar Nederland over te brengen. Het kabinet reageerde daarmee op een
verzoek van Moldavië zelf, alsmede van de Europese Commissie. Momenteel wordt de overname
voorbereid. De IND heeft begin april een eerste bezoek gebracht aan Moldavië, o.a.
om te identificeren welke ontheemden naar NL willen overkomen. Dit heeft vooralsnog
slechts een klein aantal aanmeldingen opgeleverd. Andere Lidstaten lijken soortgelijke
eerste ervaringen te hebben in de organisatie van hun respectievelijke transfers.
De Commissie, UNHCR en IOM werken aan informatievoorziening en een goed matchingsysteem,
zodat ontheemden de juiste handvatten aangeboden krijgen om te besluiten of zij naar
een EU-lidstaat, zoals Nederland, willen worden overgebracht.

Onderwijshuisvesting

Door de instroom van Oekraïense leerlingen volstaat in sommige gemeenten de bestaande
onderwijshuisvesting niet. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het realiseren van
voldoende en adequate onderwijshuisvesting. Dit gebeurt over het algemeen door het
huren van bestaande ruimtes, soms in de vorm van noodlocaties die op een schoolplein
kunnen worden bijgeplaatst, soms in de vorm van een externe locatie zoals tijdens
corona ook wel is gedaan. OCW wil gemeenten hierbij ondersteunen en om die reden wordt
136,3 miljoen gereserveerd voor de periode aan de zomervakantie. Daarna zal opnieuw
worden bezien of de middelen nodig zijn en hoe deze verdeeld zullen worden. De huidige
middelen willen we via een Specifieke Uitkering (SPUK) aan gemeenten te verstrekken.
Uitgangspunt is dat gemeenten zelf de kosten voorschieten en achteraf vergoed krijgen
op basis van gerealiseerde kosten (binnenkort meer informatie via www.rijksoverheid.nl/onderwijsvooroekraine).

Budgettaire tabel

In onderstaande budgettaire tabel zijn enkel maatregelen opgenomen waar reeds door
het kabinet toe besloten is, inclusief een raming van het budgettaire beslag. Er zijn
andere maatregelen in voorbereiding dan wel besluitvorming.

Maatregel

Budgettair beslag (mln. euro’s)

Departement

Gemeentelijke en particuliere opvang (GOO en POO)

1.195

JenV

Gereedmaken Rijksvastgoed voor opvang

64

JenV

Uitvoeringskosten Rijksvastgoedbedrijf opvang

1,2

BZK

Verkenning tijdelijke uitvoeringsorganisatie

2

BZK

Subsidieregeling medisch noodzakelijke zorg aan onverzekerden

23

VWS

Tolken

1,6

JenV

Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS)

1,8

VWS

Zorgkosten medische evacuees

24

VWS

Transportkosten medische evacuees

8

VWS

Extra ondersteuning LOWAN en uitvoering

0,6

OCW

Tijdelijke compensatie Oekraïense studenten

2,5

OCW

Nieuwkomersonderwijs

79,3

OCW

Ambulante begeleiding

3

OCW

Leerlingenvervoer

9,2

OCW

Gelijkstelling voorzieningenniveau ontheemden aan asielzoekers

3,2

JenV

Tijdelijke onderwijshuisvesting

136,3

OCW

Veiligheidsregio’s en GGD´en

119

JenV

Toelichting Gemeentelijke en particuliere opvang

Deze maatregel betreft de compensatie voor gemeenten voor de realisatie van noodopvangplekken
en verstrekkingen aan ontheemden. Dit bedrag is geraamd voor zes maanden, gezien de
regeling voorzien wordt voor drie maanden met eventueel verlenging met drie maanden
en uitgaande van 75.000 ontheemden. Met deze middelen betalen gemeenten ook de huur
voor het Rijksvastgoed uit (zie post hieronder). Gemeenten mogen opvanglocaties tot
12 maanden vastleggen, de kostenraming hiervoor wordt meegenomen bij de uitwerking
van bovenstaande regeling. De raming van andere kosten in deze tabel is nog gebaseerd
op 50.000 ontheemden. U wordt in een komende Kamerbrief geïnformeerd over de budgettaire
effecten van een instroom van meer dan 50.000 ontheemden op deze andere kosten.

Toelichting gereedmaken Rijksvastgoed voor opvang

Het Rijksvastgoedbedrijf (RvB) zal in overleg met gemeenten bestaand Rijksvastgoed
beschikbaar stellen voor de tijdelijke noodopvang van ontheemden uit Oekraïne. Om
hen een waardig onderkomen en noodzakelijke voorzieningen te bieden, moeten aanpassingen
worden gedaan aan de gebouwen.

Uitvoeringskosten Rijksvastgoedbedrijf opvang

Om de extra werkzaamheden van het RVB mogelijk te maken zijn middelen nodig t.b.v.
projectleiding en juridische/contractuele werkzaamheden.

Verkenning tijdelijke uitvoeringsorganisatie

Dit betreft een verkenning naar een tijdelijke uitvoeringsorganisatie die kan ondersteunen
in het realiseren van tijdige en goede huisvesting voor ontheemden. De bijbehorende
kosten worden gedekt binnen de begroting van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
De uitkomsten van deze verkenning worden politiek gewogen alvorens verdergaande stappen
richting vormgeving van de tijdelijke organisatie worden ondernomen.

Subsidieregeling medisch noodzakelijke zorg aan onverzekerden (SOV)

Ontheemden uit Oekraïne die naar Nederland komen zijn momenteel onverzekerd voor medisch
noodzakelijke zorg. Voor onverzekerden bestaat de SOV-regeling, op basis waarvan aanbieders
gecompenseerd worden voor medisch noodzakelijke zorg die zij aan hen verlenen. Het
kabinet heeft besloten de uitgaven in de SOV voor ontheemden uit Oekraïne generaal
te compenseren t/m het tweede kwartaal van 2022 en raamt het budgettaire beslag hiervan
op 23 miljoen euro.

Tolken

De wet verplicht zorgverleners om begrijpelijk te communiceren met patiënten. Dat
betekent dat bij een taalbarrière een professionele talentolk moet worden ingezet.
Omdat de ontheemden uit Oekraïne niet onder het COA vallen, waar talentolken voor
asielzoekers beschikbaar worden gesteld, wordt gebruikt gemaakt van het inkoopcontract
van JenV om 1,6 miljoen euro hiervoor beschikbaar te stellen.

Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS)

De Europese Commissie heeft haar lidstaten gevraagd te inventariseren hoeveel capaciteit
er in de lidstaat beschikbaar is om medische evacuaties van Oekraïense patiënten uit
EU-buurlanden uit te voeren en de betreffende patiënten op te vangen en zorg en ondersteuning
te bieden. De coördinatie en organisatie hiervan wordt aan Nederlandse zijde uitgevoerd
door het LCPS, onderdeel van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ). Het gaat om
een bedrag van 1,8 miljoen euro voor 6 maanden.

Zorgkosten medisch evacuees

Nederland kan in het tweede kwartaal 2022 maximaal 30 patiënten per dag opvangen en
raamt het budgettaire beslag van de zorgkosten voor medische evacuees op 24 miljoen euro.
De zorgkosten voor de medische evacuees worden vergoed via de SOV-regeling.

Transport medische evacuees

Voor de evacuatie van Oekraïense patiënten uit EU-buurlanden wordt gebruik gemaakt
van een Europees matchingsysteem. Na acceptatie door het ontvangende land, wordt het
transport vervolgens geregeld door het land waar de patiënt zich bevindt voor overplaatsing.
Binnen de EU is afgesproken dat de kosten van transport voor het ontvangende land
zijn. Hiervoor is een bedrag van 8 miljoen euro geraamd.

Extra ondersteuning LOWAN en uitvoering

Via LOWAN (de door OCW gesubsidieerde ondersteuningsorganisatie voor het nieuwkomersonderwijs)
worden scholen ondersteund om kinderen uit Oekraïne zo snel mogelijk les te kunnen
geven. Het ministerie verhoogt de subsidie aan LOWAN-po (via de PO-Raad) en LOWAN-vo
voor extra fte ondersteuning.

Tijdelijke compensatie Oekraïense studenten

Dit betreft een compensatie voor zittende Oekraïense studenten in het studiejaar 2021–2022
in het ho en mbo. Deze compensatie loopt via instellingen en bedraagt maximaal 1.000 euro
(betreft de kosten voor leefgeld en studie, bedrag conform Nibudnorm) per student
per maand voor in beginsel drie maanden (maart–mei). Dit wordt via een subsidieregeling
aan instellingen uitgekeerd.

Toelichting Nieuwkomersonderwijs

Nieuwkomers uit Oekraïne in zowel het primair als het voortgezet onderwijs komen in
aanmerking voor de nieuwkomersbekostiging (po circa 11.000 euro per jaar, vo circa
12.300 euro per jaar). Op basis van beschikbare cijfers dient naar verwachting voor
18.000 nieuwkomers met leerplichtige leeftijd nieuwkomersonderwijs georganiseerd te
worden. Dit budgettaire beslag geldt voor de periode van 1 maart 2022 tot 16 juli
2022 (einde schooljaar).

Toelichting Ambulante begeleiding

Een aantal van de Oekraïense leerlingen komen nog op reguliere scholen terecht. Deze
scholen hebben vaak niet de expertise om een nieuwkomersleerling les te geven zoals
een nieuwkomersschool dat wel heeft. Ambulante begeleiding vanuit de nieuwkomersscholen
voor deze reguliere scholen zorgt ervoor dat ook reguliere scholen expertise tot hun
beschikking hebben. Het gaat hierbij om 2 fte voor 15 van de 25 veiligheidsregio’s.
De middelen worden in overleg met de PO en VO raad ingezet en zijn beschikbaar voor
een jaar.

Toelichting Leerlingenvervoer

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het inrichten van leerlingenvervoer. Nieuwkomersonderwijs
wordt zo veel als mogelijk centraal georganiseerd, waardoor de afstand tussen opvanglocaties
en de onderwijsinstellingen kan toenemen. Daarom worden gemeenten gesteund in het
organiseren van leerlingenvervoer voor nieuwkomersonderwijs. Dit betreft een eenmalige
decentrale uitkering voor de periode 1 maart 2022–16 juli 2022 (exclusief schoolvakanties).

Gelijkstelling voorzieningenniveau ontheemden aan asielzoekers

Ontheemden hebben recht op hetzelfde voorzieningenniveau als asielzoekers. De Regeling
Medische zorg Asielzoekers (RMA) bevat op bepaalde onderdelen een bredere dekking
dan het basispakket. Het voorzieningenniveau gelijkstellen leidt naar verwachting
tot extra zorgkosten. Tot en met het tweede kwartaal van 2022 worden deze geraamd
op 3,2 miljoen euro. Dit kan budgettair verwerkt worden zodra het uitvoeringscontract
gereed is.

Toelichting Tijdelijke onderwijshuisvesting

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het regelen van voldoende onderwijshuisvesting.
Het plan is om de middelen via een SPUK aan gemeenten te verstrekken. Uitgangspunt
is dat gemeenten zelf de kosten voorschieten en achteraf vergoed krijgen op basis
van gerealiseerde kosten, hierbij geldt een maximum bedrag per leerling. De maatregel
is bedoeld voor het huren van bestaande, soms in de vorm van noodlocaties die op een
schoolplein kunnen worden bijgeplaatst, soms in de vorm van een externe locatie zoals
tijdens corona ook wel is gedaan. Dit budgettaire beslag geldt voor de periode van
1 maart 2022 tot 16 juli 2022 (einde schooljaar). Onderuitputting op budget vloeit
terug naar de schatkist.

Toelichting Veiligheidsregio’s en GGD’en

Voor de bedrijfsvoering en kosten voor GGD en veiligheidsregio’s en gemeenten met
een coördinerende taak moet een systeem voor vergoeding worden opgericht. Het gaat
om kosten die bij reguliere asielzoekers via COA worden gefinancierd. Hieronder vallen
in principe de extra kosten voor regie en coördinatie (een deel van de coördinatie
zit in de reguliere bekostiging) en eerste medische zorg en tolken (die niet al via
een andere route gefinancierd worden). Om de 25 veiligheidsregio’s in de periode van
9,5 maanden (half maart t/m december) te kunnen ondersteunen is een bedrag van ca.
€ 500.000 per maand per regio geschat, wat de 119 mln. maakt. Onderuitputting op budget
vloeit terug naar de schatkist.

Budgettaire verwerking

Uw Kamer ontvangt hiertoe een Incidentele Suppletoire Begroting (ISB) van de betreffende
departementen.

Conclusie

Tot slot wil ik benoemen dat de ontwikkelingen op het gebied van migratie en aangrenzende
werkvelden zich ten gevolge van de oorlog in Oekraïne razendsnel opvolgen, zowel op
nationaal, Europees als internationaal niveau. Dat heeft tot gevolg dat het beeld
zeer snel verandert en het kabinet zich daar continu op dient aan te passen. Ik span
mij, samen met mijn collega’s, in om uw Kamer tijdig en adequaat te informeren.

Actieve openbaarmaking stukken

In het kader van actieve openbaarmaking maakt het kabinet de stukken die ten grondslag
liggen aan de in deze brief beschreven besluitvorming openbaar. De stukken worden
op de website4 van de rijksoverheid gedeeld voor zover daar geen zwaarwegende belangen5 in de weg staan en zijn op korte termijn raadpleegbaar.

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, E. van der Burg